LA FONTAINE DEN MASALLAR

Transkript

1 LA FONTAINE DEN MASALLAR Nâ zım Hik met (Se la nik, 14 Ocak 1902 Mos ko va, 3 Ha zi ran 1963) Bah ri ye Mekt e b i n i b i t i r d i (1919 ), H a m i d i y e K r u v a z ö r ü n e s t a j y e r b a h r i y e s u b a y ı o l a r a k a t a n d ı d e s a ğ l ı k k u r u l u k a r a r ı y l a a s k e r l i k t e n ç ı k a r t ı l d ı. O c a k d e M i l l i M ü c a d e l e y e k a t ı l m a k ü z e r e A n a d o l u y a g e ç t i. C e p h e y e g ö n d e r i l m e d i, b i r s ü r e B o l u d a ö ğ r e t m e n l i k y a p t ı k t a n s o n r a E y l ü l d e B a t u m ü z e r i n d e n M o s k o v a y a g i t t i, D o ğ u E m e k ç i l e r i K o m ü n i s t Ü n i v e r s i t e s i n d e ( K U T V ) o k u d u t e T ü r k i y e y e d ö n d ü, b i r y ı l s o n r a y e n i d e n M o s k o v a y a g i t t i, e k a d a r k a l d ı d e d ö n d ü ğ ü n d e b i r s ü r e t u t u k l u k a l d ı. Ş i i r l e r i i l e i l g i l i a ç ı l a n p e k ç o k d a v a d a b e r a a t e d e n N â z ı m H i k m e t, 1933 ve 1937 de ör güt sel fa ali yet le ri ne de niy le bir sü reliğine tutuklandı de bu k e z o r d u y u v e d o n a n m a y ı i s y a n a t e ş v i k s u ç l a m a s ı y l a t u t u k l a n d ı v e t o p l a m 28 y ı l 4 ay ha pis ce za sı na mah kûm edil di. 14 Tem muz 1950 de çı kan Ge nel Af Ya sa sı ndan y a r a r l a n a r a k, 15 Te m m u z d a s e r b e s t b ı r a k ı l d ı. Ya s a l o l a r a k y ü k ü m l ü l ü ğ ü o l m a m a s ı n a kar şın, as ker li ği ne ka rar alın ma sı nı ha ya tı na yö ne lik bir teh dit gör dü ğü için 17 Ha zir a n 1951 d e İ s t a n b u l d a n a y r ı l d ı, R o m a n y a ü z e r i n d e n M o s k o v a y a g i t t i. 2 5 Te m m u z 1951 t a r i h i n d e, B a k a n l a r K u r u l u k a r a r ı y l a T ü r k v a t a n d a ş l ı ğ ı n d a n ç ı k a r t ı l d ı. Ö l ü m ü n e ka dar pek çok ül ke ye se ya hat ler yap tı, kon fe rans lar ver di, şi ir le ri ni oku du. Mos kova da No vo de vi çiy Me zar lı ğı nda gö mü lü dür. Şi ir yaz ma ya 1914 te baş la yan Nâ zım Hik met in ilk şi i ri, Meh med Nâ zım im za sıyla ( Hâ lâ Ser vi ler de Ağ lı yor lar mı ) 3 Ekim 1918 de Yeni Mecmua d a y a y ı m l a n d ı y ı l l a r ı a r a s ı n d a M o s k o v a d a ö ğ r e n i m g ö r ü r k e n t a n ı ş t ı ğ ı R u s f ü t ü r i s t l e r i v e k o n s t r ü k t i v i s t l e r i n d e n e s i n l e n e r e k, k l a s i k ş i i r k a l ı p l a r ı n d a n s ı y r ı l m ı ş, ö z g ü r, y e n i b i r şi ir di li ve bi çi mi ge liş tir me ye baş la dı. Bu ilk ça lış ma la rın dan ba zı la rı Ay dın lık dergi sin de ya yım lan dı. İlk şi ir ki ta bı, Gü ne şi İçen le rin Tür kü sü 1928 de Ba kû da ya yıml a n d ı d a İ s t a n b u l d a b a s ı l a n S a t ı r, e d e b i y a t ç e v r e l e r i n d e g e n i ş b i r y a n k ı u y a n d ı r d ı. Z a m a n l a, t a m a n l a m ı y l a k l a s i k d e d e n i l e m e y e c e k a m a b i ç i m s e l b a k ı m d a n d a h a a z d e n e y s e l b i r ş i i r d i l i g e l i ş t i r d i. H a l k ş i i r i n i n d e D o ğ u ş i i r i n i n d e ç a ğ d a ş b i r şi ir den ödün ver me den na sıl kul la nı la ca ğı nı gös ter di. E d e b i y a t ı n y a n ı s ı r a, t i y a t r o v e s i n e m a d a N â z ı m H i k m e t i n i l g i a l a n ı n a g i r m i ş t i r. M o s k o v a d a b u l u n d u ğ u y ı l l a r, b u i k i s a n a t t ü r ü n d e R u s l a r ı n ö n c ü l ü k e t t i ğ i ç a ğ a u y g u n d ü ş m e k t e d i r. P e k ç o k f i l m i n s e n a r y o l a r ı n ı y a z d ı, ç e k i m l e r i n e k a t k ı d a b u l u n d u. G a z e t e y a z ı l a r ı, r o m a n l a r ı, ö y k ü l e r i, ç e v i r i l e r i d e o l a n N â z ı m H i k m e t i n y a p ı t l a r ı, d e n 1965 yı lı na dek Tür ki ye de ya sak lan dı ten baş la ya rak, çe şit li ba sım la rı ya pıl a n y a p ı t l a r ı, b ü t ü n y a p ı t l a r ı k a p s a m ı n d a, b i r a r a y a g e t i r i l d i. Ya p ı K r e d i Ya y ı n l a r ı, bu kül li ya tı ye ni den göz den ge çi re rek ya yım la mak ta dır.

