Üretim Metalurjisi II MEM3075 / bahar. Bakır Üretimi. Prof. Dr. Gökhan Orhan
|
|
- Emine Özçelik
- 5 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 Üretim Metalurjisi II MEM3075 / bahar Bakır Üretimi Prof. Dr. Gökhan Orhan istanbul üniversitesi / metalurji ve malzeme mühendisliği bölümü
2 Cu BAKIR COPPER KUPFER CUIVRE NÜHAS KOPPAR CYPRIUM
3 Bakır ve Tarihi Çorum Alacahöyük İnsanlığın tanıştığı ilk metallerden olan bakır M.Ö yıllarında Anadolu da üretilmiştir. Venüs Aynası sembolü ile gösterilir. Bugün bilinen 200 den fazla bakır minerali olmasına rağmen, dünya bakır üretiminin % 80 i sülfürlü dört farklı cevherden yapılmaktadır. Cut-off grade: % 0,2-0,3 Copper, Kupfer, Cuivre, Nühas, Koppar, Cyprium
4 Bakır ın Fiziksel ve Mekanik Özellikleri A.A.:63.54 g/mol 8.93 g/cm C 2580 C 3.98 Watt/cm K (Isı İletkenliği) 58 S/mm 2 HB:40-65 (yumuşak Cu), (soğuk işlem) % Uzama:30-35 (yum. Cu), 3-8 (soğ. işl. Cu) Kopma Dayanımı: , N/mm 2 OFHC-Cu:%99.99 E-Cu:%99.90 AnotCu:%98.9 Blister Cu:%97-98
5 Bakır Kullanım Alanları
6 Bakır Üretimi-Cevher-Rafine Metal
7 Dünya Cu Üretimi-2014
8 Dünya Cu Üretimi-2020
9 Bakır Cevherleri Sülfürlü Bakır Cevherleri (Kalkopirit, Kovellin, Kalkozin, Bornit) Kalkopirit CuFeS 2 (% 34.6 Cu) Kovellin CuS (% 66.4 Cu) Kalkozin Cu 2 S (% 79.9 Cu) Bornit Cu 5 FeS 4 % 63.3 Cu
10 Bakır Cevherleri Oksitli Bakır Cevherleri (Krizokol, Malahit, Azurit) Krizokol CuSiO 3.2H 2 O % 36.2 Cu Malahit CuCO 3.Cu(OH) 2 (% 57.5 Cu) Azurit 2CuCO 3.Cu(OH) 2 (% 55.3 Cu)
11 Bakır üretiminde; Cevherdeki bakır tenörü, Kimyasal bileşim, Metalin fizikokimyasal ve elektrokimyasal özellikleri, üretim yönteminin belirlenmesinde temel faktörlerdir.
12 Oksitli Cevherlerden Cu Üretimi Oksitli cevherlerin problemi zenginleştirilememeleridir. Kayaçlarındaki CaCO 3 ve MgCO 3 yapılarını ayırmak olanaksızdır. Kullanılan asit bu yan kayaçlar tarafından tüketilir ve ekonomik değildir: CaCO 3 + H 2 SO 4 CaSO 4 + CO 2 + H 2 O Alçı oluşturur ve çoğunlukla istenmez. Ancak bazı hidrometalurji tesislerinde CaCO 3 asitleri nötralize etmek için ucuzluğundan dolayı kullanılmaktadır. Aynı şekilde MgCO 3 da asit tüketir ve MgSO 4 yapar ki bu da istenmez. TORCO yöntemi Oksitli Cu cevherleri HCl ortamında tutulursa Cu 3 Cl 3 oluşur ve uçar. Cu 3 Cl 3(g) ün üzerinden H 2 gazı geçirilirse tekrar HCl oluşur ve Cu da C zerrecikler üzerinde tutularak kazanılır. Ortamdaki kok tanecikleri Cu için çökelme yüzeyi görevi görürler TORCO yönteminde Cu 3 Cl 3 ve HCl ayrı ortamlarda oluşturulur. TORCO yöntemine benzer olarak geliştirilen yöntemde ise iki işlem aynı reaktörde yapılır. İç içe geçmiş iki borudan oluşan bir akışkan yatakta sözü edilen olaylar başarıyla gerçekleştirilir.
13 Oksitli Cevherlerden Cu Üretimi Sementasyon (~10g Cu 2+ /l) SX + Redüksiyon elektrolizi (~ 4g Cu 2+ /l) Redüksiyon elektrolizi (15g Cu 2+ /l)
14 Sülfürlü Cevherlerden Bakır Üretimi Bakır Cevheri (% 0.75 Cu) Cevher Hazırlama Bakır Konsantresi (% Cu) Kavurma Mat Ergitmesi Mat Konvertisajı Ateşte Rafinasyon Elektrolitik Rafinasyon E-Cu
15 Sülfürlü Cevherlerden Bakır Üretimi
16 Sülfürlü Cevherlerden Bakır Üretimi-Flotasyon
17 Sülfürlü Cevherlerden Bakır Üretimi-Kavurma Alttan gönderilen basınçlı hava ile taneler askıya alınır. Yandaki besleme borusundan konsantre nemli (çamur) bir şekilde şarj edilir. Kavrulmuş malzemenin büyük kısmı siklonlardan (%75 i) toplanır. Konsantreye neden bir ön kavurma işleminin yapıldığı çok önemlidir. Mat fazı yapabilmek için : Cu/S 1) (örneğin, %40-50 Cu, %30-40 S, %20-30 Fe). Cu/S oranı kalkopirit için 1/1 dir. Eğer işlenen cevher yatağı kovellin ya da kalkozin esaslı ise ve parça cevher olarak bulunuyorsa kavurma işlemine gerek yoktur. Kavurma o C civarında yapılır. Manyetit teşekkülü açısından sıcaklığa dikkat edilmelidir.
18 Sülfürlü Cevherlerden Bakır Üretimi-Kavurma
19 Sülfürlü Cevherlerden Bakır Üretimi-Kavurma
20 Sülfürlü Cevherlerden Bakır Üretimi-Kavurma
21 Sülfürlü Cevherlerden Bakır Üretimi-Kavurma
22 Sülfürlü Cevherlerden Bakır Üretimi-Kavurma Termodinamik açıdan bakırın bile oluşabileceği görülmektedir ancak bu yöntem ekonomik değildir. Zira, log lük basınç ve çok düşük SO 2 basıncı gerekir. Sülfatlayıcı kavurma işlemi 6 saatten önce gerçekleşmez. Bir kalkopirit tanesi 20 dakikada sülfatlayıcı oksitlenir. Bu kadar süre olmadığında taneler fırını CuO ve FeO şeklinde terk ederler. Sıcaklığı düşük tutmamızın nedeni ( oC) CuFeO 2 nin içindeki Fe in oksitlenmesini fakat manyetite dönüşmesine engel olmaktır. Manyetit mat ergitma fırını için çok tehlikeli olup curuf ve mat tabakalarını geçip fırının tabanına oturur (Ergime sıcaklığı 1594 o C). Oluşan Manyetit çözme yöntemleri : Pirit ilavesi, Ferrosilis ilavesi
23 Sülfürlü Cevherlerden Bakır Üretimi-Kavurma Kavurma işlemi sırasındaki gaz atmosferi önemlidir. CuS kavurma işlemine sokulduğunda atmosfere bağlı olarak yandaki diyagramda görülen tüm fazlar meydana gelebilir. Bir kavurma gazının bileşimi yaklaşık %10-1 O 2 ve %10-1 SO 2 dir. Kavurma diyagramları sıcaklık arttıkça sağ üst köşeye kayar. Konsantre kavrulmaya başlandığında sıcaklık ve basıncı ayarlayarak ne zaman hangi fazın oluşacağını bilebiliriz.
24 Sülfürlü Cevherlerden Bakır Üretimi-Mat Ergitme Sülfürlü bakır konsantrelerinin o C lerde ergitilmesi durumunda farklı yoğunluklara sahip iki sıvı faz oluşmaktadır. Bu fazlar Cu 2 S ve FeS içeren mat fazı ile daha hafif olan ve FeO, Fe 3 O 4, Al 2 O 3, CaO, SiO 2 içeren curuf fazıdır. Mat daha ağır olması nedeniyle curufun altında toplanır. Bu tanımlamaya giren bakır matlarının bileşimi Cu-Fe-S diyagramda görülen Cu 2 S-FeS bağ doğrusu üzerinde bir noktada olmalıdır. Ancak endüstriyel matlar, diyagramdaki noktalarla görüldüğü gibi bu doğrunun altında kalan bileşimlerdedirler. Bu durum, bakır matlarında bir miktar S açığının kaldığını gösterir. Stokiyometrik miktarlardan görülen bu sapma bakır matlarının önemli ölçüde oksijen çözmesinden kaynaklanmaktadır.
