ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ AYAŞ-KAZAN-YENİKENT ARASINDA KALAN BÖLGENİN FLORASI (ANKARA/TÜRKİYE) Sanem AKDENİZ

Transkript

1 ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ AYAŞ-KAZAN-YENİKENT ARASINDA KALAN BÖLGENİN FLORASI (ANKARA/TÜRKİYE) Sanem AKDENİZ BİYOLOJİ ANABİLİM DALI ANKARA 2009 Her hakkı saklıdır

2 ÖZET Yüksek Lisans Tezi AYAŞ-KAZAN-YENİKENT ARASINDA KALAN BÖLGENİN FLORASI (ANKARA/TÜRKİYE) Sanem AKDENİZ Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalı Danışman: Prof. Dr. Osman KETENOĞLU Bu çalışmada Ankara nın kuzeybatısında yer alan Ayaş, Kazan ilçeleri ve Sincan ilçesine bağlı Yenikent beldesi (Ankara) arasında kalan bölgenin florası araştırılmıştır. Temmuz 2007 ve Haziran 2009 tarihleri arasında yapılan arazi çalışmaları sonucunda yaklaşık 500 bitki örneği toplanmıştır. Bu örneklerin incelenmesi sonucunda, 37 familya, 149 cinse ait 61 i alttür ve 35 i varyete olmak üzere 268 takson tespit edilmiştir. Araştırma alanındaki en zengin familya Asteraceae ve en zengin cins Brassicaceae familyasından Alyssum olarak belirlenmiştir. Alandan toplanan türlerin 38 i endemiktir ve bunun bütün türlere oranı % 14,2 dir. Türlerin floristik bölgelere dağılımı ise; İran Turan %17,2; Akdeniz ve Doğu Akdeniz %5,2; Avrupa Sibirya ve Öksin %4,12; Çok Bölgeli veya Bilinmeyen %73,41. Temmuz 2009, 82 sayfa Anahtar Kelimeler: Flora, Kazan, Ayaş, Yenikent, Ankara, Türkiye i

3 ABSTRACT Master Thesis FLORA OF THE REGION BETWEEN AYAŞ, KAZAN AND YENİKENT (ANKARA/TURKEY) Sanem AKDENİZ Ankara University Graduate School of Natural and Applied Science Department of Biology Supervisor: Prof. Dr. Osman KETENOĞLU In this study, the flora of the area between Kazan, Ayaş and Yenikent was studied. About 400 plant samples were collected from the area between July 2007 June Identification of the plants revealed the presence of 268 taxa belonging to 149 genera in 37 families. The richest family and the richest genus of the research area were found as Asteraceae and Alyssum respectively. 31 species of the collected plants were endemic and its ratio to total is 14,2 %. The distribution of species according to the phytogeographical regions is as follows; Irano Turanian 17,2 %; Mediterranean and East Mediterranean 5,2 %; Euro Siberian and Euxine 4,12 %; Widespread or Unknown 73,41 %. July 2009, 82 pages Key Words: Flora, Kazan, Ayaş, Yenikent, Ankara, Turkey ii

4 TEŞEKKÜR Tez konusunun ve araştırma bölgesinin belirlenmesinde, çalışmanın kurgulanmasında ve değerlendirilmesinde ilgisi ve yardımlarıyla beni yönlendiren ve bilgilendiren değerli danışman hocam Prof. Dr. Osman KETENOĞLU (Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü) na şükranlarımı sunarım. Tezin hazırlanması ve araştırmalarım esnasında, her aşamada yardımını, desteğini esirgemeyen, bana vakit ayıran hocalarım Prof. Dr. Latif KURT, Yrd. Doç. Dr. Gül Nilhan TUĞ (Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü), Uzman S. Tuğrul KÖRÜKLÜ, Arş. Gör. Dr. Ümit BİNGÖL, Arş. Gör. Dr. Fatmagül GEVEN ve Arş. Gör. Dr. Ahmet Emre YAPRAK a teşekkür ederim. Araştırma alnının jeolojisi hakkında bilgi sahibi olmamı ve harita teminini sağlayan hocam sayın Doç. Dr. Yusuf Kağan KADIOĞLU na (Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü) teşekkür ederim. Her zaman desteğini gördüğüm aileme, özellikle de arazi çalışmalarımda yanımda olarak bana en büyük desteği veren babam Mustafa AKDENİZ e ve güzel dilekleriyle moral sağlayan yakınlarıma, her türlü destek ve yardımlarından ötürü arkadaşım Arş. Gör. Ebru ÖZDENİZ e ve arazi fotoğrafları çekimleri ile fotoğraf arşivime katkıda bulunan arkadaşım Arş. Gör. Pelin KESKE ye teşekkür ederim. Sanem AKDENİZ Ankara, Temmuz 2009 iii

5 İÇİNDEKİLER ÖZET... i ABSTRACT... ii TEŞEKKÜR... iii SİMGELER VE KISALTMALAR DİZİNİ... v ŞEKİLLER DİZİNİ... vi ÇİZELGELER DİZİNİ... vii HARİTALAR DİZİNİ... viii FAMİLYALAR DİZİNİ...ix 1. GİRİŞ MATERYAL VE YÖNTEM ARAŞTIRMA BÖLGESİNİN TANIMI Coğrafi Yapısı Jeolojik Yapısı İklimi Sıcaklık Yağış ARAŞTIRMA BULGULARI Araştırma Alanının Florası SONUÇLAR TARTIŞMA KAYNAKLAR EKLER...71 EK 1 Arazi çalışmalarında araştırma alanında çekilen bazı bitki fotoğrafları EK 2 İklim bölümüne ait hesaplamalar ÖZGEÇMİŞ iv

6 SİMGELER DİZİNİ o C o K Santigrad derece Kelvin derece % Yüzde ANK Ankara Üniversitesi Herbaryumu IUCN International Union for Conservation of Nature and Naturel Resources KISALTMALAR DİZİNİ km Kilometre m Metre m 2 Metrekare mm Milimetre Max. Maksimum Min. Minimum Ort. Ortalama Yük. Yükseklik S. Akdeniz Sanem AKDENİZ subsp. Alttür var. Varyete vd. Ve diğerleri yy. Yüzyıl K Kazan A Ayaş Y Yenikent İOF İl Çevre ve Orman Müdürlüğü İlyakut Orman Fidanlığı v

7 ŞEKİLLER DİZİNİ Şekil 3.1 Araştırma alanından bir görüntü (Ormanlık alan, Ayaş)... 8 Şekil 3.2 Etimesgut Meydan İstasyonuna ait ombro-termik diyagram Şekil 3.3 Ankara İstasyonuna ait ombro-termik diyagram Şekil 3.4 Etimesgut İstasyonuna ait ombro-termik diyagram Şekil 5.1 Araştırma alanındaki takson sayısı bakımından en zengin ilk 12 familya Şekil 5.2 Araştırma alanındaki takson sayısı bakımından en zengin ilk 8 cins Şekil 5.3 Fitocoğrafik Bölge Spektrumu Şekil 5.4 Endemizm spektrumu vi

8 ÇİZELGELER DİZİNİ Çizelge 2.1 IUCN de belirtilen tehlike kategorileri... 6 Çizelge 2.2 Araştırma alanıyla floristik özellikler bakımından karşılaştırılan çalışmalar.7 Çizelge 3.1 Araştırma alanına ait iklim verilerinin sağlandığı istasyonlar ve rasat bilgileri Çizelge 3.2 Araştırma alanına yakın yerlere ait aylık ortalama sıcaklık değerleri ( o C).. 13 Çizelge 3.3 Araştırma alanına yakın yerlere ait ortalama düşük (min) sıcaklıklar (m).. 13 Çizelge 3.4 Araştırma alanına yakın yerlere ait ortalama yüksek (max) sıcaklıklar (M) 13 Çizelge 3.5 Araştırma alanına yakın yerlere ait aylık ve yıllık ortalama yağış miktarları (mm) Çizelge 3.6 Araştırma alanına yakın yerlere ait aylık ve yıllık ortalama nispi nem verileri (%) Çizelge 3.7 Araştırma alanına yakın yerlere ait yıllık yağışın mevsimlere dağılımı Çizelge 3.8 Araştırma alanına ait biyoiklimsel sentez Çizelge 5.1 Araştırma alanındaki takson sayısı bakımından en zengin ilk 12 familya Çizelge 5.2 Araştırma alanındaki takson sayısı bakımından en zengin ilk 8 cins Çizelge 5.3 Araştırma alanında tespit edilen taksonların fitocoğrafik bölgelere dağılımı Çizelge 5.4 Araştırma alanında tespit edilen taksonların endemizm oranı Çizelge 5.5 Endemik ve endemik olmayan taksonların tehlike kategorilerine dağılımı. 59 Çizelge 5.6 EN, NT ve LC kategorilerinde yer alan endemik türler Çizelge 6.1 Araştırma alanıyla karşılaştırma yapılan çalışmalar ve takson sayıları Çizelge 6.2 Araştırma alanındaki ve diğer çalışmalardaki en zengin familyaların karşılaştırılması. 65 Çizelge 6.3 Araştırma alanındaki ve diğer çalışmalardaki en zengin cinslerin karşılaştırılması. 66 Çizelge 6.4 Araştırma alanındaki ve diğer çalışmalardaki fitocoğrafik bölgelerin dağılımlarının karşılaştırılması. 68 Çizelge 6.5 Araştırma alanındaki ve diğer çalışmalardaki endemizm durumunun ve oranlarının karşılaştırılması.68 vii

9 HARİTALAR DİZİNİ Harita 1.1 Araştırma bölgesinin Grid Sistemi haritasındaki konumu: A Harita 3.1 Araştırma alanının karayolu haritası... 9 Harita 3.2 Araştırma alanının uydu haritası... 9 Harita 3.3 Araştırma alanının jeolojik haritası viii

10 FAMİLYALAR DİZİNİ 1. APIACEAE (UMBELLIFERAE) APOCYNACEAE ASTERACEAE (COMPOSITAE) BERBERIDACEAE BORAGINACEAE BRASSICACEAE (CRUCIFERAE) CARYOPHYLLACEAE CISTACEAE CONVOLVULACEAE CUPRESSACEAE CUSCUTACEAE CYPERACEAE DIPSACASEAE ELEAGNACEAE EUPHORBIACEAE FABACEAE (LEGUMINOCAEA) FAGACEAE GERANIACEAE GLOBULARIACEAE GUTTIFERAE JUGLANDACEAE LAMIACEAE (LABIATAE) LILIACEAE OROBANCHACEAE PAPAVERACEAE PINACEAE POACEAE (GRAMINEAE) PRIMULACEAE RANUNCULACEAE 22 ix

11 30. RESEDACEAE RHAMNACEAE ROSACEAE RUBIACEAE SCROPHULARIACEAE SOLANACEAE VALERIANACEAE VIOLACEAE.31 x

12 1. GİRİŞ Türkiye, flora bütünlüğü bakımından ele alındığında üç fitocoğrafik bölgenin içerisinde bulunmaktadır. Bu bölgeler kuzeyde Avrupa-Sibirya; doğu ve Orta Anadolu da İran- Turan; güney ve batıda ise Akdeniz fitocoğrafik bölgeleridir. Ülke topoğrafyasının ve özellikle dağ kuşaklarımızın son derece engebeli olması; yükseklik, eğim ve bakının kısa mesafelerde sık sık değişmesine neden olmaktadır. Buna bağlı olarak, dağ kuşaklarında lokal iklim şartlarının ortaya çıkması, vejetasyon formasyonlarının da kısa mesafelerde farklı özellik kazanmasına yol açmıştır. Engebeli topoğrafya relikt bitkilerin barınmasına, bu sahalarda izolasyonun kuvvetli olması da endemik türlerin fazla olmasına yol açmıştır (Akman 1993, Atalay 1994). Türkiye florası % 34,5 gibi yüksek bir endemizm oranına sahiptir. Bu oran Bolanthus (Caryophyllaceae), Ebenus (Fabaceae) gibi cinslerde % 100; Alkanna (Boraginaceae) da % 80, Astragalus (Fabaceae) da % 62 civarındadır. Türkiye, gerek floristik bütünlüğünün zenginliği, gerekse endemizm oranının yüksek oluşu nedeniyle öncelikle yabancı botanikçiler, sonra da Türk botanikçilerin ilgisini çekmiş ve çekmeye devam etmektedir. Değişik iklim, topoğrafya, toprak özellikleri ve 9000 den fazla çiçekli bitki türü ile Türkiye, dünyanın önemli flora bölgelerinden biridir. Türkiye florası üzerine ilk çalışmalar Fransız botanikçi Tournefort tarafından 1700 lerde başlatılmıştır. Tournefort un yılları arasında kuzey Anadolu da yaptığı çalışmaları takiben 1702 de Scherard ve birkaç yıl sonra da Buxboum gibi yabancı botanikçiler Anadolu ve çevresinden bitki toplamışlardır yılında İsviçreli botanikçi Boisser in Anadolu da yaptığı çalışmalar Türkiye florasının araştırılmasında bir başlangıç oluşturmuştur. Boisser 1867 ve 1888 yılları arasında 5 cilt ve 1 ekten oluşan Flora Orientalis adlı eserinde bu çalışmalardan toplanan ve çeşitli Avrupa ülkelerinin herbaryumlarında bulunan bitkileri toplu olarak yayınlamıştır. Boisser den sonra, Bornmüller, Sintenis, Aznavour, Handel-Mazetti, Krause, Czeczott, Schwarz, Huber-Morath, Davis gibi pek çok yabancı araştırmacıların ilgisiyle süren Türkiye florası üzerindeki çalışmalar yerli botanikçilerin de katkılarıyla büyük gelişme göstermiştir. 1