2

3 NÂZIM HİKMET La Fontaine den Masallar Resimleyen Cem Kızıltuğ

4 Yapı Kredi Yayınları Doğan Kardeş La Fontaine den Masallar / Nâzım Hikmet Resimleyen: Cem Kızıltuğ Kitap editörü: Fahri Güllüoğlu Tasarım: Nahide Dikel Grafik uygulama: Akgül Yıldız Baskı ve Cilt: Ertem Basım Yayın Dağıtım San. ve Tic. Ltd. Şti. Başkent O.S.B. 22. Cad. No: 6 Malıköy / Ankara Tel: (0312) Sertifika No: Adam Yayınları [11 baskı ( )] YKY de 1. baskı: İstanbul, Ekim baskı: İstanbul, Şubat 2017 ISBN Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık Ticaret ve Sanayi A.Ş., 2011 Sertifika No: Bütün yayın hakları saklıdır. Kaynak gösterilerek tanıtım için yapılacak kısa alıntılar dışında yayıncının yazılı izni olmaksızın hiçbir yolla çoğaltılamaz. Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık Ticaret ve Sanayi A.Ş. Kemeraltı Caddesi Karaköy Palas No: 4 Kat: 2-3 Karaköy İstanbul Telefon: (0 212) (pbx) Faks: (0 212) e-posta: ykykultur@ykykultur.com.tr İnternet satış adresi: Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık PEN International Publishers Circle üyesidir.

5 İÇİNDEKİLER LA FONTAINE DEN MASALLAR BİRİNCİ KİTAP (Aslı 21 parçadır) Ağustosböceği ile Karınca 13 Karga ile Tilki 14 Öküz Kadar Kocaman Olmak İsteyen Kurbağa 15 İki Katır 16 Kurtla Köpek 17 Arslanla Ortak Olan Düve, Keçi ve Koyun 19 Heybe 20 Şehir Faresi ile Tarla Faresi 22 Kurtla Kuzu 24 Hırsızlarla Eşek 26 Ölümle Oduncu 27 Tilki ile Leylek 28 Horozla İnci 30 Sarıca Arılarla Bal Arıları 31 Meşe ile Kamış 33

6 İKİNCİ KİTAP (Aslı 17 parçadır) Farelerin Topladığı Meclis 37 Maymunun Huzurunda Tilkiden Davacılık Eden Kurt 39 İki Boğa ile Bir Kurbağa 40 Yarasa ile Gelincik 41 Dişi Zağarla Arkadaşı 43 Arslanla Sinek 44 Sünger Yüklü Eşekle Tuz Yüklü Eşek 46 Arslanla Fare 48 Güvercinle Karınca 49 Tavşanla Kurbağalar 50 Horozla Tilki 52 Kartallığa Yeltenen Karga 54 Junon a Dert Yanan Tavuskuşu 56 Arslanla Eşek Avda 57 ÜÇÜNCÜ KİTAP (Aslı 16 parçadır) Değirmenci, Oğlu ve Eşek 61 Çoban Olan Kurt 64 Kıral İsteyen Kurbağalar 66 Tilki ile Teke 68 Kartal, Yabandomuzu ve Kedi 70 Sarhoşla Karısı 72 Kurtla Leylek 74 İnsanın Altettiği Arslan 75 Tilki ile Üzümler 76 6