25 Sülfürlü Cevherlerden Bakır Üretimi-Mat Ergitme Mat tenörü, matın ağırlıkça içerdiği bakır yüzdesidir.
26 Sülfürlü Cevherlerden Bakır Üretimi-Mat Ergitme-Yazawa Diyagramı Diyagramda A dan B ye gitmek için, yani mat tenörünü %10 dan %70 e çıkarmak için O 2 basıncında nasıl bir değişiklik meydana gelir. Yaklaşık 8.3 den 7.8 e gidiyoruz. Yani mat tenörünü arttırmak için mat ergitmesi süresince O 2 i arttırmak gerekir. Düşük tenörlü bir mattan direkt Cu üretmek için O 2 potansiyelini 100 kat arttırmak gerekir. Ancak bu kadar yüksek O 2, matın bakıra dönüşümü esnasında Fe ve curuf manyetite dönüşebilir (büyük tehlike).
27 Sülfürlü Cevherlerden Bakır Üretimi-Mat Ergitme
28 Sülfürlü Cevherlerden Bakır Üretimi-Mat Ergitme Tamamen sıvı durumdaki FeO-CaO-SiO2 sistemi (1150, 1200 ve 1250 C)
29 Sülfürlü Cevherlerden Bakır Üretimi-Mat Ergitme
30 Sülfürlü Cevherlerden Bakır Üretimi-Mat Ergitme
31 Mat Moduna Göre Üretim Konsantrenin yapısını ergimiş başka bir yapıya dönüştürme işlemi mat ergitmesi olarak tanımlanmaktadır. Şaft Fırın Teknolojisi Reverber Fırını Uygulaması Elektrik Ark Fırını (EAF) Uygulaması Flash Fırını Teknolojisi Outokumpu ve Inco Prosesleri
32 Sülfürlü Cevherlerden Bakır Üretimi-Mat Ergitme-EAF Elektrik enerjisinin ucuz olduğu ülkelerde rağbet gören bir yöntemdir. Prensip olarak reverber fırınlarından pek bir farkı yoktur. Başta İsveç olmak üzere İskandinav ülkelerinde çok benimsenmiştir. Genellikle bu fırınlar hidroelektrik santrallerin yanında kurulur. İsveç te Boliden, Finlandiya da İmata ve ABD de Inspiration tesisleri elektrik fırınları ile ergitme yapmaktadırlar. Aşağıdaki tabloda, elektrik fırınla üretim yapan bazı tesislerin işletme detayları görülmektedir.
33 Sülfürlü Cevherlerden Bakır Üretimi-Mat Ergitme
34 Sülfürlü Cevherlerden Bakır Üretimi-Mat Ergitme
35 Sülfürlü Cevherlerden Bakır Üretimi-Mat Ergitme-EAF Prensip, elektrik arkını elektrotlar ile şarj arasında oluşturmaktır. Şarjın kendisi elektrik direnci yerine kullanılır. Elektrotlardan iletilen ve şarjdan geçmeye zorlanan akım şarjın direnciyle yüksek bir ısının ortaya çıkmasına neden olur. 1.Yüksek ergitme hızı. 2.Termik verim en az %68 dir (reverberde %40-50 arasındadır). 3.Baca gazı miktarının çok düşük oluşu ve SO 2 konsantrasyonunun H 2 SO 4 üretimine elverişli ölçüde yüksek olması ( %10). 4.Tam otomatik çalıştırılabilmeleri (ısı ayarları vs.). 5.İşletme ve onarım masraflarının düşük olması.
36 Sülfürlü Cevherlerden Bakır Üretimi-Mat Ergitme-EAF Bu fırınların güçleri ile kva arasında değişir. 6 elektrot bulunur. Curuflardaki Cu kaçaklarının biraz fazla olmasının nedeni, elektromanyetik akımların banyoda türbülansa yol açarak mat ile curufun karışmasına neden olmasıdır. Bu curuf ve matın birbirine karışmaması için önce aşırı ısıtma yapılır ve fırın bekletmeye alınır. Elektrik fırınlarında manyetit hiçbir zaman oluşamaz çünkü kullanılan C elektrotlar büyük ölçüde redükleyicidirler. Curuflar atılabilir kalitededirler. Özel konstrüksiyonlarla, örneğin elektrotlar arasına eşikler yerleştirerek, curuftaki Cu akyıpları %0.2 ye indirilebilir.
37 Flash İzabe Yöntemleri Aynı anda kavurma + ergitme işleminin yapıldığı sistemlerdir. Yakıt kullanmadan veya az kullanarak kavurma ve ergitme işlemlerini birarada yürütmek, kavurmanın sonunda açığa çıkan enerjiyi ergitme işleminde kullanmak düşüncesi Flash Fırınlarının gelişimini teşkil etmiştir. 2CuFeS 2 +13/2O 2 2CuO+Fe 2 O 3 +4SO kj/mol Cevherdeki S ve Fe den yakıt olarak yararlanmak fikri başlangıçta şaft fırınları için düşünülmüştü. Cevherlerin sürekli fakirleşmesinden dolayı uygulama fırsatı olmamıştır. Konsantre brülörlerinin geliştirilmesinden sonra 1949 yılında Finlandiya da bir outokumpu fırını yapıldı.
38 Outokumpu Fırını 150 C de %1 nemli konsantre, 500 C ye ısıtılmış hava yardımıyla besleme deliğinden fırın içine püskürtülür. Fırının setler bölgesi birkaç saniye içinde gerçekleşen ergime sonucunda mat ve curufun birbirinden ayrılması için gerekli zamanı sağlarken aynı zamanda konvertisaj işlemi için bir tampon görevi yapar. Outokumpu fırınında %60 ve üzerinde bakırlı mat üretilebilmektedir. Oksijence zenginleştirilmiş hava kullanılmaktadır. R. Fırınına nazaran 60 Milyon kwh e karşılık gelen enerji tasarrufu Curuftaki Cu kaçakları % ye ulaşabilir. Değerlendirilmesi; Yavaş soğutma + flotasyon EAF fırınında 2. cil mat üretimi
39 Outokumpu Fırını
40 Outokumpu Fırını Outokumpu Fırını
41 Outokumpu Fırını 20 m uzunluk 7 m genişlik t konsantre / gün
42 Outokumpu Fırını
43 Outokumpu Fırını
44 Inco Fırını 1952 yılında uygulamaya konan INCO prosesinde, reaksiyon şaftı olmayıp, kavurma+ergime reaksiyonları setler bölgesi üzerinde gerçekleşmektedir. Konsantre brülörleri yan duvarlarda ve 2 şer adettir. O 2 ile konsantre beslemesi yapılır (O 2 =Kons.Ağ.*0.33/Ton Kons.). Curufa kaçmış mat damlacıklarının yeniden sülfürlenmesi için 6 saatte bir protin konsantresi curuf alma tarfından püskürtülür (% 1.2 Cu % 0.32 Cu) Baca gazları % 75 SO 2 içermektedir (Sıvı SO 2 üretimi). 4 adet INCO tesisi
45 Inco Fırını
46 Inco Fırını
47 Outokumpu / Inco Fırını
48 Sülfürlü Cevherlerden Bakır Üretimi-Flash Mat Ergitme
49 Sülfürlü Cevherlerden Bakır Üretimi-Curuf Temizleme
50 Sülfürlü Cevherlerden Bakır Üretimi-Curuf Temizleme
51 Sülfürlü Cevherlerden Bakır Üretimi-Curuf Temizleme K eq = C
52 Sülfürlü Cevherlerden Bakır Üretimi-Curuf Temizleme
53 Sülfürlü Cevherlerden Bakır Üretimi-Konvertisaj Başlangıçta dikey konverterler kullanılmakta iken günümüzde artık yatay konverterler geliştirilmiştir. En önemlileri Pierce-Smith, Humbold ve Krupp tur. Hatta bugün Humbold ve Krupp un anavatanı Almanya da bile Pierce-Smith konverterleri kullanılmaktadır.
