Ankara İli Demografik Yapısı ve Karşılaştırmalı Seçim Sonuçları Analizi ( ) Filiz AYDIN KOÇ

Transkript

1 Ankara İli Demografik Yapısı ve Karşılaştırmalı Seçim Sonuçları Analizi ( ) Filiz AYDIN KOÇ EKİM 2018

2 2

3 İçindekiler Tablo Listesi... 4 Grafik Listesi... 5 Giriş Ankara nın Demografik Yapısı Ankara Seçimleri ve Yıllara Göre Değişimler Ankara İli Yılları Arasında Seçmen Sayısı ve Değişimi Yerel Seçim Sonuçları Genel Seçim Sonuçları Yerel Seçimleri Yerel Seçimleri Karşılaştırması Seçmen Sayısı Değişimleri ve 2014 Yerel Seçimlerine Katılım Oranı Ve Geçersiz Oylar Yerel Seçimlerinde Partilerin Kazandıkları İlçeler ve Oy Oranları ve 2014 Yerel Seçimlerinde Partilerin Artış Oranları Yerel Seçim Sonuçlarının Karşılaştırması ve 2014 Yerel Seçimlerine İlişkin Genel Değerlendirme Mart 2014 Ankara Büyükşehir Belediye Seçimi Sonuçları Değerlendirmesi Yeni Büyükşehir Belediyesi Yasası 2014 Yerel Seçim Sonuçlarını Nasıl Etkiledi? Referandum, 2011 Genel Seçimler, 2014 Yerel Seçimler ve 2014 Cumhurbaşkanlığı Seçimleri Karşılaştırması Haziran 2015 Genel Seçimleri, 2014 Cumhurbaşkanlığı ve 2011 Genel Seçimleri Karşılaştırması Haziran Kasım Haziran 2018 Milletvekili Genel Seçimleri Karşılaştırması KAYNAKÇA

4 Tablo Listesi Tablo 1. İlçelere göre nüfus Tablo 2. Ankara Yaş Gruplarına ve Cinsiyete Göre Nüfus Sayı ve Dağılımı Tablo 3. İlçelerin Seçmen Sayıları Tablo 4. Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı Oylarının Yıllara göre Değişimi Tablo 5. Ankara 1. Ve 2. Seçim Bölgesi Nüfusu (2013 Yılı Nüfusuna Göre) Tablo Milletvekili Genel Seçimleri Türkiye Künyesi Tablo Milletvekili Genel Seçimleri Ankara Künyesi Tablo Milletvekili Genel Seçimleri Türkiye Sonuçları Tablo Milletvekili Genel Seçimleri Ankara Künyesi Tablo 10. Ankara İli Genelinde İlçelere Göre Seçmen Sayısı Değişimi Tablo 11. Geçersiz Oyların İlçelere Göre Dağılımı Yerel Seçim Sonuçları Karşılaştırması Tablo Yerel Seçimleri- İlçelerin AK Parti nin oy oranına göre yüzdesel değişimi Tablo Yerel Seçimleri- Partilerin Sıralaması Tablo Yerel Seçimleri- AK Parti İle CHP nin Oy Oranlarının Karşılaştırması Tablo Yerel Seçimleri- AK Parti İle MHP nin Oy Oranlarının Karşılaştırması Tablo ve 2014 Yerel Seçim Sonuçlarına Göre AK Parti nin İlçelere Göre Artış Oranları Tablo ve 2014 Yerel Seçim Sonuçlarına Göre CHP nin İlçelere Göre Artış Oranı Tablo ve 2014 Yerel Seçim Sonuçlarına Göre MHP nin İlçelere Göre Artış Oranı Tablo 19. İlçe Belediye Başkanlığı Yerel Seçim Sonuçları Tablo 20. Belediye Başkanlığı Seçim sonuçları Tablo 21. Belediye Başkanlığı seçim sonuçları 2004 ten 2014 e oy değişim Tablo 22. Seçim yıllarına göre kazanılan belediye başkanlık sayıları Tablo 23. Seçim yıllarına göre İlçe belediye başkanlığı parti değişimleri Tablo 24. Ankara İl Geneli Yerel Seçim Sonuçları Tablo 25. Ankara İli Oy Karşılaştırması Tablo 26. Ankara İli Oy Karşılaştırması Yüzde Oranları Tablo Yerel Seçimleri Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı ve İlçe Belediye Başkanlı için kullanılan oylar ve farklar Tablo 28. Ankara İlçeleri seçmen ve sandık sayıları Tablo 29. Haziran Genel Seçimleri, Ankara seçim çevrelerine göre veriler Tablo Haziran 2015 Genel Seçimleri ile 2011 Genel Seçimlerinin Karşılaştırması Tablo 31. AK Parti açısından 2011 Genel Seçimleri ile 2015 Genel Seçimleri Karşılaştırması Tablo 32. CHP açısından 2011 Genel Seçimleri ile 7 Haziran 2015 Genel Seçimleri Karşılaştırması Tablo 33. MHP açısından 2011 Genel Seçimleri ile 7 Haziran 2015 Genel Seçimleri Karşılaştırması Tablo 34. HDP açısından 2011 Genel Seçimleri, 2014 Cumhurbaşkanlığı ile7 Haziran 2015 Genel Seçimleri Karşılaştırması Tablo Seçimlerine Göre Partilerde Oluşan Oy Farkları Tablo Kasım 2015 ve 24 Haziran 2018 Seçim sonuçlarına Göre Partilerin Oy Farkı Tablo Haziran-1 Kasım Haziran 2018 Genel Seçim Sonuçları Karşılaştırması Tablo Nisan 2017 Referandum Sonuçlarının İlçelere Göre Sonuçları Tablo Haziran 2018 Cumhurbaşkanlığı Seçimi ve Milletvekili Genel Seçimleri Karşılaştırması

5 Grafik Listesi Grafik 1. Ankara İli İlçelere Göre Nüfus Dağılımı (2017)... 9 Grafik 2. Ankara İli Yaş Grupları Dağılımı Grafik Mart 2014 Büyükşehir Belediye Başkanlığı Yerel Seçimleri Grafik 4. Ankara Büyükşehir Belediyesi Oy Oranları Grafik 5. Ankara İli (İlçe Belediye Başkanlığı) Son Üç Yerel Seçim Sonuçları* Grafik 6. Ankara İl Geneli Son 2010 dan 7 Haziran 2015 e Seçim Sonuçları Karşılaştırması Grafik 7. Ankara İl Geneli Son 2010 dan 7 Haziran 2015 e Seçim Sonuçları Karşılaştırması Grafik 8. Ankara İli CB Seçimleri Oy Dağılımı Grafik Yerel Seçimleri Büyükşehir BB ile İlçe Belediye Başkanlarının oyları karşılaştırması Grafik 10. Ankara İli 2010 Referandum Grafik 11. Ankara İl Geneli 7 Haziran 2015 Genel Seçim Sonuçları

6 Giriş Ankara İli Demografik Yapısı ve Karşılaştırmalı Seçim Sonuçları adlı bu çalışmamızda, Ankara nın demografik bilgileri ile sürecindeki seçimlere ilişkin seçim sonuçlarına, 6360 sayılı yasanın seçim sonuçları açısından ve karşılaştırmalı analizlerine yer verilmiştir. Demografi kısmında Ankara nın nüfusu, yaş, cinsiyet dağılımı gibi çeşitli istatistikler ve bunlara ilişkin tablo ya da grafikler yer almaktadır. Diğer bölümde, 2002 yılından itibaren yapılan seçimlerde Ankara oy oranlarının tablo ya da grafiklerine yer verilmiştir. Devamında ise 2009 ile 2014 Yerel Seçim sonuçları ile 2014 Cumhurbaşkanlığı Seçimleri, 7 Haziran-1 Kasım 2015 Genel Seçimleri, 16 Nisan 2017 Referandumu ile 24 Haziran Cumhurbaşkanı Seçimleri ve Milletvekili Genel Seçimleri sonuçları karşılaştırmalı olarak analiz edilmeye çalışılmıştır. Bu analizler ile Ankara özelinde son 16 yılda yapılmış tüm seçimlerde belli başlı siyasal partilerin aldıkları oy oranları her bir seçim için aktarılmakta ve aynı zamanda farklı seçim sonuçları tek tabloda karşılaştırmalı olarak ortaya konmaktadır. Bu şekilde, siyasal partilerin sözkonusu seçimlerde nasıl bir seyir gösterdikleri gözler önüne serilmektedir. Karşılaştırmaların Ankara geneli için ve her bir ilçe için ayrı ayrı yapılması rapora ayrı bir anlam kazandırdığı düşünülmektedir yerel seçimleri öncesinde tarihinde yürürlüğe giren 6360 sayılı yasayla büyükşehir belediyesi kurulması ve sınırlarının belirlenmesi konusunda köklü değişiklikler yapılmıştı. Yerel seçim karşılaştırmalarının ele alındığı bölümde, bu değişikliklerin seçim sonuçlarına olan etkileri de ele alınmıştır. Çalışmada, TÜİK ve YSK tarafından ilan edilen resmi sonuçlardan yararlanılmıştır. Filiz AYDIN KOÇ 6

7 1. Ankara nın Demografik Yapısı Nüfus Ankara nın 2017 yılı itibariyle nüfusu kişidir itibarı ile Türkiye nüfusunun %6,7 si Ankara da yaşamaktadır. Yıllara göre bakıldığında Ankara da yaşayan nüfus artış göstermektedir. Population of provinces by years, Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi İl Toplam Ankara Türkiye Nüfusuna Oranı (%) 6,1% 6,1% 6,2% 6,2% 6,3% 6,3% 6,4% 6,4% İl Toplam Ankara Türkiye Nüfusuna Oranı (%) 6,5% 6,5% 6,6% 6,6% 6,6% 6,7% 6,7% 6,7% Ankara nın ülke geneline göre nüfus artış hızına bakıldığında Türkiye ortalaması binde 12,4 iken Ankara nın binde 18,3 tür. Nüfus yoğunluğu olarak da Türkiye ortalamasının yaklaşık iki katı olduğu görülmektedir. Nüfus Artış Hızı & Yoğunluğu Yıllara göre illerin yıllık nüfus artış hızı ve nüfus yoğunluğu, İl-Provinces Yıllık nüfus artış hızı (1 ) - Annual growth rate of population (1) ( ) Türkiye 13,1 14,5 15,9 13,5 12,0 13,7 13,3 13,4 13,5 12,4 Ankara 18,2 22,1 25,7 24,7 15,1 15,9 20,6 23,1 14,3 18,3 Nüfus yoğunluğu- Population density Türkiye Ankara Kaynak: Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) sonuçları, (1) Yıllık nüfus artış hızları hesaplanırken son yıl idari bölünüş yapısı dikkate alınmıştır. İlçe Nüfusları Nüfusun cinsiyet dağılımına bakıldığında ise Ankara da kadınların nüfusunun (Ankara: %50,4) Türkiye genelenin aksine (Türkiye: %49,9) erkeklerden daha yüksek olduğu görülmektedir. 7

