BİLİMSEL ARAŞTIRMA PROJESİ SONUÇ RAPORU

Transkript

1 ANKARA ÜNİVERSİTESİ BİLİMSEL ARAŞTIRMA PROJESİ SONUÇ RAPORU Sistemik İnflamatorik Yanıt Sendromu ve Sepsis Gelişen Parvovirus Enfeksiyonlu Yavru Köpeklerde TNF-alfa ve HMGB-1 Düzeylerinin Prognostik Önemi Proje Yürütücüsünün ismi Prof. Dr. Mehmet ŞAHAL Yardımcı Araştırmacıların İsmi Arş. Gör. Şule DÜZLÜ ARUN Proje Numarası 15H2395 Başlama Tarihi Bitiş Tarihi Rapor Tarihi Ankara Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Ankara - 217

2 I. Projenin Türkçe ve İngilizce Adı ve Özetleri Sistemik İnflamatorik Yanıt Sendromu ve Sepsis Gelişen Parvovirus Enfeksiyonlu Yavru Köpeklerde TNF-alfa ve HMGB-1 Düzeylerinin Prognostik Önemi Kanin Parvovirus (CPV) yavru köpekleri etkileyen şiddetli hemorajik enteritis ve ölüme neden olan viral bir hastalıktır. CPV enfeksiyonu bulunan köpeklerde sepsis mortaliteyi yükseltmektedir. Yapılan bu çalışmada amaç; sistemik inflamatorik yanıt sendromu Systemic Inflammatory Response Syndrome (SIRS) ve sepsis gelişen hastalarda yangı mediyatörlerinin ne zaman ve ne oranda salındığını saptayarak prognostik duruma etkisinin belirlenmesidir. Çalışma Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı nda gerçekleştirildi. Çalışmaya çeşitli ırk ve cinsiyette, 4-16 haftalık yaşta 35 hasta yavru köpek (Grup A) ve 15 sağlıklı yavru köpek (Grup B) dahil edilmiştir. Semptomatik tedavi süresince hasta yavru köpeklerin 19 unun iyileştiği, 16 sının ise öldüğü belirlendi. Grup A da ki hayvanlarda., 3., 6., 12., 24., 36. ve 48. saatlerde alınan kan örnek analizlerinde kanin Tümör nekroz faktör alfa (TNF-alfa) ve kanin High mobility group B1 (HMGB-1) ve SIRS kriterleri (beden ısısı (ºC), nabız ve solunum frekansları (dk), band nötrofil sayımı (%) ve total hemogram değerleri) tedavi süresince hergün kontrol edildi. Grup A da ki köpeklerde yapılan sekans analizinde sadece tek bir köpekte bakteriyolojik üreme gözlendi. Hasta sahibinden alınan bilgilere göre herhangi bir şikayeti bulunmayan ve aşı için kliniğe getirilen Grup B de ki köpeklerden bir kez olmak üzere kan alınarak total hemogram değerleri, kanin TNF-alfa ve kanin HMGB-1 değerleri değerlendirildi. Grup B deki hayvanların muayeneye getirildikleri gün band nötrofil (%) sayıları, beden ısıları ( C), nabız ve solunum frekansları (frekans /dakika) ile parazitolojik ve diğer fiziksel muayeneleri (kapiller dolum zamanı, mukozaların kontrolü gibi) yapıldı. Alınan örneklerde kanin TNF-alfa ve kanin HMGB-1 Enzyme-linked immunosorbent assay (ELISA) araştırma test kitleri ile değerlendirilmiştir. Sonuç olarak, Grup A da ki köpeklerde, Grup B de ki köpeklere göre daha yüksek oranda kanin TNF-alfa ve kanin HMGB-1 saptanmıştır.

3 Prognostic significance of TNF- alpha and HMGB-1 degree in puppies with parvovirus infection accompanying systemic inflammatory response syndrome and sepsis Canine Parvovirus (CPV) is a viral disease that causes severe haemorrhagic enteritis and death in puppies. Sepsis increases the mortality rate in dogs with CPV infection. The aim of this project is to analyze the prognostic effects by analyzing the frequency and serum levels of inflammatory mediators in patients with Systemic Inflammatory Response Syndrome (SIRS) and sepsis. This project was carried out in Ankara University of Veterinary Faculty Department.of Internal Medicine. This Project includes 35 CPV infected (Group A) and 15 healthy puppies (Group B) in a variety of breed and gender between the age of 4-16 weeks. During the treatment, 19 of the puppies were cured and 16 of them were dead. The blood samples for Tumor necrosis factor alpha (TNF-alpha) and High mobility group B1 (HMGB- 1) protein inflammatory mediators were collected at., 3., 6., 12., 24., 36. and 48. hours in Group A. During the treatment in Group A SIRS criteria (body temperature (ºC), pulse and respiratory frequencies (min), band neutrophil count (%) and total hemogram values) were checked every day. Sequence analysis of the dogs in Group A were showed bacteriological breeding in one dog. Total blood counts, canine TNF-alpha and canine HMGB-1 values were evaluated by taking blood once from the dogs in Group B who had no complaints according to the information received from the owner and were brought to the clinic for vaccination. Band neutrophil counts, body temperatures ( C), pulse and respiratory frequencies (frequency / minute) and parasitological and other physical examinations (capillary filling time, mucous membranes) were performed in Group B. The blood samples were analyzed with canine TNF-alpha and canine HMGB-1 Enzyme-linked immunosorbent assay (ELISA) test kits. As a result, canine TNF-alpha and canine HMGB-1 were detected in dogs in Group A, higher than dogs in Group B. II. Amaç ve Kapsam CPV özellikle yavru köpekleri etkileyen şiddetli hemorajik enteritis ve ölüme neden olan viral bir hastalıktır. Hastalık potansiyeli yoğun aşılama çabalarına rağmen ülkemizde azalmamıştır. Bu hastalıkta gelişen sepsis mortaliteyi yükseltmektedir. Bu çalışmada polimeraz zincir reaksiyonu 'Polymerase Chain Reaction' (PCR) ile CPV teşhisi konulmuş yavru köpeklerde klinik ve hematolojik olarak SIRS kriterleri

4 tespit edilip, kandan PCR ve sekans analizi ile bakteri DNA dizilimi belirlenmiştir. Grup A da iyileşen ve semptomatik tedaviye karşın ölen köpekler ile Grup B de ki hayvanlardan alınan kan örneklerinde yapılan analizlerde TNF- alfa ve HMGB-1 yangı mediyatörlerinin ne zaman ve ne oranda salındığı belirlenmiştir. Bu çalışmada yapılan analizlerin hastanın prognostik durumuna etkisinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu çalışmanın kapsamını; 1- Parvovirus enfeksiyonu teşhisi konulan ve çalışmaya alınan hasta yavru köpeklerde klinik muayeneler ve total hemogram değerlendirmelerine göre SIRS kriterlerinin belirlenmesi. Bu yavru köpeklerde PCR ve sekans analizi ile kandan bakteri DNA dizilimi tespit edilmesi. 2- SIRS lı ve sepsiste olduğu belirlenen hastalardan alınan kan örneklerinde kanin TNF- alfa ve kanin HMGB-1 seviyelerinin belirlenmesi. 3- Bu yangı mediyatörlerinin hastalığın hangi döneminde ne kadar oranda ortaya çıktığı tespit edilerek hastalığın şiddetinin belirlenmesi. 4- Bu yangı mediyatörlerindeki değişimin hasta yavru köpeklerin prognozu üzerindeki etkisinin belirlenmesi oluşturmaktadır. III. Materyal ve Yöntem Hayvan Materyali Bu çalışma Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Kliniği ne getirilen 4-16 haftalık yaşta ve virolojik muayene ile CPV enfeksiyonu teşhisi konulan, halsizlik, iştahsızlık, kusma, kanlı ishal şikayetlerinden herhangi birisi ile getirilen daha önce tedavi uygulanmamış çeşitli ırk ve cinsiyette, 35 hasta yavru köpek (Grup A) ile herhangi bir hastalık şikayeti bulunmayan, yapılan klinik, hematolojik ve parazitolojik muayeneler sonucu sağlıklı olduğu belirlenen ve sadece aşı öncesi genel muayene için kliniğe getirilen 4-16 haftalık yaşta, çeşitli ırk ve cinsiyette 15 yavru köpek (kontrol grubu) (Grup B) olmak üzere toplamda 5 yavru köpekte yürütülmüştür.