13 Davis ilk defa 1938 yılında ülkemize gelerek Boz dağ, Baba dağ ve Horoz dağından bitki toplamış ve bundan sonraki yıllarda ise ya kendi başına ya da diğer araştırmacılarla ülkemizin hemen her yerini dolaşarak kadar bitki örneği toplamıştır. Davis kendi topladığı örnekleri ve o güne kadar birçok yerli araştırmacının, H. Birand, K. Karamanoğlu, R. Çetik, Y. Akman, E. Yurdakulol, T. Ekim, H. Peşmen, O. Ketenoğlu, M. Vural, Ş. Yıldırımlı, R. İlarslan, A. Güral, M. Doğan, topladığı örnekleri de değerlendirerek 10 ciltten oluşan Flora of Turkey and the East Aegean Islands 1-9 adlı eseri yayınlamıştır. Uzun yıllardan beri araştırılmasına rağmen Türkiye florası henüz kesin olarak saptanamamıştır. Nitekim son yıllarda Türk ve yabancı botanikçiler tarafından yeni taksonların, yeni yayılış alanlarının bulunması ve Türkiye için yeni kayıtlar çıkması bu fikri desteklemektedir. Türkiye florası üzerindeki çalışmaların çok uzun bir geçmişe dayanması, Türkiye florasının çok iyi bilindiği düşüncesini doğurmamalıdır. Şu sebepten ki halen yapılan floristik çalışmalar sonucunda birçok yeni takson, yeni yayılış alanları ve yeni kayıtlar saptanmaktadır. Bu da Türkiye florası üzerinde ayrıntılı araştırmalar yapılması gerektiğini işaret etmektedir. Ayrıca bu konuda Davis, Flora of Turkey adlı eserin editörü olarak yayınladığı makalelerinde (Davis and Hedge 1975, The Flora of Turkey: Past, Present and Future) Türkiye nin bilinen, orta derecede bilinen ve az bilinen veya hiç bilinmeyen alanlarını bir harita üzerinde sınıflandırmıştır. Bu çalışmada Türkiye de çok iyi bilinen bölgelerin bile ayrıntılı olarak araştırılması gerektiğine değinilmiştir. Bu sınıflandırmaya göre, araştırma alanı olarak belirlenen Kazan, Ayaş ilçeleri ve Yenikent beldesi arasında kalan bölge, İran-Turan floristik bölgesinde yer almaktadır. Alan, Davis in Grid sistemine göre A4 karesine girmektedir (Harita 1.1). 2

14 Harita 1.1 Araştırma bölgesinin Grid Sistemi haritasındaki konumu: A4 Araştırma alanı sınırları içinde daha önceden kapsamlı bir çalışma yapılmamıştır. Bu alana yakın yerlerde çeşitli floristik çalışmalar yapılmıştır. Ankara da yapılmış olan diğer çalışmalara bakılacak olursa; O. Ketenoğlu ve Y. Akman ın Ayaş Dağı Florası na Katkılar (1979), S. Başkaraağaç ın Çile Dağının Florası (1985), H. Yavuz un Ayaş, Çanıllı Köyü (Ayaş) ve Kazan Arasında Kalan Bölgenin Florası (1992), D. Aliç in Elmadağ, Bayındır ve Beynam Arasında Kalan Bölgenin Florası (1993), E. Dündar ın Çubuk-Karagöl Arası Hypericum heterophyllum Vent. Bitki Birliğinin Floristik Yapısı (1993), A. Yağcı nın Taşpınar, İncek, Tuluntaş Köyleri Arasında Yayılış Gösteren Step Formasyonunun Floristik Yönden İncelenmesi (1994), A. Yıldırım ın Kocaçay Vadisi, Kızılcahamam - Çeltikçi Arası Segetal Florası (1994), Ö. Varol un yapmış olduğu Akyurt Kalecik arasında Kalan Step Alanlarının Floristik Yönden İncelenmesi (1994), M. Yorgun un Bağlum da Yayılış gösteren Step Formasyonunun Floristik Yönden Araştırılması (1994), G. Akaydın ın Ankara Şehir Florası (1996), R. Yılmaz ın Sarıçal Dağı (Nallıhan) Florası (1996), M. Soydemir in Bayındır Barajı Florası (1997), B. Gökçüoğlu nun Sirkeli, Geldibuldu ve Yakuphasan Köyleri Arasında Kalan Bölgenin Florası (1998), H. Altınözlü nün İmrahor Vadisi Florası (2000), M. Türk ün Tütünlük Tepe ve Çevresinin (Çubuk) Florası (1998), D. Asker in Mamak Kayaş Arasındaki Korunmuş Ağaçlandırma Alanı Florası (1998), F. Özdemir in Peçenek, Yukarı Yurtçu, Aşağı Yurtçu Köyleri Arasındaki Bölgenin Florası (1998), B. B. Pazarcıkcı nın Sarıyar Barajı Gölü 3

15 Çevresinin Floristik Yönden Araştırılması (1998), E. Doğan Güner in Nallıhan Kuş Cenneti Florası (2000), M. B. Güner in Doğandede Tepe ve Çevresi (Beypazarı) Florası (2000), T. Eraslan ın Oyaca, İkizce, Germeyik (Tepeyurt) Köyleri Arasında Kalan Bölgenin Florası (2001), S. Çoban ın Çerkezhöyük, Kargagedik ve Yağlıpınar Köyleri Arasında Kalan Bölgenin Florası (2001), H. Akgül ün Kargalı (Polatlı) ve Gölköy (Kalecik) Köy Meralarının Florası (2001), A. S. Sümbül ün Hüseyingazi Dağı Florası (2004), S. Karaman ın Dua Tepe (Polatlı-Ankara) Florası (2005) çalışmalarıdır. Bu araştırma ile çalışma alanının florasının ortaya çıkarılması, alana yakın bölgelerde bugüne kadar yapılan çalışmalarla karşılaştırma yapılarak floristik benzerlik ve farklılıkların ortaya koyulması, Türkiye florası çalışmalarına katkıda bulunulması, herbaryumdaki bitki örneklerinin zenginleştirilmesi ve bundan sonraki floristik ve korolojik çalışmalara kaynak sağlanması amaçlanmıştır. 4

16 2. MATERYAL VE YÖNTEM Araştırma materyali yılları arasında değişik vejetasyon dönemlerinde (çiçeklenme, meyvelenme ve tohumlanma vs.) toplanan bitkilerdir. Bitki örnekleri en az ikişer adet olmak üzere çiçek ve meyve gibi kısımlarının üzerinde bulunmasına dikkat edilerek toplanmıştır. Toplanan bitkiler modern sistematik kurallara uygun olarak (Seçmen vd. 1989) herbaryum materyali haline getirilmiştir ve Ankara Üniversitesi Herbaryumu (ANK) na yerleştirilmiştir. Bölgenin iklim verileri Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü nden elde edilmiştir. Biyoiklim katları; Emberger in Akdeniz Bölgesi için geliştirdiği Q = 2000.P / M² - m² formülü ile kurak mevsimi tanımlamak için S = PE / M formülüne göre, Akman ve Daget (1971) in çalışmalarından yararlanılarak belirlenmiştir. Bitkilerin teşhisleri, Davis in ( ) editörlüğünde yayınlanmış olan Flora of Turkey and the East Aegean Islands 1-9, Flora of Turkey and the East Aegean Islands (suppl. 1), Vol 10 ve Flora of Turkey and the East Aegean Islands (suppl. 2) Vol 11 flora kitapları başta olmak üzere, İngilizce Türkçe Botanik Klavuzu (Baytop, 1998) adlı sözlük kullanılmıştır. Ayrıca teşhis edilen bitkilerin kontrolünde Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Herbaryumu (ANK) ndan yararlanılmıştır. Flora listesinde taksonlar, Türkiye Florası (Davis ) ndaki filogenetik sıraya uygun biçimde sıralanmıştır. Fakat Rubiaceae familyası Türkiye Florası nda 4. ciltte olması gerekirken 7. ciltte verilmiştir. Çalışmada bu familya, Türkiye Florası ndaki numarasına göre listede yerini almıştır. Otör isimleri Türkiye Florası ndaki şekliyle verilmiştir. Örneklerin familya adları koyu, tür adları italik ve koyu yazılmıştır. Endemik ve endemik olmayan türlerin IUCN de belirtilen tehlike kategorileri Türkiye Bitkileri Kırmızı Kitabı (Ekim vd. 2000) ve sonrasında (2001 yılında) yapılan değişiklikler ve düzenlemeler esas alınarak yazılmıştır. Bu kısaltmalar ve anlamları Çizelge 2.1 de verilmiştir. 5

17 Çizelge 2.1 IUCN de belirtilen tehlike kategorileri Tehlike Kategorileri EX (Extinct) EW (Extinct in the Wild) CR (Critically Endangered) EN (Endangered) VU (Vulnerable) NT (Near Threatened) LC (Least Concern) DD (Data Deficient) NE ( Not Evaluated) Anlamları Tükenmiş Doğada Tükenmiş Çok Tehlikede Tehlikede Zarar Görebilir Tehdit Altına Girebilir En Az Endişe Verici Veri Yetersiz Değerlendirilmeyen Türlerin ülkemizdeki yayılışlarının daha kolay izlenebilmesi için Davis (1965) in önerdiği Grid sistemi kullanılmıştır. Bu sistemde Türkiye, enlem ve boylamların geçtiği dereceler esas alınarak kuzeyden güneye A, B ve C olmak üzere üç; ve batıdan doğuya doğru ise 1 den 10 a kadar olmak üzere 29 kareye (C10 karesi yok) ayrılmıştır. Buna göre araştırma alanı A4 karesi içindedir. Araştırma alanında farklı ilçeler yer aldığından, ilçe isimlerinin tekrarından kaçınmak amacıyla kısaltmalar kullanılmıştır. Bu kısaltmalar, Simgeler ve Kısaltmalar Dizini nde gösterilmektedir. Bitki listesi hazırlanırken aşağıdaki sıra izlenmiştir: a. Familya e. Tarih b. Cins adı ve otörü f. Toplayıcının adı ve soyadı c. Tür adı ve otörü g. Örnek numarası d. Araştırma alanındaki yayılışı h. Fitocoğrafik Bölgesi 1. Habitat i. Endemizm 2. Yükseklik j. Tehlike kategorisi Toplanan materyaller, demirbaş tespiti yapmak üzere 1001 den başlayarak numaralandırılmıştır. Bitkilerin hangi bitki coğrafyası bölgesine ait olduğunun ve endemik olup olmadığının tespiti için Flora of Turkey and the East Aegean Islands 1-9 6