8 Aşağıdaki tabloda (Tablo-1), ilçelere göre nüfus dağılımı verilmiştir. Bu tabloda 5. sütunda (İlçelerin nüfusu %), ilçenin Ankara nüfusuna olan oranı gösterilmektedir. Buna göre Ankara nın sırasıyla büyük üç ilçesi Çankaya, Keçiören ve Yenimahalle dir. Tablo 1. İlçelere göre nüfus 2017 İLÇE ADI TOPLAM TOPLAM ERKEK KADIN İLÇE NÜFUSUNUN İL NUFUSUNA ORANI % ERKEK YÜZDE % KADIN YÜZDE % ÇANKAYA ,9% 48,0% 52,0% KEÇİÖREN ,9% 49,2% 50,8% YENİMAHALLE ,1% 48,9% 51,1% MAMAK ,7% 49,9% 50,1% ETİMESGUT ,4% 50,2% 49,8% SİNCAN ,6% 51,1% 48,9% ALTINDAĞ ,8% 50,5% 49,5% PURSAKLAR ,6% 50,1% 49,9% GÖLBAŞI ,4% 50,3% 49,7% POLATLI ,3% 50,5% 49,5% ÇUBUK ,7% 50,7% 49,3% KAHRAMANKAZAN ,0% 51,1% 48,9% BEYPAZARI ,9% 49,8% 50,2% ELMADAĞ ,8% 52,4% 47,6% ŞEREFLİKOÇHİSAR ,6% 50,6% 49,4% AKYURT ,6% 51,1% 48,9% NALLIHAN ,5% 49,9% 50,1% HAYMANA ,5% 51,2% 48,8% KIZILCAHAMAM ,5% 49,8% 50,2% BALA ,4% 51,9% 48,1% KALECİK ,2% 50,9% 49,1% AYAŞ ,2% 51,7% 48,3% GÜDÜL ,1% 48,5% 51,5% ÇAMLIDERE ,1% 49,9% 50,1% EVREN ,1% 49,6% 50,4% TOPLAM ,0% 49,6% 50,4% Aşağıdaki grafikte (Grafik-1), ilçelerin Ankara nüfusuna oranları gösterilmektedir. 8

9 Grafik 1. Ankara İli İlçelere Göre Nüfus Dağılımı (2017) 9

10 Ortanca Yaş İl- Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Türkiye 30,4 29,8 31,0 30,7 30,1 31,3 31,0 30,4 31,6 31,4 30,8 32,0 31,7 31,1 32,4 Ankara 32,2 31,5 32,8 32,3 31,6 33,0 32,7 32,0 33,4 33,1 32,4 33,8 33,4 32,7 34,2 Ankara ortanca yaşı, Türkiye ortanca yaşından hep 2 yaş daha yüksek süregelmektedir. Yaş Grupları ve Cinsiyet Ankara nın nüfusunun yaş gruplarına dağılımı aşağıdaki tabloda (Tablo-2) verilmiştir. Yüksek yaş grupları sırasıyla, 30-34, ve dur. Tablo 2. Ankara Yaş Gruplarına ve Cinsiyete Göre Nüfus Sayı ve Dağılımı İl, yaş grubu ve cinsiyete göre nüfus, 2017 Yaş grubu Age group Türkiye Ankara Toplam Nüfusa Oranı % Ankara Nüfusuna Oranı Türkiye Ankara Erkek- Kadın-Fe Erkek- Kadın-Fe Toplam ,7% ,0% 7,1% ,8% 7,1% ,7% 6,9% ,1% 7,4% ,0% 7,8% ,7% 8,0% ,8% 8,3% ,1% 8,6% ,1% 7,7% ,3% 6,9% ,8% 6,4% ,9% 5,3% ,2% 4,3% ,1% 3,0% ,1% 2,0% ,5% 1,4% ,0% 0,9% ,5% 0,5% ,2% 0,2% Ankara nüfusunun yaş gruplarına göre dağılımı aşağıdaki grafikte (Grafik-2) verilmiştir. En yüksek yaş grubu yaş grubudur. 10

11 Grafik 2. Ankara İli Yaş Grupları Dağılımı İlçelere Göre Seçmen Sayıları (2017) Seçmen sayılarına bakıldığında ise en yüksek seçmen sayısı %17,8 ile Çankaya ilçesinde yaşamaktadır. Sırasıyla Keçiören, Mamak, Etimesgut, Sincan ilçeleri gelmektedir. Tablo 3. İlçelerin Seçmen Sayıları (2017) İlçe Kayıtlı seçmen sayısı Yüzde % Dağılımı Akyurt ,6% Altındağ ,6% Ayaş ,2% Bala ,4% Beypazarı ,0% Çamlıdere ,1% Çankaya ,8% Çubuk ,6% Elmadağ ,8% Etimesgut ,0% Evren ,1% Gölbaşı ,2% Güdül ,2% Haymana ,5% Kahramankazan ,9% Kalecik ,3% Keçiören ,0% Kızılcahamam ,5% Mamak ,6% Nallıhan ,6% Polatlı ,3% Pursaklar ,4% Sincan ,2% Şereflikoçhisar ,6% Yenimahalle ,4% Toplam ,0% 11

12 2. Ankara Seçimleri ve Yıllara Göre Değişimler 2.1. Ankara İli Yılları Arasında Seçmen Sayısı ve Değişimi Ankara ilinin 25 ilçesi vardır tarihinde yürürlüğe giren 6360 sayılı yasayla büyükşehir belediyesi kurulması ve sınırlarının belirlenmesi konusunda köklü değişiklikler yapılmıştır. Bu yasayla, 14 ilde yeni kurulan büyükşehir belediyesi ile toplam 30 büyükşehir belediyesi oluşturulmuş. 30 ilde il özel idareleri kaldırılmış, yeni ilçeler kurulmuştur. Büyükşehirlerde bütün ilçe belediyelerinin sınırı mülki sınır olmuş, bu illerdeki belde belediyeleri mahalleye, köyler de mahalle yapılmıştır. Büyükşehir belediyeli dışındaki 51 ilde ise nüfusu 2000 den az olan belde belediyeleri köye dönüştürülmüştür. Bu yasa ile Ankara nın seçmen sayısı %8 oranında artmıştır. (Yaklaşık seçmen) Ankara nın 29 Mart 2009 Yerel Seçimlerinde il genelindeki seçmen sayısı dur. 30 Mart 2014 Yerel Seçimlerinde ise tir. İki dönem arasında yaklaşık kişi ve %11,8 lik bir fark olduğu görülmektedir. Son birkaç seçime baktığımızda seçmen sayıları aşağıdaki gibi değişmiştir. Ankara nın Türkiye geneli seçmen içindeki ağırlığı %6,9 dur. Seçimler Ankara Seçmen Sayısı Genel Seçimi Nisan Referandum Genel Seçimi Genel Seçimi Cumhurbaşkanı Seçimi Mahalli İdareler Seçimi Haziran 2018 CB ve MV Genel Seçimi Yerel Seçim Sonuçları Bu kısımda, Ankara nın bazı yerel seçim sonuçlarına yer verilecektir. Aşağıdaki grafikte (Grafik-3) 30 Mart 2014 tarihinde yapılan yerel seçimde Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı sonucu yer almaktadır. Grafik Mart 2014 Büyükşehir Belediye Başkanlığı Yerel Seçimleri 12

13 Aşağıdaki grafikte (Grafik-4) ise Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı son üç yerel seçimin sonuçları karşılaştırmalı olarak verilmiştir. Bu seçimler 2004, 2009 ve 2014 seçimleridir. İlk üç sırayı alan partiler ve oy oranları gösterilmektedir. Tablo 4. Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı Oylarının Yıllara göre Değişimi Sandık sayısı Geçerli oy sayısı AK PARTİ CHP MHP SHP Kayıtlı seçmen sayısı Oy kullanan seçmen sayısı % 55,1 12,6 4,6 20, % 38,5% 31,3% 27,4% % 44,8% 43,8% 7,8% Grafik 4. Ankara Büyükşehir Belediyesi Oy Oranları Grafik 5. Ankara İli (İlçe Belediye Başkanlığı) Son Üç Yerel Seçim Sonuçları* 13

14 Grafik-5 e baktığımızda CHP nin 2004 ten itibaren oyunu artırdığı son iki seçimde ise birbirine yakın oylar aldığı görülmektedir. MHP için de 2004 ten sonra oy oranları artış göstermiştir. AK Parti nin oyu 2004 te en yüksektir da %10 luk bir düşüş göstermişken 2014 seçimlerinde yeniden yükselişe geçmiştir. *İlçe Belediye Başkanlığı için verilen oy toplamalarına göre yüzdeler verilmiştir Genel Seçim Sonuçları Bu kısımda ise yıllarında gerçekleşen milletvekili genel seçimlere ilişkin Ankara sonuçlarına yer verilecektir. Ankara 24 Haziran 2018 milletvekili genel seçimlerine kadar aşağıdaki gibi 1. Ve 2. Bölge ye ayrılmıştı. Ancak yapılan yasal değişiklik ile Ankara 3 bölge ayrıldı, milletvekili sayısı 32 den 36 ya yükseldi. 24 Haziran 2018 Milletvekili genel seçimleri 3 bölgeye göre gerçekleşmiştir. Bu bölümde her iki bölge türü için sonuçlar verilecektir. ESKİ DURUM YENİ DURUM Seçim çevresi Vekil Sayısı Birinci Bölge Milletvekili Sayısı 18 İkinci Bölge Milletvekili Sayısı 14 Toplam 32 Birinci Bölge Milletvekili Sayısı 13 İkinci Bölge Milletvekili Sayısı 11 Üçüncü Bölge Milletvekili Sayısı 12 Toplam 36 14