5 Hasta olan yavru köpekler belirtilen semptomatik tedavi protokolü ile tedavi edilmiştir. Grup A da ki hayvanlar semptomatik tedavi sürecinde yaşayan ve ölen olarak, semptomatik tedavi sonunda ise iyileşen ve ölen olarak değerlendirilmiştir. Grup B yi Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Kliniği ne aşı öncesi genel muayene için getirilen, herhangi bir hastalık şikayeti bulunmayan, yapılan klinik, hematolojik ve parazitolojik muayeneler sonucu sağlıklı olduğu belirlenen 15 yavru köpek oluşturdu.grup A da iyileşen ve ölen hayvanlarda., 3., 6., 12., 24., 36. ve 48. saatlerde alınan kan örnek analizlerinde kanin TNF-alfa ve kanin HMGB-1 değişimleri ve SIRS kriterleri (beden ısısı (ºC), nabız ve solunum frekansları (dk), band nötrofil sayımı (%) (Resim 1) ve total hemogram değerleri), hasta ve kontrol grubundaki hayvanlarda kanin TNF-alfa, kanin HMGB-1 ve SIRS kriterleri değerlendirildi. Hasta sahibinden alınan bilgilere göre herhangi bir şikayeti bulunmayan ve aşı için kliniğe getirilen Grup B de ki köpeklerde beden ısıları ( C), nabız ve solunum frekansları (frekans /dakika) ile parazitolojik ve diğer fiziksel muayeneleri (kapiller dolum zamanı, mukozaların kontrolü gibi) yapıldı. Parazitolojik muayene Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı nda natif muayene ile kontrol edildi. Kanin parvovirus enfeksiyonuna yakalanan Grup A da ki köpeklerin sahiplerinden; anamnez bilgileri (hastanın ilk günkü genel durumu, bakım koşulları, ne kadar süredir hasta olduğu, nereden sahiplenildiği, annesinin gebelik döneminden önce rutin olarak CPV enfeksiyonuna karşı aşılanıp aşılanmadığı, yavruların doğduktan sonra annelerini emme süresi, doğduğu yer ve çevresi, doğum sonrası yaşadığı çevre, varsa yapılan aşı uygulamaları, canlı ağırlığı) hakkında geniş bilgi alındı. Köpeklerin kliniğe getirildikleri gün ve takip eden semptomatik tedavi günlerinde 24 saat aralıklarla beden ısıları ( C), nabız ve solunum frekansları (dk), parazitolojik ile diğer fiziksel muayeneleri (kapiller dolum zamanı, mukozaların kontrolü gibi) yapılarak SIRS kriterleri değerlendirildi (Hauptman ve ark., 1997; De Laforcade ve ark., 23). SIRS kriterlerinden 2 ya da daha fazlasının belirlenmesi ile SIRS tespit edildi (Tablo 1). Parazitolojik muayene Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı nda natif muayene ile kontrol edildi.grup A da ki köpeklerde semptomatik tedavi sonunda dışkılamanın düzelmesi, kusmanın kesilmesi ve iştahın olması iyileşme olarak belirlendi.

6 Resim 1. Band nötrofil (ok ile gösterilmiştir)

7 Tablo 1. SIRS kriterleri Solunum frekansı (dk) 2/dk Nabız frekansı (dk) Beden ısısı (ºC) Lökosit sayısı (WBC) (x 1 9 /L) 14/dk Band nötrofil sayısı (%) %3 < 37.8 C ya da 39.4 C < 6. ya da 16. Grup B de ki köpeklerden muayeneye getirildikleri gün bir kez etilen diamin tetra asetik asit (EDTA) bulunan tüpe 2 ml kan örneği alınarak Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Merkez Tanı Laboratuvarı na gönderildi ve total hemogram değerleri (lökosit (WBC), lenfosit (LYM), monosit (MONO), nötrofil (NEUT), eozinofil (EOS), lenfosit yüzesi (LYM%), monosit yüzdesi (MON%), nötrofil yüzdesi (NEU%), eozinofil yüzdesi (EOS%), eritrosit (RBC), hemoglobin (HGB), hematokrit (HCT), ortalama eritrosit büyüklüğü (MCV), eritrositlerdeki hemoglobin miktarı (MCH), eritrositlerdeki ortalama hemoglobin konsantrasyonu (MCHC), eritrositlerin dağılım genişliği (RDWa), eritrositlerin dağılım genişliği yüzdesi (RDW%), platelet (PLT), ortalama trombosit büyüklüğü (MPV)) EXIGO VET otomatik hücre sayım cihazı ile belirlendi. Grup B de ki sağlıklı hayvanlardan bir kez antikoagulantsız iki tüpe 3 er ml alınan kan örnekleri; kanin TNF- alfa ve kanin HMGB-1 Enzyme-linked immunosorbent assay (ELISA) araştırma test kitleri (Cloud- Clone Corporation) (Resim 2 ve Resim 3) çalışma prosedürüne göre santrifüj edilerek serumları çıkarıldı ve -8 C de donduruldu. Dondurulan serum örnekleri Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı nda ELISA araştırma kitleri kullanılarak kanin TNF- alfa ve kanin HMGB-1 konsantrasyonları belirlendi ve Grup A da ki hasta köpekler ile karşılaştırıldı (Resim 4).

8 EK-11 Sonuç Raporu Formatı Resim 2. TNF-alfa ELISA test kiti Resim 3. HMGB-1 ELISA test kiti Resim 4. ELISA cihazı

9 Grup B de ki hayvanlardan bir kez olmak üzere muayeneye getirildikleri gün diferansiyel kan tablosundan band nötrofil sayıları Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı nda değerlendirildi. Grup A da ki köpeklerden kliniğe getirildikleri gün tedaviye başlanmadan ve semptomatik tedavi süresince 24 saat aralıklarla 7 gün süresince EDTA lı tüpe 2 ml kan örneği alınarak ve Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Merkez Tanı Laboratuvarı na gönderildi ve total hemogram değerlendirmesi EXIGO VET otomatik hücre sayım cihazı ile belirlendi. Hasta hayvanlardan muayeneye getirildikleri gün ve takip eden 7 günlük semptomatik tedavi süresince 24 saat aralıklarla diferansiyel kan tablosundan band nötrofil sayıları Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı nda değerlendirildi. Hasta hayvanlardan kliniğe getirildikleri gün semptomatik tedaviye başlanmadan önce (. saat) ve tedavi süresince (3., 6., 12., 24., 36. ve 48. saatlerde) antikoagulantsız iki tüpe 3 er ml alınan kan örneklerinin kanin TNF- alfa ve kanin HMGB-1 ELISA araştırma test kitleri (Cloud- Clone Corporation) çalışma prosedürüne göre santrifüj edilerek serumları çıkarıldı ve -8 C de donduruldu. Dondurulan serum örnekleri Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı nda ELISA araştırma kitleri kullanılarak kanin TNFalfa ve kanin HMGB-1 konsantrasyonları belirlendi. Hasta köpeklerden virolojik muayene için EDTA lı tüplere 2 ml alınan kan örnekleri PCR ile Parvovirus teşhisi için Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Merkez Tanı Laboratuvarı na ve Sekans Hayvan Sağlığı Laboratuvarı na gönderildi. SIRS kriterlerini sağlayan daha önce hiç tedavi uygulanmamış CPV teşhisi konulan Grup A da ki hayvanlardan kliniğimize getirildikleri gün semptomatik tedaviye başlanmadan önce periferal venadan EDTA lı tüplere aseptik olarak 3 ml kan örneği alındı. Alınan kan örnekleri değerlendirilmek üzere en kısa sürede ve soğuk zincirde Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı na gönderildi. Çalışmaya alınan suşların tür düzeyinde tanımlanması parsiyel 16S rrna dizi analizi ile yapıldı. Bakteri DNA sı kit protokolüne göre genomic izolasyon kiti (QIAamp DNA Mini Kit; Qiagen) ile EDTA lı kan numunesinden ekstrakte edildi. Çalışmada 16S rrna nın yaklaşık 14 bp lik bölgesini amplifiye etmek için universal primerler: 27F; AGA GTT TGA TCM TGG CTC AG and 1492R; GGT TAC CTT GTT ACG ACT T kullanıldı. Amplifiye edilen PCR ürünleri, QIAquick PCR saflaştırma kiti (Qiagen) ile saflaştırılarak BigDye Direct Cycle Sequencing Kiti (Applied Biosystems) kullanılarak amplifiye edildi. Elde edilen amplikonlar Sephadex G-5 (Sigma-Aldrich) ile saflaştırıldıktan sonra Applied Biosystems 313 Genetic Analyzer cihazına yüklenerek dizi analizi gerçekleştirildi. Elde edilen elektroferogramlar Sequencing Analysis 5.2 programı ile analiz edilerek BLASTN (NCBI) programı ile GenBank taki referans diziler ile karşılaştırıldı.