18 (Davis ), Flora of Turkey and the East Aegean Islands (suppl. 1), Vol 10 (Davis vd. 1988) ve Flora of Turkey and the East Aegean Islands (suppl. 2) Vol 11 (Güner vd. 2000), Flora Orientalis (Boisser ) ve Index Kewensis (1895) kullanılmıştır. Türlere ait örneklerden birer tane ANK da muhafaza edilmektedir. Araştırma alanının jeolojisi ile ilgili bilgiler ve jeoloji haritası Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü nden temin edilmiştir. Tartışma kısmında araştırma alanına coğrafi açıdan yakın olan 4 araştırma alanı seçilmiştir. Bu alanlarda elde edilen sonuçlarla araştırma alanında tespit edilen birtakım bilgiler karşılaştırılmıştır. Çizelge 2.2 de tartışma bölümünde yer verilecek olan floristik çalışmalar gösterilmiştir. Çizelge 2.2 Araştırma alanıyla floristik özellikleri bakımından karşılaştırılan çalışmalar Çalışma Karşılaştırılan Çalışmaların Adları No 1 Kazan, Ayaş, Yenikent Arasında Kalan Bölgenin Florası (Akdeniz 2009) 2 Ayaş, Çanıllı Köyü, Kazan Arasında Kalan Bölgenin Florası (Yavuz 1992) 3 Ankara/Hacıkadın Vadisi Florası Üzerine Bir Araştırma (Yeşilyurt 2008) 4 Kıbrıs Köyü Vadisi (Mamak-Ankara) Florası (Aslan 2007) 5 Kirmir Çayı (Kocaçay) Vadisi Florası Üzerine Bir Araştırma (Tarıkahya 2003) 6 Taşpınar, İncek, Tuluntaş (Ankara) Köyleri Arasında Yayılış Gösteren Step Formasyonlarının Floristik Yönden Araştırılması (Yağcı 1994) 7 Çile Dağının Florası (Başkaraağaç 1985) 8 Ayaş Dağı Florası na Katkılar (Ketenoğlu ve Akman 1979) 7

19 3. ARAŞTIRMA BÖLGESİNİN TANIMI 3.1 Coğrafi Yapısı Kazan (40 o 13' 54'' N ve 32 o 41' 2'' E), Ayaş (40 o 1' 2'' N ve 32 o 20' 54'' E) ilçeleri ve Sincan ilçesine bağlı Yenikent (39 o 57' 34'' N ve 32 o 34' 36'' E) beldesi arasında kalan bölge, Ankara nın kuzeybatısında yer almaktadır. İlçelerin beldeleri ve köyleri, bölgenin başlıca yerleşim yerlerini oluşturmaktadır. Araştırma alanının yüksekliği 700 ile 1100 m arasında değişmektedir. Şekil 3.1 Araştırma alanından bir görüntü (Ormanlık alan, Ayaş) 8

20 Harita 3.1 Araştırma alanının karayolu haritası Harita 3.2 Araştırma alanının uydu haritası 9

21 3.2 Jeolojik Yapısı Ankara kenti ve yakın çevresinde gözlenen başlıca formasyonlar; Dikmen Formasyonu, Volkanik Seri, Akhöyük Formasyonu, Ankara Kili ve Alüvyondur. Proje güzergahında ise Ankara kili ve Alüvyon yer almaktadır. Bölgede temel kaya birimi Paleozoyik-Triyas yaşlı şist ve metagrovaklardan oluşan yer yer spilitik basalt ve andezit blokları ve kireçtaşı mercekleri içeren Dikmen Formasyonudur. Alacaatlı ve Ballıkuyumcu köyleri ile güneyindeki Dereköy ve Deveci köyleri civarında geniş yüzeylenmeleri bulunan Jura yaşlı Alacaatlı formasyonu egemen olarak kireçtaşları ile temsil edilir. Birim içerisinde marn, kiltaşı, kumtaşı, çakıltaşı aratabakaları ve yer yer kum - çakıl seviyeleri görülür. Kent içinde özellikle Ankara Kalesi, Yenimahalle kuzeyi ve Mamak civarında izlenen Miyosen yaşlı volkanik seri genellikle andezit, tüf ve aglomeradan oluşur. Volkanik seri üzerinde yer yer yanal geçişli olarak izlenen Akhöyük Formasyonu kiltaşı, marn ve kil ardalanması ile temsil edilir. Genellikle siltli kil ve kumlu kilden oluşan Pliyosen yaşlı Ankara Kili yer yer kum-çakıl mercekleri ile karbonat konkresyonları içerir (Harita 3.3). Ankara çevresindeki güncel vadi tabanları ve düzlükler Kuvaterner yaşlı alüvyonlarla örtülüdür. Ankara Beypazarı na doğru genel olarak Orta Sakarya bölgesinde yer alan granitoyidler ve genç örtü birimler tarafından temsil edilir (Zoroglu ve Kadıoğlu, 2003). Bu alanda genel anlamda bitümlü şeyller "Hırka (Beypazarı kazası) ve Karaköy (Nallıhan kazası) çevresindeki Bitümlü Şistler" üzerine ilk çalışmalarda bulunmuştur. Koyunağıl kömürlerini ve granitler bölgenin temel kayalarını oluşturmaktadır. Beypazarı havzası ve ortamın sedimanter çökelimleri genel olarak gölsel havza şeklinde kiltaşı, kumtaşı ve evaportik birimler tarafından oluşmuştur (Harita 3.3). 10

22 5 km Harita 3.3 Araştırma alanının jeolojik haritası 3.3 İklimi Bitki türleri iklim elemanlarının ve etmenlerinin ekstrem değerleri arasında hayatlarını devam ettirirler. Bu sınırların dışında bitkilerin büyüme ve gelişme olasılığı yoktur. Her iklim belirli bir bitki topluluğunu belirler ve bunun sonucunda dünya üzerinde bitkilerin dağılışı gerçekleşir. Araştırma alanına ait meteorolojik veriler Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü nden alınmıştır. Araştırma alanına en yakın istasyonlar olan Ankara, Etimesgut Meydan ve Etimesgut istasyonlarının verileri kullanılarak tablolar hazırlanmıştır ve diyagramlar çizilmiştir. İklim değerleri üzerinden yapılan yorumlar için İklim ve Biyoiklim kitabından yararlanılmıştır (Akman 1999). 11

23 Çalışma alanının iklimini açıklayabilmek için bölgede tam rasat yapan Ankara, Etimesgut ve Etimesgut Meydan istasyonlarının verileri ile sadece yağış ölçümlerinin yapıldığı Ayaş meteoroloji istasyonunun verileri kullanılmıştır. Çizelge 3.1 Araştırma alanına ait iklim verilerinin sağlandığı istasyonlar ve rasat bilgileri İstasyon adı Yük. (m) Rasat süresi (yıl) Rasat Ankara Sıcaklık, yağış Etimesgut Sıcaklık, yağış Etimesgut Meyd Sıcaklık, yağış Ayaş Yağış Sıcaklık Ortalama Sıcaklıklar: Araştırma alanındaki ortalama yıllık sıcaklıklar 10,3 o C ile 12,1 o C arasında değişmektedir. Meteoroloji istasyonlarına ait ortalama sıcaklık verileri Çizelge 3.2 de verilmiştir. Ortalama Minimum Sıcaklıklar (m): Araştırma alanında sıcaklık ölçümü yapılan Ankara, Etimesgut ve Etimesgut Meydan meteoroloji istasyonlarında en soğuk ayın minimum sıcaklık ortalaması (m) Ankara da -2,9ºC, Etimesgut Meydan da 3,4ºC, Etimesgut ta -4,9 o C dir. Üç istasyonda da en soğuk ayın minimum sıcaklık ortalaması Ocak ayına rastlamaktadır. Etimesgut meteoroloji istasyonu diğer istasyonlara oranla daha yüksekte yer alması nedeniyle daha soğuktur. Meteoroloji istasyonlarına ait ortalama minimum sıcaklık verileri Çizelge 3.3 te verilmiştir. 12

24 Çizelge 3.2 Araştırma alanına yakın yerlere ait aylık ortalama sıcaklık değerleri ( o C) Çizelge 3.3 Araştırma alanına yakın yerlere ait ortalama düşük (min) sıcaklıklar (m) Çizelge 3.4 Araştırma alanına yakın yerlere ait ortalama yüksek (max) sıcaklıklar (M) 13

25 Ortalama Maksimum sıcaklıklar (M): En sıcak ayın maksimum sıcaklık ortalaması her üç istasyonda da Temmuz ayına rastlamakta olup Ankara istasyonunda 29,9ºC, Etimesgut istasyonunda 30,75ºC, Etimesgut Meydan istasyonunda ise 31,6ºC dir. Meteoroloji istasyonlarına ait ortalama maksimum sıcaklık değerleri Çizelge 3.5 te verilmiştir Yağış Yağış iklimin en önemli elemanlarından biridir. Öyle ki yağış miktarına göre iklim sınıflandırmaları bile yapılmıştır. Bu sınıflandırmada, yıllık yağışı 120 mm den az olan yerler için çöl; mm arasında olan yerler için kurak; mm arasında olan yerler için yarı-kurak; mm arasında olan yerler için orta derecede nemli ve mm arasında olan yerler için de çok nemli ifadeleri kullanılmıştır. Araştırma alanına yakın meteoroloji istasyonlara göre yıllık ortalama yağış Ankara da 397,50 mm, Etimesgut ta 364,86 mm, Etimesgut Meydan da 356,92 mm, sadece yağış rasatı yapılan Ayaş istasyonunda ise 454 mm dir. Bu değerlerle araştırma alanı, yukarıdaki ifadelere göre yarı-kurak olarak belirtilebilir. Mevsimlik Yağışlar Bitkiler için ekolojik açıdan önemli olan toplam yağış miktarından çok yağışın mevsimlere dağılışıdır. Araştırma bölgesindeki meteoroloji istasyonlarında yağışın mevsimlere dağılışına bakıldığında İlkbahar maksimumu ile yaz minimumu dikkat çekmektedir. Üç istasyonda yağış rejimi IKSY olup Doğu Akdeniz Yağış Rejimi 2. tipi ile karakterize edilmektedir. Bu üç istasyonda da yaz yağışı mm arasında değişmekte olup bitki gelişimi için oldukça yetersizdir. Sadece yağış ölçümü verileri temin edilen Ayaş istasyonunda ise yağış rejimi KISY dir ve Doğu Akdeniz Yağış Rejimi 1. tipi ile karakterize edilir. Araştırma Bölgesindeki meteoroloji istasyonlarına ait mevsimsel yağış verileri Çizelge 3.5 te verilmiştir. 14

26 Nispi Nem Nispi nem bitkilerin su bilançosunu etkileyen önemli bir ekolojik faktördür. Araştırma bölgesindeki meteoroloji istasyonlarında yıllık ortalama nispi nem % 61 ile %67 arasında değişmektedir. Ancak bu değerler özellikle kuraklığın hissedildiği yaz aylarında daha da düşerek %47 ile %53 arasında değişmektedir. Çizelge 3.6 da araştırma alanının nispi nem verileri gösterilmiştir. Biyoiklimsel Sentez Araştırma alanının doğal bitki örtüsü ve vejetasyonunun yapısı, bölgenin Akdeniz ikliminin etkisi altında olduğunu göstermektedir. Akdeniz ikliminin en belirgin özelliği, yağışların soğuk ve nispeten soğuk mevsimlerde yoğunlaşmış olması, fotoperiyodizmin hem günlük hem de mevsimlik olması, kurak mevsimin yaz olması ve bu yaz kuraklığının maksimum bir sıcaklıkla uyuşmasıdır. Akdeniz havzasının kışın alçak basıncın etkisinde bulunmakta ve kuzey Avrupa üzerinden gelen Atlantik hava akımı nedeniyle bol yağış almaktadır. Yazın ise Atlas okyanusundan gelerek Basra körfezine doğru yönelen hava akımları soğuk enlemlerden sıcak enlemlere doğru uzanırken ısınarak kuru bir karakter kazanır. Bu nedenle yaz ayları hemen hemen yağışsız ve kurak geçer (Erinç 1969). Akdeniz iklimleri üzerinde çalışan Akman, Daget ve Emberger gibi araştırıcılar, çok geniş bir alana hitap eden Akdeniz ikliminin yükseklik arttıkça kıyı kesimlerden iç kısımlara doğru gidildikçe tedrici olarak farklılaşmasını göz önüne alarak bu iklim tipini birçok alt biyoiklim katlarına ayırmışlardır (Akman 1999). Araştırma bölgesinin iklimini tanımlayabilmek için Ankara, Etimesgut, Etimesgut Meydan ve Ayaş istasyonlarına ait veriler Akman ve Daget (1971)'in çalışmaları göz önüne alınarak değerlendirilmiştir. Veriler Çizelge 3.7 de özetlenmiştir. 15

27 Araştırma bölgesinde yıllık ortalama sıcaklık 10,3 o C ile 12,1 o C arasında değişmektedir. Bu fark Etimesgut meteoroloji istasyonunun diğer istasyonlara göre daha yüksekte yer almasından kaynaklanmaktadır. Ortalama sıcaklık Etimesgut istasyonunda Ocak ayında 0 o C nin altında olup sadece bu ayda mutlak don olayından söz edilebilir. Diğer istasyonlarda mutlak don olayı söz konusu değildir. 16

28 Çizelge 3.5 Araştırma alanına yakın yerlere ait aylık ve yıllık ortalama yağış miktarları (mm) Çizelge 3.6 Araştırma alanına yakın yerlere ait aylık ve yıllık ortalama nispi nem verileri (%) Çizelge 3.7 Araştırma alanına yakın yerlere ait yıllık yağışın mevsimlere göre dağılımı 17