15 Tablo 5. Ankara 1. Ve 2. Seçim Bölgesi Nüfusu (2013 Yılı Nüfusuna Göre) Ankara 1. Bölge İlçeleri: Bala, Çankaya, Elmadağ, Etimesgut, Evren, Gölbaşı, Haymana, Mamak, Polatlı, Sincan, Şereflikoçhisar. Ankara 2. Bölge İlçeleri: Akyurt, Altındağ, Ayaş, Beypazarı, Çamlıdere, Çubuk, Güdül, Kalecik, Kazan, Keçiören, Kızılcahamam, Nallıhan, Yenimahalle. Sıra No Ankara 1. Bölge Toplam Erkek Kadın İlçelerin Erkek % Kadın % Nüfus % 1 Çankaya ,1% 48,3% 51,7% 2 Mamak ,3% 50,1% 49,9% 3 Sincan ,6% 51,0% 49,0% 4 Etimesgut ,3% 50,5% 49,5% 5 Pursaklar ,5% 50,3% 49,7% 6 Polatlı ,3% 50,5% 49,5% 7 Gölbaşı ,3% 51,2% 48,8% 8 Elmadağ ,9% 51,2% 48,8% 9 Haymana ,8% 51,2% 48,8% 10 Şereflikoçhisar ,7% 50,2% 49,8% 11 Bala ,5% 51,0% 49,0% 12 Evren ,1% 49,2% 50,8% 1. Bölge Toplam ,3% 49,9% 50,1% Ankara 2. Bölge Toplam Erkek Kadın İlçelerin Erkek % Kadın % Nüfus % 1 Keçiören ,8% 49,3% 50,7% 2 Yenimahalle ,7% 48,9% 51,1% 3 Altındağ ,1% 50,2% 49,8% 4 Çubuk ,7% 50,3% 49,7% 5 Beypazarı ,9% 49,5% 50,5% 6 Kazan ,9% 51,3% 48,7% 7 Nallıhan ,6% 49,5% 50,5% 8 Akyurt ,6% 51,0% 49,0% 9 Kızılcahamam ,5% 49,8% 50,2% 10 Kalecik ,3% 50,3% 49,7% 11 Ayaş ,3% 49,8% 50,2% 12 Güdül ,2% 48,6% 51,4% 13 Çamlıdere ,1% 49,7% 50,3% 2. Bölge Toplam ,7% 49,5% 50,5% Genel Toplam ,0% 49,7% 50,3% 15

16 Ankara Ve 3. Seçim Bölgesi Nüfusu (2017 Yılı Nüfusuna Göre) SEÇİM ÇEVRESİ 1 İLÇE TOPLAM ERKEK KADIN BALA İLÇE NÜFUSUNUN BÖLGE NUFUSUNA ORANI % ERKEK YÜZDE % KADIN YÜZDE % 1,1% 51,9% 48,1% 1 ÇANKAYA ,4% 48,0% 52,0% 1 ELMADAĞ ,3% 52,4% 47,6% 1 EVREN ,1% 49,6% 50,4% 1 GÖLBAŞI ,7% 50,3% 49,7% 1 HAYMANA ,4% 51,2% 48,8% 1 MAMAK ,8% 49,9% 50,1% 1 POLATLI ,4% 50,5% 49,5% 1 ŞEREFLİKOÇHİSAR ,7% 50,6% 49,4% TOPLAM % SEÇİM ÇEVRESİ İLÇE TOPLAM ERKEK KADIN İLÇE NÜFUSUNUN BÖLGE NUFUSUNA ORANI % ERKEK YÜZDE % KADIN YÜZDE % 2 ALTINDAĞ ,8% 50,5% 49,5% 2 ÇAMLIDERE ,5% 49,9% 50,1% 2 ÇUBUK ,5% 50,7% 49,3% 2 GÜDÜL ,5% 48,5% 51,5% 2 KAHRAMANKAZAN ,2% 51,1% 48,9% 2 KALECİK ,8% 50,9% 49,1% 2 KEÇİÖREN ,4% 49,2% 50,8% 2 KIZILCAHAMAM ,5% 49,8% 50,2% 2 PURSAKLAR ,7% 50,1% 49,9% TOPLAM ,0% SEÇİM ÇEVRESİ İLÇE TOPLAM ERKEK KADIN İLÇE NÜFUSUNUN BÖLGE NUFUSUNA ORANI % ERKEK YÜZDE % KADIN YÜZDE % 3 BEYPAZARI ,7% 49,8% 50,2% 3 ETİMESGUT ,0% 50,2% 49,8% 3 NALLIHAN ,6% 49,9% 50,1% 3 SİNCAN ,7% 51,1% 48,9% 3 YENİMAHALLE ,1% 48,9% 51,1% TOPLAM ,0% 16

17 Tablo Milletvekili Genel Seçimleri Türkiye Künyesi Türkiye Geneli Milletvekili Genel Seçimleri Künyesi 24 Haziran CB 7 Haziran 1 Kasım ve Genel Seçimleri Toplam Sandık Toplam Seçmen Kullanılan Oy Geçerli Oy Katılım Oranı % % % ,92% %85,23 %86,24 Tablo Milletvekili Genel Seçimleri Ankara Künyesi Ankara Geneli Milletvekili Genel Seçim Künye Haziran Seçimleri 7 Haziran 1 Kasım 2018CB ve Genel Toplam Sandık Toplam Seçmen Kullanılan Oy Geçerli Oy Katılım Oranı % % % ,14% 89,58% %89,24 Tablo Milletvekili Genel Seçimleri Türkiye Sonuçları Türkiye Geneli Milletvekili Genel Seçim Sonuçları Haziran Seçimleri 7 Haziran 1 Kasım 2018 CB ve Genel AK Parti 34,42 46,58 49,83 40,87 49,50 42,56 CHP 19,42 20,88 25,98 24,95 25,32 22,65 DYP MHP 8,35 14,27 13,01 16,29 11,90 11,10 HDP 1,00 5,24 6,57 13,12 10,76 11,70 SAADET P. 2,49 2,34 1,27 2,06 0,68 1,34 @ 9,96 Tablo Milletvekili Genel Seçimleri Ankara Künyesi Ankara Geneli Milletvekili Genel Seçim Sonuçları 1 24 Haziran Haziran Kasım CB ve Genel Seçimleri AK Parti 38,11 47,57 49,2 41,22 49,00 39,34 CHP 28,04 27,97 31,37 29,45 30,43 26,14 MHP 8,59 15,17 14,59 18,02 14,01 13,00 17

18 HDP 0,96 1,25 1,00 5,21 4,43 6,05 SAADET P. 1,12 1,21 0,68 1,86 0,43 1,50 Diğer 25,26 9,29 4,84 4,23 1,70 1,72 @ 12,26 Yukarıdaki tablolara (Tablo ) baktığımızda, genel seçimlerde AK Parti nin 7 Haziran 2015 Genel Seçimlerine kadar Ankara da devamlı olarak yükselen bir oy oranı olduğu görülmekte iken 7 Haziran 2015 deki 8 puan düşüşü ülke genelindeki oy kaybı ile paraleldir. 1 Kasım daki yaklaşık 8 puanı tekrar alması ve 24 Haziran daki yaklaşık 10 puanlık kaybı AK Parti açısından çok iyi tahlil edilmelidir. CHP de ise küçük de olsa 2002 genel seçimlerinden bu yana bir artış olduğu görülmekte iken 7 Haziran 2015 de AK Parti gibi bir düşüş yaşamıştır. MHP de aynı şekilde yükseliş göstererek 7 Haziran 2015 deki 3 puanlık artışı AK Parti nin kaybettiği oyların bir kısmının adresini göstermektedir. CHP nin 1 Kasım daki yükselişi ve yine 24 Haziran daki sert düşüşü Mart 2019 yerel seçimleri için değerlendirilmelidir. HDP nin bir puan civarındaki oylarının 7 Haziran 2015 de 5 puan düzeyine çıkması önemli bir gelişmedir. Bu oyları ile yüzde 10 luk barajı da aşmasındaki Ankara nın payıdır. HDP nin büyük ölçüde 24 Haziran a kadar oyunu muhafaza etmesi önemlidir. 7 Haziran da Saadet Partisi ile BBP ittifakı da Ankara da sonuç vermiş ve oy oranı yaklaşık 1 puan yükselmiştir. 1 Kasım da yine eski haline dönmüş ancak 24 Haziran da yine parti seçmeni partisinde birleşmiştir. Tüm partilerdeki 2011 e kadarki yükseliş, 2002 seçimlerinde Genç Parti (%7,24) DYP gibi partilerin aldıkları oyların diğer partilere özellikle AK Parti ye dağılmasından ortaya çıktığı anlaşılmaktadır. 18

19 Yerel Seçimleri Yerel Seçimleri Karşılaştırması Bu kısımda, 2009 ve 2014 yerel seçimlerine daha ayrıntılı olarak bakılacak ve çeşitli açılardan karşılaştırma ve inceleme yapılacaktır. Son iki yerel seçim karşılaştırması TÜİK ve YSK nın resmi verilerinden faydalanılarak hazırlanmıştır Seçmen Sayısı Değişimleri 2009 yılı ve 2014 yılı seçmen sayılarının ilçelere göre dağılımına 2014 yılını baz alarak en büyük ilçeden en küçük ilçeye doğru sıralayıp, aynı tabloda (Tablo-10) seçmen sayısındaki değişimlere bakabiliriz. Ancak buna geçmeden önce, hemen belirtmek gerekir ki 2013 yılında yürürlüğe giren 6360 sayılı yasa ile büyükşehre bağlı ilçelerin mahalle sayılarında eksilme ya da azalma olmuş ve ilçelerin büyüklükleri ve nüfusları değişmiştir. Aşağıdaki tabloya baktığımızda (Tablo-10) en çok seçmen sayısı olan ilçe Çankaya dır. Daha sonra ona çok yakın bir seçmen sayısıyla Keçiören dir. Aşağıda aynı tabloya seçmen sayısı değişimi açısından baktığımızda, en yüksek seçmen artış oranının Etimesgut ta olduğu görülmektedir. Onu izleyen ilçeler Pursaklar, Gölbaşı ve diğerleridir. Buna karşılık seçmen sayısında azalma görülen toplam 8 ilçe olduğu görülmektedir. En çok seçmen azalışı olan ilk 3 ilçe; Altındağ, Nallıhan Yenimahalle dir. Son olarak bu tabloya, doğrudan seçmen sayısındaki artış ya da azalış açısından da bakılabilir. Örneğin Çankaya ilçesindeki seçmen sayısındaki değişim oransal olarak Pursaklar a göre daha azdır. Ancak, Ankara ilindeki toplam oy açısından bakıldığında, toplam oya etki eden, oranlar değil, doğrudan seçmen sayısıdır. Aşağıdaki tabloda görüldüğü üzere, Etimesgut hem doğrudan seçmen sayısı olarak hem de oransal seçmen sayısı olarak en yüksek düzeyde, seçmen sayısı açısından değişime uğramış ya da 6360 sayılı Büyükşehir Yasası ile değişime uğratılmış ilçedir. Diğer iki ilçe ise Çankaya ve Keçiören dir. 19