10 Sağaltım Uygulamaları Grup A da ki köpeklerde kusma ve kanlı ishal nedeniyle şekillenen dehidrasyona bağlı sıvı kaybı ve enerji ihtiyacını karşılamak amacı ile intravenöz olarak Laktatlı Ringer (Polifleks - Polifarma. Her 1 ml lik solüsyonda; sodyum laktat.3 g., sodyum klorür.6 g., potasyum klorür.4 g., kalsiyum klorür dihidrat.3 g., enjeksiyonluk su k.m: 1 Ml.. Elektrolit konsantrasyonları; sodyum meq/litre, kalsiyum 4 meq/litre, potasyum 5.37 meq/litre, klorür 112 meq/litre, laktat meq/litre. Total osmolar konsantrasyon: mosm/l) ml/kg dozunda, %.9 İzotonik Sodyum Klorür (Polifleks - Polifarma. Her 1 ml de Sodyum klorür.9 g, enjeksiyonluk su k.m: 1 ml. Litrede meq Elektrolit miktarı Na meq, Cl 154 meq Total osmolar konsantrasyon: 38 mosm/l) 6-14 ml/kg dozunda, % 5 lik Dekstroz (Polifleks- Polifarma. 1 ml de dekstroz 5.5 g. enjeksiyonluk su k.m: 1 ml. Total osmolar konsantrasyon: mosm/l) 4-5 ml/kg dozunda ve Duphalyte ( Zoetis. Her ml sinde Vitamin B1,1mg, Vitamin B2.4 mg, L-Arginin hidroklorür.25 mg, Vitamin B6,1mg, dl-fenilalanin.3 mg, Vitamin B12,5 mcg, Nikotinamid 1.5 mg, d- Pantenol.5 mg, L- Treonin.2 mg, dl- Triptofan.1 mg, dl-valin.5 mg, L-Histidin hidroklorür monohidrat.1 mg, Kalsiyum klorür heksahidrat,23 mg, L-Isoleusin.1 mg, Magnezyum sülfat,29 mg, L-Leusin.4 mg, Potasyum klorür,2mg, Anhidr dekstroz mg, L- Lizin hidroklorür.3 mg, L-Metiyonin.1 mg, L-Sistein hidroklorür monohidrat.1 mg, Monosodyum glutamat.4 mg,) 1ml/kg dozunda uygulandı (Resim 5). Semptomatik tedavi uygulamalarına hastaların hem fiziksel olarak hem de total hemogram değerlendirmesi göz önüne alınarak iyileşme belirlenene kadar devam edildi. Sepsisin sağaltımı için Iespor (İ.E. Ulagay. 5 mg sefazolin sodyum iv/im flakon) 2-35 mg/kg dozunda 8 saat arayla intravenöz olarak uygulandı. Ayrıca destekleyici sağaltım olarak Beforvel (Vilsan. 1 ml de, 5 mg Vitamin B1, 2 mg Vitamin B2, 2 mg Vitamin B6, 4 mcg Vitamin B12, 2 mg Niasinamid, 1 mg D-panthenol bulunur ) 1-5 ml/köpek dozunda, sc ve Ascorvet (Vetaş. 25 mg/ml askorbik asit. 2ml/gün dozunda) sc ve kusma görülen hastalara kusmayı önlemek amacıyla Ondaren (Vem. 1 ml de 2mg ondansetron).5-1. mg/kg dozunda iv olarak uygulandı. Hastada klinik olarak iştahın sağlanması, kusma ve ishal belirtilerinin yok olması, dışkı renginin ve kıvamının normale dönmesi ile semptomatik tedavi sonlandırılmıştır.

11 Resim 5. Sağaltım uygulaması

12 İstatiksel Analizler Bağımsız gruplarda (Grup A da yaşayan ve ölen hayvanlarda) alınan kan örneklerinde belirlenen kanin TNF-alfa, kanin HMGB-1 ve SIRS kriterlerinin (klinik muayene (beden ısısı (ºC), nabız ve solunum frekansları (dk), band nötrofil sayımı (%) ve total hemogram değerleri) karşılaştırılmasında normal dağılım varsayımını sağlayan durumlarda t testi, sağlamayan durumunda ise Mann Whitney U Testi kullanıldı için t testi kullanıldı.bağımsız gruplarda (Grup A ve Grup B de ki hayvanlarda) muayeneye ilk geldikleri gün alınan kan örneklerinde belirlenen kanin TNF-alfa, kanin HMGB-1, SIRS kriterleri (klinik muayene (beden ısısı (ºC), nabız ve solunum frekansları (dk), band nötrofil sayımı (%) ve total hemogram değerleri) karşılaştırılmasında normal dağılım varsayımını sağlayan verilerde t testi, sağlamayan durumunda ise Mann Whitney U Testi kullanıldı. Grup A da iyileşen köpeklerde semptomatik tedavi sürecinde elde edilen veriler (beden ısısı (ºC), nabız ve solunum frekansları (dk), band nötrofil sayımı (%) ve total hemogram değerleri, kanin TNF-alfa ve kanin HMGB-1) zaman içindeki değişimleri bakımından tekrarlı ölçümlerde varyans analizi ile değerlendirildi. Sepsis gelişimi için yapılan mikrobiyolojik analizlerde, sepsis durumu sadece 1 hastada belirlendiği için sepsis gelişen ve gelişmeyen hayvanlar arasında istatiksel açıdan herhangi bir değerlendirme yapılmamıştır. Tanımlayıcı istatistikler çizelge içerisinde aritmetik ortalama±standart sapma olarak ifade edilmiştir. Grafiklerde ise medyan değerleri esas alınmıştır. Değişkenler arasında ilişki bulunup bulunmadığı (kanin TNF-alfa ve kanin HMGB-1) korelasyon analizi ile saptanmıştır. Bu çalışmada G-power analizi ile minimum örneklem genişliği saptanmıştır. IV. Analiz ve Bulgular Bu çalışmaya Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Kliniği ne getirilen 35 hasta yavru köpek (Grup A) ile herhangi hastalık şikayeti bulunmayan, daha önce aşılama ve antiparaziter tedavileri yapılmamış, klinik ve hematolojik muayenelerde sağlıklı olduğu belirlenen (Grup B) 15 yavru köpek alınmıştır. Klinik Bulgular ve Anamnez Bilgileri Grup A da ki köpeklerden bazısında (n:1) kliniğe ilk getirildikleri gün sarı renkli ishal 48. saatte kanlı ishal başladığı, bazı hasta köpeklerde ise (n: 6) 24. saatten sonra kanlı ishal başladığı gözlendi. Hasta köpeklerden 1 tanesinde 4. günde gastrik dilatasyon gözlendi. Hasta köpeklerden 1 tanesinde 6. saatte bağırsak invaginasyonu teşhis edilmiştir. Yapılan cerrahi müdahaleden sonra hastalar kurtarılamamıştır. Grup A da ki köpeklerden bazısında (n:2) 48. saatte kusma başladığı, diğer hasta köpeklerde ise (n:33) kliniğe getirildikleri gün kusma şikayeti belirlendi. Grup A da ki köpeklerin anamnez bilgileri Tablo 2 ve Tablo 3 te verilmiştir. Grup B de ki köpeklerin anamnez bilgileri Tablo 4 te verilmiştir.

13 Tablo 2. Grup A da iyileşen ve sağaltıma karşın ölen köpeklerin anamnez bilgileri Hasta No Yaş (hafta) Cinsiyet Irk Köpeğin aşı durumu Sahiplenme yeri 1 12 Erkek Terrier Aşısız pet shop 2 12 Erkek Rottweiler Aşısız kendi köpek yavrusu Anneyi emme süresi (hafta) Bilinmiyor Yaşam Süresi (saat) 36. saat ex 4 hafta İyileşti 3 6 Erkek Rottweiler Aşısız evden Bilinmiyor İyileşti 4 12 Erkek Miks? sokaktan Bilinmiyor İyileşti 5 1 Erkek Miks 1.karma kendi köpek 4 hafta 72.saat ex yavrusu 6 1 Dişi Alman çoban Aşısız fabrika Bilinmiyor İyileşti köpeği 7 1 Dişi Kangal Aşısız çiftlik 8 hafta İyileşti 8 16 Erkek Kangal 1.karma evden Bilinmiyor İyileşti 9 14 Erkek Miks 1.karma sokaktan Bilinmiyor İyileşti 1 14 Erkek Miks Aşısız fabrika 8 hafta 24. saat ex Dişi Miks Aşısız fabrika 8 hafta İyileşti Dişi Miks Aşısız kendi köpek Emmedi İyileşti yavrusu Dişi Miks Aşısız sokaktan Bilinmiyor 48. saat ex Erkek Miks Aşısız kendi köpek yavrusu Emmedi 96.saat ex 15 8 Erkek Miks 1.karma çiftlik Bilinmiyor 48. saat ex Erkek Rottweiler Aşısız sokaktan Bilinmiyor 48. saat ex 17 8 Dişi Miks Aşısız sokaktan Bilinmiyor 12.saat ex Erkek Rottweiler Aşısız sokaktan 4 hafta 96.saat ex 19 7 Dişi Silver fawn Aşısız evden 6 hafta 24.saat ex 2 12 Dişi Miks Aşısız çiftlik Bilinmiyor İyileşti 21 8 Erkek Malaklı Aşısız çiftlik 1 hafta 48. saat ex 22 8 Erkek Miks 1 kez sokaktan 6 hafta İyileşti korona Erkek Alman çoban Aşısız çiftlik Bilinmiyor 72.saat ex köpeği Erkek Kangal Aşısız çiftlik 12 hafta 48. saat ex 25 1 Dişi Miks Aşısız sokaktan 6 hafta İyileşti Erkek Kangal 1.karma çiftlik 6 hafta 72.saat ex Dişi Golden Retriever 1.karma kendi köpek 6 hafta 24. saat ex yavrusu 28 4 Dişi Miks Aşısız çiftlik 3 hafta İyileşti Erkek Kangal Aşısız çiftlik 3 hafta İyileşti 3 12 Dişi Kangal Aşısız çiftlik 3 hafta İyileşti Dişi Miks Aşısız sokaktan Bilinmiyor İyileşti 32 8 Dişi Malaklı Aşısız çiftlik Bilinmiyor İyileşti 33 8 Dişi Kangal Aşısız kendi köpek 8 hafta 72.saat ex yavrusu 34 8 Dişi Kangal Aşısız kendi köpek 8 hafta İyileşti yavrusu 35 1 Dişi Miks Aşısız sokaktan Bilinmiyor İyileşti