29 Canlılar için ortalama sıcaklıklardan çok minimum ve maksimum sıcaklıklar önemlidir. Çünkü her canlı yaşamını belirli maksimum ve minimum değerler arasında sürdürür. Araştırma bölgesinde en sıcak ayın maksimum sıcaklık ortalaması (M) her üç istasyonda da Temmuz ayına rastlamakta ve 29,91 o C ve 31,61 o C değerleri arasında değişmektedir. Bitkiler için yüksek sıcaklıklar kadar düşük sıcaklıklar da ekolojik bakımdan önemlidir. En soğuk ayın minimum sıcaklık ortalaması (m) -4,92 o C ile -2,96 o C değerleri arasında değişmektedir ve her üç istasyonda da Ocak ayına rastlamaktadır. Buna göre araştırma bölgesinde Kasım, Aralık, Ocak ve Şubat aylarında muhtemel bir don olayından söz edilebilir. Araştırma bölgesinde yıllık yağışlar Ankara da 397,50 mm, Etimesgut ta 364,86 mm, Etimesgut Meydan da 356,92 mm dir. Buna göre güneyden kuzeye doğru yıllık ortalama yağış artmaktadır. Yağış artışına bağlı olarak bitki örtüsü de buna paralel olarak değişmektedir. Zira araştırma bölgesinin güney kesimlerinde daha çok yastık şeklindeki kamefitlerin hakim olduğu step vejetasyonu hakim iken kuzeye doğru yer yer Quercus pubescens toplulukları hakim duruma geçmektedir. Araştırma bölgesinde mevcut meteoroloji istasyonunda IKSY ve KISY tipi yağış rejimi görülür ki bu yağış rejimleri sırasıyla Doğu Akdeniz yağış rejiminin ikinci tipini ve birinci tipini oluştururlar. IKSY nin diğer bir açıklaması, yılın en yağışlı mevsimi ilkbahar iken en kurak mevsimi de yazdır. Bu yağış rejimi tipi Afyon, Ankara, Çorum, Niğde, Nevşehir ve Kayseri civarlarında oldukça geniş bir alanda yaygındır. KISY ifadesi de en yağışlı mevsimin kış, en kurak mevsimin yaz olduğu şeklinde açıklanabilir. Floristik yapıda da Doğu Akdeniz yağış rejiminin ikinci tipinin özelliklerini görmek mümkündür. Zira araştırma bölgemizde İran-Turan fitocoğrafik bölgesine ait türler yaygın ve dominant olmakla birlikte alanda, primer olan Akdeniz vejetasyon kalıntılarını görmek mümkündür. Araştırma bölgesindeki istasyonlara ait Şekil teki yağış-sıcaklık diyagramlardan da görüleceği gibi üç istasyonda da belirgin bir kuraklık görülmektedir. 18

30 Şekil 3.2 Etimesgut Meydan İstasyonuna ait ombro-termik diyagram Şekil 3.3 Ankara İstasyonuna ait ombro-termik diyagram 19

31 Şekil 3.4 Etimesgut İstasyonuna ait ombro-termik diyagram Kurak devrenin tespiti, Gaussen metoduna göre yapılmış olup Mayıs, Haziran, Temmuz, Ağustos, Eylül aylarında yağış miktarı sıcaklığın iki katına eşit ya da dahaa düşüktür. Bölgedeki meteoroloji istasyonlarının bulunduğu yükseklik ve değerler yakın olduğuu için sadece Etimesgut meteoroloji istasyonunda kuraklık indisi hesaplanmıştır. Bu istasyondaa Emberger kuraklık indisi (S=PE/M) 2 dir. Bilindiği gibi S değerleri 5'den küçük olduğunda iklim Akdenizli, 5 ile 7 arasında Yarı-Akdenizli ve 7' 'den büyük olduğunda Okyanus iklimidir. Embergerr yağış-sıcaklık emsali (Q), en soğuk ayın minimum sıcaklık ortalaması (m) ile birlikte kullanıldığında ekolojik bir önem arz eder. Bu iki değer birlikte göz önüne alınarak Emberger iklim diyagramına uygulandığında aşağıdaki sonuç ortaya çıkar; İstasyon Etimesgut Q 36 Biyoiklim Tipi Yarı-kurakk alt çok soğuk Akdeniz iklimi Yukarıdaki sonuçlardan da görüleceği gibii araştırma bölgesi Yarı kurak alt çok soğuk Akdeniz ikliminin etkisi altındadır. Araştırma bölgesi fitocoğrafik açıdan İran-Turann 20

32 floristik bölge sınırları içinde yer almakla birlikte Akdeniz kökenli türlerin de önemli sayılabilecek bir oranda bulunması, Akdeniz ikliminin etkisi altında olduğunun bir göstergesidir. Araştırma bölgesinin yaygın ve dominant vejetasyon tipi yastık şeklindeki kamefitlerin hakim olduğu step vejetasyonudur. Bununla birlikte özellikle yağışın kısmen artış gösterdiği kuzey kesimlerde yer yer Quercus pubescens gibi sekonder kökenli Akdeniz vejetasyon tiplerinin kalıntılarına rastlamak da mümkündür. Etimesgut istasyonu verilerine göre hesaplanmış olan değerler toparlanınca Çizelge 3.8 ortaya çıkmaktadır. Çizelge 3.8 Araştırma alanına ait biyoiklimsel sentez İstasyon h (m) P (mm) M ( o C) m ( o C) Q S Yağış rejimi Biyoiklim tipi Etimesgut ,86 30,75-4, İKSY Doğu Akdeniz yağış rejimi 2. tipi Yarı-kurak alt çok soğuk Akdeniz iklimi 21

33 4. ARAŞTIRMA BULGULARI 4.1 Araştırma Alanının Florası SPERMATOPHYTA GYMNOSPERMAE 1. PINACEAE 1. PINUS L. 1. Pinus nigra Arn. subsp. pallasiana (Lamb.) Holmboe Y, orman, 850 m, , S. Akdeniz CUPRESSACEAE 1. JUNIPERUS L. 2. Juniperus oxycedrus L. subsp. oxycedrus L. A, Ayaş beli, orman açıkları, 1060 m, , S. Akdeniz ANGIOSPERMAE DICOTYLEDONAE 3. RANUNCULACEAE 1. NIGELLA L. 3. Nigella segetalis Bieb. A, tarla kenarı, 910 m, , S. Akdeniz CONSOLIDA (DC.) S. F. Gray 4. Consolida orientalis (Gay) Schröd A, ekili alanlar, 850 m, , S. Akdeniz 1347a. Y, yol kenarı, 780 m, , S. Akdeniz 1347b. 5. C. regalis S. F. Gray subsp. paniculata (Host) Soo var. paniculata Host 22

34 K, step, 900 m, , S. Akdeniz K, ekili alanlar, 900 m, , S. Akdeniz A, step, 960 m, , S. Akdeniz C. glandulosa (Boiss. & Huet) Bornm. A, ekili arazi, 960 m, , S. Akdeniz Endemik. İran Turan. LC. 7. C. hellespontica (Boiss.) Chater K, step, 780 m, , S. Akdeniz Endemik. EN. 3. ADONIS L. 8. Adonis aestivalis L. subsp. aestivalis L. Y, ekili alan, 855 m, S. Akdeniz A, kayalık yamaçlar, 890 m, , S. Akdeniz A. flammea Jacq. A, step, 869 m, , S. Akdeniz 1351a. Y, İOF köyü, 800 m, , S. Akdeniz 1351b. A, Ayaş beli, taşlı yamaçlar, 1060 m, , S. Akdeniz 1352c. 4. RANUNCULUS L. 10. Ranunculus oxyspermus Wild. A, tarla, 800 m, , S. Akdeniz R. reuterianus Boiss. Y, taşlı yamaçlar, 925 m, , S. Akdeniz Endemik. LC. 12. R. illyricus L. subsp. illyricus L. A, ekili alanlar, 925 m, , S. Akdeniz R. arvensis L. Y, taşlı yamaçlar, , S. Akdeniz CERATOCEPHALUS Moench. 14. Ceratocephalus falcatus (L.) Pers. 23

35 Y, Akçaören, çayırlık alan, 855 m, , S. Akdeniz BERBERIDACEAE 1. BERBERIS L. 15. Berberis crataegina DC. A, Ayaş beli, taşlı yamaçlar, 1060 m, , S. Akdeniz PAPAVERACEAE 1. GLAUCIUM Adans. 16. Glaucium corniculatum (L.) Rud. subsp. refractum (Nab.) Cullen K, step, 780 m, , S. Akdeniz K, tarla kenarı, 800 m, , S. Akdeniz G. grandiflorum Boiss. & Huet. var. torquatum Cullen A, Ayaş beli, 1060 m, , S. Akdeniz İran Turan. Endemik. EN. 2. ROEMERIA Medik. 18. Roemeria hybrida (L.) DC. subsp. hybrida A, sürülmüş alanlar, 858 m, , S. Akdeniz PAPAVER L. 19. Papaver rhoeas L. Y, yol kenarı, 800 m, , S. Akdeniz P. commutatum Fisch. & Mey. subsp. euxinum Kadereit A, taşlı yamaçlar, 960 m, , S. Akdeniz Öksin. Endemik. EN. 21. P. syriacum Boiss. & Blanche A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz P. dubium L. A, ekili arazi, 900 m, , S. Akdeniz A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz

36 4. HYPECOUM L. 23. Hypecoum procumbens L. Y, çayırlık alan, 850 m, , S. Akdeniz A, tarla kenarı, 91 m, , S. Akdeniz 1096, Akdeniz. 24. H. imberbe Sibth. & Sm. Y, Akçaören, çayırlık alan, 800 m, , S. Akdeniz H. pendulum L. A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz FUMARIA L. 26. Fumaria vailantii Lois. A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz F. parviflora Lam. A, yola yakın boş arazi, 920 m, , S. Akdeniz A, ekili arazi kenarı, 93 m, , S. Akdeniz BRASSICACEAE (CRUCIFERAE) 1. BRASSICA L. 28. Brassica elongata Ehrh. Y, yol kenarı, 855 m, , S. Akdeniz SINAPIS L. 29. Sinapis arvensis L. A, boş alan, 960 m, , S. Akdeniz HIRSCHFELDIA Moench 30. Hirschfeldia incana (L.) Lag. - Foss. Y, Akçaören, çayırlık alan, 800 m, , S. Akdeniz Y, yol kenarı, 855 m, , S. Akdeniz

37 4. DIPLOTAXIS DC. 31. Diplotaxis tenuifolia (L.) DC. Y, yol kenarı, 855 m, , S. Akdeniz ERUCA Miller 32. Eruca sativa Miller Y, yol kenarı, 855 m, , S. Akdeniz RAPHANUS L. 33. Raphanus raphanistrum L. K, ekili alanlar, 710 m, , S. Akdeniz A, step, 900 m, , S. Akdeniz CONRINGIA Adans. 34. Conringia orientalis (L.) Andrz. K, step, 700 m, , S. Akdeniz C. perfoliata (C. A. Mey.) Busch A, Ayaş beli, taşlı yamaçlar, 1060 m, , S. Akdeniz LEPIDIUM L. 36. Lepidium perfoliatum L. Y, hareketli taşlı yamaçlar, 780 m, , S. Akdeniz Y, yol kenarı, 855 m, , S. Akdeniz CARDARIA Desv. 37. Cardaria draba (L.) Desv. subsp. draba Y, tarla kenarı, 790 m, , S. Akdeniz Y, Akçaören, çayırlık alan, , S. Akdeniz Y, yol kenarı, 855 m, , S. Akdeniz IBERIS L. 38. Iberis taurica DC. 26

38 A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz AETHIONEMA R. Br. 39. Aethionema capitatum Boiss. & Bal. A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz Endemik. NT. 40. Ae. armenum Boiss. A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz İran Turan. 12. THLASPI L. 41. Thlaspi perfoliatum L. Y, İOF, çayırlık alan, 840 m, , S. Akdeniz A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz T. violascens Boiss. A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz 1230 Endemik. LC. 13. CAPSELLA Medik. 43. Capsella bursa-pastoris (l.) Medik. Y, tarla kenarı, 850 m, , S. Akdeniz Y, Akçaören, çayırlık alan, 860 m, , S. Akdeniz Y, yol kenarı, 855 m, , S. Akdeniz BOREAVA Jaub. & Spach 44. Boreava orientalis Jaub. & Spach Y, yol kenarı, , S. Akdeniz A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz MYAGRUM L. 45. Myagrum perfoliatum L. A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz

39 16. ALYSSUM L. 46. Alyssum linifolium Steph ex Wild. var. linifolium Y, İOF, çayırlık alan, 830 m, , S. Akdeniz A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz A. blepharocarpum Dudley & Hub. Mor. Y, Akçören, boş arazi, 800 m, , S. Akdeniz 1205a. Y, İOF, çayırlık alan, 810 m, , S. Akdeniz 1205b. A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz İran Turan. Endemik. NT. 48. A. alyssoides (L.) L. Y, tahrip olmuş alanlar, 855 m, , S. Akdeniz Y, Akçören, boş arazi, 800 m, , S. Akdeniz A. desertorum Stapf. var. desertorum A, boş arazi, 950 m, , S. Akdeniz A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz A. minus (L.) Rothm. var. micranthum (Mey.) Dudley A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz A. stapfii Vierh. A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz İran Turan. 52. A. strigosum Banks & Sol. subsp. cedrorum (Schott & Kotschy) Dudley A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz A. xanthocarpum Boiss. A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz A. hirsutum Bieb.var. caespitosum Dudley A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz İran Turan. Endemik. NT. 55. A. paphlagonicum (Hausskn.) Dudley A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz İran Turan. Endemik. LC. 56. A. tortuosum Willd. A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz

40 Avrupa Sibirya. 17. EROPHILA DC. 57. Erophila verna (L.) Chevall subsp. verna Y, İOF, eğilmli arazi, 855 m, , S. Akdeniz ARABIS L. 58. Arabis nova Vill. A, boş alan, 960 m, , S. Akdeniz A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz MATTHIOLA R. Br. 59. Matthiola longipetala (Vent.) DC. subsp. bicornis (Sibth. & Smith) P.W. Ball A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz CHORISPORA DC. 60. Chorispora syriaca Boiss. Y, çayırlık alan, 800 m, , S. Akdeniz Y, Akçaören, ekili araziler, , S. Akdeniz İran Turan. 21. HESPERIS L. 61. Hesperis balansae Fourn. subsp. balansae Fourn. A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz Endemik. Doğu Akdeniz. EN. 22. ERYSIMUM L. 62. Erysimum thyrsoideum Boiss. subsp. ponticum (Hausskn. & Bornm. ) Cullen A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz Endemik. LC. 63. E. smyrnaeum Boiss. & Bal. A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz

41 64. E. repandum L. Y, boş alan, 880 m, , S. Akdeniz SISYMBRIUM L. 65. Sisymbrium altissimum L. A, ekili arazi, 970 m, , S. Akdeniz Y, yol kenarı, 855 m, , S. Akdeniz DESCURAINIA Webb. & Berth. 66. Descurainia sophia (L.) Webb. ex Prantl Y, boş arazi, 855 m, , S. Akdeniz A, terk edilmiş yerler, 960 m, , S. Akdeniz Y, Akçaören, çayırlık alan, 800 m, , S. Akdeniz CAMELINA Crantz 67. Camelina laxa C. A. Mey. A, step, 960 m, , S. Akdeniz C. rumelica Vel. A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz C. hispida Boiss. var. hispida A, boş alan, 960 m, , S. Akdeniz RESEDACEAE 1. RESEDA L. 70. Reseda lutea L. var. lutea K, dere yatağı, 780 m, , S. Akdeniz R. lutea L. var. nutans Boiss. A, tarla, 1000 m, , S. Akdeniz CISTACEAE 1. HELIANTHEMUM Adans. 72. Helianthemum nummularium (L.) Miller subsp. ovatum (Viv.) Schinz & Thellung 30

42 A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz VIOLACEAE 1. VIOLA L. 73. Viola occulta Lehm. Y, İOF, çayırlık alan, 800 m, , S. Akdeniz A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz V. parvula Tineo. Y, çayırlık alan, 780 m, , S. Akdeniz V. kitaibeliana Roem. & Schult. A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz CARYOPHYLLACEAE 1. ARENARIA L. 76. Arenaria serpyllifolia L. A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz CERASTIUM L. 77. Cerastium chlorifolium Fisch. & Mey. A, tarla, 960 m, , S. Akdeniz C. perfoliatum L. A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz HOLOSTEUM L. 79. Holosteum marginatum C. A. Mey. A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz H. umbellatum L. var. umbellatum A, çayırlık, 990 m, , S. Akdeniz A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz H. umbellatum L. var. glutinosum (Bieb.) Gay Y, Akçaören, çayırlık alan, 780 m, , S. Akdeniz A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz

43 4. SILENE L. 82. Silene supina Bieb. subsp. pruniosa (Boiss.) Chowdh. A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz S. vulgaris (Moench) Garcke var. vulgaris A, mezarlık bahçesi, 970 m, , S. Akdeniz S. dichotoma Ehrh. subsp. dichotoma A, boş alan, 990 m, , S. Akdeniz GUTTIFERAE 1. HYPERICUM L. 85. Hypericum perforatum L. A, tarla, 960 m, , S. Akdeniz GERANIACEAE 1. GERANIUM L. 86. Geranium tuberosum L. subsp. tuberosum Y, taşlı tamaçlar, 780 m, , S. Akdeniz A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz ERODIUM L'Hérit 87. Erodium absinthoides Willd. subsp. absinthoides A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz İran Turan. Endemik. LC. 88. E. cicutarium (L.) L'Hérit subsp. cicutarium Y, step, 800 m, , S. Akdeniz A, boş alan, 980 m, , S. Akdeniz Y, Akçaören, çayırlık alan, 800 m, , S. Akdeniz E. acaule (L.) Becherer & Thell Y, çayırlık alan, 855 m, , S. Akdeniz Akdeniz. 32

44 13. RHAMNACEAE 1. PALIURUS Miller 90. Paliurus spina-christi Miller A, ormanlık alan, 1020 m, , S. Akdeniz FABACEAE (LEGUMINOSAE) 1. GENISTA L. 91. Genista sessilifolia DC. A, Ayaş beli, aşınmış yamaşlar, 1060 m, , S. Akdeniz İran Turan. 2. COLUTEA L. 92. Colutea cilicica Boiss. & Bal K, dere yatağı, 780 m, , S. Akdeniz ASTRAGALUS L. 93. Astragalus microcephalus Willd. Y, Akçaören, aşınmış arazi, 790 m, , S. Akdeniz İran Turan. 94. A. ponticus Pall. A, step, 950 m, , S. Akdeniz A. lycius Boiss. A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz Endemik. LC. 96. A. xylobasis Freyn. & Bornm. var. angustus (Freyn. & Sint.) Freyn. & Bornm. A, boş alan, 980 m, , S. Akdeniz İran Turan. Endemik. LC. 97. A. hirsutus Vahl. A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz Endemik. LC. 98. A. humillimus Freyn. & Sint. A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz

45 Öksin. Endemik. LC. 99. A. sigmoideus Bunge. A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz Endemik. 4. VICIA L Vicia sativa L. subsp. sativa A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz LATHYRUS L Lathyrus digitatus (Bieb.) Fiori. A, tarla kenarı, 970 m, , S. Akdeniz Doğu Akdeniz. 6. ONONIS L Ononis spinosa L. subsp. leiosperma (Boiss.) Sirj. A, aşınmış arazi, 980 m, , S. Akdeniz TRIFOLIUM L Trifolium resupinatum L. var. microcephalum Zoh. Y, yol kenarı, 855 m, , S. Akdeniz MELILOTUS L Melilotus officinalis (L.) Desr. A, boş alan, 980 m, , S. Akdeniz Y, yol kenarı, 855 m, , S. Akdeniz TRIGONELLA L Trigonella rostrata (Boiss. & Bal.) Boiss. A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz İran Turan. Endemik. NT T. spruneriana Boiss. var. spruneriana 34

46 A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz İran Turan T. aurantiaca Boiss. Y, yol kenarı, 855 m, , S. Akdeniz İran Turan T. fischeriana Ser. A, ekili alan, 950 m, , S. Akdeniz İran Turan T. monantha C. A. Meyer subsp. monantha A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz İran Turan. 10. MEDICAGO L Medicago sativa L. subsp. sativa K, boş alan, 780 m, , S. Akdeniz 1012, , S. Akdeniz A, yamaçlar, 980 m, , S. Akdeniz 1155, , S. Akdeniz M. minima (L.) Bart. var. minima A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz M. truncatula Gaertn. var. longiaculeata A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz Akdeniz M. rigidula (L.) All. var. rigidula A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz CORONILLA L Coronilla varia L. subsp. varia A, ekili alanlar, 980 m, , S. Akdeniz HEDYSARUM L Hedysarum varium Willd. K, step, 780 m, , S. Akdeniz İran Turan. 35

47 13. ONOBRYCHIS Adans Onobrychis armena Boiss. & Huet. A, tarla kenarı, 980 m, , S. Akdeniz Endemik. LC O. oxyodontha Boiss. A, mezarlık bahçesi, 970 m, , S. Akdeniz O. hypargyrea Boiss. A, tarla, 990 m, , S. Akdeniz ROSACEAE 1. PRUNUS L Prunus divaricata Ledeb. subsp. divaricata A, taşlı yamaçlar, 980 m, , S. Akdeniz CERASUS Duhamel 120. Cerasus mahaleb (L.) Miller var. mahaleb Y, boş alan, 850 m, , S. Akdeniz POTENTILLA L Potentilla recta L. A, taşlı yamaçlar, 980 m, , S. Akdeniz ROSA L Rosa canina L. K, tahrip olmuş alan, 780 m, , S. Akdeniz A, taşlı yamaçlar, 980 m, , S. Akdeniz CRATAEGUS L Crataegus orientalis Pallas ex Bieb. var. orientalis Y, kayalık yamaç, 810 m, , S. Akdeniz

48 6. PYRUS L Pyrus eleagnifolia Pallas. subsp. eleagnifolia A, taşlı yamaçlar, 980 m, , S. Akdeniz APIACEAE (UMBELLIFERAE) 1. ECHINOPHORA L Echinophora tenuifolia subsp. sibtropiana (Guss.) Tutin K, tahrip olmuş alanlar, 705 m, , S. Akdeniz CORIANDRUM L Coriandrum sativum L. A, taşlı yamaçlar, 980 m, , S. Akdeniz FUERNROHRIA C. Koch Fuernrohria setifolia C. Koch. A, taşlı yamaçlar, 980 m, , S. Akdeniz BIFORA Hoffm Bifora radians Bieb. A, taşlı yamaçlar, 980 m, , S. Akdeniz Y, yol kenarı, 855 m, , S. Akdeniz FERULA L Ferula rigidula DC. K, boş alan, 780 mi, , S. Akdeniz İran Turan. 6. MALABAILA Hoffm Malabaila secacul Banks & Sol. A, taşlı yamaçlar, 980 m, , S. Akdeniz

49 7. ASTRADAUCUS Drude 131. Astradaucus orientalis (L.) Drude K, dere yatağı, 770 m, , S. Akdeniz TURGENIA Hoffm Turgenia latifolia (L.) Hoffm. A, taşlı yamaçlar, 980 m, , S. Akdeniz DAUCUS L Daucus carota L. K, step, 780 m, , S. Akdeniz A, taşlı yamaçlar, 980 m, , S. Akdeniz VALERIANACEAE 1. VALERIANELLA Miller 134.Valerianella coronata (L.) DC. A, taşlı yamaçlar, 980 m, , S. Akdeniz Valerianella vesicaria (L.) Moench A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz DIPSACACEAE 1. CEPHALARIA Schrader ex Roemer & Schultes 136. Cephalaria syriaca (L.) Schrader K, step, 780 m, , S. Akdeniz SCABIOSA L Scabiosa argentea L. A, taşlı yamaçlar, 980 m, , S. Akdeniz S. rotata Bieb. K, step, 780 m, , S. Akdeniz A, taşlı yamaçlar, 980 m, , S. Akdeniz A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz

50 İran Turan. 19. ASTERACEAE (COMPOSITAE) 1. INULA L Inula montbretiana DC. A, taşlı yamaçlar, 980 m, , S. Akdeniz İran Turan. 2. HELICHRYSUM Gaertner 140. Helichrysum noeanum Zahn. K, step, 780 m, , S. Akdeniz İran- Turan. Endemik. LC. 3. CONYZA Less Conyza canadensis (L.) Cronquist K, step, 780 m, , S. Akdeniz SENECIO L Senecio vernalis Waldst. & Kit. A, taşlı yamaçlar, 980 m, , S. Akdeniz A, yol kenarı, 950 m, , S. Akdeniz Y, Akçaören, boş alan, 850 m, , S. Akdeniz A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz S. viscosus L. Y, boş alan, 850 m, , S. Akdeniz ANTHEMIS L Anthemis cretica L. subsp. pontica (Willd.) Grierson A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz A. cretica L. subsp. albida (Boiss.) Grierson A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz A. cretica L. subsp. tenuiloba (DC.) Grierson 39