20 Tablo 10. Ankara İli Genelinde İlçelere Göre Seçmen Sayısı Değişimi Ankara'nın Fark İlçeleri 2014 Yerel Seçimleri Seçmen Sayısı* 2009 Yerel Seçimleri Seçmen Sayısı Toplam Seçmen Artışı 2009 Seçmen Sayısına Göre Değişim % Etimesgut ,7% 53,2% Pursaklar ,7% 36,0% Gölbaşı/Ankara ,0% 33,2% Kazan ,5% 22,9% Akyurt ,7% 17,2% Çankaya ,1% 13,4% Mamak ,1% 13,0% Sincan ,8% 13,0% Kızılcahamam ,6% 12,5% Keçiören ,9% 11,1% Polatlı ,9% 9,6% Çubuk ,2% 8,6% Elmadağ ,5% 7,0% Beypazarı ,3% 3,4% Ayaş ,1% 2,6% Haymana ,2% 2,4% Şereflikoçhisar ,0% 0,1% Altındağ ,2% -0,2% Nallıhan ,2% -2,6% Yenimahalle ,6% -3,9% Bala ,3% -5,2% Kalecik ,2% -7,1% Güdül ,2% -8,8% Çamlıdere ,5% -24,1% Evren ,3% -29,1% Toplam ,00% *2014 Seçmen Sayısı Cezaevleri hariç verilmiştir ve 2014 Yerel Seçimlerine Katılım Oranı Ve Geçersiz Oylar Ankara da 2009 da seçimlere katılım oranı %85 iken 2014 te katılım oranı %91 e yükselmiştir. Ankara da katılım Türkiye ortalamasının 2 puan üstündedir. Katılım oranı ve geçersiz oy karşılaştırması ilçe belediye başkanlıkları için kullanılan oy 2014 ve 2009 yerel seçimleri geçersiz oy oranları ilçe belediye başkanlığı seçim sonuçları üzerinden değerlendirilmiştir. Bunun nedeni 6360 sayılı yasa nedeni ile eşleşme sorunu yaşanmasıdır yerel seçimlerinde Ankara Genelinde Belediye başkanlığı için verilen oylarda geçersiz oy oranı %3,1 ( kişi) iken 2014 yerel seçimlerinde bu oranın %3,9 a ( kişi) yükseldiği görülmektedir te en çok geçersiz oy kullanan ilçeler; Ankara nın sosyo-ekonomik düzeyi düşük dış ilçeleri olduğu söylenebilir (Tablo-11). Ancak 2009 yerel seçimleri ile karşılaştırıldığında geçersiz oy 25 ilçenin 20

21 tamamında da artış göstermiştir. En çok artış yaşayan ilçe Evren dir. Geçersiz oyların 2009 ve 2014 yerel seçimlerindeki oranlarını incelediğimizde; Evren de %3,5 ten %7,97 ye yükselmesi, Çamlıdere de %2,9 dan %6,5 e yükselmesi, Şereflikoçhisar da %3,8 den %5,8 e yükselmesi, Güdül de %2 den %5,6 ya yükselmesi geçersiz oylarda önemli bir artışın olduğunu göstermektedir te en az geçersiz oy kullanan ilçeler ise sırasıyla Çankaya(%2,1) ve Yenimahalle dir (%3) yerel seçiminde en az geçersiz oy çıkan Güdül ilçesinde (%2), 2014 te en çok geçersiz oy veren ilçeler sırasında 4. sırada yer alması; Çankaya da 2009 da geçersiz oy kullanma oranı %2,1 iken (10221 kişi) 2014 te bu oranın %2,6 ya ( kişi) yükselmesi ve 25 ilçenin tamamında geçersiz oy oranlarının artış göstermesi oy verme yönteminin teknik olarak yeniden değerlendirilebilir olduğunu göstermektedir. Tablo 11. Geçersiz Oyların İlçelere Göre Dağılımı Yerel Seçim Sonuçları Karşılaştırması S N İlçeler 2014 Yerel Seçimleri 2009 Yerel Seçimleri Kullanılan Toplam Oy Geçerli Oy Toplamı Geçersiz Oy Geçersiz Oy % Kullanılan Oy Geçerli Oy Geçersiz Oy Geçersiz Oy % 1 Evren ,9% ,5% 2 Çamlıdere ,5% ,9% 3 Şereflikoçhisar ,8% ,8% 4 Güdül ,6% ,0% 5 Akyurt ,2% ,7% 6 Nallıhan ,0% ,1% 7 Haymana ,0% ,2% 8 Keçiören ,8% ,2% 9 Pursaklar ,7% ,9% 10 Sincan ,7% ,4% 11 Bala ,7% ,4% 12 Beypazarı ,6% ,3% 13 Kızılcahamam ,6% ,4% 14 Kalecik ,5% ,4% 15 Altındağ ,5% ,0% 16 Çubuk ,3% ,1% 17 Polatlı ,1% ,9% 18 Mamak ,0% ,7% 19 Kazan ,7% ,7% 20 Elmadağ ,6% ,3% 21 Etimesgut ,5% ,9% 22 Gölbaşı ,4% ,6% 23 Ayaş ,3% ,8% 24 Yenimahalle ,1% ,0% 25 Çankaya ,6% ,1% Toplam ,9% ,1% 21

22 Yerel Seçimlerinde Partilerin Kazandıkları İlçeler ve Oy Oranları Ankara da metropol ve dış ilçe olmak üzere toplam 25 ilçe bulunmaktadır Yerel Seçimlerinde 20 ilçede AK Parti; 2 ilçede CHP; 2 ilçede MHP; 1 ilçede DP kazanmıştır. İlçe belediye başkanlığı sonuçlarına göre oyların %42,3 ünü AK Parti, %31,5 ini CHP, % 16,9 unu MHP almıştır. Her ne kadar yüzdelik olarak CHP Ankara genelinde ikinci en çok oyu alsa da ilçe geneline bakıldığında sadece 6 ilçede ikinci parti olmuştur. (Tablo-13) MHP ise 14 ilçede ikinci parti olarak daha fazla yayılım gösterdiği görülmektedir. Ancak bu ilçeler, nüfus yoğunluğu düşük olan ilçelerdir. CHP nin 25 ilçenin 16 sında 3. parti olması dikkat çekicidir. Toplam oyda ikinci sırada gelmekle birlikte, ilçelerde kazanma potasına girmekte zorlandığı görülmektedir. AK Parti seçmeninin en çok bulunduğu ilçeler sırasıyla Keçiören, Mamak, Sincan, Yenimahalle, Altındağ dır. İlçelerde ilçe belediye başkanlıkları için kullanılan oylar üzerinde değerlendirme yapıldığında aşağıdaki tabloda (Tablo-12) yer alan sonuçlar görülmektedir. Tablo Yerel Seçimleri- İlçelerin AK Parti nin oy oranına göre yüzdesel değişimi İLÇELER AK Parti CHP CHP-AK Parti Fark CHP % MHP 1. PARTİ 2.PARTİ 3.PARTİ ÇANKAYA ,6% CHP AK Parti MHP YENİMAHALLE ,2% CHP AK Parti MHP MAMAK ,7% AK Parti CHP MHP NALLIHAN ,3% AK Parti CHP MHP BALA ,4% AK Parti CHP MHP AYAŞ ,7% AK Parti CHP MHP ETİMESGUT ,2% MHP AK Parti CHP ELMADAĞ ,5% AK Parti MHP CHP KEÇİÖREN ,7% AK Parti CHP MHP ALTINDAĞ ,5% AK Parti CHP MHP ŞEREFLİKOÇHİSAR ,5% AK Parti MHP CHP EVREN ,9% 601 AK Parti MHP CHP GÖLBAŞI ,2% AK Parti MHP CHP KALECİK ,9% AK Parti MHP CHP BEYPAZARI ,3% AK Parti MHP CHP SİNCAN ,5% AK Parti MHP CHP POLATLI ,0% MHP AK Parti CHP HAYMANA ,1% DP AK Parti MHP GÜDÜL ,1% AK Parti MHP CHP ÇUBUK ,5% AK Parti MHP CHP PURSAKLAR ,5% AK Parti MHP CHP AKYURT ,1% AK Parti MHP CHP ÇAMLIDERE ,1% AK Parti MHP CHP KIZILCAHAMAM ,2% AK Parti MHP CHP KAZAN ,5% AK Parti MHP CHP TOPLAM Aşağıdaki tabloda da (Tablo-13) görüldüğü üzere ilçe belediye başkanlığı verileri üzerinden değerlendirdiğimizde CHP 2 ilçede birinci, 6 ilçede ikinci, 16 ilçede ise üçüncü partidir. 22

23 Tablo Yerel Seçimleri- Partilerin Sıralaması Birinci Parti İkinci Parti Üçüncü Parti AK Parti CHP MHP DP Toplam Tablo Yerel Seçimleri- AK Parti İle CHP nin Oy Oranlarının Karşılaştırması İlçeler AK Parti CHP (CHP-AK Parti) Fark CHP nin AK Parti ye Göre Değişimi % CHP nin AK Parti oyuna göre % Çankaya ,6% 300,6% Yenimahalle ,2% 134,2% Mamak ,7% 81,3% Nallıhan ,3% 71,7% Bala ,4% 64,6% Ayaş ,7% 63,3% Etimesgut ,2% 53,8% Elmadağ ,5% 49,5% Keçiören ,7% 37,3% Altındağ ,5% 36,5% Şereflikoçhisar ,5% 35,5% Evren ,9% 30,1% Gölbaşı ,2% 27,8% Kalecik ,9% 26,1% Beypazarı ,3% 20,7% Sincan ,5% 15,5% Polatlı ,0% 13,0% Haymana ,1% 10,9% Güdül ,1% 9,9% Çubuk ,5% 8,5% Pursaklar ,5% 7,5% Akyurt ,1% 6,9% Çamlıdere ,1% 5,9% Kızılcahamam ,2% 5,8% Kazan ,5% 4,5% Toplam