14 Tablo.3. Grup A da iyileşen ve sağaltıma karşın ölen köpeklerin anamnez bilgileri Hasta no Antiparaziter tedavi Canlı ağırlık (kg) Parazit muayenesi İlk günkü klinik muayene Barınma Annenin aşı durumu Doğum yeri Beslenme Dışkı özelliği 1 Yok 1.6 Parazit - 4 gündür i,d,k EV Bilinmiyor Bilinmiyor Mama Kanlı ishal 2 Yok kez 4 Toxocara canis spp. Toxocara canis spp. 2 gündür i,d,k EV Aşılı (parvo geçmişi) Ev Mama Kanlı ishal 2 gündür i,d,k EV Bilinmiyor Bilinmiyor Ev yemeği Kanlı ishal 4 1 kez 7.6 Parazit - 3 gündür i,d,k EV Bilinmiyor Sokak Ev yemeği Sarı ishal 5 2 kez 8 Parazit - 1 gündür i,d,k Bahçe Aşılı Bahçe Mama Kanlı ishal 6 1 kez 5 Toxocara canis spp. 1 gündür i,d,k Fabrika Bilinmiyor Bilinmiyor Ev yemeği Kanlı ishal 7 Yok 1 Parazit - 2 gündür i,d,k Bahçe Bilinmiyor Bilinmiyor Mama Kanlı ishal 8 Yok 13.8 Parazit - 2 gündür i,d Bahçe Bilinmiyor EV Mama Kanlı ishal 9 2 kez 6.5 Parazit - 2 gündür i,d,k EV Bilinmiyor Sokak Ev yemeği Sarı ishal 1 1 kez kez 8 Toxocara canis spp. Toxocara canis spp. 3 gündür i,d,k Bahçe Aşılı Bilinmiyor Ev yemeği Kanlı ishal 3 gündür i,d,k Bahçe Aşılı Bilinmiyor Ev yemeği Kanlı ishal 12 1 kez 5 Parazit - 2 gündür i,d,k Bahçe Aşılı Bahçe Mama Kanlı ishal 13 Yok 8 Toxocara canis spp. 3 gündür i,d,k Bahçe Bilinmiyor Sokak Ev yemeği Kanlı ishal 14 1 kez 7 Parazit - 2 gündür i,d,k Bahçe Aşılı Bahçe Mama Kanlı ishal 15 1 kez 5 Toxocara canis spp. 2 gündür i,d,k Bahçe Bilinmiyor Çiftlik Ev yemeği Kanlı ishal 16 Yok 8 Parazit - 3 gündür i,d,k Bahçe Bilinmiyor Sokak Ev yemeği Kanlı ishal 17 Yok 2 Toxocara canis spp. 2 gündür i,d,k Bahçe Bilinmiyor Sokak Ev yemeği Kanlı ishal 18 1 kez 8.2 Parazit - 1 gündür i,d Bahçe Bilinmiyor Sokak Ev yemeği Kanlı ishal 19 1 kez 2 Parazit - 2 gündür i,d,k EV Aşılı Bilinmiyor Mama Kanlı ishal 2 1 kez 7 21 Yok 5 Toxocara canis spp. Toxocara canis spp. 2 gündür i,d,k Bahçe Bilinmiyor Bilinmiyor Mama Sarı ishal 3 gündür i,d,k Bahçe Bilinmiyor Bilinmiyor Ev yemeği Kanlı ishal 22 2 kez 3.5 Parazit - 2 gündür i,d,k EV Bilinmiyor Sokak Ev yemeği Kanlı ishal 23 2 kez 2 Parazit - 1 gündür i,d,k EV Bilinmiyor Bilinmiyor Mama Kanlı ishal 24 Yok 1 25 Yok kez 2 Toxocara canis spp. Toxocara canis spp. Toxocara canis spp. 2 gündür i,d,k Bahçe Bilinmiyor Bilinmiyor Mama Kanlı ishal 1 gündür i,d,k EV Aşılı Sokak Ev yemeği Sarı ishal 1 gündür i,d,k Bahçe Bilinmiyor Bilinmiyor Ev yemeği Kanlı ishal 27 2 kez 12 Parazit - 1 gündür i,d,k Bahçe Aşılı Bahçe Mama Kanlı ishal 28 1 kez 5 Parazit - 2 gündür i,d,k EV Bilinmiyor Bilinmiyor Ev yemeği Kanlı ishal 29 1 kez 1 Parazit - 1 gündür i,d,k Bahçe Aşılı Çiftlik Mama Sarı ishal 3 1 kez 1 Parazit - 2 gündür i,d,k Bahçe Aşılı Bilinmiyor Ev yemeği Sarı ishal 31 Yok 6.4 Toxocara canis spp. 1 gündür i,d,k EV Bilinmiyor Sokak Ev yemeği Sarı ishal 32 Yok 5 Parazit - 2 gündür i,d,k Bahçe Aşılı Bilinmiyor Mama Kanlı ishal 33 Yok 1 34 Yok 1 35 Yok 5 Toxocara canis spp. Toxocara canis spp. Toxocara canis spp. 2 gündür i,d,k Bahçe Aşılı Bahçe Ev yemeği Kanlı ishal 3 gündür i,d,k Bahçe Aşılı Bahçe Ev yemeği Kanlı ishal mukuslu 2 gündür i,d,k EV Bilinmiyor Sokak Ev yemeği Kanlı ishal i: iştahsızlık, d: ishal, k: kusma, Parazit-: Herhangi bir parazit oluşumu gözlenmedi.

15 Tablo 4.Grup B de ki köpeklerin anamnez bilgileri Has ta no Yaş (haftalık) 1 6 Erkek Alman çoban köpeği 2 4 Erkek Golden retriever Cinsiyet Irk Sahiplenme Anneyi emme süresi (hafta) Canlı ağırlık (kg) Parazit Muayenesi Barınma Anne aşılama Doğum yeri Ev Yok Ev Bilinmiyor Bilinmiyor Sokak Bilinmiyor 1 Yok Ev Bilinmiyor Bilinmiyor 3 6 Erkek Cane Corsa Çiftlik Yok Ev Aşılı Çiftlik 4 1 Dişi Kangal Çiftlik Bilinmiyor 15.4 Yok Bahçe Bilinmiyor Bilinmiyor 5 16 Erkek Kangal Bahçe Bilinmiyor 7.5 Yok Bahçe Bilinmiyor Bahçe 6 9 Erkek Pitbull Ev Bilinmiyor 7.5 Yok Ev Bilinmiyor Ev 7 7 Erkek Rottweiller Çiftlik Bilinmiyor 2.5 Yok Ev Bilinmiyor Bilinmiyor 8 6 Dişi Kangal Çiftlik Bilinmiyor 2.9 Yok Bahçe Bilinmiyor Bilinmiyor 9 6 Erkek Kangal Çiftlik Bilinmiyor 2.5 Yok Bahçe Bilinmiyor Bilinmiyor 1 8 Erkek Miks İşyeri Bilinmiyor 4.1 Yok İşyeri Bilinmiyor Bilinmiyor 11 8 Dişi Cocker spaniel Ev Bilinmiyor 3 Yok Ev Bilinmiyor Ev 12 6 Erkek Rottweiller Sokak Yok Bahçe Bilinmiyor Sokak 13 5 Dişi Dogo Bahçe Bilinmiyor 2 Yok Bahçe Bilinmiyor Bahçe argentino 14 8 Dişi Miks Sokak Bilinmiyor 6 Yok Ev Bilinmiyor Sokak Erkek Golden retriever Ev Yok Ev Bilinmiyor Bilinmiyor

