Yılan-akrep Zehirlenmeleri

Transkript

1 Yılan-akrep Zehirlenmeleri

2 Dünyada 2500 kadar yılan türü olduğu tahmin edilmekte, 1/3 ü insanlar için tehlikeli

3 Türkiye deki 41yılan türünden 28 i zehirsiz, 1/3 ü zehirlidir. Zehirli yılanların; 10 türü Viperidae(Engerekler) 2 türü Colubridae 1 türü Elapidae(Kobralar) Doğu Karadeniz, Güneydoğu Anadolu, Doğu Anadolu ve Kuzeybatı Trakya da sık görülür

4 Ülkemizde zehirli engerekler ile karşılaşma ihtimali düşüktür. Çünkü; Gündüzleri açık ortamlarda dolaşmazlar. İnsanlar avı değildir. Kendini korumak zorunda kaldığı zaman ısırarak zehirlenme yoluna başvurur.

5

6

7

8 Zehirlenmenin şiddeti Yılanın büyüklüğü Yılanın türü Yaraya bırakılan zehir miktarı ve toksisite derecesi Isırılan bölge Uygulanan ilkyardım girişimleri Kesin tedavinin başlama zamanı Altta yatan hastalıklar Isırılan kişinin yılan zehirine duyarlılığı

9 KLİNİK BULGULAR LOKAL BULGULAR SİSTEMİK BULGULAR

10 LOKAL BULGULAR Isırılan bölgede ve çevresinde ciddi ağrı Isırılan bölgede ödem Ekimoz Hemorajik büller Nekroz Kompartman sendromu Geç Dönemde Abse, Selülitik enfeksiyonlar

11

12

13

14

15

16 SİSTEMİK BULGULAR Nonspesifik semptomlar: Halsizlik Güçsüzlük Nefes darlığı Çarpıntı Terleme Kusma Karın ağrısı Bulanık görme Salivasyon

17 SİSTEMİK BULGULAR Kanama diatezi bulguları: Peteşi Burun kanaması, Dişeti kanaması gibi spontan sistemik kanamalar

18 SİSTEMİK BULGULAR Kardiyovasküler anormallikler: EKG Değişiklikleri Akciğer ödemi Şok bulguları Taşikardi Hipotansiyon

19 SİSTEMİK BULGULAR Nörolojik Bulgular: Konuşma bozukluğu Parestezi Çift görme Solunum felci Kas güçsüzlüğü Şuur bozukluğu Yaygın kas yıkımı:ciddi kas güçsüzlüğü

20 TEDAVİ HASTANE ÖNCESİ: İlkyardım nasıl olmalı? HASTANEDE: Hangi Hastaya Antivenom Tedavi Verelim? Dozu ne olmalı?

21 İLKYARDIM ÖNERİLMEYENLER Turnike Lokal doku ödemi ve doku hipoksisi İnsizyon Damar, sinir, tendon yaralanmaları Vakumla, şırıngayla ya da ağızla emme Enfeksiyon Yara yerine injeksiyon vb.

22

23 İLKYARDIMDA ÖNERİLEN Yara yerini kurcalamadan hafif nemli ıslak bir bezle yara yüzeyi silinmeli Isırılan ekstremite mutlaka hareketsiz hale getirilmeli Değerlendirilmesi için en yakın sağlık merkezine götürülmeli

24 Araştırma ve tedaviyi yönlendirmek amacıyla yılan alınmalıdır. Fakat yılan cansız olmalıdır ve başı korunmalı

25 HASTANEDE Acil serviste tedavi Güvenlik çemberine alınır ABC Monitorizasyon Sıvı tedavisi Tetanoz proflaksisi

26

27 ANTİVENOM ENDİKASYONLARI SİSTEMİK ZEHİRLENME BULGULARI DOKU ZEHİRLENME BULGULARI Isırılan bölgede artan ödem, ekimoz, hemorajik büller, KOMPARTMAN SENDROMU***

28 ANTİVENOM REAKSİYONLARI Erken reaksiyon: dk içinde kaşıntı, ürtiker, anaflaktik şok. Pirojenik reaksiyon: 1-2 saat sonra ateş, üşüme, titreme, deride solukluk. Geç reaksiyon: Ortalama 7 gün sonra serum hastalığı gelişebilir.

