İZMİR TİCARET ODASI DÜNYA BANKASI TÜRKİYE İŞ YAPMA KOLAYLIĞI 2018 RAPORU DEĞERLENDİRMESİ

Transkript

1 İZMİR TİCARET ODASI DÜNYA BANKASI TÜRKİYE İŞ YAPMA KOLAYLIĞI 2018 RAPORU DEĞERLENDİRMESİ ULUSLARARASI İLİŞKİLER MÜDÜRLÜĞÜ NİSAN 2018 Hazırlayan: Yağmur Özcan Uluslararası İlişkiler Müdürlüğü Stajyer

2 DÜNAY BANKASI TÜRKİYE İŞ YAPMA KOLAYLIĞI 2018 RAPORU DEĞERLENDİRMESİ Dünya Bankası tarafından 2002 yılında hazırlanmaya başlanan İş Yapma Kolaylığı Raporu küçük ve orta ölçekteki yerli şirketlere uygulanan düzenlemeleri değerlendirmektedir. 190 ülke ekonomisindeki iş yönetmeliklerini, kapsamlı bir şekilde inceleyen ayrıntılı raporlar hazırlamaktadır. Raporda işe başlama, inşaat izinleri, elektrik temini, tapu siciline kayıt, kredi temini, azınlık hissedar haklarının korunması, vergi ödeme, dış ticaret, sözleşmelerin uygulanması ve iflasların çözümü başlıkları altında her bir ülke 10 nicel göstergeye göre sıralanmaktadır. Raporda yer alan gösterge alanlarının her birinde performansı artırmak için yapılması gereken reformlar önerilmektedir. Türkiye İş Yapma Kolaylığı 2018 Raporu 10 ayrı göstergeye göre değerlendirme yapılmış olan İş Yapma Kolaylığı İstihdam için Reform Raporundan 100 üzerinden 69,14 puan alan Türkiye, 190 ülke arasında en kolay iş yapılan 60. ülke olmuştur. Türkiye'nin de içinde yer aldığı Avrupa ve Orta Asya bölgelerindeki ortalama puan 71,33 olarak belirlenmiştir. Dünya Bankası tarafından yayınlanan bilgi notunda, Türkiye nin iş yapma sürecinde bazı yöntem değişiklikleri ve çeşitli reformlarla iş hayatını düzenleyen uygulamalar yapmasının, geçen yıla göre 9 basamak yükselmesine katkı sağladığı belirtilmiştir. İşe Başlama İşe Başlama başlığı altında, bir işe başlamak için gerekli tüm prosedürlerin oluşturduğu zaman ve maliyetler değerlendirilmektedir. Başlıca prosedürler arasında; girişimcilerin gerçekleştirecekleri süreçler, gerekli tüm onaylar, bildirimler, bildirimlerin doğrulanması, izinler, lisanslar gibi konular bulunmaktadır. Türkiye, İş Yapma Kolaylığı Raporu nun bu başlığında 87,59 puan alarak 190 ülke arasında 80. sırada yer almıştır de yayınlanmış olan raporda, işe başlama kriterinde gerçekleştirilen reformların çoğunun iş kaydı ile ilgili formalitelerin azaltılmasına yönelik olduğu belirtilmiştir. 2

3 İnşaat İzinleri İnşaat izinleri göstergesi, bir depo inşa etme sürecinde gereken prosedürleri ve her prosedürün tamamlanması için gereken zamanı ve maliyeti ölçmektedir. Başlıca prosedürler arasında; gerekli lisansların ve izinlerin alınması, gerekli bildirimlerin ve denetimlerin tamamlanması gibi formaliteler yer almaktadır. Türkiye, İş Yapma Kolaylığı Raporu nun bu kategorisinde 67,26 puan alarak 190 ülke arasında 96.sırada yer almıştır te yayınlanan raporda Türkiye nin, inşaat ruhsatları almak için gereken süreyi ve yapı kullanma izni için gereken belgeleri azalttığı belirtilen reform ile bu göstergede kolaylaştırma yaptığı belirtilmiştir de yayınlanan raporda ise Türkiye nin binalardaki yangın boşluğunu düzenlemek için gereken süreyi azaltması reformu ile bu içerikte iyileşme sağladığı belirtilmiştir. Elektrik Temini Bu kategoride, standart bir depoya elektrik bağlantısı kurma süreci için gereken prosedürler, süre ve maliyet değerlendirilmektedir. Türkiye bu göstergeden 81,02 puan alarak 190 ülke arasında 55.sırada yer almıştır te yayınlanmış olan raporda, Türkiye nin, elektrik temini sürecindeki dış denetimleri ortadan kaldırdığı ve bazı idari maliyetleri azalttığı belirtilen reform ile elektrik teminini kolaylaştırarak bu kategoride iyileşme kaydettiği belirtilmiştir. Tapu Siciline Kayıt Tapu kaydı göstergesinde, bir şirketten diğerine mülkün devredilmesinde gereken prosedürleri, süreyi ve maliyeti ölçerek arazi yönetimi sistemleri değerlendirilmektedir. Türkiye, İş Yapma Kolaylığı Raporu nun tapu siciline kayıt kategorisinde 74,67 puan alarak 190 ülke arasında 46.sırada yer almıştır. İş Yapma Kolaylığı 2018 raporunda, Türkiye nin tapu siciline kayıt maliyetlerini düşürerek bu kategoride kolaylaştırma sağladığı belirtilmiştir. 3