7 Kuğu Kuşu ile Aşçıbaşı 77 Kurtlarla Koyunlar 78 İhtiyarlayan Arslan 79 Bir Ambara Giren Gelincik 80 DÖRDÜNCÜ KİTAP (Aslı 20 parçadır) Çobanla Deniz 83 Eşekle Küçük Köpek 84 Maymunla Yunusbalığı 85 Tavus Tüyü Takınan Alakarga 87 Kurbağa ile Fare 88 Tilki ile Heykel 90 Kurt, Keçi ve Keçi Yavrusu 91 Sokratın Sözü 92 Tarlakuşu ile Yavruları ve Bir Tarlanın Sahibi 93 BEŞİNCİ KİTAP (Aslı 21 parçadır) Toprak Tencere ile Demir Tencere 99 Küçük Balıkla Balıkçı 101 Kuyruksuz Tilki 103 Beygirle Kurt 104 Çiftçi ile Çocukları 106 Doğuran Dağ 107 Felekle Çocuk 108 Altın Yumurtlayan Tavuk 109 Geyikle Asma 110 7

8 Yılanla Eğe 111 Tavşanla Keklik 112 Ayı ile İki Ahbap 113 Arslan Postu Giyen Eşek 115 ALTINCI KİTAP (Aslı 20 parçadır) Çobanla Arslan 119 Arslanla Avcı 120 Güneşle Rüzgâr 121 Genç Horoz, Fare Yavrusu ve Kedi 123 Soyu ile Övünen Katır 125 Kendini Suda Seyreden Geyik 126 Tavşanla Kaplumbağa 127 Eşekle Sahipleri 129 Güneşle Kurbağalar 131 Köylü ile Yılan 132 Hasta Arslanla Tilki 134 Atla Eşek 135 Avının Gölgesi Uğruna Avını Kaçıran Köpek 136 Batağa Saplanan Araba 137 YEDİNCİ KİTAP (Aslı 14 parçadır) Vebaya Yakalanan Hayvanlar 141 Balıkçıl 144 Yolcu Arabasıyla Sinek 146 Sütçü Kadınla Süt Güğümü 148 Kedi, Gelincik ve Yavru Tavşan 150 8

9 SEKİZİNCİ KİTAP (Aslı 25 parçadır) Eskici ile Sarraf 155 Arslan, Kurt ve Tilki 157 Fare ile İstiridye 159 Ayı ile Bahçe Meraklısı Adam 161 Eşekle Köpek 164 Sel ile Dere 166 DOKUZUNCU KİTAP (Aslı 17 parçadır) Palamutla Balkabağı 169 İstiridye ile Davacılar 171 Kedi ile Tilki 172 Maymunla Kedi 174 Çaylakla Bülbül 176 ONUNCU KİTAP (Aslı 14 parçadır) İki Fare, Tilki ve Yumurta 179 Kaplumbağa ile İki Ördek 180 ON BİRİNCİ KİTAP (Aslı 8 parçadır) Kurtla Tilki 185 İhtiyar Adam ve Üç Delikanlı 187 9

10 ON İKİNCİ KİTAP (Aslı 23 parçadır) Kedi ile İki Serçe 191 İki Keçi 193 İhtiyar Kedi ile Toy Fare 195 Yengeç ile Kızı 196 Tilki, Kurt ve Beygir

11 BİRİNCİ KİTAP

12

13 AĞUSTOSBÖCEĞİ İLE KARINCA Ağustosböceği, bütün bir yaz şarkı söyledi avaz avaz, eli böğründe kaldı kış bastırınca. Ortalıkta ne bir sinek ne bir böcek... Komşusuydu karınca, ona gidip : Açım dedi; dayanabilmek için gelecek mevsime dek birkaç buğday borç istedi : Hayvanların başına yemin ederim, ilk harmana kalmaz, öderim, hem de faiziyle beraber. Borç vermemek karıncanın âdetiydi, bu bir kusur, kusursa eğer. Borç isteyene sordu yalnız : Havalar sıcakken ne iş yaptınız? Siz belki kızacaksınız bana, gece gündüz şarkı söyledimdi. Şarkı mı söylediniz? Oh, ne âlâ, öyleyse oynayın şimdi... 13