24 Tablo-14 te İlçelerden Kazan, Kızılcahamam, Çamlıdere, Akyurt, Pursaklar, Çubuk, Güdül de (7 İlçe) CHP; AK Parti nin aldığı oyların %10 undan daha az oy alması dikkat çekicidir. MHP'de durum biraz daha farklıdır. (Tablo-15) Ankara'nın hiçbir ilçesinde MHP, AK Parti nin aldığı oyların %10 nundan daha az oy almamış, %30 un daha altında oy aldığı ilçe sayısı CHP de 14 ilçe iken MHP de sadece 5 ilçedir. Bu analizinden de anlaşıldığı gibi MHP nin Ankara nın ilçelerindeki yayılımı CHP den çok daha yüksektir. CHP nin Haymana da aldığı oy AK Parti nin orunun %10,9 dur. Tablo Yerel Seçimleri- AK Parti İle MHP nin Oy Oranlarının Karşılaştırması İlçeler AK Parti MHP (MHP-AK MHP'nin AK CHP nin AK Parti) Fark Parti ye göre % Değişimi Parti oyuna göre % Polatlı ,9% 110,9% Etimesgut ,2% 107,2% Gölbaşı ,6% 94,4% Elmadağ ,6% 88,4% Kazan ,1% 78,9% Kızılcahamam ,7% 74,3% Şereflikoçhisar ,4% 70,6% Beypazarı ,1% 65,9% Evren ,0% 61,0% Akyurt ,3% 60,7% Güdül ,5% 51,5% Sincan ,7% 50,3% Pursaklar ,1% 42,9% Çankaya ,0% 42,0% Kalecik ,2% 37,8% Çamlıdere ,1% 36,9% Ayaş ,3% 36,7% Bala ,6% 36,4% Nallıhan ,4% 34,6% Çubuk ,3% 33,7% Mamak ,9% 21,1% Yenimahalle ,1% 20,9% Keçiören ,2% 16,8% Altındağ ,3% 13,7% Haymana ,1% 10,9% Toplam

25 ve 2014 Yerel Seçimlerinde Partilerin Artış Oranları 2014 Yerel Seçimi İlçe belediyelerinin Belediye başkanlığı için aldığı oylar 2009 yılı ile karşılaştırmalı olarak ele alındığında; Tablo ve 2014 Yerel Seçim Sonuçlarına Göre AK Parti nin İlçelere Göre Artış Oranları- AK Parti 2009 AK Parti 2014 FARK 2009 A GÖRE ARTIŞ YÜZDESİ Gölbaşı ,7% Etimesgut ,5% Ayaş ,4% Pursaklar ,5% Kızılcahamam ,0% Mamak ,5% Beypazarı ,3% Sincan ,4% Kalecik ,3% Kazan ,1% Çankaya ,9% Çamlıdere ,8% Çubuk ,2% Altındağ ,6% Yenimahalle ,8% Keçiören ,8% Akyurt ,8% Polatlı ,0% Bala ,4% Elmadağ ,3% Şereflikoçhisar ,3% Nallıhan ,3% Güdül ,2% Haymana ,3% Evren ,6% Toplam ,1% Tablo-16 da AK Parti; 2014 Yerel Seçimlerinde Ankara il genelinde oylarını, 2009 yerel seçimlerine oranla %32 civarında arttırmıştır (Tablo-16). AK Parti Ankara nın 22 ilçesinde oy artışı yaşarken sadece 3 ilçede (Güdül, Haymana, Evren) 2009 seçimlerine göre oy kaybı yaşamıştır. En çok oy kaybettiği ilçe Evren (%17,6) olmak üzere, en çok oyunu arttırdığı ilçeler ise Gölbaşı (%87,7), Etimesgut (%78,5), Ayaş (75,4), Pursaklar (53,5), Kızılcahamam (%43,0) ve Mamak (%42,5) olduğu görülmektedir a göre AK Parti nin; CHP nin kazandığı ilçelerden Çankaya da %31, Yenimahalle de ise %22 oranında oyunu arttırdığı görülmektedir. 25

26 Tablo ve 2014 Yerel Seçim Sonuçlarına Göre CHP nin İlçelere Göre Artış Oranı İçeler CHP 2009 Oy Sayısı CHP 2014 Oy Sayısı Fark 2009 a Göre Değişim Yüzdesi Evren ,0% Ayaş ,1% Bala ,0% Nallıhan ,1% Beypazarı ,4% Çankaya ,4% Mamak ,0% Yenimahalle ,6% Etimesgut ,2% Altındağ ,7% Pursaklar ,1% Gölbaşı ,7% Şereflikoçhisar ,6% Sincan ,2% Keçiören ,6% Elmadağ ,4% Kızılcahamam ,5% Çubuk ,1% Kalecik ,9% Akyurt ,1% Kazan ,6% Güdül ,1% Polatlı ,0% Haymana ,0% Çamlıdere ,0% Toplam ,8% 2009 a göre CHP ise Ankara genelinde 11 ilçede oyunu arttırmış (Tablo-17). 14 ilçede ise oy kaybı yaşamıştır. Ankara il genelinde yaklaşık %24 oyunu arttırmıştır. Oyunu en çok arttırdığı ilk 5 ilçe sırasıyla; Evren (%825) Ayaş (%64,1), Bala (%64), Nallıhan (%61,1), Beypazarı (%53,4), Çankaya dır (%43,4). En çok oy kaybı yaşadığı ilçeler ise sırasıyla; Çamlıdere (%76), Haymana (%73), Polatlı (%67), Güdül (%65,1), Kazan (%57,6), Akyurt tur (%44). 26

27 Tablo ve 2014 Yerel Seçim Sonuçlarına Göre MHP nin İlçelere Göre Artış Oranı İlçeler MHP 2009 MHP 2014 FARK DEĞİŞİM % Kazan ,4% Etimesgut ,3% Polatlı ,6% Gölbaşı/Ankara ,6% Elmadağ ,7% Çamlıdere ,4% Kızılcahamam ,5% Pursaklar ,9% Akyurt ,1% Sincan ,4% Beypazarı ,8% Şereflikoçhisar ,7% Çubuk ,1% Ayaş ,1% Nallıhan ,1% Kalecik ,4% Çankaya ,1% Mamak ,4% Altındağ ,9% Evren ,1% Güdül ,6% Bala ,4% Haymana ,2% Yenimahalle ,7% Keçiören ,6% Toplam ,9% 2009 Yerel seçimlerine göre MHP ise (Tablo-18); 10 ilçede oyunu arttırırken, 15 ilçede oy kaybı yaşamıştır. MHP nin Ankara il genelinde yaşadığı oy kaybı %18 puandır. MHP nin oyunu en çok arttırdığı ilk 5 ilçe sırasıyla; Kazan (%158), Etimesgut (%109), Polatlı (%90), Gölbaşı (%77), Elmadağ (%64) ilçeleridir. En çok Oy kaybı yaşadığı ilçeler ise sırasıyla Keçiören (%71), Yenimahalle (%64), Haymana (%57), Bala (%55) ve Güdül (%49) ilçeleridir Yerel Seçim Sonuçlarının Karşılaştırması Ankara nın yerel seçim sonuçlarını son üç yerel seçimi baz alarak da değerlendirebiliriz. Üç dönem; AK Parti nin 2001 de kuruluşundan sonra yerel seçimlere ilk defa girdiği 2004, 2009 ve 2014 yerel seçimlerini kapsamaktadır. Bu 3 seçim dönemine göre ilçeler (Tablo-20), parti oy oranlarına (Tablo-19) ilişkin veriler şöyledir: 27

28 Tablo 19. İlçe Belediye Başkanlığı Yerel Seçim Sonuçları Kayıtlı Geçerli seçmen oy Sayısı sayısı 2004 Yerel Seçimleri 2009 Yerel Seçimleri 2014 Yerel Seçimleri Oy kullanan seçmen sayısı AK Parti CHP MHP AK Parti % CHP % MHP % ,1% 26,7% 9,9% ,7% 30,9% 24,9% ,3% 31,5% 16,9% Tablo 20. Belediye Başkanlığı Seçim sonuçları Belediye AK PARTİ CHP MHP AK PARTİ CHP MHP AK PARTİ CHP MHP Akyurt Altındağ Ayaş Bala Beypazarı Çamlıdere CÇankaya Çubuk Elmadağ Etimesgut Evren Gölbaşı Güdül Haymana Kalecik Kazan Keçiören Kızılcahamam Mamak Nallıhan Pursaklar Polatlı Sincan Şereflikoçhisar Yenimahalle Toplam *2004 yerel seçimlerinde Pursaklar ilçe değildir. Aşağıdaki tabloda (Tablo-21) 2004 yerel seçimlerinden 2014 yerel seçimlerine partilerin toplamda oy değişimi görülmektedir. Örneğin Akyurt ilçesinde AK Parti 2004 günümüze 6264 seçmen arttırmıştır. CHP 608 seçmen MHP ise 5620 seçmen arttırmıştır. AK Parti seçmeninin en çok artış gösterdiği ilçe Sincan dır. MHP seçmeninin en çok arttığı ilçe ise Etimesgut tur. CHP seçmeninin en çok arttığı ilçe ise Çankaya ve Yenimahalle dir. Son 10 yılda en çok seçmen artış yaşayan parti CHP dir. ( seçmen) 28