54 Sülfürlü Cevherlerden Bakır Üretimi-Konvertisaj Bakır matlarından blister bakır üretimi konvertisaj, bu işlemin yapıldığı reaktörler konvertör olarak tanımlanmaktadır. Kelime anlamı dönüştürme olan konvertisaj işleminde başlıca 3 reaksiyon gerçekleşir: 1. Demir sülfürlerin yanması 2. Curuf teşekkülü 3. Bakır oluşumu Demirin giderildiği ilk üfleme kademesi konvertörün curufa çalışması, ikinci üfleme kademesi konvertörün bakıra çalışması olarak tanımlanır. FeS oksidasyonu Cu 2 S in oksidasyonuna nazaran 3 kat daha fazla ısı açığa çıkarır. Bu ısıdan konvertörü ve refrakterleri korumak için soğuk şarj yapılır. 2Cu 2 O+Cu 2 S 6Cu+SO kcal
55 Sülfürlü Cevherlerden Bakır Üretimi-Konvertisaj 9.15m boyunda ve 3,96m iç çapında ve adet tüyere içeren bu konvertörlerde hava ihtiyacı matın bakır tenörünün ve O 2 nin kullanılma etkinliğine ve tüyerenin sıvı mat içine dalma derinliğine göre değişir. Oksijen kullanma etkinliği: % Curuftaki bakır kaçakları : FeO /SiO 2 oranına (=2 ideal) bağlıdır. Curuftaki Cu oranı %2-6 arasında değişir. Konvertör curuflarının mutlaka değerlendirilmesi gerekmektedir. Kırma+öğütme+flotasyon EAF de işleme Mat Ergitme fırınına geri döndürme
56 Sülfürlü Cevherlerden Bakır Üretimi-Konvertisaj Konvertisaj İşleminde Temel Reaksiyonlar Curufa çalışma (I. Kademe): 2 FeS + 3 O 2 2 FeO + 2 SO 2 2 FeO + SiO 2 2 (FeO) SiO 2 Cu 2 O + FeS Cu 2 S + FeO Bakıra çalışma (II. Kademe): 2 Cu 2 S + 3 O 2 2 Cu 2 O + 2 SO 2 2 Cu 2 O + Cu 2 S 6 Cu + SO 2 (Bu reaksiyon çok önemlidir. Pirit, pirotin ilavesi vs. ile yıkamanın yani curufa kaçan bakırın kurtarılmasının temel reaksiyonudur.)
57 Sülfürlü Cevherlerden Bakır Üretimi-Konvertisaj
58 Sülfürlü Cevherlerden Bakır Üretimi-Konvertisaj
59 Sülfürlü Cevherlerden Bakır Üretimi-Konvertisaj
60 Sülfürlü Cevherlerden Bakır Üretimi-Konvertisaj
61 Sülfürlü Cevherlerden Bakır Üretimi-Konvertisaj
62 Sülfürlü Cevherlerden Bakır Üretimi-Konvertisaj
63 Sülfürlü Cevherlerden Bakır Üretimi-Konvertisaj
64 Sülfürlü Cevherlerden Bakır Üretimi-Konvertisaj
65 Sülfürlü Cevherlerden Bakır Üretimi-Konvertisaj Mat şarjının konvertöre girmesinden konvertörden sıvı bakır alınmasına kadar geçen toplam süreye (sıvı mattan blister bakır eldesi) konvertör kampanyası denir. % 50 tenörlü mat işleyen konvertörde 1 tam kampanya 20 saat sürer. %30 Curuflaştırma, % 17.5 Cu 2 S in yanması, curuf çekme, % 40 mat şarjı,soğuk şarj, katkıların ilavesi, %12.5 ölü zamanlar Konvertörde fayalitik curufların yanısıra tüyere ağızlarında manyetitte teşekkül eder. Tüyere ağızlarının açılması işlemine işletme dilinde Forma Vurma denir. Krom-manyezit tuğlalardan örülü fırın astarının dayanma süresi gündür. Sıvı bakır içerisinde 1200 C de ortalama % 0.02 S ile %0.5 O 2 denge halindedir.
66 Sülfürlü Cevherlerden Bakır Üretimi-Konvertisaj
67 Sülfürlü Cevherlerden Bakır Üretimi-Konvertisaj
68 Sülfürlü Cevherlerden Bakır Üretimi-Konvertisaj
69 Sülfürlü Cevherlerden Bakır Üretimi-Konvertisaj
70 Bakır Moduna Göre Üretim Kavurma+Ergitme+Konvertisaj adımlarının kesintisiz olarak birarada yapılması Mitsubishi Yöntemi Noranda Prosesi Hitachi Prosesi Brixlegg, QSL ve TBRC Yöntemleri
71 Mitsubishi Prosesi
72 Noranda Prosesi
73
74 Pirometalurjik Cu Rafinasyonu Ateşte rafinasyon selektif bir oksidasyon işlemidir. Blister Cu da % 0.02 olan S miktarı, % in altına düşürülmelidir. Thomas fırınlarında; 1. Adım Oksidasyon (Kızartma): Sıvı bakır içine hava üflenerek Oksijen kosantrasyonu % 0.5 ten %1 e çıkarılır. 2. Redüksiyon (Kavaklama-Poling): Yaş kavak ağaçları ile. (35 kg ağaç/t Cu) Kavaklama sırasında: % Oksijen, %10-5 Hidrojen Kavaklama sonrasında (anot dökümü): %0.4 Oksijen, %10-6 Hidrojen
75 Pirometalurjik Cu Rafinasyonu
76 Pirometalurjik Cu Rafinasyonu
77 Pirometalurjik Cu Rafinasyonu
78 Pirometalurjik Cu Rafinasyonu
79 Pirometalurjik Cu Rafinasyonu
80 Pirometalurjik Cu Rafinasyonu
81 Anot Dökümü İletken bakır elde etmek için pirometalurjik rafinasyon yeterli değildir. Bu nedenle ateşte rafine edilmiş bakırın tümü anot halinde dökülür ve elektrolitik olarak ayrılır. Atlı Karınca Sistemi (Anot ömrü:28 gün, Katot:14 gün,35-50mm) Hazelett Anot Döküm Sistemi (Anot-Katot Süresi Eşit,13-19mm) Anot Ağırlıkları Kg
82 Pirometalurjik Cu Rafinasyonu
83 Anot Dökümü
84 Anot Dökümü
85 Bakır üretiminde empüritelerin davranışı Konsantrede mevcut soy metallerin %99 u blister bakıra geçer. As, Sb, Bi: (%5-20 blister bakıra, % arası baca tozlarına, %10 curufa) Se, Te Ni Pb Zn Sn (%60 blister bakıra, %30 curufa) (% 75 blister bakıra, % 25 curufa) (%5 blister bakıra, %85 baca tozlarına, %10 curufa) (% 30 baca tozlarına, %70 curufa) (%10 blister bakıra, %65 baca tozlarına, %25 curufa)
86 Elektrolitik Rafinasyon Sulu çözeltilerdeki metal ve hidrojen iyonlarının akım yoğunluğu-katot potansiyeli ilişkisini gösteren polarizasyon diyagramları
87 Elektrolitik Rafinasyon
88 Elektrolitik Rafinasyon FARADAY KANUNU m = A I n F t m: teorik olarak toplanması gereken metal miktarı (g) A : metalin mol ağırlığı (g/mol) I : akım miktarı (Amper) t : elektroliz süresi (s) n : reaksiyondaki e sayısı F : faraday sabiti (96500 As)
89 Elektrolitik Rafinasyon Anot Reaksiyonu Cu = Cu 2+ +2e - (Soy metaller çözünmeden anot çamuruna geçer, bazik metaller elektrolite [Ni]) Katot Reaksiyonu Cu 2+ +2e - = Cu gcu 2+ /l, 150 gh 2 SO 4 /l, C, 20 L/dak.sirkülasyon hızı Yüzey düzgünlüğü ve parlaklık sağlamak için organik katkılar (boncuk tutkalı, thioüre, jelatin) ve klor kullanılır. Safiyet arttırma Elektrik-Elektronik endüstrisi için iletken bakır elde etmek, Soy metalleri kazanmak,
90 Elektrolitik Rafinasyon
91 Elektrolitik Rafinasyon
92 Elektrolitik Rafinasyon
93 Elektrolitik Rafinasyon
94 Elektrolitik Rafinasyon
95 Elektrolitik Rafinasyon
96 Elektrolitik Rafinasyon
