Türkiye Doğalgaz Şebekesi ve İşleyişi. Yunus Emre İCİK

Transkript

1 Türkiye Doğalgaz Şebekesi ve İşleyişi Yunus Emre İCİK

2 Sunum Planı ŞİD e Giriş ve Genel Kavramlar Detaylı ŞİD Analizi Çay Molası Uygulama Örneği Sınav & Soru & Cevap 2

3 ŞİD e Giriş ve Genel Kavramlar 3

4 Doğal Gaz Genel Görünümü Malkoçlar Rusya (Balkan) K. Marmara Değirmenköy M. Ereğlisi (LNG) Durusu Rusya (Mavi Akım) Türkgözü Azerbaycan Kipi Yunanistan ETKİ Liman FSRU Egegaz Aliağa (LNG) Bazargan İran Tuz Gölü) Dörtyol FSRU

5 İlk Aşama Kavramlar ŞİD Nedir? EBT Nedir? Taşıtan Nedir? Dağıtım Şirketi Nedir? İletim Şirketi Nedir? Piyasa İşletmecisi Nedir? 5

6 İletim ve Dağıtım Sistemi Özeti 6

7 Sistemle İlgili Kavramlar STS Nedir? Kapasite Nedir? TMB Nedir? Akış Nedir? Tahsisat Nedir? Gün Sonu Ticareti (GST) Nedir? İletim Faturası Nedir? 7

8 Tarife Yapısı Giriş Kapasite Bedeli 28 TL Çıkış Kapasite Bedeli İletim Hizmet Bedeli Cezalar 8

9 Fiziki Noktalar ve Dengesizlik Kavramı Giriş Noktaları DGF Boru Hattı İthalat Giriş Noktası LNG İthalat Giriş Noktası Üretim Giriş Noktası Depo Giriş Noktası Çıkış Noktaları Ana Çıkış Noktası Son Kullanıcı Çıkış Noktası Depo Çıkış Noktası 9

10 Sanal Noktalarda Ticaret Ulusal Dengeleme Noktası Çıkış Noktası TMB Tahsisat UDN Transfer Noktası Giriş Noktası TMB Tahsisat Çıkış Noktası TMB Tahsisat Malkoçlar Giriş Noktası Transfer Çıkış Noktası Transfer Çıkış Noktası UDN

11 Detaylı ŞİD Analizi 11

12 Sistem İlerleyişi STS Kapasite TMB Akış Tahsisat Fatura Yıl Öncesi Fiziksel Nokta Gün Sonunda Gün Sonunda Aylık Sanal Ticaret Ay Sonu Düzeltme Ay Sonu Düzeltme Günlük (Depo) Taşıtan Dağıtım Şirketi İletim 12

13 STS ve Sisteme Başvuru Gaz Yılı Öncesi Başvuru İmzalanan Standart Taşıma Sözleşme (STS) bir yıllıktır Başvurular nokta bazlı kapasite taleplerini içerir Başvuru belgeleri Taşıyıcıya yollanır Taşıyıcı değerlendirme yapar ve STS imzalanır Gaz Yılı İçi Başvuru Gaz yılı içinde, faaliyet gösterilecek aydan bir önceki ay başvuru yapılır İmzalanan STS faaliyetin başladığı aydan yıl sonuna kadar geçerli olur 13

14 Kapasite Gaz Yılı Öncesi Kapasite Aylık Kapasite Günlük Kapasite Depo Atıl Kapasite Atıl Kapasite (Katsayı) Kapasite Aktarımı (Farklı Nokta) Kapasite Devri (Farklı Şirket) Zorunlu Kapasite Arttırımı (2.9) 14

15 TMB ve Program G e kadar yapılır den değişen saatlere kadar TMDB yapılır Fiziki ve sanal noktaları içerir Giriş=Çıkış olmak zorundadır TMB Giriş TMB Çıkış Malkoçlar Giriş Noktası 100 Yapracık RMSA 120 Depo Giriş Noktası 50 UDN Çıkış 30 15

16 Akış ve Tahsisat 16

17 İletim Faturası Bir sonraki ayın ilk 7 günü içinde düzenlenir Aşağıdaki kalemler faturada yer alır İletim kapasite bedeli Atıl kapasite bedeli Kapasite aşım bedeli İletim hizmet bedeli Sistem dengesine katılım bedeli (dengesizlik cezası) Düzenleme ücreti (tmb-tahsisat farkı cezası) 17