29 Tablo 21. Belediye Başkanlığı seçim sonuçları 2004 ten 2014 e oy değişim 2004 den 2014 e göre değişimi Belediye AK PARTİ CHP MHP Akyurt Altındağ Ayaş Bala Beypazarı Çamlıdere Çankaya Çubuk Elmadağ Etimesgut Evren Gölbaşı Güdül Haymana Kalecik Kazan Keçiören Kızılcahamam Mamak Nallıhan Pursaklar Polatlı Sincan Şereflikoçhisar Yenimahalle Toplam Kazanılan belediye başkanlıkları açısından baktığımızda (Tablo-22) Son 10 yılda AK Parti 52 kere belediye başkanlığı kazanmış, CHP 9 kere, MHP ise 11 kere kazanmıştır. Tablo 22. Seçim yıllarına göre kazanılan belediye başkanlık sayıları AK Parti CHP MHP DYP DP Toplam

30 Tablo 23. Seçim yıllarına göre İlçe belediye başkanlığı parti değişimleri Akyurt AK Parti AK Parti AK Parti Altındağ AK Parti AK Parti AK Parti Ayaş CHP CHP AK Parti Bala MHP MHP AK Parti Beypazarı MHP MHP AK Parti Çamlıdere AK Parti AK Parti AK Parti Çankaya CHP CHP CHP Çubuk AK Parti AK Parti AK Parti Elmadağ CHP AK Parti AK Parti Etimesgut AK Parti MHP MHP Evren AK Parti MHP AK Parti Gölbaşı/Ankara AK Parti MHP AK Parti Güdül AK Parti AK Parti AK Parti Haymana DYP AK Parti DP Kalecik AK Parti CHP AK Parti Kazan AK Parti AK Parti AK Parti Keçiören AK Parti AK Parti AK Parti Kızılcahamam AK Parti MHP AK Parti Mamak AK Parti AK Parti AK Parti Nallıhan MHP AK Parti AK Parti Polatlı AK Parti AK Parti MHP Pursaklar - AK Parti AK Parti Sincan AK Parti AK Parti AK Parti Şereflikoçhisar AK Parti AK Parti AK Parti Yenimahalle AK Parti CHP CHP Tablo-23 te ise ilçe belediye başkanlıklarının parti değişimleri verilmiştir ve 2014 Yerel Seçimlerine İlişkin Genel Değerlendirme Ankara yı kazanılan belediye başkanlığı sayısı açısından değerlendirdiğimizde AK Parti girdiği üç yerel seçimde en yüksek başarıyı -kazanılan belediye sayısı olarak- 30 Mart ta elde etmiştir. AK Parti; 2004 te 17 belediye başkanlığı kazanmışken, 2009 da 15 e düşmüş ve 2014 te 20 belediyeye çıkmıştır. Belirtmek gerekir ki Ankara ili 2004 te 24 belediye iken, 2009 da 25 belediyedir. Oy oranı olarak değerlendirdiğimizde 30 Mart ta AK Parti; 2004 yerel seçimindeki başarısını yakalayamamıştır. AK Parti nin Ankara il geneli oy oranları 2004 te %49,3, 2009 da %39,05, 30 Mart ta ise %42,3 tür. AK Parti nin 30 Mart yerel seçimleri öncesi yaşadığı yolsuzluk, kaset, paralel devlet, yargıya müdahale gibi çok önemli konular nedeni ile oy kaybı yaşayacağı beklentisine rağmen 2009 yerel seçimlerinden daha yüksek oy alması AK Parti açısından önemli bir başarıdır. Tablo 24. Ankara İl Geneli Yerel Seçim Sonuçları AK Parti CHP MHP ,3 27,2 10, ,05 31,1 25, ,3 31,5 16,9 AK Parti başarısının önemli nedenlerinden birinin yaptırdığı kamuoyu araştırmaları ile halkın nabzını tutarak durum tespiti yaparak çalışmalarını yürütmesi olduğu söylenebilir. 30

31 AK Parti nin belediye başkan adaylarını incelediğimizde aday belirlerken istikrara önem verdiği söylenebilir. Bu istikrar arayışı yerel yönetimlerdeki beş yıl içinde aday değişikliğinden kaynaklanan hizmetin kesintiye uğraması handikabını ortadan kaldırmaktadır. AK Parti nin 2004 ten bu yana sürekli kazandığı ilçelerde aday değişikliğine gitmediği görülmektedir. Bunu şöyle açıklanabilir; 2004 ten beri AK Parti nin devamlı kazandığı 11 ilçe vardır. Bu ilçeler; Akyurt, Altındağ, Çamlıdere, Çubuk, Güdül, Kazan, Keçiören, Mamak, Pursaklar, Sincan, Şereflikoçhisar dır. Diğer 14 ilçede parti değişimleri yaşanmıştır. Sürekli kazandığı 11 ilçede, 6 belediye başkanını üç dönemdir değiştirmemiş, 2 tanesini başka ilçe/ beldeden kaydırmış, 3 belediye başkanın da iki dönemdir aynı olduğu görülmektedir. Ankara da AK Parti nin bu ezici üstünlüğü karşısında muhalefet partileri oldukça zayıf kalmıştır. Muhalefet partilerinin düşük başarılarına rağmen kazandıkları belediye sayısı ve oy oranları açısından en parlak yerel seçiminin 2009 yerel seçimleri olduğu söylenebilir. 30 Mart ta her iki partinin de (CHP ve MHP) kazandığı belediye sayısında önemli düşüş yaşanmıştır. Şimdi bunlara bakalım: 30 Mart ta CHP 2009 a göre çok küçük bir oy artışı yaşasa da kaybettiği iki belediye açısından başarılı olduğu söylenemez. (CHP nin Ankara il geneli oy oranları 2004 te %27,2; 2009 da %31,1; te %31,5 tir.) CHP 2004 te 3 belediye kazanmış, 2009 da 4 e çıkmış 30 Mart a ise tekrar 2 belediyeye düşmüştür. CHP nin devamlı kazandığı ve parti değişimi yaşamayan tek ilçesi Çankaya dır. Ancak 30 Mart ta AK Parti Çankaya da da oyunu %31 oranında yükselttiği görülmektedir. Diğer üç ilçede de parti değişimleri yaşanmıştır. CHP nin 2009 da kazanıp kaybettiği ilçeler iki dış ilçe olup Ayaş ve Kalecik tir te bu iki ilçeyi kaybetmelerinin bir nedeni de bütün ilçe olmaları yani köylerden gelen AK Parti oyları ve aday belirleme sürecinin doğru işletilememesidir. CHP nin Kalecik te tek dönem ve Ayaş ta iki dönem aynı adayla kazansa da 30 Mart ta iki ilçede de aynı adayla yarışa girmesi, Yenimahalle de iki dönem aynı belediye başkanı adayı ile kazanması istikrar arayışında olduğunu göstermektedir. Ancak devamlı kazandığı Çankaya ilçesinde 2004 ten beri her dönem farklı belediye başkan adayı ile seçime girmesi de Ankara nın en büyük ve stratejik öneme sahip ilçesinde istikrarı yakalayamaması açısından önemli bir sonuçtur. MHP açısından baktığımızda ise 30 Mart ta MHP seçmeni Ankara da MHP adaylarından çok, çoğunlukla AK Parti adaylarını desteklemek yönünde tercihini kullanmıştır. Bu il geneli sonuçlarından da görülmektedir. (MHP nin Ankara il geneli Oy oranlarına baktığımızda 2004 te %10,8, 2009 da %25, te %16,9 a gerilediği görülmektedir.) MHP 2004 te 3 belediye kazanmışken, 2009 da 7 belediyeye yükselmiş, 30 Mart ta ise 2 belediyeye düşmüştür. (Etimesgut ve Polatlı). MHP seçmeninde AK Parti ye geçişlerin yoğun yaşandığı görülmektedir. Bunun nedeni olarak vatandaşın iktidar partisinin hizmet avantajlarından yararlanma isteği önemli bir unsurdur. Bunu birkaç örneğe bakarak daha net anlayabiliriz. Bala belediye başkanının 2009 da MHP den, 30 Mart ta AK Parti den aday olması; MHP oylarının yüksek olduğu Beypazarı nda da MHP adayının kazanırken MHP nin aday değişikliği ile AK Parti adayının kazanması, Etimesgut ta 2004 te AK Parti adayının yaşadığı sorunlar nedeni ile MHP ye kaptırmış ve CHP nin de ilçeye uygun aday belirleyememesi nedeni ile MHP ittifak oyları ile yeniden kazanmıştır. Yine Nallıhan da benzer durum yaşanmıştır. 31