97 Bakır üretiminde empüritelerin davranışı Konsantrede mevcut soy metallerin %99 u blister bakıra geçer. As, Sb, Bi: (%5-20 blister bakıra, % arası baca tozlarına, %10 curufa) Se, Te Ni Pb Zn Sn (%60 blister bakıra, %30 curufa) (% 75 blister bakıra, % 25 curufa) (%5 blister bakıra, %85 baca tozlarına, %10 curufa) (% 30 baca tozlarına, %70 curufa) (%10 blister bakıra, %65 baca tozlarına, %25 curufa)
98 Elektrolitik Rafinasyon
99 Elektrolitik Rafinasyon
100 Ürün Bakır (ingot, kütük, slab)
101 Ürün Bakır (tel çekme)
Kimyasal Metalürji (II) (MET312)
KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Metalürji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü Kimyasal Metalürji (II) (MET312) Dersin Sorumlusu: Yrd. Doç. Dr. Saeid Pournaderi 2016 2017 Eğitim Yılı Bahar Dönemi Flaş-Fırın Mat
DetaylıPik (Ham) Demir Üretimi
Pik (Ham) Demir Üretimi Çelik üretiminin ilk safhası pik demirin eldesidir. Pik demir için başlıca şu maddeler gereklidir: 1. Cevher: Demir oksit veya karbonatlardan oluşan, bir miktarda topraksal empüriteler
DetaylıMMT113 Endüstriyel Malzemeler 5 Metaller, Bakır ve Magnezyum. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2013-2014 Güz Yarıyılı
MMT113 Endüstriyel Malzemeler 5 Metaller, Bakır ve Magnezyum Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2013-2014 Güz Yarıyılı Cu Copper 29 Bakır 2 Dünyada madenden bakır üretimi, Milyon ton Yıl Dünyada madenden bakır
DetaylıMETALİK BAKIR ÜRETİMİ
METALİK BAKIR ÜRETİMİ Prof. Dr. Ramazan YILMAZ & Yrd. Doç. Dr. Zafer BARLAS Sakarya Üniversitesi Teknoloji Fakültesi, Metalürji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü BAKIR CEVHERLERİ VE MİNERALLERİ Yer kabuğunda
DetaylıMETALİK BAKIR ÜRETİMİ
METALİK BAKIR ÜRETİMİ Prof. Dr. Ramazan YILMAZ & Yrd. Doç. Dr. Zafer BARLAS Sakarya Üniversitesi Teknoloji Fakültesi, Metalürji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü BAKIR CEVHERLERİ VE MİNERALLERİ Yer kabuğunda
DetaylıMEMM4043 metallerin yeniden kazanımı
metallerin yeniden kazanımı Endüstriyel Atık Sulardan Metal Geri Kazanım Yöntemleri 2016-2017 güz yy. Prof. Dr. Gökhan Orhan MF212 Atıksularda Ağır Metal Konsantrasyonu Mekanik Temizleme Kimyasal Temizleme
DetaylıDemir-dışı Üretim Metalurjisi ve Demir-dışı Endüstrisi (MATE 486) Ders Detayları
Demir-dışı Üretim Metalurjisi ve Demir-dışı Endüstrisi (MATE 486) Ders Detayları Ders Adı Demir-dışı Üretim Metalurjisi ve Demir-dışı Endüstrisi Ders Kodu MATE 486 Dönemi Ders Uygulama Saati Saati Laboratuar
DetaylıMEMM4043 metallerin yeniden kazanımı
metallerin yeniden kazanımı 2016-2017 güz yy. Prof. Dr. Gökhan Orhan MF212 katot - + Cu + H 2+ SO 2-4 OH- Anot Reaksiyonu Cu - 2e - Cu 2+ E 0 = + 0,334 Anot Reaksiyonu 2H 2 O O 2 + 4H + + 4e - E 0 = 1,229-0,0591pH
Detaylıa. Yükseltgenme potansiyeli büyük olanlar daha aktifdir.
ELEKTROKİMYA A. AKTİFLİK B. PİLLER C. ELEKTROLİZ A. AKTİFLİK Metallerin elektron verme, ametallerin elektron alma yatkınlıklarına aktiflik denir. Yani bir metal ne kadar kolay elektron veriyorsa bir ametal
DetaylıMMT113 Endüstriyel Malzemeler 4 Metaller, Aluminyum ve Çinko. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2013-2014 Güz Yarıyılı
MMT113 Endüstriyel Malzemeler 4 Metaller, Aluminyum ve Çinko Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2013-2014 Güz Yarıyılı Al Aluminium 13 Aluminyum 2 İnşaat ve Yapı Ulaşım ve Taşımacılık; Otomotiv Ulaşım ve Taşımacılık;
DetaylıFIRAT ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ 3. SINIF EKSTRAKTİF METALURJİ DERSİ VİZE SINAV SORULARI CEVAP ANAHTARI
FIRAT ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ 3. SINIF EKSTRAKTİF METALURJİ DERSİ VİZE SINAV SORULARI CEVAP ANAHTARI ---------------------------------------Boşluk Doldurma Soru
DetaylıBARTIN ÜNİVERSİTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MALZEME LABORATUVARI-I DERSİ OKSİTLİ BAKIR CEVHERİNİN LİÇİ DENEYİ DENEYİN AMACI: Uygun
BARTIN ÜNİVERSİTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MALZEME LABORATUVARI-I DERSİ OKSİTLİ BAKIR CEVHERİNİN LİÇİ DENEYİ DENEYİN AMACI: Uygun bir reaktif kullanarak oksitli bakır cevherindeki bakırı
DetaylıMEM-314 DEMİR DIŞI METALLERİN ÜRETİMİ VİZE SINAV SORULARI
Öğrencinin Adı Soyadı : Öğr. N0 : Sınav Tarihi MEM-314 DEMİR DIŞI METALLERİN ÜRETİMİ VİZE SINAV SORULARI S.1. Elektropozitif metaller yerkabuğunda doğal olarak hangi hallerde bulunabilir birer örnekleme
DetaylıDOÇ. DR. FATİH ÇALIŞKAN
Sakarya Üniversitesi, Teknoloji Fakültesi, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü Metalurji ve Malzeme Laboratuarı ve Uygulamaları Dersi Deney Föyü PİROMETALURJİK YÖNTEMLERLE METAL TOZ ÜRETİMİ 1- AMAÇ
DetaylıElektrot Potansiyeli. (k) (k) (k) Tepkime vermez
Elektrot Potansiyeli Uzun metal parçası, M, elektrokimyasal çalışmalarda kullanıldığında elektrot adını alır. M n+ metal iyonları içeren bir çözeltiye daldırılan bir elektrot bir yarı-hücre oluşturur.
DetaylıVIA GRUBU ELEMENTLERİ
Bölüm 8 VIA GRUBU ELEMENTLERİ Bu slaytlarda anlatılanlar sadece özet olup ayrıntılı bilgiler derste verilecektir. O, S, Se, Te, Po O ve S: Ametal Se ve Te: Yarı metal Po: Metal *Oksijen genellikle bileşiklerinde
DetaylıBazik Oksijen Fırını (BOF)
ÇELİK ÜRETİMİ Bazik Oksijen Fırını (BOF) Çelik üretimindeki ilk modern anlamdaki uygulamalar 1850 lerdeki Bessemer uygulamaları ile başlamıştır. İlk başta bu uygulamalarda kullanılan konvertörlerin iç
DetaylıDENEY FİYAT LİSTESİ. MDN.KMY.0001 Kimyasal analiz boyutuna numune hazırlama ( 100 mikron)
BİRİM: LAB.: DENEY FİYAT LİSTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KMY Kimya DENEY KODU DENEY ADI BİRİM FİYAT MDN.KMY.0001 Kimyasal analiz boyutuna numune hazırlama ( 100 mikron) 0,00 MDN.KMY.0002 Kimyasal analiz
DetaylıELEKTROLİTİK TOZ ÜRETİM TEKNİKLERİ. Prof.Dr.Muzaffer ZEREN
Prof.Dr.Muzaffer ZEREN Bir çok metal (yaklaşık 60) elektroliz ile toz haline getirilebilir. Elektroliz kapalı devre çalışan ve çevre kirliliğine duyarlı bir yöntemdir. Kurulum maliyeti ve uygulama maliyeti
DetaylıToz Metalürjisi. Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Notların bir bölümü Dr. Rahmi Ünal ın web sayfasından alınmıştır.