51 A, taşlı yamaçlar, 980 m, , S. Akdeniz A. tinctoria L. var. pallida DC. A, yol kenarı, 950 m, , S. Akdeniz A. austriaca Jacq. Y, yol kenarı, 850 m, , S. Akdeniz ACHILLEA L Achillea wilhelmsii C. Koch. A, taşlı yamaçlar, 980 m, , S. Akdeniz İran Turan A. phrygia Boiss. & Bal. Y, boş alan, 850 m, , S. Akdeniz İran Turan. Endemik. LC A. millefolium L. subsp. millefolium A, taşlı yamaçlar, 980 m, , S. Akdeniz Avrupa Sibirya A. bieberstenii Afan. A, yol kenarı, 950 m, , S. Akdeniz İran Turan. 7. TANACETUM L Tanacetum armenum (DC.) Schultz Bip. Y, Akçaören, çayırlık, 855 m, , S. Akdeniz ARTEMISIA L Artemisia austriaca Jacq. K, Orhaniye, step, 780 m, , S. Akdeniz CAUSINIA Cass Causinia iconica Hub. Mor. K, step, 800 m, , S. Akdeniz İran Turan. Endemik. NT. 40

52 10. ONOPORDUM L Onopordum acanthium L. K, step, 780 m, , S. Akdeniz CIRSIUM Miller 157. Cirsium vulgare (Savi) Ten. A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz C. leucopsis DC. Y, Mülkköy, tarla, 850 m, , S. Akdeniz Doğu Akdeniz. Endemik. LC C. arvense (L.) Scop. subsp. vestitum (Wimmer & Grab.) Petrak Y, yol kenarı, 855 m, , S. Akdeniz CARDUUS L Carduus nutans L. subsp. nutans sensu lato A, yol kenarı, 950 m, , S. Akdeniz C. pycnocephalus L. subsp. albidus (Bieb. ) Kazmi A, tarla, 950 m, , S. Akdeniz ACROPTILON Cass Acroptilon repens (L.) DC. K, step, 780 m, , S. Akdeniz İran Turan. 14. CENTAUREA L Centaurea virgata Lam. K, step, 780 m, , S. Akdeniz 1020, , S. Akdeniz Y, boş alan, 850 m, , S. Akdeniz A, step, 980 m, , S. Akdeniz İran Turan C. paphlagonica (Bornm.) Wagenitz K, step, 780 m, , S. Akdeniz

53 Endemik. NT C. solstitialis L. subsp. solstitialis K, step, 780 m, , S. Akdeniz C. urvillei DC. subsp. urvillei A, taşlı yamaçlar, 980 m, , S. Akdeniz Doğu Akdeniz C. triumfettii All. A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz C. depressa Bieb. K, step, 780 m, , S. Akdeniz A, taşlı yamaçlar, 980 m, , S. Akdeniz 1144, , S. Akdeniz Y, yol kenarı, 855 m, , S. Akdeniz XERANTHEMUM L Xeranthemum annuum L. K, step, 780 m, , S. Akdeniz 1019, , S. Akdeniz ECHINOPS L Echinops ritro L. K, step, 780 m, , S. Akdeniz Y, boş alan, 850 m, , S. Akdeniz E. microcephala Sm. Y, yol kenarı, 855 m, , S. Akdeniz Akdeniz. 17. CICHORIUM L Cichorium intybus L. Y, boş alan, 850 m, , S. Akdeniz SCORZONERA L Scorzonera cana (C. A. Meyer) Hoffm. var. cana A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz

54 19. TRAGOPOGON L Tragopogon dubius Scop. Y, yol kenarı, 855 m, , S. Akdeniz 1143, , S. Akdeniz TARAXACUM Wiggers 175. Taraxacum serotinum (Waldst & Kit) Poiret Y, Fethiye, çayırlık alan, 860 m, , S. Akdeniz T. phaleratum G. Hagl.ex Rech. Y, İOF, boş alan, , S. Akdeniz 1192, , S. Akdeniz CHONDRILLA L Chondrilla juncea L. var. juncea K, step, 780 m, , S. Akdeniz CREPIS L Crepis macropus Boiss. & Heldr. Y, boş alan, 850 m, , S. Akdeniz Endemik. LC C. pulchra L. subsp. pulchra A, yol kenarı, 950 m, , S. Akdeniz C. alpina L. A, taşlı yamaçlar, 980 m, , S. Akdeniz C. foetida L. subsp. rhoeadifolia (Bieb.) Čelak. K, step, 780 m, , S. Akdeniz 1013, C. sancta (L.) Babc. Y, boş alan, 850 m, , S. Akdeniz A, taşlı yamaçlar, 980 m, , S. Akdeniz Y, İOF, Akçaören, 850 m, , S. Akdeniz 1218, , S. Akdeniz A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz C. setosa Hall. K, step, 780 m, , S. Akdeniz

55 20. PRIMULACEAE 1. ANAGALLIS L Anagallis arvensis L. var. caerulea (L.) Gouan A, taşlı yamaçlar, 980 m, , S. Akdeniz APOCYNACEAE 1. VINCA L Vinca herbacea Waldst. & Kit. A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz CONVOLVULACEAE 1. CONVOLVULUS L Convolvulus arvensis L. K, yol kenarı, 780 m, , S. Akdeniz 1005, , S. Akdeniz A, yol kenarı, 950 m, , S. Akdeniz 1116, , S. Akdeniz Y, yol kenarı, 855 m, , S. Akdeniz CUSCUTACEAE 1. CUSCUTA L Cuscuta europaea L. A, taşlı yamaçlar, 980 m, , S. Akdeniz BORAGINACEAE 1. MYOSOTIS L Myosotis ramosissima Rochel ex Schultes subsp. ramosissima A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz NEOTESTEMA Johnston 189. Neotestema apulum (L.) Johnston Y, boş alan, 850 m, , S. Akdeniz Akdeniz. 44

56 3. MOLTKIA Lehm Moltkia coerulea (Willd.) Lehm. Y, boş alan, 850 m, , S. Akdeniz A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz İran Turan. 4. ONOSMA L Onosma tauricum Pallas ex Willd. var. brevifolium DC. A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz Endemik. LC. 5. CERINTHE L Cerinthe minor L. subsp. auriculata (Ten.) Domac A, taşlı yamaçlar, 980 m, , S. Akdeniz 1111, , S. Akdeniz ANCHUSA L Anchusa leptophylla Roemer & Schuter subsp. leptophylla Y, boş alan, 850 m, , S. Akdeniz A, taşlı yamaçlar, 980 m, , S. Akdeniz A. undulata L. subsp. hybrida (Ten.) Countinho A, yol kenarı, 950 m, , S. Akdeniz Akdeniz A. azurea Miller var. azurea Y, boş alan, 850 m, , S. Akdeniz A, yol kenarı, 950 m, , S. Akdeniz A. pusilla Guşul Y, Yol kenarı, 855 m, , S. Akdeniz A, yol kenarı, 950 m, , S. Akdeniz Y, Akçaören, çayırlık alan, 850 m, , S. Akdeniz

57 25. SOLANACEAE 1. HYOSYAMUS L Hyosyamus niger L. A, taşlı yamaçlar, 980 m, , S. Akdeniz SCROPHULARIACEAE 1. VERBASCUM L Verbascum lasianthum Boiss. ex Bentham A, yol kenarı, 950 m, , S. Akdeniz V. cheiranthifolium Boiss. var. asperulum (Boiss.) Murb. K, step, 780 m, , S. Akdeniz Endemik. LC. 2. LINARIA Miller 200. Linaria corifolia Desf. A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz İran Turan. Endemik. LC L. simplex (Willd.) DC. A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz Akdeniz. 3. DIGITALIS L Digitalis lamarckii Ivan. A, taşlı yamaçlar, 980 m, , S. Akdeniz İran Turan. Endemik. LC. 4. VERONICA L Veronica arvensis L. A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz Avrupa Sibirya V. triphillos L. 46

58 Y, boş alan, 850 m, , S. Akdeniz 1079, Akçaören, , S. Akdeniz A, taşlı yamaçlar, 980 m, , S. Akdeniz V. persica Pioret. Y, boş alan, 850 m, , S. Akdeniz 1089, Akçaören, , S. Akdeniz V. triloba (Opiz.) Kerner Y, Akçaören, boş alan, 850 m, , S. Akdeniz V. hederifolia L. Y, boş alan, 850 m, , S. Akdeniz 1080, Akçaören, , S. Akdeniz V. multifida L. Y, boş alan, 850 m, , S. Akdeniz A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz İran Turan. Endemik. LC. 5. BUNGEA C. A. Meyer 209. Bungea trifida (Vahl) C. A. Meyer A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz İran Turan. 27. OROBANCHACEAE 1. OROBANCHE L Orobanche anatolica Boiss. & Reuter A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz GLOBULARIACEAE 1. GLOBULARIA L Globularia trichosantha Fisch. & Mey. A, orman arazisi, 980 m, , S. Akdeniz Y, İOF, boş alan, 850 m, , S. Akdeniz A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz

59 29. LAMIACEAE (LABIATAE) 1. AJUGA L Ajuga chamaepitys (L.) Schreber subsp. chia (Schreber) Arcangeli var. chia K, step, 780 m, , S. Akdeniz A, yol kenarı, 950 m, , S. Akdeniz TEUCRIUM L Teucrium chamaedrys L. subsp. chamaedrys L. A, taşlı yamaçlar, 980 m, , S. Akdeniz Avrupa Sibirya T. polium L. K, step, 780 m, , S. Akdeniz A, taşlı yamaçlar, 980 m, , S. Akdeniz SCUTELLARIA L Scutellaria orientalis L. subsp. pinnatifida Edmondson A, taşlı yamaçlar, 980 m, , S. Akdeniz PHLOMIS L Phlomis pungens Willd. var. pungens K, step, 780 m, , , S. Akdeniz P. armeniaca Willd. A, taşlı yamaçlar, 980 m, , S. Akdeniz İran Turan. Endemik. LC. 5. LAMIUM L Lamium garganicum L. subsp. reniforme (Montbret & Aucher ex Bentham) R. Mill A, taşlı yamaçlar, 980 m, , S. Akdeniz L. amplexicaule L. Y, boş alan, 850 m, , S. Akdeniz 1088, Akçaören , S. Akdeniz 1222, İOF, , S. Akdeniz

60 A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz İran Turan. 6. WIEDEMANNIA Fisch. & Mey Wiedemannia orientalis Fisch. & Mey. Y, yol kenarı, 855 m, , S. Akdeniz A, taşlı yamaçlar, 980 m, , S. Akdeniz 1146, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz İran Turan. Endemik. LC. 7. STACHYS L Stachys cretica L. subsp. anatolica Rech. A, taşlı yamaçlar, 980 m, , S. Akdeniz 1175 İran Turan. Endemik. LC S. annua (L.) L. subsp. annua var. lycaonica Bhattacharjee A, taşlı yamaçlar, 980 m, , S. Akdeniz İran Turan. 8. THYMUS L Thymus sipyleus Boiss. subsp. rosulans (Borbàs) Jalas A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz T. leucostomus Hausskn. & Velen. var. leucostomus A, taşlı yamaçlar, 980 m, , S. Akdeniz T. longicaulis C. Presl subsp. longicaulis var. subisophyllus (Barbàs) Jalas A, taşlı yamaçlar, 980 m, , S. Akdeniz SALVIA L Salvia cryptantha Montbret & Aucher A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz İran Turan. Endemik. LC S. syriaca L. A, taşlı yamaçlar, 980 m, , S. Akdeniz

61 İran Turan S. virgata Jacq. A, taşlı yamaçlar, 980 m, , S. Akdeniz İran Turan. 30. ELAEGNACEAE 1. ELAEAGNUS L Elaeagnus angustifolia L. K, step, 780 m, , S. Akdeniz Y, boş alan, 850 m, , S. Akdeniz EUPHORBIACEAE 1. EUPHORBIA L Euphorbia falcata L. subsp. falcata var. falcata A, taşlı yamaçlar, 980 m, , S. Akdeniz E. macroclada Boiss. K, step, 780 m, , S. Akdeniz İran Turan E. virgata Waldst. & Kit. A, taşlı yamaçlar, 980 m, , S. Akdeniz JUGLANDACEAE 1. JUGLANS L Juglans regia L. Y, boş alan, 850 m, , S. Akdeniz FAGACEAE 1. QUERCUS L Quercus pubescens Willd. A, taşlı yamaçlar, 980 m, , S. Akdeniz 1117, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz

62 34. RUBIACEAE 1. ASPERULA L Asperula stricta Boiss. subsp. latibracteata (Boiss.) Ehrend Y, Akçaören, boş alan, 857 m, , S. Akdeniz İran Turan. Endemik. LC A. arvensis L. A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz Akdeniz. 2. GALIUM L Galium verum L. subsp. verum A, taşlı yamaçlar, 980 m, , S. Akdeniz Avrupa Sibirya G. incanum Sm. subsp. elatius (Boiss.) Ehrend A, taşlı yamaçlar, 980 m, , S. Akdeniz İran Turan. 3. CRUCIATA Miller 239. Cruciata taurica (Pallas ex Willd.) Ehrend A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz İran Turan. 4. RUBIA L Rubia tinctorum L. K, step, 780 m, , S. Akdeniz İran Turan. MONOCOTYLEDONAE 35. LILIACEAE 1. ALLIUM L Allium paniculatum L. subsp. paniculatum K, step, 780 m, , S. Akdeniz

63 Akdeniz A. scorodoprasum L. subsp. rotundum (L.) Stearn A, taşlı yamaçlar, 980 m, , S. Akdeniz Akdeniz. 2. ORNITHOGALUM L Ornithogalum sphareocarpum Kerner Y, boş alan, 850 m, , S. Akdeniz O. narbonense L. A, taşlı yamaçlar, 980 m, , S. Akdeniz Akdeniz O. umbellatum L. Y, boş alan, 850 m, , S. Akdeniz O. orthophyllum Ten. A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz MUSCARI Miller 247. Muscari armeniacum Leichtlin ex Baker A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz M. neglectum Guss. Y, Akçaören, boş alan, 850 m, , S. Akdeniz BELLEVALIA Lapeyr Bellevalia clusiana Griseb. Y, boş alan, 850 m, , S. Akdeniz İran Turan. Endemik. LC. 36. CYPERACEAE 1. CAREX L Carex tomentosa L. A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz Avrupa Sibirya. 52

64 37. POACEAE (GRAMINEAE) 1. AEGILOPS L Aegilops speltoides Tausch. var. speltoides A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz A. triuncialis L. subsp. triuncialis A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz HORDEUM L Hordeum geniculatum All. A, taşlı yamaçlar, 980 m, , S. Akdeniz Avrupa Sibirya H. murinum L. subsp. glaucum (Steudel) Tzvelev Y, yol kenarı, 855 m, , S. Akdeniz BROMUS L Bromus japonicus Thunb. subsp. japonicus A, yol kenarı, 950 m, , S. Akdeniz B. tectorum L. A, taşlı yamaçlar, 980 m, , S. Akdeniz B. sterilis L. Y, yol kenarı, 855 m, , S. Akdeniz B. madritensis L. Y, yol kenarı, 855 m, , S. Akdeniz B. tomentellus Boiss. A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , İran Turan B. riparius Rehm. A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz ARRHENATHERUM P. Beauv Arrhenatherum elatius (L.) P. Beauv. Y, yol kenarı, 855 m, , S. Akdeniz

65 Avrupa Sibirya. 5. PHLEUM L Phleum pratense L. A, taşlı yamaçlar, 980 m, , S. Akdeniz Avrupa Sibirya P. montanum C. Koch. subsp. montanum Y, yol kenarı, 855 m, , S. Akdeniz ALOPECURUS L Alopecurus myosuroides Hudson var. myosuroides A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz Avrupa Sibirya. 7. POA L Poa pratensis L. A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz P. angustifolia L. A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz P. timoleontis Heldr. ex Boiss. A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz Doğu Akdeniz P. bulbosa L. A, Ayaş beli, boş alan, 1060 m, , S. Akdeniz

66 5. SONUÇLAR Temmuz 2007 ve Haziran 2009 tarihleri arasında araştırma alanında yapılan günübirlik arazi çalışmalarında 500 civarında bitki örneği toplanmıştır. Bu örneklerin teşhisi sonucunda doğal olarak yetişen 37 familyaya ait 268 tür ve tür altı takson tespit edilmiştir. Araştırma alanından toplanmış olan Spermatophyta divizyosuna ait 268 taksondan 2 si Gymnospermae; 266 sı Angiospermae alt divizyosuna aittir. Angiospermlerin de 240 ı Dicotyledonae; 28 i Monocotyledonae sınıfına dâhildir. Çalışma alanında en fazla taksonu bulunan ilk 12 familyanın adı, takson sayısı ve toplamdaki oranı Çizelge 5.1 de verilmiştir. Asteraceae 45 taksonla araştırılan bölgedeki en zengin familyadır. Asteraceae familyasını sırasıyla 42 taksonla Brassicaceae, 28 taksonla Fabaceae, 18 taksonla Poaceae, 17 taksonla Lamiaceae, 12 şer taksonla Ranunculaceae, Papaveraceae ve Scrophulariaceae ve 9 ar taksonla Caryophyllaceae, Apiaceae, Boraginaceae ve Liliaceae takip eder. Araştırma alanına ait en zengin ilk 8 cins Çizelge 5.2 ve Şekil 5.2 de; taksonların fitocoğrafik bölgelere dağılımı Çizelge 5.3 ve Şekil 5.3 te ve endemizm oranları Çizelge 5.4 ve Şekil 5.4 te gösterilmiştir. 55

67 Çizelge 5..1 Araştırmaa alanındaki takson sayısı bakımından en zengin ilk 12 familya Sıra No Familya Adı Takson Sayısı Oran (%) 1 Asteraceae 45 16,9 2 Brassicaceae 42 15,7 3 Fabaceae 28 10,5 4 Poaceae 18 6,74 5 Lamiaceaee 17 6,37 6 Ranunculaceae 12 4,5 7 Papaveraceae 12 4,5 8 Scrophulariaceae 12 4,5 9 Caryophyllaceae 9 3,4 10 Apiaceae 9 3,4 11 Boraginaceae 9 3,4 12 Liliaceae 9 3,4 Diğerleri Toplam Liliaceae Boraginaceae Apiaceae Caryophyllaceae Scrophulariaceae Papaveraceae Ranunculaceae Lamiaceae Poaceae Fabaceae Brassicaceae Asteraceae Şekil 5.1 Araştırma alanındaki takson sayısıı bakımından en zenginn ilk 12 familya 56

68 Çizelge 5..2 Araştırmaa alanındaki takson sayısı bakımından en zengin ilk 8 cins Sıra no Cins Adı Takson Sayısı Oran (%) 1 Alyssum 11 4,12 2 Astragalus 7 2,62 3 Centaurea 6 2,24 4 Crepis 6 2,24 5 Veronica 6 2,24 6 Bromus 6 2,24 7 Trigonella 5 1,88 8 Anthemis 5 1,88 Diğerleri ,5 Toplam Anthemis Trigonella Bromus Veronica Crepis Centaurea Astragalus Alyssum Şekil 5.2 Araştırma alanındaki takson sayısıı bakımından en zenginn ilk 8 cins 57

69 Çizelge 5..3 Araştırmaa alanında tespit edilen taksonlarınn fitocoğrafik bölgeleree dağılımı Fitocoğrafik Bölge Takson Sayısı Oranı (%) İran - Turan 49 18,3 Akdeniz / Doğu Akdeniz 11 / 4 5,6 Avrupa Sibirya / Öksin 10 / 2 4,5 Çok Bölgeli veya Bilinmeyen ,6 Toplam ,64% 18,3% 5,6% 4,5% İran Turan Akdeniz Avrupa Sibirya Çok Bölgeli veya Bilinmeyen Şekil 5.3 Fitocoğrafik Bölge Spektrumu Çizelge 5..4 Araştırmaa alanında tespit edilen taksonlarınn endemizmm oranı Endemizm Durumuu Endemik Endemik Olmayan Toplam Takson Sayısı Oranı (%) 14,2 85,

70 Endemik Endemik olmayan Şekil 5.4 Endemizm spektrumu Araştırmaa alanında bulunan bitkilerin tehlike sınıflarına göre dağılımı Çizelge 5.5 te gösterilmiştir. Bu çizelgede de belirtildiğii gibi, 38 taksonu endemik olan araştırmaa bulgularından 4 takson EN; 6 takson NT; 27 takson LC kategorilerinde yer almaktadır. Endemik olmayan taksonlardan tehlike kategorilerine giren her hangi bir bulgu yoktur. Bu taksonlardaki bitki adları da Çizelge 5.6 da gösterilmiştir. Çizelge 5..5 Endemik ve endemik olmayan taksonların tehlike kategorilerine göre dağılımı Tehlike Kategoriler EX (Extinct) Tükenmiş EW (Extinct in the wild) Doğada Tükenmiş CR (Critically endangered) Çok Tehlikedee EN (Endangered) Tehlikede VU (Vulnerable) Zarar Görebilir NT (Near threatened) Tehdit Altına Girebilir LC (Least concern) En Az Endişe Verici DD (Data deficient) Veri Yetersiz NE ( Not evaluated) Değerlendirilmeyen Endemikler Endemik olmayanlar

71 Çizelge 5.6 EN, NT ve LC kategorilerinde yer alan endemik türler EN kategorisinde yer alan bitkiler Consolida hellespontica (Boiss.) Chater Glaucium grandiflorum Boiss. & Huet. var. torquatum Cullen Papaver commutatum Fisch. & Mey. subsp. euxinum Kadereit Hesperis balansae Fourn. subsp. balansae Fourn. Familya Ranunculaceae Papaveraceae Papaveraceae Brassicaceae (Cruciferae) NT kategorisinde yer alan bitkiler Aethionema capitatum Boiss. & Bal Alyssum blepharocarpum Dudley & Hub. Mor. Alyssum hirsutum Bieb. var. caespitosum Dudley. Trigonella rostrata (Boiss. & Bal.) Boiss. Causinia iconica Hub. Mor. Centaurea paphlagonica (Bornm.) Wagenitz Familya Brassicaceae (Cruciferae) Brassicaceae (Cruciferae) Brassicaceae (Cruciferae) Fabaceae (Leguminosae) Asteraceae (Compositae) Asteraceae (Compositae) 60

72 Çizelge 5.6 EN, NT ve LC kategorilerinde yer alan endemik türler (devam) LC kategorisinde yer alan bitkiler Consolida glandulosa (Boiss. & Huet) Bornm. Ranunculus reuterianus Boiss. Thlaspi violascens Boiss. Alyssum paphlagonicum (Hausskn.) Dudley Erysimum thyrsoideum Boiss. subsp. ponticum (Hausskn. & Bornm.) Cullen Erodium absinthoides Willd. subsp. absinthoides Astragalus lycius Boiss. Astragalus xylobasis Freyn. & Bornm. var. angustus (Freyn. & Sint.) Freyn. & Bornm. Astragalus hirsutus Vahl. Astragalus humillimus Freyn. & Sint. Astragalus sigmoideus Bunge. Onobrychis armena Boiss. & Huet. Helichrysum noeanum Zahn. Achillea phrygia Boiss. & Bal. Cirsium leucopsis DC. Crepis macropus Boiss. & Heldr. Onosma tauricum Pallas ex Willd. var. brevifolium DC. Verbascum cheiranthifolium Boiss. var. asperulum (Boiss.) Murb. Linaria corifolia Desf. Digitalis lamarckii Ivan. Veronica multifida L. Phlomis armeniaca Willd. Wiedemannia orientalis Fisch. & Mey. Stachys cretica L. subsp. anatolica Rech. Salvia cryptantha Montbret & Aucher Asperula stricta Boiss. subsp. latibracteata (Boiss.) Ehr. Bellevalia clusiana Griseb. Familya Ranunculaceae Ranunculaceae Brassicaceae (Cruciferae) Brassicaceae (Cruciferae) Brassicaceae (Cruciferae) Brassicaceae (Cruciferae) Fabaceae (Leguminosae) Fabaceae (Leguminosae) Fabaceae (Leguminosae) Fabaceae (Leguminosae) Fabaceae (Leguminosae) Fabaceae (Leguminosae) Asteraceae (Compositae) Asteraceae (Compositae) Asteraceae (Compositae) Asteraceae (Compositae) Boraginaceae Scrophulariaceae Scrophulariaceae Scrophulariaceae Scrophulariaceae Lamiaceae (Labiatae) Lamiaceae (Labiatae) Lamiaceae (Labiatae) Lamiaceae (Labiatae) Rubiaceae Liliaceae 61