4 Kredi Temini Kredi Temini göstergesinde kredi sağlayıcı ve kredi borçlularının hakları iki açıdan değerlendirilmektedir: güvenlik yasalarının uygunluğu ve kredi bilgi sistemleri. Türkiye, Kredi Temini kategorisinden 55 puan alarak 190 ülke arasında 77. sırada yer almıştır İş Yapma Kolaylığı Raporuna göre Türkiye, tamamlayıcı bir teminat kaydı yapmayı kolaylaştıran ve teminatın mahkeme dışı olarak uygulanmasına izin veren güvenlik işlemleri ile ilgili yeni bir kanun kabul ederek krediye erişimi güçlendirmiştir. Ayrıca Türkiye, kişisel bilgileri koruma konusunda da yeni bir yasa çıkararak kredi bilgi sistemini geliştirmiştir. Azınlık Hissedar Haklarının Korunması Bu kategoride, azınlık pay sahiplerinin ilgili taraf işlemleri ve kurumsal yönetimdeki hakları değerlendirilmektedir. Türkiye bu göstergeden puan alarak 190 ülke arasında 20. sırada yer almıştır. Azınlık Yatırımcıların Korunması göstergesinin, Türkiye nin en iyi performansa sahip olduğu kategori olduğu belirtilmiştir te yayınlanan rapora göre Türkiye, taraflar arasındaki mali işlemlerde karların adil bir şekilde dağıtılmasından ve hissedarlar arasında çıkabilecek herhangi bir çıkar çatışmasının çözüme ulaşmasından sorumlu bir denetçi atanması talebini sağlayan yeni bir ticari kanunla, azınlık hissedar haklarının korunmasını güçlendirmiştir. Vergi Ödeme Bu kategoride, bir işletmenin tüm vergi düzenlemelerini ve dosyalama sonrasındaki süreçte görevlerini yerine getirebilmesi için gereken zaman, belirli bir yılda ödemesi gereken vergiler ve ödemeler değerlendirilmektedir. Türkiye, vergi ödeme göstergesinden puan alarak 190 ülke arasında 88. sırada yer almıştır. 4

5 2017 de yayınlamış olan raporda Türkiye nin, elektronik faturalandırma ve elektronik defter tutma uygulamaları sayesinde vergileri ödemeyi kolaylaştırmasıyla bu göstergede ilerleme kaydettiği belirtilmiştir. Dış Ticaret Dış ticaret göstergelerinde, ülkelerin dış ticaret alanındaki uygulamaları incelenirken, ihracat veya ithalat ürünleri ile ilgili gereken belgeleri temin etmek ve sınırdan geçiş işlemlerinin tamamlanması için gerekli olan süre ve maliyetler değerlendirilmektedir. Türkiye bu kategoriden puan alarak 190 ülke arasında 71. sırada yer almıştır. İş Yapma Kolaylığı Raporuna göre Türkiye bu göstergede yeni bir uygulamayı en son 2008 yılında yapmıştır de yapılmış olan reforma göre Türkiye nin, elektronik veri takas sistemini tanıtmasının, bilgi teknolojisinde altyapıyı geliştirmesinin ve gümrük idaresi ile 14 bin tüccar yetiştirmesinin yurtdışı ile ticaret yapmayı kolaylaştırdığı belirtilmiştir. Sözleşmelerin Uygulanması Sözleşmelerin uygulanması göstergesinde, ticari bir anlaşmazlık durumunda yerel bir ilk derece mahkemesinin çözümü sağlayabilmesi için gereken zaman, maliyet ve yargı süreçleri değerlendirilmektedir. Türkiye, Sözleşmelerin Uygulanması kategorisinden 68,87 puan alarak 190 ülke arasında 30. sırada yer almıştır teki raporda, Türkiye nin mahkeme işlemleri için elektronik bir link sistemi uygulamaya koyduğu belirtilen reform ile Sözleşmelerin Uygulanması kategorisinde gelişme kaydettiği belirtilmiştir. 5

6 İflasların Çözümü Bu göstergede, herhangi bir iflas davasının zaman, maliyet ve sonuçlarının yanı sıra iflas sürecinde ülkedeki hukuki çerçevenin gücü incelenmektedir. Türkiye bu kategoriden puan alarak 190 ülke arasında 139. sırada yer almıştır de yayınlanan rapora göre Türkiye nin, olağanüstü hal öncesi ve sırasında başlatılan iflas başvurularını askıya alması nedeniyle iflasların çözülmesi zorlaşmıştır. KAYNAKÇA 1- Doing Business 2018-Reforming to Create Jobs-Turkey es/country/tur.pdf 6