Toz Metalürjisi Prof. Dr. Akgün ALSARAN Notların bir bölümü Dr. Rahmi Ünal ın web sayfasından alınmıştır. Toz metalürjisi İmali zor parçaların (küçük, fonksiyonel, birbiri ile uyumsuz, kompozit vb.) ekonomik,
DetaylıMMZ 210 Kimyasal Metalurji ders notları Prof. Dr. Ümit CÖCEN 1
1. Giriş.... Cüruflar...3.1. Cüruf- Metal Reaksiyonları...6 3. Mat İzabesi (mat ergitme)...8 3.1. Bakır Demir Matları...9 Tablo 1. Endüstriyel matların bileşim sınırlarına örnekler... 10 3.1.1. Sıvı Mat
DetaylıHİDROJEN ÜRETİMİ BUĞRA DOĞUKAN CANPOLAT
1 HİDROJEN ÜRETİMİ BUĞRA DOĞUKAN CANPOLAT 16360018 2 HİDROJEN ÜRETİMİ HİDROJEN KAYNAĞI HİDROKARBONLARIN BUHARLA İYİLEŞTİRİMESİ KISMİ OKSİDASYON DOĞAL GAZ İÇİN TERMAL KRAKİNG KÖMÜR GAZLAŞTIRMA BİYOKÜTLE
DetaylıELEKTROKOAGÜLASYON İLE SULU ÇÖZELTİLERDEN BOYAR MADDELERİN GİDERİLMESİ
Güncelleme: Eylül 2016 ELEKTROKOAGÜLASYON İLE SULU ÇÖZELTİLERDEN BOYAR MADDELERİN GİDERİLMESİ DENEYİN AMACI: Sentetik olarak hazırlanmış bir boya çözeltisinden faydalanılarak elektrokoagülasyon işleminin
DetaylıFaz Dönüşümleri ve Faz (Denge) Diyagramları
Faz Dönüşümleri ve Faz (Denge) Diyagramları 1. Giriş Bir cisim bağ kuvvetleri etkisi altında en düşük enerjili denge konumunda bulunan atomlar grubundan oluşur. Koşullar değişirse enerji içeriği değişir,
DetaylıMETAL ÜRETİM TEKNİKLERİ
ÜRETİM YÖNTEMLERİ VE İMALAT TEKNOLOJİLERİ Doç. Dr. Fehmi Nair Erciyes Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü Yrd. Doç. Dr. Afşın Alper Cerit Erciyes Üniversitesi Endüstriyel Tasarım Mühendisliği Bölümü
Detaylıözet rejenere edilerek tekrar kullanılmaktadır (1). Denizli cevherleri için, bu metodun diğer metodlara karşı üstünlüğü şu noktalarda olmaktadır:
OKSİDE BAKIR CEVHERLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ UTKU SADIK* özet Asit yiyici karbonatlar ihtiva eden Denizli bölgesi bakır cevherine amonyak liçing metodu uygulanmış ve lâboratuvar çapta bazı optimum şartlara
DetaylıHAZIRLAYAN Mutlu ŞAHİN. Hacettepe Fen Bilgisi Öğretmenliği. DENEY NO: 6 DENEYİN ADI: DOYMUŞ NaCl ÇÖZELTİSİNİN ELEKTROLİZİ
HAZIRLAYAN Mutlu ŞAHİN Hacettepe Fen Bilgisi Öğretmenliği DENEY NO: 6 DENEYİN ADI: DOYMUŞ NaCl ÇÖZELTİSİNİN ELEKTROLİZİ DENEYİN AMACI: Doymuş NaCl çözeltisinin elektroliz sonucu elementlerine ayrışmasının
DetaylıBÖLÜM. Elektrotlar ve Elektrokimyasal Hücreler 1. ÜNİTE İÇERİK Elektrot ve Elektrolit Yarı Hücre ve Hücre
1. 2 1. İÇERİK 1.2.1 Elektrot ve Elektrolit 1.2.2 Yarı Hücre ve Hücre Elektrotlar ve Elektrokimyasal Hücreler Bitkilerin fotosentez yapması, metallerin arıtılması, yakıt hücrelerinin görev yapması gibi
DetaylıÇelik Üretim Esasları ÇELİK ÜRETİM ESASLARI. Çelik Üretim Esasları. Çelik Üretim Esasları
Çelik Üretim Esasları Ham demirden çelik üretimin esasları şunlardır: ÇELİK ÜRETİM ESASLARI 1. Ham demirdeki C un istenen değere göre azaltılması. 2. Sıvı ham demir içinde P ve S ü mümkün olduğu kadar
DetaylıKorozyon tanımını hatırlayalım
8..20 Korozyonun kimyasal ve elektrokimyasal oluşum mekanizması Korozyon tanımını hatırlayalım Korozyon tepkimeleri, çoğu metallerin termodinamik kararsızlığı sonucu (Au, Pt, Ir ve Pd gibi soy metaller
DetaylıKOROZYON DERS NOTU. Doç. Dr. A. Fatih YETİM 2015
KOROZYON DERS NOTU Doç. Dr. A. Fatih YETİM 2015 v Korozyon nedir? v Korozyon nasıl oluşur? v Korozyon çeşitleri nelerdir? v Korozyona sebep olan etkenler nelerdir? v Korozyon nasıl önlenebilir? Korozyon
DetaylıBÖLÜM 3 DİFÜZYON (YAYINIM)
BÖLÜM 3 DİFÜZYON (YAYINIM) 1 Mürekkebin suda yayılması veya kolonyanın havada yayılması difüzyona örnektir. En hızlı difüzyon gazlarda görülür. Katılarda atom hareketleri daha yavaş olduğu için katılarda
DetaylıBölüm 2. Bu slaytlarda anlatılanlar sadece özet olup ayrıntılı bilgiler derste verilecektir.
Bölüm 2 Bu slaytlarda anlatılanlar sadece özet olup ayrıntılı bilgiler derste verilecektir. *Hidrojen evrende en bol bulunan elementtir (%70). Dünyada ise oksijendir. Tüm yıldızlar ve birçok gezegen çok
DetaylıDENEYİN ADI: Kum ve Metal Kalıba Döküm Deneyi. AMACI: Döküm yoluyla şekillendirme işleminin öğrenilmesi.
DENEYİN ADI: Kum ve Metal Kalıba Döküm Deneyi AMACI: Döküm yoluyla şekillendirme işleminin öğrenilmesi. TEORİK BİLGİ: Metalik malzemelerin dökümü, istenen bir şekli elde etmek için, seçilen metal veya
Detaylı6XXX EKSTRÜZYON ALAŞIMLARININ ÜRETİMİNDE DÖKÜM FİLTRELERİNDE ALIKONAN KALINTILARIN ANALİZİ
6XXX EKSTRÜZYON ALAŞIMLARININ ÜRETİMİNDE DÖKÜM FİLTRELERİNDE ALIKONAN KALINTILARIN ANALİZİ Kemal Örs ve Yücel Birol ASAŞ Alüminyum Malzeme Enstitüsü MAM TUBİTAK Maksimum billet uzunluğu :7.300mm, ve152,178,203,254,355mm
DetaylıBARTIN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ MALZEME LABORATUARI II DERSİ AKIMLI VE AKIMSIZ KAPLAMALAR DENEY FÖYÜ
BARTIN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ MALZEME LABORATUARI II DERSİ AKIMLI VE AKIMSIZ KAPLAMALAR DENEY FÖYÜ Gelişen teknoloji ile beraber birçok endüstri alanında kullanılabilecek
DetaylıCEVHERLERİN LİÇİ VE LİÇ ÇÖZELTİLERİNDEN METALLERİN ELEKTRO-REDÜKSİYONLA KAZANIMI. Prof.Dr. Ahmet ALP& Yrd.Doç.Dr. Ediz ERCENK
DENEY NO 9 CEVHERLERİN LİÇİ VE LİÇ ÇÖZELTİLERİNDEN METALLERİN ELEKTRO-REDÜKSİYONLA KAZANIMI Prof.Dr. Ahmet ALP& Yrd.Doç.Dr. Ediz ERCENK Deney aşamaları Tahmini süre (dak) 1) Ön bilgi kısa sınavı 20 2)