14 KARGA İLE TİLKİ Karga hazretleri, ağızlarında peynir, bir dalın üstüne tünemişlerdir. Tilki kardeş kokuyu alıp gelir, ona şöyle der : Vay, Bay Karga, günaydın. Bu ne şirinlik, bu ne güzelliktir efendim. Bende yalan yok, sizi pek beğendim. Hani, sesiniz de tüyünüze uygunsa eğer, sultanısınız bu ormanların... Karga deli olur bu sözlere, sesinin de güzelliğini göstermek ister, koskocaman açar gagasını peyniri düşürür yere. Tilki saldırır peynire ve bu sefer şöyle der : Size bir ders vereceğim, öğrenin ki güzel beyim, dalkavuklar, aptalların sayesinde geçinirler. Eh sanırsam, bu ders de bir peynire değer... Fena halde şaşırıp utanır karga ve artık biraz geç olsa da, bir daha aldanmamağa yemin eder. 14

15 ÖKÜZ KADAR KOCAMAN OLMAK İSTEYEN KURBAĞA Bir öküze rastlar kurbağanın biri : öküz dağ gibi iri, kendisi ufacık, yumurta kadar. Öküz gibi kocaman olmak ister kurbağa, Yere sırtüstü yatar, bir yandan başlar şişip kabarmağa bir yandan da şöyle der : Hele bana bir baksanıza kardeşler, onun gibi olmadım mı daha? Yok canım. Ya şimdi? Hayır, nafile. Hâlâ mı olmadı? Yaklaşamadınız bile. Nihayet öylesine şişer ki, bu cılız hayvan, çat diye çatlar ortadan. İşte böyle sersemlerle dolu yeryüzü. Bir yarışmadır gider ortalıkta : ağaların beyzadelikte gözü, beyzadelerinki paşalıkta. 15

16 İKİ KATIR İki katır gidiyordu, birisi yulaf yüklü, ötekisi parasını taşıyor tahsildarın. Kibirliydi, ağırlığından memnundu taşıdığı paraların. Yürüyor, adımlarını çevik çevik atarak, çıngırağını çıngırdatarak... Fakat, birdenbire göründü düşman : paraydı aradıkları. Birkaçı ayrıldı aralarından, yakalayıp durdurdu para yüklü katırı. Kendini savunurken hayvancağız bir yandan, bir yandan dayak yiyor, inliyor inim inim : Bu ne iş, diyordu, bu muydu benim nasibim?.. Ben böyle ezilip yok edilirken, işte bizim arkadaş sıyrıldı tehlikeden. Dostum, dedi ona arkadaşı; işi büyük olanın dertten kurtulmaz başı. Şimdi böyle inlemezdin ah, vah, diye, sen de hizmet etseydin bir değirmenciye. 16

17 KURTLA KÖPEK Köpekler gayet iyi koruduğundan sürüleri, bir kemik bir deri kalmıştı kurdun biri. Bu kurt rastladı yolunu şaşırmış bir köpeğe. Köpek kuvvetli, temiz, güzel, iri. Saldırıp parçalamalı şunu diri diri diyordu içinden kurt hazretleri, fakat köpek de hazırdı dövüşmeğe, yani belli değil kime kalır meydan yeri. İşte kurt ona saygıyla yanaştı bundan ötürü. Hele semizliğini övdü de övdü. Benim gibi semiz olmak, dedi köpek, pek kolay bir iştir, güzel beyim, pek. Hemen bırakın ormanları, görmüyor musunuz soyunuzdan olanları : hepsi acından ölecek, hepsi perişan, hepsi sefil, hiçbirinin yarını belli değil, hepsinin hayatı tehlikededir. Siz benimle gelin, bahtınız değişir... Kurt sordu: Peki, ne iş yapacağım? Hiçbir şey, canım, eli sopalıları ve dilencileri defetmek, yaranmak ev halkına, efendinin hoşuna gitmek, 17