18 Uygulama Örneği: GASAGEL 18

19 Şirket Bilgileri Şirket Adı: Gasagel İthalat ve Toptan Satış A.Ş. Lisans: İthalat, toptan satış Giriş Noktaları: Alkoçlar Giriş Noktası Çıkış Noktaları: Yaprakcık RMS/A 19

20 Müşteriler ve Tahminler Yaprakcık RMS/A altında Bankamall AVM %50 satış, günlük tahmin sm3 Fincan OSB %100 Satış, günlük tahmin sm3 Yaprakcık RMS/ altındaki Başşehirgaz Dağıtım Şirketi Abonelerine de %10 Satış Günlük Tahmin sm3 20

21 Kapasite ve TMB Miktarları Kapasite Miktarları Yapcakcık RMS/A için sm3 Alkoçlar Giriş Noktası için sm3 UDN Giriş için sm3 Depo Giriş ve Çıkış için sm3 TMB Giriş TMB Çıkış Alkoçlar Giriş Noktası ,00 Yaprakcık RMS/A ,00 Depo Giriş Noktası Depo Çıkış Noktası UDN Giriş Noktası ,00 UDN Çıkış Noktası 21

22 Aylık Toplam Tahsisat Aylık Toplam Giriş Tahsisatı Aylık Toplam Çıkış Tahsisatı Alkoçlar Giriş Noktası ,00 Yaprakcık RMS/A ,00 Depo Giriş Noktası Depo Çıkış Noktası UDN Giriş Noktası ,00 UDN Çıkış Noktası Toplam Giriş ,00 Toplam Çıkış ,00 Dengesizlik ,00 DGF 0,

23 İletim Kapasite Bedeli Ana Çıkış Kapasite Bedeli: 30 gün * 0,01102 * = TL Depo Çıkış Kapasite Bedeli: 30 gün * 0, * =3306 TL Ana Giriş Kapasite Bedeli: 30 gün*0, * = TL Depo Giriş Kapasite Bedeli: 30 gün*0,00012 * = 360 TL Toplam Kapasite Bedeli= TL 23

24 İletim Hizmet Bedeli İletim Hizmet Bedeli: 0, * = TL 24

25 Kapasite Aşım Bedeli Yaprakcık RMS/A istasyonunda aşağıdaki şekilde kapasite aşım olduğu tespit edilmiştir. Kapasite Tahsisiat Aşım , , , , , , , , , , , ,00 Örnek olarak 12 Ocak taki kapasite aşımı Kapasite aşım ücreti= *0,01102 *1,50=8260 TL 18 gün ortalama bu kadar aşım olduğunu varsayarsak 8260*18=

26 Düzenleme Ücreti Çıkış Noktası TMB Tahsisat Yaprakcık RMS/A , , Yaprakcık RMS/A , , Yaprakcık RMS/A , , Yaprakcık RMS/A , ,00 Tolerans Dolayısıyla = üzerindeki gerçekleşen bütün tahsisatlardan düzenleme ücreti çıkacaktır. Örneğin: 12 Ocak için = miktarı için * 0,016944*0,1 =510 TL çıkmaktadır. 18 gün boyunca bu şekilde ortalama 510TL ise aylık 510*18 = TL 26

27 Sistem Dengesine Katılım Bedeli Kullanılan Gazın Bedeli: * 0,7575 = Dengesizlik Cezası: Toplam Giriş Toplam Çıkış Dengesizlik , , , , , , , , , , , ,00 Örnek olarak 12 Ocak taki dengesizlik ücretini hesaplayacak olursak Tolerans= = Dengesizlik Ücreti= *0,7575*0,08 = TL 18 gün dengesiz kaldığını varsayarsak = *18 = TL 27

28 Toplam Ödenen İletim Faturası İletim Kapasite Bedeli ,00 İletim Hizmet Bedeli ,00 Kapasite Aşım Bedeli ,00 Düzenleme Ücreti 9.180,00 Dengesizlik Ücreti ,00 Toplam ,00 TL Sistemden Kullanılan Gazın Bedeli ,00 TL 28

29 Sınav & Soru & Cevap 29