Detaylı2.1. ÇALIŞMA ALANLARI BÖLÜM 2 MET. VE MALZ. MÜHENDİSLİĞİ
1 2.1. ÇALIŞMA ALANLARI BÖLÜM 2 MET. VE MALZ. MÜHENDİSLİĞİ Üretim Metalurjisi (Kimyasal Metalurji, Ektraktif Metalurji) Malzeme (Fiziksel Metalurji) Proses Metalurjisi 1 Cevherden metal üretimi konularını
Detaylı3/25/2016 YÜKSEK FIRIN REAKSİYONLARI
YÜKSEK FIRIN REAKSİYONLARI Demir oksitler hematit (Fe 2 O 3 ), magnetit (Fe 3 O 4 ) ve wüstit (FeO) olmak üzere 3 çeşittir. Bu oksitler fırın içerisinde kısımlar halinde indirgenirler. Yüksek fırın ters
DetaylıYÜKSEK AKIM YOĞUNLUKLARINDA BAKIR RAFĠNASYON ELEKTROLĠZĠ. Met. Müh. Burak AKSOYLU
ĠSTANBUL TEKNĠK ÜNĠVERSĠTESĠ FEN BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ YÜKSEK AKIM YOĞUNLUKLARINDA BAKIR RAFĠNASYON ELEKTROLĠZĠ YÜKSEK LĠSANS TEZĠ Met. Müh. Burak AKSOYLU Anabilim Dalı: Metalurji ve Malzeme Mühendisliği
DetaylıDEMİRLİ HAMMADDELERİN İNDİRGENMESİ DENEYİ
DEMİRLİ HAMMADDELERİN İNDİRGENMESİ DENEYİ 1. DENEYİN AMACI Demirli hammaddelerin katı indirgeyici yardımıyla katı halde direk indirgenmesinin görülmesi ve reaksiyonlarıyla birlikte indirgenme davranışının
DetaylıElektrokimyasal İşleme
Elektrokimyasal İşleme Prof. Dr. Akgün ALSARAN Bu notların bir kısmı Prof. Dr. Can COGUN un ders notlarından alınmıştır. Anot, katot ve elektrolit ile malzemeye şekil verme işlemidir. İlk olarak 19. yüzyılda
DetaylıMalzemelerin Yüzey İşlemi MEM4043 / bahar
Malzemelerin Yüzey İşlemi MEM4043 / 2016-2016 bahar yüzey mühendisliği Prof. Dr. Gökhan Orhan istanbul üniversitesi / metalurji ve malzeme mühendisliği bölümü Ders İçeriği ve Konular 1 Ders içeriğ-amaç/yöntem
DetaylıRANTEKO ÇAMUR KURUTMA VE YAKMA ÇÖZÜMLERİ. Çamur bertaraf çözümlerimizi 2 bölüme ayırmaktayız
RANTEKO ÇAMUR KURUTMA VE YAKMA ÇÖZÜMLERİ Çamur bertaraf çözümlerimizi 2 bölüme ayırmaktayız RANTEKO KURUTMA-YAKMA TEKNOLOJİSİ KURUTMA TEKNOLOJİSİ Buss-SMS-Canzler Çamur Kurutma Yatay İnce Film Kurutucu
DetaylıFAZ DİYAGRAMLARI ve DÖNÜŞÜMLERİ HOŞGELDİNİZ
FAZ DİYAGRAMLARI ve DÖNÜŞÜMLERİ Malzeme Malzeme Bilgisi Bilgisi PROF. DR. HÜSEYİN UZUN HOŞGELDİNİZ Prof. Dr. Hüseyin UZUN-Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü 1 /94 İkili Faz Diyagramından Hangi Bilgiler
DetaylıDEMIR-ÇELIK METALURJISI (DERS NOTU)
DEMIR-ÇELIK METALURJISI (DERS NOTU) Doç. Dr. ÖZKAN ÖZDEMĠR Doç. Dr. UĞUR ÖZSARAÇ 2015 1. Bessemer Yöntemi Bessemer prosesi, seri üretim boyutunda ergimiş pik demirden çelik üretimi yapılan ilk ucuz ve
DetaylıDokuz Eylül Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Buca/İZMİR. Yanma. Prof.Dr. Abdurrahman BAYRAM
Dokuz Eylül Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Buca/İZMİR Yanma Prof.Dr. Abdurrahman BAYRAM Telefon: 0232 3017494 Faks: 0232 3017498 E-Mail: abayram@deu.edu.tr ÇEV 3016 Hava
DetaylıFIRINLARDA ENEJİ VERİMLİLİĞİ BEYZA BAYRAKÇI
FIRINLARDA ENEJİ VERİMLİLİĞİ BEYZA BAYRAKÇI FIRINLARDA ENEJİ VERİMLİLİĞİ 1. Metal Eritme İşleminde Enerji Tasarrufu 2. Fırınlarda Enerji Etüdü İçin Örnek Çalışma 2.1. Ölçme yönetimi ve ölçme cihazları
DetaylıDemir Dışı Metaller Sektörü ve KOK lar. Prof. Dr. Ülkü Yetiş ODTÜ Çevre Mühendisliği Bölümü
Demir Dışı Metaller Sektörü ve KOK lar Prof. Dr. Ülkü Yetiş ODTÜ Çevre Mühendisliği Bölümü Başlıca Demir Dışı Sektörler Önemli KOK Kaynakları İki il Cu, Al, P BAT/BEP ted irleri alı Alaşı lar; etalleri
DetaylıTozların Şekillendirilmesi ve Sinterleme. Yrd. Doç. Dr. Rıdvan YAMANOĞLU
Tozların Şekillendirilmesi ve Sinterleme Fırın Tasarımı Toz metalurjisinin çoğu uygulamalarında nihai ürün açısından yüksek yoğunluk öncelikli bir kavramdır. Toz yoğunlaştırması (densifikasyon) aşağıda
DetaylıYTÜMAKiNE * A305teyim.com
YTÜMAKiNE * A305teyim.com KONU: Kalın Sacların Kaynağı BİRLEŞTİRME YÖNTEMLERİ ÖDEVİ Kaynak Tanımı : Aynı veya benzer cinsten iki malzemeyi ısı, basınç veya her ikisini birden kullanarak, ilave bir malzeme
DetaylıBurada a, b, c ve d katsayılar olup genelde birer tamsayıdır. Benzer şekilde 25 o C de hidrojen ve oksijen gazlarından suyun oluşumu; H 2 O (s)
1 Kimyasal Tepkimeler Kimyasal olaylar elementlerin birbirleriyle etkileşip elektron alışverişi yapmaları sonucu oluşan olaylardır. Bu olaylar neticesinde bir bileşikteki atomların sayısı, dizilişi, bağ
DetaylıATOM HAREKETLERİ ve ATOMSAL YAYINIM
ATOM HAREKETLERİ ve ATOMSAL YAYINIM 1. Giriş Malzemelerde üretim ve uygulama sırasında görülen katılaşma, çökelme, yeniden kristalleşme, tane büyümesi gibi olaylar ile kaynak, lehim, sementasyon gibi işlemler
DetaylıProf.Dr.Muzaffer ZEREN SU ATOMİZASYONU
. Prof.Dr.Muzaffer ZEREN SU ATOMİZASYONU Su atomizasyonu, yaklaşık 1600 C nin altında ergiyen metallerden elementel ve alaşım tozlarının üretimi için en yaygın kullanılan tekniktir. Su atomizasyonu geometrisi
DetaylıBakır Rafinasyon Curufu Flotasyon Atıklarındaki Bakırın Geri Kazanımı
200 Bakır Rafinasyon Curufu Flotasyon Atıklarındaki Bakırın Geri Kazanımı * Murat Çakır, 1 Muhammet Kartal, 2 Harun Gül, 1 Ebru Taşkın, 1 Mehmet Uysal, 3 A.Osman Aydın, 1 Ahmet Alp 1 Sakarya Üniversitesi,
Detaylı3) Oksijenin pek çok bileşiğindeki yükseltgenme sayısı -2 dir. Ancak, H 2. gibi peroksit bileşiklerinde oksijenin yükseltgenme sayısı -1 dir.
