Arz Güvenliğini Etkileyen Faktörleri

Transkript

1

2 Arz Güvenliği Mevsimsel Gaz Çekişlerin dengelenmesi Ani gaz Çekişlerinin Karşılanması Kesintisiz Gaz Arzının Sağlanması Alım Satım Taahhütlerinin Yerine Getirilmesi Gaz Alım Satışlarına Esneklik Kazandırılması Boru Hatlarının Verimli Çalıştırılması Arz Çeşitliliği

3 Arz Güvenliğini Etkileyen Faktörleri Politik Faktörler Ekonomik Faktörler Sosyo Kültürel Faktörler Teknolojik Faktörler Çevresel Faktörler Coğrafik Faktörler

4 Yılı Dünya Birincil Enerji Tüketiminin Enerji Kaynakları Bazında Dağılımı

5 Ülkeler Bazında Doğal Gaz Rezervlerin Dağılımı TOPLAM REZERV 187,1 trilyon m 3 3% 3% 3% 4% 5% 5% 14% 25% 17% Russian Federation Iran Qatar Turkmenistan Saudi Arabia US United Arab Emirates Venezuela Nigeria Algeria Iraq Indonesia Australia

6 Dünya Doğal Gaz Rezerv Üretim R/P 58,6

7 Dünya Gaz Tüketimi bcm bcm

8 Americas Europe C.I.S Asia/Oceania 3,856 85, , ,680 (milyar m 3 ) Dünya Doğal Gaz Depolama Faaliyeti Türkiye 2012 verilerine göre Toplam Kapasite 2,6 milyar Sm 3

9 FRANCE Avrupa Doğal Gaz Depolama Faaliyeti GERMANY DENMARK ITALY ETHERLAND SPAIN BELGIUM UK %

10 800 (milyar m 3 ) Boru Hattı ve LNG İtibariyle Doğal Gaz Ticareti ve LNG Payı 50 % % 40 % 35 % 30 % 25 % 20 % 15 % 10 % 5 % LNG Boru Gazı LNG Payı %

11 Doğal Gaz Arz Güvenliğinin Korunması İçin Gerekli Önlemlere İlişkin Mevzuat

12 Amaç. Ulusal seviyedeki müşterilerin doğal gaz faaliyetleri için erişim eşitliğini güvence altına alınması sağlamak. Bu arz standardının yürütülmesinde ilave depolama kapasiteleri ve hacimleri, linepack, tedarik sözleşmeleri, kesintili sözleşmeler ve buna benzer ilave gerekli teknik önlemleri içerir. AB üyeleri yetkili oteritelerin iç gaz piyasasının tedarik kesintisi öncesinde alınan önlemler ile yetkili oteritelerin daha etkin çalışarak doğalgaz faaliyetlerinin güçlendirilmesi hedeflenmiştir. Gaz tedariğin de; özellikle zorlu iklim şartlarında meydana gelen kesinti ve aksamalar da tedariğin sürekliliği için gerekli önlemlerin alındığını göstermek ve kanıtlamaktır.

13 Mevzuat Neler İçeriyor.? Gaz Arzı Güvenliği İçin Sorumluluk Önleyici Eylem Planı Ve Acil Planın Tesis Edilmesi Ulusal Ve Ortak Önleyici Eylem Planlarının İçeriği Karşılıklı Kapasiteyi Sağlamak Ve Muafiyeti Aramak İçin Prosedür Altyapı Standardı Acil Planlar ve Kriz Seviyeleri Birlik Ve Bölgesel Acil Müdahaleler Gaz Koordinasyon Grubu Bilgi Değişimi Komisyon Tarafından İzleme Arz Standardı Risk Değerlendirme

14 Önleyici Eylem Planı ve Acil Planın Tesis Edilmesi Avrupa Birliği üye ülkelerin yetkili otoriteleri evsel ve endüstriyel müşterilerinin çıkarlarının sağlanması yönünde, Yapılan risk değerlendirmeleri sonucunda gerekli koruyucu önlemlerin alınması Gaz tedariğinde yaşanabilecek sorunların etkisini azaltma yönünde acil eylem planlarının oluşturulması Ulusal seviyede acil eylem planlarının oluşturularak, bu planların yürütülmesinin sağlanması yönünde işbirliğinin oluşturulması,

15 Arz Standardı Yetkili otoriteler müşterilerinin arz güvenliğinin sağlanmasına yönelik olarak,gaz dağıtım şirketlerinden; 20 yıl içerisinde muhtemel meydana gelebilecek sıcaklığa bağlı 7 günlük istatiksel pik çekiş değerleri, 20 yıl içersinde meydana gelebilecek yüksek tüketimin oluştuğu en az 30 günlük istatiksel tüketim değerleri, Ortalama kış şartlarında tek en büyük gaz altyapısının bozulması durumunda en az 30 günlük tüketim değerleri, durumları için risk analizlerinin yapılarak bunlara yönelik olarak Koruyucu Hareket Planları oluşturacaktır.

16 Altyapı Standardı Yetkili otoriteler, toplam gaz talebinin karşılanması için alt yapısını buna göre dizayn eder. En büyük alt yapıda oluşabilecek kesinti sonucunda geriye kalan alt yapının kapasitesi N-1 e göre hesaplanır, Oluşabilecek yetersizlik durumunda gerekli risk analizlerinin yapılarak gerekli acil eylem planları oluşturur ve bunları hayata geçirir, İletim sistemi operatörleri her iki yönde de gaz taşımak için fiziksel kapasite "çift yönlü akış kapasitesi tüm bağlantılar üzerine verildiğini garanti etmelidir.