16 Grup A ve Grup B de ki köpeklerde. saatte belirlenen ortalama beden ısısı ( C), nabız (dk) ve solunum frekansları (dk) Tablo 5 de verildi. Nabız sayıları bakımından Grup A ve Grup B de ki hayvanlar arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulundu (p<,5). Tablo 5. Grup A ve Grup B de ki köpeklerde beden ısısı ( C), nabız (dk) ve solunum frekansları (dk) Grup A (n:35) Grup B (n:15) Beden ısısı ( C) 38,56±1,16 (38,5) 38,56±,33 (38,5) P:,799 Solunum frekansı (dk) 41,9± 16,54 (36,) 36,53±2,19 (34,) P:,149 Nabız frekansı (dk) 141,3±22,33 (144) 15,47±17,72 (11,) P:, Nabız frekansları bakımından Grup A ve Grup B de ki hayvanlar arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulundu (p<,5). Grup A nabız frekansı Grup B ye göre daha yüksektir.

17 Semptomatik tedavi sonrası iyileşen Grup A da ki köpeklerin beden ısısındaki (ºC) değişimler Tablo 6 da ve değerlerin dağılımı Grafik 1 de değerlendirildi. Grup A da iyileşen köpeklerin beden ısısındaki (ºC) değişimler arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır (p>,5). Tablo 6. Semptomatik tedavi sonrası iyileşen Grup A da ki köpeklerin beden ısısındaki (ºC) değişimler. Beden ısısı (ºC). saat 24. saat İyileşen (n:19) 38,34±1,34 (38,5) 38,22±,92 (38,4) 48. saat 38,49±,68 (38,5) 72. saat 38,36±,53 (38,5) 96. saat 38,5±,51 (38,5) P:, saat 38,32±,4 (38,2) 144. saat 38,46±,43 (38,4) 168. saat 38,53±,3 (38,5) Grup A da iyileşen köpeklerin beden ısısındaki (ºC) değişimler arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır (p>,5). Grafik 1. Semptomatik tedavi sonrası iyileşen Grup A da ki köpeklerin beden ısısındaki (ºC) değişimlerin dağılımı Beden ısısı (ºC) saat 24. saat 48. saat 72. saat 96. saat 12. saat 144. saat 168. saat Beden ısısı

18 Semptomatik tedavi sonrası iyileşen Grup A da ki köpeklerin nabız frekanslarındaki (dk) değişimler Tablo 7 de ve değerlerin dağılımı Grafik 2 de değerlendirildi. Grup A da iyileşen köpeklerin nabız frekanslarındaki (dk) değişimler arasında anlamlı bir fark bulundu (p<,5). Tablo 7. Semptomatik tedavi sonrası iyileşen Grup A da ki köpeklerin nabız frekaslarındaki (dk) değişimler. Nabız frekansı (dk). saat 24. saat İyileşen (n:19) 143,74±18,47 (144,) 125,63±17,95 (123,) 48. saat 127,47±17,92 (127,) 72. saat 122,11±15,25 (12,) 96. saat 121,5±17,77 (12,) P<,1 12. saat 116,79±19,4 (12,) 144. saat 112,89±16,9 (118,) 168. saat 117,68±14,67 (12,) Grup A da iyileşen köpeklerin nabız frekanslarındaki (dk) değişimler arasında anlamlı bir fark bulundu (p<,5). Grafik 2. Semptomatik tedavi sonrası iyileşen Grup A da ki köpeklerin nabız frekanslarındaki (dk) değişimlerin dağılımı 2 Nabız frekansı (dk) saat 24. saat 48. saat 72. saat 96. saat 12. saat 144. saat 168. saat Nabız frekansı

19 Semptomatik tedavi sonrası iyileşen Grup A da ki köpeklerin solunum frekansı (dk) değişimler Tablo 8 de ve değerlerin dağılımı Grafik 3 de değerlendirildi. Grup A da iyileşen köpeklerin solunum frekansı (dk) değişimler arasında anlamlı bir fark bulundu (p<,5). Tablo 8. Semptomatik tedavi sonrası iyileşen Grup A da ki köpeklerin solunum frekansı (dk) değişimler. Solunum frekansı (dk). saat 24. saat İyileşen (n:19) 39,84±18,66 (33,) 35,37±15,33 (32,) 48. saat 34,42±1,96 (33,) 72. saat 3,89±1,38 (3,) 96. saat 29,79±1,29 (3,) P:, saat 29,74±8,24 (3,) 144. saat 26,89±7,32 (26,) 168. saat 26,89±5,82 (26,) Grup A da iyileşen köpeklerin solunum frekansı (dk) değişimler arasında anlamlı bir fark bulundu (p<,5). Grafik 3. Semptomatik tedavi sonrası iyileşen Grup A da ki köpeklerin solunum frekansı (dk) değişimlerin dağılımı Solunum frekansı (dk) saat 24. saat 48. saat 72. saat 96. saat 12. saat Solunum frekansı saat 168. saat

20 Semptomatik tedavi sonrası iyileşen Grup A da ki köpeklerin band nötrofil sayılarındaki (%) değişimler Tablo 9 da ve değerlerin dağılımı Grafik 4 de değerlendirildi. Grup A da iyileşen köpeklerin band nötrofil sayılarındaki (%) değişimler arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır (p>,5). Tablo 9. Semptomatik tedavi sonrası iyileşen Grup A da ki köpeklerin band nötrofil sayılarındaki (%) değişimler. Band nötrofil (%). saat 24. saat İyileşen (n:19),1±,1 (,),3±,11 (,) 48. saat,±,1 (,) 72. saat,±,1 (,) 96. saat,±,1 (,) P:, saat,±,1 (,) 144. saat,3±,12 (,) 168. saat,±,1 (,) Grup A da iyileşen köpeklerin band nötrofil sayılarındaki (%) değişimler arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır (p>,5). Grafik 4. Semptomatik tedavi sonrası iyileşen Grup A da ki köpeklerin band nötrofil sayılarındaki (%) değişimlerin dağılımı 1 Band nötrofil % saat 24. saat 48. saat 72. saat 96. saat 12. saat144. saat168. saat Band nötrofil %

21 Grup A da 24. saatte ölen ve yaşayan hasta köpeklerde. saatte belirlenen beden ısısı (ºC), solunum frekansı (dk), nabız frekansı (dk) ve band nötrofil (%) sayılarındaki değişimlerin analizi Tablo 1 da verildi. Grup A da 24. saatte ölen ve yaşayan hasta köpeklerde. saatte belirlenen beden ısısı (ºC), solunum frekansı (dk), nabız frekansı (dk) ve band nötrofil (%) sayıları analiz değerleri arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır (p>,5). Tablo 1. Grup A da 24. saatte ölen ve yaşayan hasta köpeklerde. saatte belirlenen beden ısısı (ºC), solunum frekansı (dk), nabız frekansı (dk) ve band nötrofil (%) sayılarındaki değişimlerin analizi Yaşayan (n:32) Ölen (n:3) Beden ısısı ( C) 38,54±1,19 (38,55) 38,73±,84 (38,3) P:,929 Solunum frekansı (dk) 41,25±17,23 (36,) 39,33±6,43 (42,) P:,658 Nabız frekansı (dk) 139,73±22,83 (142,5) 155,±8,66 (16,) P:,174 Band nötrofil (%),1±,1 (,),1±,1 (,) P:,892 Grup A da 24. saatte ölen ve yaşayan hasta köpeklerde. saatte belirlenen beden ısısı (ºC), solunum frekansı (dk), nabız frekansı (dk) ve band nötrofil (%) sayıları analiz değerleri arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır (p>,5). Grup A da 48. saatte ölen ve yaşayan hasta köpeklerde 24. saatte belirlenen beden ısısı (ºC), solunum frekansı (dk), nabız frekansı (dk) ve band nötrofil (%) sayılarındaki değişimlerin analizi Tablo 11 de verildi. Grup A da 48. saatte ölen ve yaşayan hasta köpeklerde 24. saatte belirlenen beden ısısı (ºC), solunum frekansı (dk), nabız frekansı (dk) ve band nötrofil (%) sayıları analiz değerleri arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır (p>,5).