5.111 Ders Özeti #25 Yükseltgenme/İndirgenme Ders 2 Konular: Elektrokimyasal Piller, Faraday Yasaları, Gibbs Serbest Enerjisi ile Pil-Potansiyelleri Arasındaki İlişkiler Bölüm 12 YÜKSELTGENME/İNDİRGENME
DetaylıBASINÇLI DÖKÜM YÖNTEMİ
BASINÇLI DÖKÜM YÖNTEMİ Basınçlı dökümler, sıvı metalin basınç altında metal kalıba doldurulması yoluyla elde edilen dökümlerdir. Basınçlı döküm, metal kalıba döküm yöntemine çok benzemektedir. Aradaki
DetaylıKARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ LABORATUVAR FÖYÜ
KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ LABORATUVAR FÖYÜ ELEKTROLİZ YÖNTEMİ İLE METAL SAFLAŞTIRMA VE GERİ KAZANIMI Prof. Dr. Ümit ALVER Prof. Dr. Ahmet
DetaylıÇeşitli ortamlarda değişik etkilerle ve mekanizmalarla oluşan korozyon olayları birbirinden farklıdır. Pratik olarak birbirinden ayırt edilebilen 15
Çeşitli ortamlarda değişik etkilerle ve mekanizmalarla oluşan korozyon olayları birbirinden farklıdır. Pratik olarak birbirinden ayırt edilebilen 15 ayrı korozyon çeşidi bilinmektedir. Bu korozyon çeşitlerinin
DetaylıDOĞAL KURŞUN METALİK KURŞUN PLAKALAR
KURŞUN ve ALAŞIMLARI DOĞAL KURŞUN METALİK KURŞUN PLAKALAR 1 KURŞUN ve ALAŞIMLARI Romalılar kurşun boruları banyolarda kullanmıştır. 2 KURŞUN ve ALAŞIMLARI Kurşuna oda sıcaklığında bile çok düşük bir gerilim
DetaylıDEMİR DIŞI METALURJİSİ GİRİŞ
DEMİR DIŞI METALURJİSİ GİRİŞ Prof. Dr. Ramazan YILMAZ & Yrd. Doç. Dr. Zafer BARLAS Sakarya Üniversitesi Teknoloji Fakültesi, Metalürji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü Dersin Amacı Dersin İçeriği Demirdışı
DetaylıERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ISI TRANSFERİ LABORATUVARI
ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ISI TRANSFERİ LABORATUVARI DENEY FÖYÜ DENEY ADI ELEKTROLİZÖR DENEYİ DERSİN ÖĞRETİM ÜYESİ DENEYİ YAPTIRAN ÖĞRETİM ELEMANI
DetaylıÇÖZÜNÜRLÜĞE ETKİ EDEN FAKTÖRLER
ÇÖZÜNÜRLÜĞE ETKİ EDEN FAKTÖRLER 1- SICAKLIK 2- ORTAK İYON ETKİSİ 3- ÇÖZÜCÜ ÇÖZÜNEN CİNSİ 4- BASINCIN ETKİSİ 1- SICAKLIK ETKİSİ Sıcaklık etkisi Le Chatelier prensibine bağlı olarak yorumlanır. ENDOTERMİK
DetaylıPirometalurjik Üretim Süreçleri Metal sülfürler, karbonatlar ve hidratlar metal üretimi sırasında hammadde olarak kullanılmak üzere uygun
Pirometalurjik Üretim Süreçleri Metal sülfürler, karbonatlar ve hidratlar metal üretimi sırasında hammadde olarak kullanılmak üzere uygun değildirler. Çoğu metal sülfür yapıları karbon veya hidrojen gibi
DetaylıGaz arıtımı sonucu oluşan ve tehlikeli maddeler içeren çamurlar ve filtre kekleri dışındaki gaz arıtımı sonucu oluşan çamurlar
Düzenli Depolama - 1. Sınıf (Tehlikeli Atık Düzenli Depolama) 01 03 04* Sülfürlü cevherlerin işlenmesinden kaynaklanan asit üretici maden atıkları 01 03 05* Tehlikeli madde içeren diğer maden atıkları
Detaylı2. GRUP KATYONLARI. As +3, As +5, Sb +3, Sb +5, Sn +2, Cu +2, Hg +2, Pb +2, Cd +2, Bi +3
2. GRUP KATYONLARI As +3, As +5, Sb +3, Sb +5, Sn +2, Cu +2, Hg +2, Pb +2, Cd +2, Bi +3 Bu grup katyonları 0.3M HCl li ortamda H 2 S ile sülfürleri şeklinde çökerler. Ortamın asit konsantrasyonunun 0.3M
DetaylıSERT KROM BANYOSU ES / M 300
SERT KROM BANYOSU ES / M 300 GENEL BİLGİLER : ES / M 300, sert krom kaplama uygulamaları için ESER KIMYA tarafından geliştirilmiş, demir / çelik gibi sert ve bakır / alüminyum gibi yumuşak malzemeler üzerine
DetaylıKOROZYONDAN KORUNMA YÖNTEMLERİ
KOROZYONDAN KORUNMA YÖNTEMLERİ Belli bir ortam içinde bulunan metalik yapının korozyonunu önlemek veya korozyon hızını azaltmak üzere alınacak önlemleri üç ana grup altında toplanabilir. Korozyondan Korunma
DetaylıASİTLER- BAZLAR. Suyun kendi kendine iyonlaşmasına Suyun Otonizasyonu - Otoprotoliz adı verilir. Suda oluşan H + sadece protondur.
ASİTLER- BAZLAR SUYUN OTONİZASYONU: Suyun kendi kendine iyonlaşmasına Suyun Otonizasyonu - Otoprotoliz adı verilir. Suda oluşan H + sadece protondur. H 2 O (S) H + (suda) + OH - (Suda) H 2 O (S) + H +
DetaylıÖrnek : 3- Bileşiklerin Özellikleri :
Bileşikler : Günümüzde bilinen 117 element olmasına rağmen (92 tanesi doğada bulunur) bu elementler farklı sayıda ve şekilde birleşerek ve etkileşerek farklı kimyasal özelliklere sahip milyonlarca yani
DetaylıKaradeniz Bakır İşletmesi Murgul Konsantratörü ve Samsun İzabe Tesisleri Çalışma Prensipleri
Karadeniz Bakır İşletmesi Murgul Konsantratörü ve Samsun İzabe Tesisleri Çalışma Prensipleri Yavuz AYTEKİN* 1. Murgul Konsantratörü Önce çeneli kırıcılarda 200 mm. ye kadar öğütülen cevher 100 mm. açıklığında
DetaylıAlçı Doğada : Alçı taşları Saf alçı taşı : CaSO.2H 4.2 2O Đçerdikleri : MgO, Al, Fe, SiO, 2O3, Fe2O3, SiO2, CaCO, MgCO... 3, MgCO3..
ALÇI Doğada : Alçı taşlar ları Alçı Saf alçı taşı : CaSO 4.2H 2 O Đçerdikleri : MgO, Al 2 O 3, Fe 2 O 3, SiO 2, CaCO 3, MgCO 3... Kazı Kırma parçalama alama Öğütme Pişirilme irilme Soğutma Paketleme Üretim
DetaylıSÜPER ALAŞIMLAR Prof.Dr.Ayşegül AKDOĞAN EKER Prof.Dr.Ayşegül AKDOĞAN EKER
Süper alaşım; ana yapısı demir, nikel yada kobalt olan nisbeten yüksek miktarlarda krom, az miktarda da yüksek sıcaklıkta ergiyen molibden, wofram, alüminyum ve titanyum içeren alaşım olarak tanımlanabilir.
DetaylıHAZIRLAYAN Mutlu ŞAHİN. Hacettepe Fen Bilgisi Öğretmenliği DENEY NO: 5 DENEYİN ADI: SUYUN ELEKTRİK ENERJİSİ İLE AYRIŞMASI
HAZIRLAYAN Mutlu ŞAHİN Hacettepe Fen Bilgisi Öğretmenliği DENEY NO: 5 DENEYİN ADI: SUYUN ELEKTRİK ENERJİSİ İLE AYRIŞMASI DENEYİN AMACI: ELEKTRİK ENERJİSİNİ KULLANARAK SUYU KENDİSİNİ OLUŞTURAN SAF MADDELERİNE
DetaylıHarici Yanma Tesisi. Enerji Üretim ve Dağıtım Müdürlüğü. Özgür AKGÜN
Harici Yanma Tesisi Enerji Üretim ve Dağıtım Müdürlüğü Özgür AKGÜN 05.06.2015 Şirket Tanıtımı Alanı 4.2 km² 3 05.06.2015 Şirket Tanıtımı Ülkemizin en büyük ve tek entegre yassı çelik üreticisi 9 milyon
DetaylıFaz kavramı. Kristal yapılı malzemelerin iç yapılarında homojen ve belirli özellikler gösteren bölgelere faz (phase) adı verilir.
Faz kavramı Kristal yapılı malzemelerin iç yapılarında homojen ve belirli özellikler gösteren bölgelere faz (phase) adı verilir. Fazlar; bu atom düzenlerinden ve toplam iç yapıda bu fazların oluşturdukları
DetaylıPOTANSİYEL - ph diyagramları
POTANSİYEL - ph diyagramları Metallerin çoğu su ve hava gibi çevresel şartlar altında korozyon eğilimi gösterirler. Çevreleri ile beraber bu metaller enerji vererek, oksit veya hidroksitler şeklinde kimyasal
DetaylıÜçüncü Tek Saatlik Sınav 5.111
Sayfa 1 /10 Üçüncü Tek Saatlik Sınav 5.111 İsminizi aşağıya yazınız. Sınavda kitaplarınız kapalı olacaktır. 6 problemi de çözmelisiniz. Bir problemin bütün şıklarını baştan sona dikkatli bir şekilde okuyunuz.