32 Sonuç olarak, muhalefet partilerinin Ankara da daha yüksek başarı elde edebilmesi için özellikle CHP nin dış ilçelere yani Ankara dokusunun en az bozulduğu, en az göç alan ilçelerine yönelmesi, sosyal dokuya uygun çalışma yaparak doğru aday belirlemesi önem taşımaktadır. Bu şekilde kazanamasa bile oy artışı getirecek ve partinin güçlenmesine katkı sağlayacaktır. Uzun soluklu seçimlere hazırlık çalışmaları yürütmelidir. AK Parti nin özellikle saha çalışmaları, kamuoyu araştırma yöntemleri incelenerek model alınmalıdır Mart 2014 Ankara Büyükşehir Belediye Seçimi Sonuçları Değerlendirmesi 30 Mart Yerel Seçimlerinin resmileşen sonuçlarının ardından oldukça çekişmeli geçen Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı sonuçları mercek altına alınmış, analiz ilçelerin büyükşehir belediye başkanlığı için verilen oyları üzerinden yapılmıştır. 30 Mart yerel seçimleri sonucunda AK Parti %44,8, CHP %43,8, MHP ise %7,8 oy almıştır Yerel seçimlerinde il geneli sonuçlarına baktığımızda ise AK Parti %38,7, CHP %28,9, MHP %25 oy almıştır. Şimdi sırasıyla partiler açısından 30 Mart 2014Yerel Seçimlerini Büyükşehir belediyesi sonuçları açısından değerlendirelim. Büyükşehir oylarını AK Parti açısından değerlendirdiğimizde; AK Parti adayının en çok oy aldığı ilçelere baktığımızda; seçmen bazında Çamlıdere nin %72 sinin, Çubuk un %71 inin, Pursaklar ın %70 inin, Akyurt un %68 inin ve Kızılcahamam ın %63 ünün oyunu aldığı görülmektedir. AK Parti adayı Ankara nın 25 ilçesinin 15 inde seçmenin %50 sinden daha fazlasının oyunu almıştır. AK Parti adayının en az oy aldığı ilçelere baktığımızda; Çankaya seçmenin %20 sinin, Yenimahalle seçmenin %40 ının, Etimesgut seçmenin %42 sinin oyunu aldığı görülmektedir. Ankara nın 25 ilçesinin 24 ünde ise (Çankaya dışında) seçmenin %40 ından daha fazlasının oyunu alması ise çarpıcıdır. Toplamda ise AK Parti adayı aldığı oyların %19 unu Keçiören den, %12 sini Sincan dan, %11,5 i ise Mamak tan almıştır. Büyükşehir oylarını CHP açısından değerlendirdiğimizde; CHP açısından baktığımızda, CHP büyükşehir adayının oylarının yoğunlukla birkaç ilçede toplandığını görüyoruz. CHP büyükşehir adayının en çok oy aldığı ilçe Çankaya dır. Çankaya seçmenini %73 ünün CHP büyükşehir adayını desteklediği görülmektedir. Sırasıyla Yenimahalle ilçesi %51,4, Etimesgut %45,5 gelmektedir. Başka bir deyişle, CHP büyükşehir adayı oylarının %31 ini Çankaya dan, %14 ünü Yenimahalle den, %14 ünü Keçiören den, %11 ini Mamak tan almıştır. CHP nin özellikle dış ilçelerden aldığı oyların AK Parti ye göre oldukça düşük olduğu görülmektedir. Ancak CHP büyükşehir adayı Mansur YAVAŞ ın Ankara nın 25 ilçesinden 24 ünde (Bala hariç) CHP ilçe belediye başkanı adaylarından daha fazla oy alması çarpıcıdır. CHP nin ilçe belediye başkanlarından Keçiören de yaklaşık 107 bin, Etimesgut ta 73 bin, Sincan da 47 bin, Çankaya da 46 bin daha fazla oy almıştır. CHP adayı Mansur YAVAŞ ın dış ilçelerde de azımsanmayacak oy artışları olmuştur. CHP nin ilçe belediye başkan adaylarının aldığı oylarla karşılaştırdığımızda, Kazan da %90, Güdül de %88, Kızılcahamam da %86, Polatlı da %81, Haymana, Akyurt, Pursaklar, Çamlıdere, Çubuk, Beypazarı CHP ilçe belediye başkanı adaylarından %70 ler civarında daha fazla oy aldığı görülmektedir. 32

33 Büyükşehir oylarını MHP açısından değerlendirdiğimizde; Büyükşehir belediye başkanlığı ve ilçe belediye başkanlığı sonuçlarına karşılaştırmalı incelendiğinde; MHP de durum AK Parti ya da CHP adayını destekleme şeklinde gelişmiştir. Büyükşehir ve ilçe belediye başkanlığı oylarındaki kaymalara baktığımızda; çoğunlukla MHP seçmenini AK Parti adayını desteklediği ilçeler; Haymana, Altındağ, Çubuk, Keçiören, Beypazarı, Güdül, Ayaş, Pursaklar, Çamlıdere, Sincan, Kalecik, Kızılcahamam, Akyurt, Kazan, Bala, Polatlı, Evren, Şereflikoçhisar ilçeleridir. MHP seçmenini çoğunlukla CHP adayını desteklendiği ilçeler ise Çankaya, Yenimahalle, Etimesgut ilçeleridir. Sonuç olarak; Ankara da seçime katılımının Türkiye ortalamasından daha yüksek olduğunu, geçersiz oylarda yaşanan artışları, seçmen sayısındaki değişim gibi faktörlerle birlikte, Mansur YAVAŞ ile CHP oylarındaki %15 lik artış, parti geçişleri Melih GÖKÇEK İ değiştirme isteğini önemli ölçüde güçlendirse de tüm bu durumlar; Ankara da sonucu değiştirmemiştir Yeni Büyükşehir Belediyesi Yasası 2014 Yerel Seçim Sonuçlarını Nasıl Etkiledi? Bilindiği üzere tarihinde yürürlüğe gire 6360 sayılı yasayla büyükşehir belediyesi kurulması ve sınırlarının belirlenmesi konusunda köklü değişiklikler yapılmıştı. Bu yasayla, 14 ilde yeni kurulan büyükşehir belediyesi ile toplam 30 büyükşehir belediyesi oluşturulmuştu. 30 ilde il özel idareleri kaldırılmış, yeni ilçeler kurulmuştu. Büyükşehirlerde bütün ilçe belediyelerinin sınırı mülki sınır olmuş, bu illerdeki belde belediyeleri mahalleye, köyler de mahalle yapılmıştır. Büyükşehir belediyeleri dışındaki 51 ilde ise nüfusu 2000 den az olan belde belediyeleri köye dönüştürülmüştü. O günlerde çok tartışılan bu yasa CHP tarafından Bütünşehir, idari federalizm, MHP tarafından ise Bütünzehir, Eyalet Yasası, bölünme, vatana ihanet gibi söylemlerle eleştirilmişti. CHP kanunun iptali için Anayasa Mahkemesi ne başvurmuş bir değişiklik dışında reddedilmişti. Bu bölümde, yeni büyükşehir belediyelerinin kurulması ve sınırlarının değiştirilmesinin 30 Mart 2014 yerel seçimlerini nasıl etkilediğine bazı büyükşehirler için- kısaca bakmak istiyoruz. Sorumuz, Eğer bu yasal değişiklik yapılmasaydı, hangi ilde hangi parti kazanırdı? Öncelikle 6360 sayılı yasanın temel ilk maddesini hatırlayalım: MADDE 1 (1) Aydın, Balıkesir, Denizli, Hatay, Malatya, Manisa, Kahramanmaraş, Mardin, Muğla, Tekirdağ, Trabzon, Şanlıurfa, Ordu ve Van illerinde, sınırları il mülki sınırları olmak üzere aynı adla büyükşehir belediyesi kurulmuş ve bu illerin il belediyeleri büyükşehir belediyesine dönüştürülmüştür. (2) Adana, Ankara, Antalya, Bursa, Diyarbakır, Eskişehir, Erzurum, Gaziantep, İzmir, Kayseri, Konya, Mersin, Sakarya ve Samsun büyükşehir belediyelerinin sınırları il mülki sınırlarıdır. (3) Birinci ve ikinci fıkrada sayılan illere bağlı ilçelerin mülki sınırları içerisinde yer alan köy ve belde belediyelerinin tüzel kişiliği kaldırılmış, köyler mahalle olarak, belediyeler ise belde ismiyle tek mahalle olarak bağlı bulundukları ilçenin belediyesine katılmıştır. 33

34 2014 yerel seçim sonuçlarını incelediğimizde, yeni büyükşehir yasası çıkmadan 2014 yerel seçimleri yapılmış olsaydı, yani eski yapı ile seçime gidilmiş olsaydı aşağıdaki sonuçlar ortaya çıkacaktı: Antalya da yaklaşık 2 puan farkla AK Parti yerine CHP kazanıyordu. Mersin de yaklaşık 2,5 puan farkla MHP yerine CHP kazanıyordu. Ankara da sonuç CHP lehine değişiyor. Oy farkı 0,5 oluyordu. Daha net bir ifade ile AK Parti %44,27, CHP ise %44,74 oy alıyor ve seçimi CHP kazanıyordu. Diğer 27 büyükşehirde oy oranları değişim gösterse de kazanan parti değişiklik göstermiyordu. Aynı yasa ile ilçe sınırları değişen Yenimahalle ilçesine özel olarak baktığımızda; Yenimahalle ilçesine bağlı Dodurga ve Alacaatlı mahallelerinin çevre yolu içinde kalan kısmı ile Çayyolu, A. Taner Kışlalı, Ümit, Koru, Konutkent ve Yaşamkent mahalleleri, Çankaya ilçe sınırlarına dâhil edilerek, Çankaya Belediyesine katılmıştır. Yenimahalle de ise yasa değişikliği ile 2011 genel seçim sonuçlarına göre yaklaşık CHP 5 puan oy kaybediyordu. Ancak CHP li mevcut başkan Fethi Yaşar yaklaşık 15 puanlık bir artışla yeniden kazandı. Yeni büyükşehir yasası ile birlikte büyükşehir belediye sınırlarının il geneline yayılması ve bu sayede kırsal alanda yaşayan seçmenlerin büyükşehir belediyesi için oy kullanabilmesi sonuçları AK Parti lehine değiştirmiş görünmektedir. 34

35 Referandum, 2011 Genel Seçimler, 2014 Yerel Seçimler ve 2014 Cumhurbaşkanlığı Seçimleri Karşılaştırması Bu kısımda ise dört ayrı seçim sonuçları aynı tabloda bir arada yer alıyor. Bununla birlikte ilçe bazında da oy oranlarını görmek mümkün. Aşağıdaki iki tablodan ilkinde, oy sayıları, ikinci tabloda ise yüzde (%) oranları verilmiştir. 35

36 Tablo 25. Ankara İli Oy Karşılaştırması 2010 Referandum 2011 Genel Seçimleri 2014 Yerel Seçimleri (Büyükşehir BB Oyları) 2014 Cumhurbaşkanlığı Seçimleri Evet Hayır AK Parti CHP MHP Bağımsız Diğer AK PARTİ CHP MHP HDP Diğer R. TAYYİP SELAHATTİN EKMELLETİN ERDOĞAN DEMİRTAŞ İHSANOĞLU Sayı Sayı Sayı Sayı Sayı Sayı Sayı Sayı Sayı Sayı Sayı Sayı Sayı Sayı Sayı İl Toplamı Akyurt Altındağ Ayaş Bala Beypazarı Çamlıdere Çankaya Çubuk Elmadağ Etimesgut Evren Gölbaşı Güdül Haymana Kalecik Kazan Keçiören Kızılcahamam Mamak Nallıhan Polatlı Pursaklar Sincan Şereflikoçhisar Yenimahalle