22 Tablo 11. Grup A da 48. saatte ölen ve yaşayan hasta köpeklerde 24. saatte belirlenen beden ısısı (ºC), solunum frekansı (dk), nabız frekansı (dk) ve band nötrofil (%) sayılarındaki değişimlerin analizi Yaşayan (n:26) Ölen (n:6) Beden ısısı ( C) 38,2±,84 (38,35) 38,33±1,7 (38,5) P:,645 Solunum frekansı (dk) 35,38±13,61 (34,) 44,83±18,29 (4,) P:,158 Nabız frekansı (dk) 126,81±16,64 (123,) 135,17±22,2 (141,) P:,298 Band nötrofil (%),4±,14 (,),1±,1 (,) P:,46 Grup A da 48. saatte ölen ve yaşayan hasta köpeklerde 24. saatte belirlenen beden ısısı (ºC), solunum frekansı (dk), nabız frekansı (dk) ve band nötrofil (%) sayıları analiz değerleri arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır (p>,5). Grup A da 72. saatte ölen ve yaşayan hasta köpeklerde 48. saatte belirlenen beden ısısı (ºC), solunum frekansı (dk), nabız frekansı (dk) ve band nötrofil (%) sayılarındaki değişimlerin analizi Tablo 12 de verildi. Grup A da 72. saatte ölen ve yaşayan hasta köpeklerde 48. saatte belirlenen solunum frekansı (dk) arasında anlamlı bir fark bulundu (p<,5). Grup A da 72. saatte ölen köpeklerde solunum sayısı yaşayan köpek grubuna göre daha yüksek belirlendi.

23 Tablo 12. Grup A da 72. saatte ölen ve yaşayan hasta köpeklerde 48. saatte belirlenen beden ısısı (ºC), solunum frekansı (dk), nabız frekansı (dk) ve band nötrofil (%) sayılarındaki değişimlerin analizi Yaşayan (n:22) Ölen (n:4) Beden ısısı ( C) 38,55±,69 (38,6) 38,85±1,75 (38,65) P:,915 Solunum frekansı (dk) 34,73±1,62 (32,5) 43,25±7,41 (42,5) P:,24 Nabız frekansı (dk) 128,5±17,43 (128,5) 14,±7,7 (142,5) P:,117 Band nötrofil (%),1±,1 (,),±, (,) P:,2 Grup A da 72. saatte ölen ve yaşayan hasta köpeklerde 48. saatte belirlenen solunum frekansı (dk) arasında anlamlı bir fark bulundu (p<,5). Grup A da 72. saatte ölen köpeklerde solunum sayısı yaşayan köpek grubuna göre daha yüksek belirlendi. Grup A da 96. saatte ölen ve yaşayan hasta köpeklerde 72. saatte belirlenen beden ısısı (ºC), solunum frekansı (dk), nabız frekansı (dk) ve band nötrofil (%) sayılarındaki değişimlerin analizi Tablo 13 de verildi. Grup A da 96. saatte ölen ve yaşayan hasta köpeklerde 72.saatte yapılan muayenede belirlenen solunum frekansı (dk) ve nabız frekansı (dk) arasında anlamlı bir fark bulundu (p<,5). 96. saatte ölen hasta köpeklerde solunum frekansı (dk) ve nabız frekansı (dk), 96. saatte yaşayan köpek grubuna göre daha yüksek belirlendi.

24 Tablo 13. Grup A da 96. saatte ölen ve yaşayan hasta köpeklerde 72. saatte belirlenen beden ısısı (ºC), solunum frekansı (dk), nabız frekansı (dk) ve band nötrofil (%) sayılarındaki değişimlerin analizi Yaşayan (n:19) Ölen (n:3) Beden ısısı ( C) 38,36±,53 (38,5) 37,87±,91 (38,) P:,387 Solunum frekansı (dk) 3,89±1,38 (3,) 4,±5, (4,) P:,43 Nabız frekansı (dk) 122,11±15,25 (12,) 147,33±11,2 (142,) P:,21 Band nötrofil (%),±,1 (,),1±,2 (,) P:,229 Grup A da 96. saatte ölen ve yaşayan hasta köpeklerde 72.saatte yapılan muayenede belirlenen solunum frekansı (dk) ve nabız frekansı (dk) arasında anlamlı bir fark bulundu (p<,5). 96. saatte ölen hasta köpeklerde solunum frekansı (dk) ve nabız frekansı (dk), 96. saatte yaşayan köpek grubuna göre daha yüksek belirlendi. Grup B, Grup A da yaşayan ve ölen köpeklerde beden ısısı (ºC) karşılaştırılmıştır (Grafik 5). Grafik 5. Grup B, Grup A da yaşayan ve ölen köpeklerde beden ısısı (ºC) karşılaştırması Beden ısısı (ºC) saat 24. saat 48. saat 72. saat Grup B Yaşayan Ölen

25 Grup B, Grup A da yaşayan ve ölen köpeklerde solunum frekansı (dk) karşılaştırılmıştır (Grafik 6). Grafik 6. Grup B, Grup A da yaşayan ve ölen köpeklerde solunum frekansı (dk) karşılaştırması Solunum frekansı (dk) saat 24. saat 48. saat 72. saat Grup B Yaşayan Ölen Grup B, Grup A da yaşayan ve ölen köpeklerde nabız frekansı (dk) karşılaştırılmıştır (Grafik 7). Grafik 7. Grup B, Grup A da yaşayan ve ölen köpeklerde nabız frekansı (dk) karşılaştırması Nabız frekansı (dk) saat 24. saat 48. saat 72. saat Grup B Yaşayan Ölen

26 Grup B, Grup A da yaşayan ve ölen köpeklerde band nötrofil sayıları (%) karşılaştırılmıştır (Grafik 8). Grafik 8. Grup B, Grup A da yaşayan ve ölen köpeklerde band nötrofil sayıları (%) karşılaştırması Band nötrofil ( %) saat 24. saat 48. saat 72. saat Grup B Yaşayan Ölen

27 Laboratuvar Bulguları Grup A ve Grup B de ki köpeklerde. saatte ki hematolojik değerler Tablo 14 de verildi. Tablo 14. Grup A ve Grup B de. saatte ki hematolojik bulgular Grup A (n:35) Grup B (n:15) WBC (x1 9 /l) 5,82±6,68 (3,6) 11,49±2,4 (11,) P:, Lym (x1 9 /l),84±,48 (,7) 3,15±1,12 (3,) P:, Mono(x1 9 /l),34±,33 (,2),93±,28 (,9) P:, Neut (x1 9 /l) 4,13±5,78 (1,7) 6,82±2,22 (7,3) P:,1 Eos (x1 9 /l),53±,52 (,35),59±,53 (,4) P:,533 Lym (%) 28,73±19,49 (26,2) 27,89±8,72 (28,7) P:,568 Eos (%) 12,6±1,14 (9,1) 4,97±4,44 (3,6) P:,2 Neut (%) 53,19±23,13 (49,) 59,56±13,77 (6,3) P:,427 Mono (%) 5,52±1,91 (5,1) 7,57±2,14 (6,7) P:,2 RBC(x1 12 /l) 5,58±,79 (5,61) 4,5±,74 (4,4) P:, HGB (g/dl) 12,23±1,92 (12,) 8,79±1,87 (8,8) P:, HCT (%) 33,55±5,54 (33,7) 23,6±4,52 (23,1) P:, PLT (x1 9 /l) 41,77±168,41 (381,) 386,67±111,39 (376,) P:,752 MPV (fl) 8,31±,9 (8,3) 9,53±1,26 (9,6) P:, RDWa (fl) 34,5±2,68 (33,2) 35,71±4,15 (36,1) P:,126 RDW (%) 17,76±2,84 (17,) 19,12±2,99 (18,9) P:,9 MCV (fl) 6,12±4,85 (6,3) 58,34±4,3 (58,5) P:,225 MCH (pg) 21,98±1,93 (22,3) 21,65±1,32 (21,8) P:,546 MCHC (g/dl) 36,59±1,7 (37,) 37,23±1,85 (37,3) P:,243 Grup A ve Grup B de ki köpeklerde. saatte belirlenen lökosit, lenfosit, monosit, nötrofil, eozinofil yüzdesi (%), monosit yüzdesi (%), eritrosit, hemoglobin, hematokrit ve ortalama trombosit büyüklüğü değerleri arasında anlamlı bir fark bulundu (p<,5). Grup B de ki köpeklerde lökosit, lenfosit, monosit, nötrofil, monosit yüzdesi (%) ve ortalama trombosit büyüklüğü değerleri Grup A da ki köpeklere göre daha yüksektir. Grup A da ki köpeklerde eozinofil yüzdesi (%), eritrosit, hematokrit ve hemoglobin değerleri Grup B de ki köpeklere göre daha yüksektir.