18 işte bu kadar, ama bu kadarcık işe karşılık : dile dilediğini; çeşit çeşit yemek, piliçten tut da, güvercin kemiklerine kadar. Sonra, okşanıp sevilmek de var. Bin bir hayal geçiyordu kurdun içinden, yaşarmıştı gözleri sevincinden, nerdeyse kucaklayacak köpeği. Fakat birdenbire ne görse iyi; köpeğin boynundaki tüyler dökülmüş : Bu nedir? dedi, Hiç. Hiç mi? Yani ufak iş. Ufak iş, ne demek? Tasmanın yeri olacak, tasma. Biz tasmayla bağlanırız, malum a... Bağlanmak mı? Gezip tozmaz mısınız? Eh, her zaman değil. Ne çıkar fakat? Ne mi çıkar? Yemeklerinizi başınıza çalınız!.. Benim işime gelmez bu zincirli saltanat! Bunu böyle söyledi, koşup gitti kurt. Hâlâ da koşuyordur, tutabilirsen tut. 18

19 ARSLANLA ORTAK OLAN DÜVE, KEÇİ VE KOYUN Rivayet ederler ki bir koyun, bir düve, bir de keçi bir arslanla ortak olurlar, arslan da efe bir arslan, hem de oraların beyi kâr, zarar, ortak tabii. Derken keçinin kurduğu tuzağa düşer bir geyik. Keçi de ortaklarına haber salar hemencecik, onlar da gelirler. Arslan tırnağıyla sayarak şöyle der : Biz dört kişiyiz, bak, demek av da dörde bölünecek. Geyiği dörde böler. Kendisi de bey olduğundan dolayı alır ilk parçayı, der ki : İşte, bu, arslan payı. Var mı itiraz eden? Yok. İkinci parçayı da alıyorum ben, çünkü o da benim hakkım, kuvvetlinin hakkı meselesi, malum ya. Eh, üçüncü parçayı da alacağım, çünkü en yiğitiniz benim. Gel gelelim, kim elini sürerse dördüncü parçaya hazır olun parçalanmaya. 19

20 HEYBE Bir gün dedi ki Jupiter : Canlıların hepsi huzuruma gelsinler, kendi biçimini beğenmeyen varsa eğer, söylesin çekinmeden, çaresini bulurum ben. Maymun efendi, önce dinleyelim sizi. Şu hayvanlarınkiyle ölçün güzelliğinizi, memnun musunuz? Ben mi? Elbet. Her şeyim tamam. Ben de onlar gibi dört ayaklıyım, yüzümü de beğenmekte haklıyım. Fakat ayı kardeşin yerinde olsam, pek canım istemezdi resmimi yaptırmayı. Bu sözleri duyunca bir adım attı ayı. Dert yanacak sandılar. Fakat ne gezer, kendi güzelliklerini saydı birer birer, sonra döndü, alaya aldı fili : Kuyruğunu, dedi, uzatmalı biraz, kulakları da kısalsa fena olmaz. Bu kocaman yığının ne başı ne sonu belli. Söz sırası geldi file. Bu akıllı uslu hayvan bile, kendini övüp durdu, fakat balina hanımı pek şişman buluyordu... Karıncaya gelince : kendisi devdi, peynir kurdu cüce... Jupiter hepsini başından kovdu. 20

21 Hepsi kendini beğenmiş, hepsi başkasına amansız... İçlerinde en delisi insan oğluydu : biz ki, başkalarında pireyi deve yaparız, kendimizde deveyi pire. Başkalarında günah ararız evire çevire, kendi ayıbımız başımızın tacı. Bize bir heybe dokumuş büyük dokumacı : öndeki göze başkalarının kusurlarını koruz, arkadaki kendi kusurlarımıza mahsus... 21

22 ŞEHİR FARESİ İLE TARLA FARESİ Şehir faresi, günün birinde, büsbütün inceltip sesini, çağırdı ziyafete tarla faresini. Bir Türk halısına sofraları kurulmuş. Yaşadı yaşamasına iki ahbap çavuş. Diyecek yoktu yemeklere, hepsi seçilmiş bir bir. Fakat işleri bozdu birdenbire, davetsiz bir misafir. Bir ayak sesi salonun kapısında. Sıvıştı şehir faresi, arkadaşı da peşi sıra. Bahçeyi buldular. O aralık ses de kesildi. Şehirli cesaretlendi tekrar : Dönelim, külbastıyı bitirelim, dedi. 22

23 Köylü: Yeter, dedi, tamam. Yarın siz buyurun bize. Ben elbette çıkışamam, şahane ziyafetinize, fakat beni gelip ürkütmezler, yemeğimi rahatça yerim... Hoşça kalın... Ne külbastı, ne şeker, ne de korkulu zevk isterim. 23