DetaylıELEKTRO METALÜRJ BAHAR
ELEKTRO METALÜRJ 2016-2017 BAHAR ANOT KATOT HÜCRE - ELEKTROL T Anot ve Katodun Enine Kesitleri Kenar Büyümesi Anod Anod Katod Katod Anod M + M + M + M + M + M + Hücrede Ak m Da Molarite = M = Çözünen
DetaylıBÖLÜM III METAL KAPLAMACILIĞINDA KULLANILAN ÖRNEK PROBLEM ÇÖZÜMLERİ
BÖLÜM III METAL KAPLAMACILIĞINDA KULLANILAN ÖRNEK PROBLEM ÇÖZÜMLERİ Faraday Kanunları Elektroliz olayı ile ilgili Michael Faraday iki kanun ortaya konulmuştur. Birinci Faraday kanunu, elektroliz sırasında
DetaylıMeyve ve Sebze suyu ve pulpunun konsantrasyonu
Meyve ve Sebze suyu ve pulpunun konsantrasyonu Meyve suları genel olarak %80-95 düzeyinde su içerirler. Çok iyi koşullarda depolansalar bile, bu süre içinde gerçekleşen kimyasal reaksiyonlar ürünün kalitesini
DetaylıKatoda varan pozitif iyonlar buradan kendilerini nötrleyecek kadar elektron alırlar.
ELEKTROLİZ Şekilde verilen kapta saf su var iken, anahtar kapatıldığında lamba yanmaz. Saf suyun içine H 2 SO 4, NaCI, NaOH gibi suda iyonlarına ayrışan maddelerden herhangi biri katıldığında lamba ışık
DetaylıELEKTRO KAZANIM (ELEKTROW NN NG)
ELEKTROMETALÜRJ Cevher veya metal içeren her çe it ham madde içindeki metaller elektrikenerjisinden faydalanmak suretiyle üretmeye Elektrometalürji denmektedir. Gerçekte elektrometalurji, elektrokimyan
DetaylıTOPRAK ALKALİ METALLER ve BİLEŞİKLERİ
Bölüm 4 TOPRAK ALKALİ METALLER ve BİLEŞİKLERİ Bu slaytlarda anlatılanlar sadece özet olup ayrıntılı bilgiler derste verilecektir. Be, Mg, Ca, Sr, Ba, Ra Magnezyum, kalsiyum, stronsiyum, baryum ve radyumdan
DetaylıERGANİ KONVERTER CÜRUFLARINDAN SİYANÜRLE BAKIR ELDESt. Utku SADIK *)
108 Madencilik ÖZET : ERGANİ KONVERTER CÜRUFLARINDAN SİYANÜRLE BAKIR ELDESt Utku SADIK *) Anlatılan çalışma, siyanür metodunun Ergani konverter cüruflarına hangi şartlarda uygula- ' nacağını göstermek
DetaylıHidroklorik asit ve sodyum hidroksitin reaksiyonundan yemek tuzu ve su meydana gelir. Bu kimyasal olayın denklemi
KİMYASAL DENKLEMLER İki ya da daha fazla maddenin birbirleri ile etkileşerek kendi özelliklerini kaybedip yeni özelliklerde bir takım ürünler meydana getirmesine kimyasal olay, bunların formüllerle gösterilmesine
DetaylıAkreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Akreditasyon Kapsamı
Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Deney Laboratuvarı Adresi : Ankara Teknoloji Geliştirme Bölgesi, 1605 Cadde, Dilek Binası BİLKENT 06800 ANKARA / TÜRKİYE Tel : 444 50 57 Faks : 0 312 265 09 06
DetaylıAlümiyum Şekillendirme Teknolojileri
Alümiyum Şekillendirme Teknolojileri Yard.Doç.Dr. Derya Dışpınar Soğuk Def Tavlama Toparlanma Yeniden Kristalleşme Tane Büyümesi iç gerilimler 3 Toparlanma Statik Toparlanma: Soğuk deforme edilmiş metalin
DetaylıKOROZYONUN ELEKTROKİMYASAL PRENSİPLERİ
KOROZYONUN ELEKTROKİMYASAL PRENSİPLERİ Bir malzemenin kimyasal bileşimi ve fiziksel bütünlüğü korozif bir ortam içerisinde değişir. Malzemeler; Korozif bir sıvı ile çözünebilir, Yüksek sıcaklıklarda bozunabilir,
DetaylıEczacıbaşı - Lincoln Electric ASKAYNAK. Düşük Alaşımlı Yüksek Dayanımlı Çelikler İçin MIG/TIG Kaynak Telleri
Eczacıbaşı - Lincoln Electric ASKAYNAK Düşük Alaşımlı Yüksek Dayanımlı Çelikler İçin MIG/TIG Kaynak Telleri Düşük Alaşımlı Yüksek Dayanımlı Kaynak Teli Ürün Ailesi Genel Ürün Özellikleri Kararlı ark ve
DetaylıKOROZYONUN ÖNEMİ. Korozyon, özellikle metallerde büyük ekonomik kayıplara sebep olur.
KOROZYON KOROZYON VE KORUNMA KOROZYON NEDİR? Metallerin bulundukları ortam ile yaptıkları kimyasal veya elektrokimyasal reaksiyonları sonucu meydana gelen malzeme bozunumuna veya hasarına korozyon adı
DetaylıBölüm 15 Kimyasal Denge. Denge Kavramı
Öğrenme hedefleri ve temel beceriler: Bölüm 15 Kimyasal Denge Kimyasal denge ile ne kastedildiğini anlamak ve reaksiyon oranları ile nasıl ilgili olduğunu inceler Herhangi bir reaksiyon için denge sabiti
DetaylıŞekil 1. Elektrolitik parlatma işleminin şematik gösterimi
ELEKTROLİTİK PARLATMA VE DAĞLAMA DENEYİN ADI: Elektrolitik Parlatma ve Dağlama DENEYİN AMACI: Elektrolit banyosu içinde bir metalde anodik çözünme yolu ile düzgün ve parlatılmış bir yüzey oluşturmak ve
DetaylıÇelik Üretim Metotları
Çelik Üretim Metotları - Bessemer Thomas çelik üretim metodu - Siemens - Martin çelik üretim metodu - Bazik oksijen konvertörlerinde çelik üretimi - Elektrik ark ocaklarında çelik üretimi Bu üretim metotlarından
DetaylıYrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Sol-jel Prosesleri Ders Notları
Alüminyum Alkoksit ve Alümina Üretimi Alüminyum metalinin alkolle reaksiyonu sonucu alkoksit oluşturulması ve bundan elde edilecek jelinde öğütülüp kalsine edildikten sonra alüminaya dönüşmesi beklenmektedir.
Detaylı11/13/2015. Harman Rutubeti. Harmanın Karıştırılması ve fırın silosuna nakli
1 2 Harman Rutubeti İyi bir harman karışımı için ideal harman rutubeti %3 tür. Bu değerin altındaki bir harman, fırına taşınırken -tozumaya, -segregasyona, -hammadde kaybına, -homojenitenin bozulmasına
DetaylıÖĞRETĐM TEKNOLOJĐLERĐ VE MATERYAL GELĐŞĐMĐ ÇALIŞMA YAPRAĞI
ÖĞRETĐM TEKNOLOJĐLERĐ VE MATERYAL GELĐŞĐMĐ ÇALIŞMA YAPRAĞI REAKSĐYON HIZINA ETKĐ EDEN FAKTÖRLER YASEMĐN KONMAZ 20338575 Çalışma Yaprağı Ders Anlatımı: REAKSĐYON HIZINA ETKĐ EDEN FAKTÖRLER: 1.Reaktif Maddelerin
DetaylıSıcaklık (Temperature):
Sıcaklık (Temperature): Sıcaklık tanım olarak bir maddenin yapısındaki molekül veya atomların ortalama kinetik enerjilerinin ölçüm değeridir. Sıcaklık t veya T ile gösterilir. Termometre kullanılarak ölçülür.
DetaylıMetalurji Mühendisliğine Giriş. Yrd. Doç. Dr. Rıdvan YAMANOĞLU
Metalurji Mühendisliğine Giriş Yrd. Doç. Dr. Rıdvan YAMANOĞLU Erimiş metalin, elde edilecek parçanın şekline sahip bir kalıp boşluğuna, yerçekimi veya basınç uygulanarak doldurulup katılaşacağı yönteme
DetaylıDemir Ve Çelik Üretimi. Üzerine Uygulamalar ve. Teknolojiler Özeti
Demir Ve Çelik Üretimi Üzerine Uygulamalar ve Teknolojiler Özeti Günümüzde çelik üretiminde dünya çapında dört yol kullanılmaktadır: 1. Yüksek Fırın/oksijenli Fırın (BF/BOF) 2. Elektrikli Ark Fırın (EAF)
Detaylı