28 Grup A da 24. saatte ölen ve yaşayan hasta köpeklerde. saatte belirlenen hematolojik değerler Tablo 15 de verildi Tablo 15. Grup A da 24. saatte ölen ve yaşayan hasta köpeklerin. saatte belirlenen hematolojik bulguları Yaşayan (n:32) Ölen (n:3) WBC (x1 9 /l) 6,25±6,84 (4,25) 1,3±,56 (1,4) P:,72 Lym (x1 9 /l),87±,49 (,8),5±,1 (,5) P:,147 Mono (x1 9 /l),36±,34 (,3),1±, (,1) P:,31 Neut (x1 9 /l) 4,47±5,94 (1,75),5±,46 (,4) P:,82 Eos (x1 9 /l),56±,53 (,4),2±,17 (,3) P:,188 Lym (%) 26,95±18,2 (24,75) 47,7±26,98 (45,3) P:,112 Eos (%) 12,51±1,23 (8,95) 13,53±11,22 (19,4) P:,953 Neut (%) 54,95±22,99 (51,35) 34,4±17,97 (3,5) P:,175 Mono (%) 5,63±1,96 (5,35) 4,37±,68 (4,6) P:,25 RBC (x1 12 /l) 5,56±,78 (5,59) 5,72±1,5 (5,84) P:,68 HGB (g/dl) 12,11±1,81 (11,95) 13,47±3,1 (15,) P:,32 HCT (%) 33,18±5,21 (33,4) 37,4±8,76 (42,) P:,227 PLT (x1 9 /l) 45,13±173,28 (396,) 366,±121,2 (381,) P:,791 MPV(fl) 8,3±,93 (8,15) 8,47±,29 (8,3) P:,595 RDWa (fl) 33,92±2,65 (33,2) 35,33±3,2 (34,4) P:,412 RDW (%) 17,91±2,87 (17,15) 16,1±2,18 (15,1) P:,263 MCV (fl) 59,67±4,54 (6,3) 64,97±6,4 (64,) P:,175 MCH (pg) 21,84±1,89 (22,1) 23,47±2,11 (23,2) P:,263 MCHC (g/dl) 36,63±1,78 (37,) 36,13±,31 (36,2) P:,67 Grup A da 24. saatte ölen ve yaşayan hasta köpeklerde. saatte belirlenen monosit değerleri arasında anlamlı bir fark tespit edildi (p<,5). Yaşayan hasta grubu köpeklerde monosit değerleri ölen köpeklere göre daha yüksek olarak bulunmuştur. Grup A da 48. saatte ölen ve yaşayan hasta köpeklerde 24. saatte belirlenen hematolojik değerler Tablo 16 da verildi.

29 Tablo 16. Grup A da 48. saatte ölen ve yaşayan hasta köpeklerin 24. saatte belirlenen hematolojik bulguları Yaşayan (n:26) Ölen (n:6) WBC (x1 9 /l) 5,68±4,6 (4,8) 1,22±,69 (,8) P:,1 Lym (x1 9 /l) 1,64±1,33 (1,2),63±,18 (,55) P:,7 Mono (x1 9 /l),36±,26 (,3),12±,8 (,1) P:,1 Neut (x1 9 /l) 2,5±2,65 (1,8),23±,38 (,1) P:,9 Eos (x1 9 /l) 1,54±2,6 (,95),28±,35 (,1) P:,22 Lym (%) 36,92±19,58 (31,95) 59,98±13,26 (66,85) P:,9 Eos (%) 23,78±2,36 (18,2) 16,18±11,46 (12,4) P:,359 Neut (%) 35,73±24,18 (29,55) 18,75±14,66 (13,75) P:,82 Mono (%) 5,81±2, (5,35) 5,97±2,14 (4,95) P:1, RBC (x1 12 /l) 5,35±,8 (5,41) 5,57±,61 (5,31) P:,735 HGB (g/dl) 11,56±1,95 (11,45) 11,93±1,5 (12,5) P:,646 HCT (%) 31,9±5,6 (32,5) 32,73±4,26 (33,9) P:,772 PLT (x1 9 /l) 388,96±179,99 (341,) 327,±29,28 (268,5) P:,311 MPV(fl) 8,68±,89 (8,8) 8,12±,6 (8,) P:,179 RDWa(fl) 3,14±2,83 (3,3) 31,88±3,27 (33,3) P:,226 RDW (%) 16,3±2,98 (15,3) 17,92±4,53 (17,) P:,412 MCV (fl) 59,5±4,91 (59,55) 59,25±9,37 (61,75) P:,828 MCH (pg) 21,6±1,76 (21,65) 21,52±2,71 (21,5) P:,961 MCHC (g/dl) 36,47±3,14 (37,3) 36,6±3,19 (37,25) P:,94 Grup A da 48. saatte ölen ve yaşayan hasta köpeklerde 24. saatte belirlenen lökosit, lenfosit, monosit, nötrofil, eozinofil ve lenfosit yüzdesi (%) değerleri arasında anlamlı bir fark bulundu (p<,5). Yaşayan köpeklerde lökosit, lenfosit, monosit, nötrofil ve eozinofil değerleri ölen köpeklere göre daha yüksektir. Ölen köpeklerde lenfosit yüzdesi (%) yaşayan köpeklere göre daha yüksek olarak saptanmıştır. Grup A da 72. saatte ölen ve yaşayan hasta köpeklerde 48. saatte belirlenen hematolojik değerler Tablo 17 de verildi.

30 Tablo 17. Grup A da 72. saatte ölen ve yaşayan hasta köpeklerin 48. saatte belirlenen hematolojik bulguları Yaşayan (n:22) Ölen (n:4) WBC (x1 9 /l) 7,85±9,57 (4,45) 2,68±2,54 (2,) P:,88 Lym (x1 9 /l) 1,85±,92 (1,7) 1,73±1,85 (1,1) P:,434 Mono (x1 9 /l),51±,72 (,4),2±,18 (,2) P:,121 Neut (x1 9 /l) 2,82±3,41 (1,15),58±,55 (,45) P:,176 Eos (x1 9 /l) 3,68±7,86 (1,1),23±,32 (,1) P:,5 Lym (%) 39,36±2,31 (37,1) 6,93±14,43 (6,55) P:,88 Eos (%) 25,19±2,6 (19,3) 11,1±8,36 (11,3) P:,255 Neut (%) 31,71±23,87 (23,9) 22,53±6,8 (23,2) P:,749 Mono (%) 6,29±2,29 (6,5) 6,5±,69 (5,85) P:,943 RBC (x1 12 /l) 5,12±,88 (5,6) 5,42±1,7 (4,85) P:,84 HGB (g/dl) 11,13±1,92 (11,1) 11,35±2,67 (1,85) P:,84 HCT (%) 3,65±6,51 (31,7) 33,±1,47 (29,95) P:,887 PLT (x1 9 /l) 4,73±189,58 (419,5) 196,±187,1 (141,5) P:,88 MPV(fl) 8,37±,9 (8,4) 7,43±1,3 (7,2) P:,81 RDWa (fl) 3,56±3,6 (29,9) 32,93±3,88 (31,) P:,218 RDW (%) 16,55±3,13 (16,4) 17,45±3,57(17,1) P:,522 MCV (fl) 59,56±5,36 (58,35) 6,9±1,81 (61,3) P:,434 MCH (pg) 21,77±1,59 (21,85) 21,35±1,79 (21,95) P:,722 MCHC (g/dl) 36,82±3,56 (37,85) 35,3±2,75 (36,3) P:,88 Grup A da 72. saatte ölen ve yaşayan hasta köpeklerde 48. saatte belirlenen eozinofil değerleri arasında anlamlı bir fark bulundu (p<,5). Eozinofil değerleri yaşayan köpeklerde ölen köpeklere göre daha yüksek belirlenmiştir. Grup A da 96. saatte ölen ve yaşayan hasta köpeklerde 72. saatte belirlenen hematolojik değerler Tablo 18 de verildi. 12. saatte ölen köpek bu analize eklenmiştir.