17 Gaz Koordinasyon Grubu GAZ KOORDİNASYON GRUBU PİYASA AKTÖRLERİ ENTSO ACER TSO TSO TSO TSO NRA NRA NRA NRA ENTSO (European Network Transmission System Operators) Avrupa İletim Sistemi Ağı Operatörleri ACER (European Agency for Cooperation of Energy Regulators) Enerji Düzenleyicileri İşbirliği Ajansı NRA (National Regulatory Agency) Ulusal Düzenleyici Kurum

18 Rusya Fedarasyonu (Batı) 6 BCM + 8 BCM Yer altı Depolama 1,6 milyar m3 Rusya Fedarasyonu Mavi Akım I 16 BCM Azerbeycan 6,6 BCM LNG (Cezayir+ Nijerya) 4 BCM +1,2 BCM İran 10 BCM

19 Türkiye Doğal Gaz Tüketimi 20,11 21,35 2,05 ELEKTRİK KONUT SANAYİ 56,49 İHRACAT

20 *milyon m 3 Yıllara-aylara Göre Türkiye Doğal Gaz İthalat Miktarları

21 Abonelerin Doğal Gaz Tüketim Miktarları (milyon m 3 ) (2010)

22 9,56 9,12 8,78 8,48 8,28 7,55 7,15 6,67 6,41 5,81 5,78 5,38 4,69 4,15 3,8 3,47 3,12 2,72 2,17 1,86 1,55 1,2 1,16 1,03 1,05 0,92 0,92 0,84 0,88 0,84 0,82 0,83 0,74 TÜKETİM m 3 /gün Doğalgaz Tüketiminin En Büyük Parametresi Sıcaklık SICAKLIĞA BAĞLI BBS BAŞINA GÜNLÜK TÜKETİM TÜKETİM (m3/(gün*bbs)) SICAKLIK 0 C SICAKLIK ( 0 C) TÜKETİM (m 3 /GÜN*BBS) Bu Tablo 2009 Yılı Ocak-2011 Nisan Aralığındaki Verilere Göre Hazırlanmıştır.

23 Sıcaklığa Bağlı Şebeke Similasyonu 2012 YILI (-2 0 C) SİMÜLASYON AVRUPA YAKASI 2012 YILI (-4 0 C) SİMÜLASYON NAME Pressure Flow (sm^3/hr) P min RMS-1( ) ,128 RMS-2-3( ) ,762 15,6 Bar RMS-4( ) ,375 B 25 RMS-AMBARLI ( ) ,741 RMS SILIVRI(90+90) ,084 TOPLAM 1,203,090 NAME Pressure Flow (sm^3/hr) P min RMS-1( ) ,870 RMS-2-3( ) ,933 13,7 Bar RMS-4( ) ,098 B 25 RMS-AMBARLI ( ) ,862 RMS SILIVRI(90+90) ,781 1,383, YILI (-2 0 C) SİMÜLASYON ANADOLU YAKASI 2012 YILI (-4 0 C) SİMÜLASYON NAME Pressure Flow (sm^3/hr) P min RMS 1 ( ) ,109 RMS 2 ( ) ,492 16,9 Bar RMS 3 ( ) ,884 A 102 RMS 4 (45+45) ,744 RMS 5 ( ) ,784 TOPLAM 803,012 NAME Pressure Flow (sm^3/hr) P min RMS 1 ( ) ,350 RMS 2 ( ) ,428 15,4 Bar RMS 3 ( ) ,224 A 102 RMS 4 (45+45) ,193 RMS 5 ( ) ,270 TOPLAM 923,464 * 2012 yılında Avrupa Yakası m 3 /h-anadolu Yakası m 3 /h çekiş gerçekleşmiştir. * 2011 yılındaki hesaplara göre 2012 yılı (-2 0 C)de yaşanabilecek çekiş Avrupa , Anadolu m 3 /h olmalıydı.sıcaklığın dışındaki diğer parametreler (Fiyat, yağış, rüzgar, izolasyon vs.) etkili olmuş. * 2012 yılı verileri 30 Nisan'a kadar toplanmaya devam edeceği için yeni formül oluşturulmadı. * 2011 yılındaki hesaplara göre 2012 yılı (- 4 0 C) ile (-2 0 C) arasındaki tüketim farkı; Avrupa için 110 m 3 /h Anadolu için 70 m 3 /h tir.?/?

24 AVRUPA YAKASI ÇELİK HAT SENARYOLARI SİLİVRİ RMS-A (90+90) PLANLANAN SİLİVRİ RMS-A (250) ÇİFT HAT (30 ) PLANLANAN HASDAL- KEMERBURGAZ LOOP HATTI VE DİĞER HATLAR TÜRKOBA RMS-A (25+25) (20 ) ESENYURT ŞEHİR 4 RMS-A ( ) ESENYURT ŞEHİR RMS-A ( ) ÇİFT HAT (24 /28 ) AMBARLI RMS-A ( )

25 Arz Güvenliği İle İlgili Önlemler Gaz üretiminin arttırılması, Gaz ithalatının arttırılması, Gaz depolama faaliyetlerinin arttırılması LNG terminal ve kapasitelerinin arttırılması, Gaz tedarikinde çeşitliliğin arttırılması, Uzun-kısa süreli kontratlar, Alt yapının iyileştirilmesi, Gaz dışındaki kaynaklardan elektrik üretiminin sağlanması, Yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımının arttırılması, Sanayi ve enerji üretim tesislerinde yedekleme alternatif yakıtların kullanımı

26 GAZ DAĞITIM ŞİRKETLERİ OLARAK Tüketim tahminlerinin iyi planlanması, İşletme alt yapılarının güçlendirilmesi, Acil eylem planlarının oluşturulması, Risk analizlerinin yapılması, Bilgi paylaşımının sağlanması, Sektörün tüm aktörleri ile birlikte yüksek işbirliği ve dayanışmanın sağlanması,

27