37 Tablo 26. Ankara İli Oy Karşılaştırması Yüzde Oranları 2010 Referandum 2011 Genel Seçimleri 2014 Yerel Seçimleri (Büyükşehir BB Oyları) 2014 Cumhurbaşkanlığı Seçimleri Evet Hayır AK Parti CHP MHP Bağımsız Diğer AK PARTİ CHP MHP HDP Diğer R. TAYYİP SELAHATTİN EKMELLETİN ERDOĞAN DEMİRTAŞ İHSANOĞLU % % % % % % % % % % % % % % % İl Toplamı 54,1 45,9 49,2% 31,3% 14,6% 1,0% 3,8% 44,8 43,8 7,8 0,9 2,7 51,3% 3,5% 45,2% Akyurt 83,2 16,8 75,6% 7,8% 10,4% 0,5% 5,7% 67,9 15,3 12,9 0,2 3,7 79,4% 1,6% 19,0% Altındağ 67,4 32,6 62,7% 22,5% 10,0% 1,0% 3,9% 60,1 30,2 5,9 0,9 2,9 65,5% 3,0% 31,5% Ayaş 58,4 41,6 50,6% 18,0% 20,8% 3,7% 6,8% 48,4 40,3 8,5 0,9 1,9 57,8% 2,6% 39,6% Bala ,4% 15,0% 14,4% 1,6% 4,6% 51 27,3 16,5 2,9 2,3 68,7% 8,7% 22,6% Beypazarı 64,3 35,7 61,1% 11,9% 21,1% 0,9% 5,0% 52,4 36,6 7,7 1,4 2 63,6% 2,7% 33,6% Çamlıdere 84,4 15,6 75,7% 9,4% 11,0% 0,1% 3,8% 72,9 14,3 9,7 0,2 2,9 83,0% 0,7% 16,3% Çankaya 28,7 71,3 25,7% 55,2% 14,5% 1,5% 3,0% 20,4 72,5 4,6 0,9 1,5 24,0% 5,0% 71,0% Çubuk 81,8 18,2 73,6% 9,7% 10,6% 0,3% 5,8% 70,7 17,1 6,9 0,3 5,1 78,6% 1,4% 20,0% Elmadağ ,2% 28,7% 16,9% 1,2% 7,0% 42,7 37,9 14,6 1,1 3,6 48,9% 4,0% 47,1% Etimesgut 51,6 48,4 47,8% 30,5% 16,9% 1,3% 3,5% 42,3 45,5 9,1 0,9 2,1 47,6% 3,4% 49,0% Evren 65,8 34,2 59,0% 16,4% 20,0% 0,3% 4,3% 53,5 22,5 21,6 0,1 2,3 66,5% 0,9% 32,6% Gölbaşı/Ankara 63,3 36,7 55,6% 20,8% 17,3% 1,1% 5,2% 48,3 35,2 13,2 0,8 2,4 56,0% 4,2% 39,9% Güdül 69,7 30,3 62,8% 11,9% 19,5% 0,5% 5,3% 54,1 33,1 7,8 0,1 4,8 70,6% 0,9% 28,5% Haymana 82,6 17,4 70,2% 13,5% 8,0% 2,6% 5,7% 62,5 17,6 3,4 5,4 11,2 71,7% 14,2% 14,2% Kalecik 70,4 29,6 62,9% 16,8% 15,6% 0,2% 4,5% 59,1 27,2 11,1 0,1 2,5 70,4% 1,1% 28,5% Kazan 74,4 25,6 65,9% 10,6% 17,3% 0,4% 5,8% 58,5 23,4 15,6 0,4 2 70,6% 1,9% 27,5% Keçiören 60,3 39,7 55,5% 24,2% 15,7% 0,7% 3,9% 51 36,6 7,4 0,6 4,3 57,7% 2,7% 39,6% Kızılcahamam 75,2 24,8 64,7% 10,9% 17,8% 0,2% 6,3% 62,7 21,7 12,3 0,1 3,2 72,5% 0,9% 26,7% Mamak 54,1 45,9 49,7% 34,2% 11,7% 0,8% 3,6% 46,1 43,7 7,2 0,8 2,2 51,9% 3,2% 44,9% Nallıhan 51,1 48,9 51,0% 23,6% 20,2% 0,3% 4,9% 47,4 39,3 10,9 0,1 2,2 54,5% 1,7% 43,8% Polatlı 60,5 39,5 55,9% 18,0% 21,2% 1,1% 3,9% 49,5 28,7 17,8 1,8 2,2 57,9% 4,8% 37,3% Pursaklar 81,7 18,3 74,9% 8,5% 11,3% 0,3% 5,0% 69,8 17,3 9,1 0,2 3,6 77,8% 1,1% 21,1% Sincan 70,4 29,6 64,5% 14,9% 15,4% 0,9% 4,3% 60 25,6 10,7 0,8 2,9 66,9% 2,8% 30,3% Şereflikoçhisar 62,3 37,7 56,5% 19,4% 18,7% 1,5% 3,9% 49,1 27,9 18,4 2,1 2,4 59,2% 4,8% 36,1% Yenimahalle 43,7 56,3 40,0% 40,7% 14,9% 1,0% 3,4% 39,5 51,4 6,1 0,9 2,2 44,4% 3,6% 52,0% 37

38 Grafik 6. Ankara İl Geneli Son 2010 dan 7 Haziran 2015 e Seçim Sonuçları Karşılaştırması Yukarıdaki grafikte (Grafik-6) AK Parti açısından oy oranları verilmektedir. İlk sütunda 2010 yılı yapılan referandumda Evet oy oranı, ikinci sütunda 2011 genel seçimlerinde AK Parti nin aldığı oy oranı, üçüncü sütunda 2014 yılında yapılan yerel seçimlerde AK Parti nin oy oranı ve dördüncü sütunda 2014 cumhurbaşkanlığı seçiminde T. Erdoğan a çıkan oy oranı görülmektedir Referandum sonucu ile 2014 Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde R. T. ERDOĞAN ın aldığı oyların yakınlığı dikkat çekicidir Genel Seçimlerinde ise yaklaşık 10 puanlık gerileme AK Parti için çok önemli bir oy kaybıdır. Dolayısıyla tek başına da ülke genelindeki oyu nedeni ile iktidar olamamıştır. Grafik 7. Ankara İl Geneli Son 2010 dan 7 Haziran 2015 e Seçim Sonuçları Karşılaştırması Bu grafikte ise (Grafik-7) yine son 5 seçime ilişkin CHP açısından oy oranları verilmektedir. İlk sütunda, 2010 yılı yapılan referandumda Hayır oy oranı, ikinci sütunda 2011 genel seçimlerinde CHP nin aldığı oy 38

39 oranı, üçüncü sütunda 2014 yılında yapılan yerel seçimlerde CHP nin oy oranı ve dördüncü sütunda 2014 cumhurbaşkanlığı seçiminde E. İHSANOĞLU na çıkan oy oranı görülmektedir Referandum sonucu ile 2014 Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde İHSANOĞLU nun aldığı oyların yakınlığı dikkat çekicidir. 7 Haziran Genel seçimlerinde yine CHP nin AK Parti gibi oy kaybı dikkat çekicidir. CHP nin MHP kökenli belediye başkan adayı Mansur YAVAŞ ve E. İHSANOĞLU nun oyları 10 puandan daha fazla arttırdığı dikkat çekiyor i 2011 ile karşılaştırdığımızda da yine CHP nin 2 puanlık oy kaybı ülke geneli ortalamasından daha yüksektir. Grafik 8. Ankara İli CB Seçimleri Oy Dağılımı Bu grafikte(grafik-8) ise Ankara nın ilçelerine göre cumhurbaşkanlığı seçimi oy dağılımları görülmektedir. 39

40 Tablo Yerel Seçimleri Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı ve İlçe Belediye Başkanlı için kullanılan oylar ve farklar Büyükşehir Belediye Başkanlığı Oyları İlçe Belediye Başkanlığı Oyları FARK İlçe AK Parti CHP MHP HDP AK Parti CHP MHP HDP AK Parti CHP MHP HDP Oy Sayıları Oy Oranları 44,8% 43,8% 7,8% 0,9% 42,3 31,5 16,9 1 2,5 12,3-9,1-0,1 Keçiören Etimesgut Sincan Çankaya Mamak Polatlı Gölbaşı/Ankara Altındağ Pursaklar Beypazarı Çubuk Kazan Elmadağ Kızılcahamam Haymana Yenimahalle Şereflikoçhisar Akyurt Güdül Kalecik Nallıhan Ayaş Çamlıdere Evren Bala

41 İl genelinde CHP nin büyükşehir belediye başkanlığı için ilçe belediye başkanlıkları için verilen toplam oydan %12,3 fazla oy aldığı, (MHP nin %9,1 oy kayması yaşadığı) AK Parti nin ise; %2,5 daha fazla oy aldığı görülmektedir. İlçe belediye başkanlığı için CHP ye oy vermeyip, Büyükşehir belediye başkanlığı için CHP adayına en çok oy veren ilçeler sırası ile Keçiören, Etimesgut, Sincan, Çankaya, Mamak ilçeleridir Grafik Yerel Seçimleri Büyükşehir BB ile İlçe Belediye Başkanlarının oyları karşılaştırması Grafik 10. Ankara İli 2010 Referandum Bu grafikte (Grafik-10), 2010 yılı yapılan referandumundaki Evet-Hayır oylarının Ankara bazındaki dağılımı görülmektedir.

42 5. 7 Haziran 2015 Genel Seçimleri, 2014 Cumhurbaşkanlığı ve 2011 Genel Seçimleri Karşılaştırması Bu bölümde, 7 Haziran 2015 Genel Seçimleri partiler açısından değerlendirilecektir. Tablo 28. Ankara İlçeleri seçmen ve sandık sayıları Türkiye genelindeki seçmen sayısı artış oranı yaklaşık %7 iken Ankara da seçmen sayısı 2011 yılına göre yaklaşık %9 oranında artmıştır. Tablo 29.7 Haziran 2015 Genel Seçimleri, Ankara seçim çevrelerine göre veriler 1. bölge 2. bölge Toplam Toplam Seçmen sayısı ,0% 44,0% 100,0% Oy kullanan seçmen sayısı ,0% 44,0% 100,0% Geçerli Oy sayısı ,1% 43,9% 100,0% Geçersiz oy sayısı ,8% 2,0% 1,9% Birinci bölgenin seçmen sayısı daha fazla olup, geçersiz oy oranı ikinci bölgede daha yüksektir. 42

43 Grafik 11. Ankara İl Geneli 7 Haziran 2015 Genel Seçim Sonuçları Ankara genelinde AK Parti nin oy oranı %41,2, CHP %29,5, MHP %18, HDP nin ise %5,2 dir. AK Parti 15, CHP 11, MHP 5, HDP 1 vekil çıkarmıştır. 43