31 Tablo 18. Grup A da 96. saatte ölen ve yaşayan hasta köpeklerin 72. saatte belirlenen hematolojik bulguları Yaşayan (n:19) Ölen (n:3) WBC (x1 9 /l) 1,54±1,25 (5,6) 8,87±13,37 (1,6) P:,251 Lym (x1 9 /l) 2,15±1,34 (2,) 1,1±,66 (1,) P:,137 Mono (x1 9 /l),7±,52 (,6),77±1,7 (,2) P:,471 Neut (x1 9 /l) 5,88±8,18 (1,6) 2,87±4,62 (,4) P:,271 Eos (x1 9 /l) 2,14±2,84 (1,15) 4,13±7,7 (,1) P:,4 Lym (%) 32,57±15,87 (34,3) 47,97±35,5 (62,) P:,363 Eos (%) 23,32±14,9 (2,7) 21,43±26,1 (13,8) P:,667 Neut (%) 39,2±23,84 (33,9) 22,83±15,2 (29,1) P:,271 Mono (%) 7,28±2,44 (7,3) 7,77±1,4(8,2) P:1, RBC (x1 12 /l) 5,27±,65 (5,23) 4,55±1,4 (5,22) P:,416 HGB (g/dl) 11,38±1,63 (11,4) 9,97±2,75 (11,4) P:,444 HCT (%) 31,2±5,23 (3,5) 25,87±6,91 (29,5) P:,271 PLT (x1 9 /l) 477,84±232,22 (447,) 377,33±289,35 (483,) P:,811 MPV (fl) 8,9±,66 (8,2) 8,5±1,18 (8,8) P:,337 RDWa (fl) 3,64±2,72 (3,65) 28,3±1,82 (27,3) P:,117 RDW (%) 16,99±2,63 (16,2) 16,2±2,61 (17,5) P:,886 MCV (fl) 58,81±5,7 (58,7) 57,43±2,91 (56,5) P:,599 MCH (pg) 21,63±1,77 (22,) 22,1±1,15 (22,5) P:,416 MCHC (g/dl) 37,4±3,64 (38,3) 38,57±1,16 (38,) P:,632 Grup A da 96. saatte ölen ve yaşayan hasta köpeklerde 72. saatte belirlenen lökosit, lenfosit, monosit, nötrofil, eozinofil, lenfosit yüzesi (%), monosit yüzdesi (%), nötrofil yüzdesi (%), eozinofil yüzdesi (%), eritrosit, hemoglobin, hematokrit (%), ortalama eritrosit büyüklüğü, eritrositlerdeki hemoglobin miktarı, eritrositlerdeki ortalama hemoglobin konsantrasyonu, eritrositlerin dağılım genişliği, eritrositlerin dağılım genişliği yüzdesi (%), platelet ve ortalama trombosit büyüklüğü arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır (p>,5). Grup B ve Grup A da yaşayan ve ölen köpeklerde lökosit konsantrasyonları (WBC) (x19/l) karşılaştırılmıştır (Grafik 9).

32 Grafik 9. Grup B ve Grup A da yaşayan ve ölen köpeklerde lökosit konsantrasyonları (x1 9 /l) karşılaştırması WBC (x1 9 /l) saat 24. saat 48. saat 72. saat Grup B Yaşayan Ölen Grup B ve Grup A da yaşayan ve ölen köpeklerde nötrofil konsantrasyonları (Neut) (x19/l) karşılaştırılmıştır (Grafik 1). Grafik 1. Grup B ve Grup A da yaşayan ve ölen köpeklerde nötrofil konsantrasyonları (x1 9 /l) karşılaştırması Neut(1 9 /l) saat 24. saat 48. saat 72. saat Grup B Yaşayan Ölen Grup B ve Grup A da yaşayan ve ölen köpeklerde lenfosit konsantrasyonları (Lym) (x19/l) karşılaştırılmıştır (Grafik 11).

33 Grafik 11. Grup B ve Grup A da yaşayan ve ölen köpeklerde lenfosit konsantrasyonları (x1 9 /l) karşılaştırması Lym(x1 9 /l) saat 24. saat 48. saat 72. saat Grup B Yaşayan Ölen Grup B ve Grup A da yaşayan ve ölen köpeklerde monosit konsantrasyonları (Mono) (x19/l) karşılaştırılmıştır (Grafik 12). Grafik 12. Grup B ve Grup A da yaşayan ve ölen köpeklerde monosit konsantrasyonları (x1 9 /l) karşılaştırması Mono(x1 9 /l) saat 24. saat 48. saat 72. saat Grup B Yaşayan Ölen Grup B ve Grup A da yaşayan ve ölen köpeklerde lenfosit yüzdesi (Lym) (%) karşılaştırılmıştır (Grafik 13).

34 Grafik 13. Grup B ve Grup A da yaşayan ve ölen köpeklerde lenfosit yüzdesi (%) karşılaştırması Lym % saat 24. saat 48. saat 72. saat Grup B Yaşayan Ölen Grup B ve Grup A da yaşayan ve ölen köpeklerde eozinofil konsantrasyonları (Eos) (x19/l)karşılaştırılmıştır (Grafik 14). Grafik 14. Grup B ve Grup A da yaşayan ve ölen köpeklerde eozinofil konsantrasyonları (x1 9 /l) karşılaştırması Eos(x1 9 /l) saat 24. saat 48. saat 72. saat Grup B Yaşayan Ölen Grup B ve Grup A da yaşayan ve ölen köpeklerde nötrofil yüzdesi (Neut) (%) karşılaştırılmıştır (Grafik 15).

35 Grafik 15. Grup B ve Grup A da yaşayan ve ölen köpeklerde nötrofil yüzdesi (%) karşılaştırması Neut % saat 24. saat 48. saat 72. saat Grup B Yaşayan Ölen Grup B ve Grup A da yaşayan ve ölen köpeklerde eozinofil yüzdesi (Eos) (%) karşılaştırılmıştır (Grafik 16). Grafik 16. Grup B ve Grup A da yaşayan ve ölen köpeklerde eozinofil yüzdesi (%) karşılaştırması Eos % saat 24. saat 48. saat 72. saat Grup B Yaşayan Ölen Grup B ve Grup A da yaşayan ve ölen köpeklerde monosit yüzdesi (Mono) (%) karşılaştırılmıştır (Grafik 17).

36 Grafik 17. Grup B ve Grup A da yaşayan ve ölen köpeklerde monosit yüzdesi (%) karşılaştırması Mono % saat 24. saat 48. saat 72. saat Grup B Yaşayan Ölen Grup B ve Grup A da yaşayan ve ölen köpeklerde eritrosit konsantrasyonları (RBC) (x112/l) karşılaştırılmıştır (Grafik 18). Grafik 18. Grup B ve Grup A da yaşayan ve ölen köpeklerde eritrosit konsantrasyonları (x1 12 /l) karşılaştırması RBC(x1 12 /l) saat 24. saat 48. saat 72. saat Grup B Yaşayan Ölen Grup B ve Grup A da yaşayan ve ölen köpeklerde hemoglobin konsantrasyonları (HGB) (g/dl) karşılaştırılmıştır (Grafik 19).

37 Grafik 19. Grup B ve Grup A da yaşayan ve ölen köpeklerde hemoglobin konsantrasyonları (g/dl) karşılaştırması HGB(g/dl) saat 24. saat 48. saat 72. saat Grup B Yaşayan Ölen Grup B ve Grup A da yaşayan ve ölen köpeklerde hematokrit yüzdesi (HCT) (%) karşılaştırılmıştır (Grafik 2). Grafik 2. Grup B ve Grup A da yaşayan ve ölen köpeklerde hematokrit yüzdesi (%) karşılaştırması HCT % saat 24. saat 48. saat 72. saat Grup B Yaşayan Ölen Grup B ve Grup A da yaşayan ve ölen köpeklerde eritrosit dağılım genişliği (RDWa) (fl) karşılaştırılmıştır (Grafik 21).

38 Grafik 21. Grup B ve Grup A da yaşayan ve ölen köpeklerde eritrosit dağılım genişliği (fl) karşılaştırması RDW a (fl) saat 24. saat 48. saat 72. saat Grup B Yaşayan Ölen Grup B ve Grup A da yaşayan ve ölen köpeklerde eritrosit dağılım genişliği yüzdesi (RDW) (%) karşılaştırılmıştır (Grafik 22). Grafik 22. Grup B ve Grup A da yaşayan ve ölen köpeklerde eritrosit dağılım genişliği yüzdesi (%) karşılaştırması RDW % saat 24. saat 48. saat 72. saat Grup B Yaşayan Ölen Grup B ve Grup A da yaşayan ve ölen köpeklerde ortalama eritrosit büyüklüğü (MCV) (fl) karşılaştırılmıştır (Grafik 23).

39 Grafik 23. Grup B ve Grup A da yaşayan ve ölen köpeklerde ortalama eritrosit büyüklüğü (fl) karşılaştırması MCV(fl) saat 24. saat 48. saat 72. saat Grup B Yaşayan Ölen Grup B ve Grup A da yaşayan ve ölen köpeklerde eritrositlerdeki ortalama hemoglobin konsantrasyonu (MCHC) (g/dl) karşılaştırılmıştır (Grafik 24). Grafik 24. Grup B ve Grup A da yaşayan ve ölen köpeklerde eritrositlerdeki ortalama hemoglobin konsantrasyonu (g/dl) karşılaştırması MCHC(g/dl) saat 24. saat 48. saat 72. saat Grup B Yaşayan Ölen Grup B ve Grup A da yaşayan ve ölen köpeklerde eritrositlerdeki hemoglobin miktarı (MCH) (pg) karşılaştırılmıştır (Grafik 25).