73 6. TARTIŞMA Bu bölümde araştırma alanına yakın bölgelerde yapılmış diğer floristik ve benzer çalışmaların karşılaştırmaları olacaktır. Araştırma alanıyla karşılaştırma yapılan çalışmalar ve toplam takson sayıları Çizelge 6.1 de gösterilmektedir. Metin içerisinde çizelgede verilen çalışma numaraları ile bahsedilecektir. Çizelge 6.1 Araştırma alanıyla karşılaştırma yapılan çalışmalar ve takson sayıları Çalışma No Çalışma Adı (Yazarı ve yılı) Ayaş, Kazan, Yenikent (Ankara) Arasında Kalan Bölgenin Florası (Akdeniz 2009) Ayaş, Çanıllı Köyü, Kazan Arasında Kalan Bölgenin Florası (Yavuz 1992) Ankara/Hacıkadın Vadisi Florası Üzerine Bir Araştırma (Yeşilyurt 2008) Takson Sayısı Kıbrıs Köyü Vadisi (Mamak-Ankara) Florası (Aslan 2007) Kirmir Çayı (Kocaçay) Vadisi (Güdül-Ankara) Florası Üzerine Bir Araştırma (Tarıkahya 2003) Taşpınar, İncek, Tuluntaş (Ankara) Köyleri Arasında Yayılış Gösteren Step Formasyonlarının Floristik Yönden Araştırılması (Yağcı 1994) Çile Dağının Florası (Başkaraağaç 1985) Ayaş Dağı Florası na Katkılar (Akman ve Ketenoğlu 1979) 387 Karşılaştırma yapılan çalışmalarda takson sayısı bakımından ilk sırada 624 taksonla Kıbrıs Köyü Vadisi (Mamak-Ankara) Florası, ikinci sırada 452 taksonla Kirmir Çayı (Kocaçay) Vadisi (Güdül-Ankara) Florası Üzerine Bir Araştırma, üçüncü sırada 421 taksonla Çile Dağının Florası; dördüncü sırada 387 taksonla Ayaş Dağı Florası na Katkılar; 62

74 beşinci sırada 343 taksonla Ankara/Hacıkadın Vadisi Üzerine Bir Araştırma, altıncı sırada 276 taksonla Taşpınar, İncek, Tuluntaş (Ankara) Köyleri Arasında Yayılış Gösteren Step Formasyonlarının Floristik Yönden Araştırılması, yedinci sırada 268 taksonla Ayaş, Kazan, Yenikent (Ankara) Arasında Kalan Bölgenin Florası ve son sırada da 203 taksonla Ayaş, Çanıllı Köyü, Kazan Arasında Kalan Bölgenin Florası yer almaktadır. Karşılaştırılan araştırma alanlarında yapılan çalışmalardaki takson sayılarındaki farklılık nedenleri olarak çalışma alanlarının büyüklüğü, step vejetasyonunun hakimiyet durumu, derin vadilerin mevcudiyeti ve alan üzerindeki antropojenik etkiler gösterilebilir. Çalışma sonucunda araştırma alanında yayılış gösteren en zengin familyaların karşılaştırılması Çizelge 6.2 de gösterilmiştir. Bu sonuca göre 6 nolu çalışma hariç bütün çalışmalarda Asteraceae familyası ilk sırada yer almaktadır. Bunun nedeni olarak Asteraceae familyasının Türkiye florasının en zengin familyası olması gösterilebilir. Araştırma alanında 45 taksonu tespit edilen Asteraceae familyası, 6 nolu çalışmada ikinci sırada yer almaktadır. Karşılaştırılan çalışmalarda Asteraceae familyasından başka ilk sırada yer alan diğer familya, Fabaceae dir. 6 nolu çalışmada Asteraceae den daha fazla bulunmaktadır. Bu iki familyanın araştırma alanı ve alana yakın yerlerde yapılan çalışmalarda ilk sıralarda yer almasının sebebi olarak, alandaki olumsuzluklardan en az etkilenen familyalar oldukları söylenebilir. Araştırma alanında ikinci sırada yer alan Brassicaceae familyası, 5 nolu çalışmada da en zengin ikinci familya olarak tespit edilmiştir. 2, 3, 4 ve 6 nolu çalışmalarda farklı sıralarda yine en zengin familyalardan biri olarak belirlenmiştir. Yapılan çalışmalar sonucunda araştırma alanında tespit edilen veriler, yakın çevresinde yapılan çalışmalar ile kıyaslandığında en zengin familyalar olarak belirlenen Asteraceae, Brassicaceae, Fabaceae, Poaceae, Boraginaceae, Lamiaceae, Apiaceae, Scrophulariaceae, Ranunculaceae, Caryophyllaceae, Rosaceae, Liliaceae sıralamada benzerlik göstermektedir. Çalışma alanında yayılış gösteren en zengin cinslerin diğer çalışmalarla karşılaştırılması Çizelge 6.3 te gösterilmiştir. Araştırmalar sonucu en çok taksona sahip cins 11 taksonla Alyssum dur. Bu cins 2 ve 5 nolu çalışmalarda da ilk sırada yer almakta, diğerlerinde ise 63

75 en zengin ilk sekiz cins arasında yer almaktadır. İkinci sırada 7 taksonla Astragalus, 2, 3 ve 4 nolu çalışmalarda da aynı sırada bulunmaktadır. Centaurea, Crepis, Veronica, Bromus cinsleri araştırma alanında üçüncü sırada yer alırken karşılaştırılan çalışmalarda farklı sıralardadır. Araştırma alanında yayılış gösteren en zengin cins, alanda tespit edilen ikinci zengin familya olan Brassicaceae dendir. 64

76 Çizelge 6.2 Araştırma alanındaki ve diğer çalışmalardaki en zengin familyaların karşılaştırılması 65

77 Çizelge 6.3 Araştırma alanındaki ve diğer çalışmalardaki en zengin cinslerin karşılaştırılması 66

78 Çalışma alanı ve yakın çevresindeki diğer floristik çalışmaların fitocoğrafik bölgelere dağılımı Çizelge 6.4 te gösterilmiştir. Bu çizelgeye bakıldığında araştırma alanı dahil bütün çalışmalarda araştırma alanında 49 takson ile ilk sırada yer alan İran Turan elementleri, diğer tüm çalışmalarda da ilk sırada yer aldığı görülmektedir. Bu durumun nedeni olarak, araştırmanın ve çevresinde yapılan çalışmaların İran Turan fitocoğrafik bölgesinde yapıldığı gösterilebilir. Fitocoğrafik bölgelere dağılım bakımından araştırma alanında 15 taksonla ikinci sırada yer alan Akdeniz elementleri, 4 nolu çalışma dışında bütün çalışmalarda aynı sırada yer almaktadır. Üçüncü sırada Avrupa Sibirya elementleri, araştırma alanında 12 taksonla temsil edilmektedir ve 4 nolu çalışma hariç karşılaştırma yapılan çalışmalarla aynı sırada yer almaktadır. Endemizm durumu bakımından araştırma alanı yakın diğer çalışmalarla karşılaştırılmıştır. Bu karşılaştırma Çizelge 6.5 te gösterilmiştir. Araştırma alanında tespit edilen 268 taksonun 37 si endemik ve endemizm oranı %14,2 dir. Çizelge incelendiğinde, 6 nolu çalışmada endemizmin %19,56 lık bir oranla en fazla olduğu görülmektedir. 67

79 Çizelge 6.4 Araştırma alanındaki ve diğer çalışmalardaki fitocoğrafik bölgelerin dağılımlarının karşılaştırılması Çizelge 6.5 Araştırma alanındaki ve diğer çalışmalardaki endemizm durumunun ve oranlarının karşılaştırılması 68

80 KAYNAKLAR Akman, Y. et Daget, Ph Quelques Aspects Synoptiques Des Climates de la Turquie. T.5 Fasc. 3 France. Akman, Y Biyocoğrafya. Palme Yayınları, 379 s, Ankara. Akman, Y İklim ve Biyoiklim. Kariyer Matbaacılık, 350 s, Ankara. Akman, Y. et Ketenoğlu, O Contribution à Létude De La Flore Des Montagnes D Ayaş. Communications De La Faculté Des Sciences De L université D Ankara. Serie C2, 23, Supplement: Ankara. Aslan, S Kıbrıs Köyü Vadisi (Mamak-Ankara) Florası. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, 256 s, Ankara. Başkaraağaç, S. ve Ekim, T Çile Dağının Florası. Doğa Bilim Dergisi, Sayı 2, Seri A 2, Cilt 9. Baytop, A İngilizce-Türkçe Botanik Kılavuzu. İstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Yayın No: 70, 375 s, İstanbul. Bülbül, S. A Hüseyingazi Dağı (Ankara) Florası. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, 72 s, Ankara. Çeçen, G Kıbrıs Kanyonunun Florası Üzerine Bir Araştırma. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, 69 s, Ankara. Davis, P. H Flora of Turkey And the East Aegean Islands. Volume 1-9, University Press., Edinburgh. Davis, P. H., Mill, R. R. and Tan, K Flora of Turkey and the East Aegean Islands (Supplement). Volume 10, University Press., Edinburgh. Donner, J Distribution Maps to P. H. Davis, Flora of Turkey. Volume 1-10, Linzer Biol. Breitr, , 135 s, Linz. Ekim, T., Koyuncu, M., Duman, H., Aytaç, Z. ve Adıgüzel, N Türkiye Bitkileri Kırmızı Kitabı (Eğrelti ve Tohumlu Bitkiler). Van Yüzüncüyıl Üniversitesi, Türkiye Tabiatını Koruma Derneği, 246 s, Ankara, Eraslan, Z Oyaca, İkizce, Germeyik Köyleri Arasında Kalan Bölgenin Florası. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, 81 s, Ankara. Erik, S. ve Akaydın, G A4 Karesi (Ankara) İçin Yeni Kayıtlar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12: , Ankara. 69

81 Erinç, S Klimatoloji ve Metodları. İstanbul Üniversitesi Yayınları. No: 994. Taş Matbaası, İstanbul. Kılınç, M., Kutbay, H.G., Yalçın, E. ve Bilgin, A Bitki Ekolojisi ve Bitki Sosyolojisi Uygulamaları, Yayın No: 394, 362 s, Ankara. Küçüker, O Bitki Morfolojisi I. Kapalı Tohumlu Bitkiler. İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Yayınları, Yayın No: 248, 207 s, İstanbul. Seçmen, Ö., Gemici, Y., Leblebici, E., Görk, G. ve Bekat, L Tohumlu Bitkiler Sistematiği. Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Kitaplar Serisi, No: 116, 396 s, İzmir. Tarıkahya, B Kirmir Çayı (Kocaçay) Vadisi (Güdül-Ankara) Florası Üzerine Bir Araştırma. Hacettepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, 183 s, Ankara. Urhanoğlu, H Keçi Dağı (Gölbaşı-Ankara) Florası. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, 55 s, Ankara. Yağcı, A Taşpınar, İncek, Tuluntaş (Ankara) Köyleri Arasında Yayılış Gösteren Step Formasyonlarının Floristik Yönden Araştırılması. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, 78 s, Ankara. Yavuz, H Ayaş, Çanıllı Köyü, Kazan Arasında Kalan Bölgenin Florası. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, 71 s, Ankara. Yeşilyurt, E. B Hacıkadın Vadisi (Ankara) Florası Üzerine Bir Araştırma. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, 87 s, Ankara. Zoroğlu, O. ve Kadıoğlu, Y. K Oymaağaç (Beypazarı-Ankara) Granitoyidinin Jeolojisi ve Petrografisi. G. Ü. Fen Bilimleri Dergisi. 16(2): , Ankara. 70

82 EKLER EK 1 Arazi çalışmalarında araştırma alanında çekilen bazı bitki fotoğrafları EK 2 İklim bölümüne ait hesaplamalar 71

83 EK 1 Arazi çalışmalarında araştırma alanında çekilen bazı bitki fotoğrafları Senecio vernalis Waldst. & Kit. Descurainia sophia (L.) Webb. ex Prantl 72

84 Wiedemannia orientalis Fisch. & Mey. - Endemik Alyssum paphlagonicum (Hausskn.) Dudley - Endemik 73

85 Coronilla varia L. subsp. varia Paliurus spina-christi Miller Holosteum marginatum C. A. Mey. Globularia trichosantha Fisch. & Mey. 74

86 Moltkia coerulea (Willd.) Lehm. Cruciata taurica (Pallas ex Willd.) Ehrend Onosma tauricum Pallas ex Willd. var. brevifolium DC. - Endemik 75

87 Ranunculus reuterianus Boiss. Quercus pubescens Willd. Crepis sancta (L.) Babc. 76

88 Aethionema armenum Boiss. Chorispora syriaca Boiss. 77

89 Geranium tuberosum L. subsp. tuberosum Ayaş Beli genel görünüm 78