29 ANTİVENOM Çocuklara yetişkinlerle aynı dozda antivenom gerekir Deri testi yanlış + oranı yüksek, aynı risk mevcut olduğundan önerilmemekte

30 GEBELİK VE YILAN ISIRMASI Yılanın ısırdığı kişi gebe ise tedavi ve takibimiz çok daha sıkı olmalıdır. Çünkü gebe kadında gelişen koagülopati ablasyo plasenta, abortus gibi ağır komplikasyonlara neden olur TEDAVİ AYNI, KOAGÜLOPATİ ÇOK DAHA HIZLI TEDAVİ EDİLMELİ ÇÜNKÜ FETAL ÖLÜM VE DOLAYISIYLA ANNE ÖLÜM RİSKİ ARTMAKTA!!!!

31 HER SAAT İZLENMESİ GEREKEN BULGULAR Yeni semptom ve bulgular yönünden değerlendirilmeli (şok ve kanama bulguları var mı?) Doku ödeminin yayılımı (Önemli!!!) Nabız hızı ve ritmi-kan basıncı-solunum hızı Nörolojik değerlendirme

32 AKREP SOKMALARI

33 Epidemiyoloji 400 milyon yıldır dünya üzerinde bulunan vertebrasız artropoddur. Tüm dünyada yaygın olarak rastlanır Bilinen 650 tür var Dünyada yılda ortalama vaka Ortalama 800 ölüm Ölümler genelde 6 yaş altı!!!

34 Türkiye de 16 değişik akrep türü tespit edilmiştir.

35 Ülkemizde akrep sokmalarında sık görülen akrep türleri Güneydoğu Anadolu bölgesinde Androctonus crassicauda, Ege bölgesinde Mesobuthus gibbosus tur.

36 Kuyruğunun sonundaki iki bez ürettikleri zehiri iğne içerisindeki kanalla dışarıya akıtır. Bezi saran düz kaslar, salgının dışarıya iletilmesini sağlar. Yürürken kuyruklarını yukarıya kaldırırlar ve sokmaya hazır beklerler.

37 Semptomlar Semptomlar akrep sokması sonucu hemen başlar Lokal ve sistemik bulgular ortaya çıkar Birkaç saat içinde en yüksek seviyeye ulaşır saat sürebilir

38 Lokal Bulgular Yoğun bölgesel yanıcı ağrı Eritem Şişlik Lokal Doku İnflamasyonu Bazen Lokal Parestezi TAP testi

39 TAP testi Akrep sokmalarında, zehirlenmenin lokal kanıtı olmadan zehirlenmiş alan üzerine parmakla vurma sonucu şiddetlenen lokal ağrı ve parestezinin oluşmasıdır

40 Sistemik Bulgular Hipertansiyon Hipotansiyon Taşikardi Bradikardi Terleme Kas Güçsüzlüğü Diplopi Nistagmus Hipereksitabilite Bulantı-kusma Kas Fasikülasyonları Salivasyon Koagülopati Nöbet Paralizi-parastezi Solunum depresyonu Pulmoner ödem*** Ajitasyon Hipertermi Ciddi şok

41 Tedavi AMAÇ TOKSİNİN ETKİLERİNİ ORTADAN KALDIRMAK: AKREP SERUMU DESTEK TEDAVİSİ, VİTAL BULGULARIN STABİLİZASYONU

42 Acil serviste tedavi Güvenlik çemberine alınır ABC Monitorizasyon Sıvı tedavisi Tetanoz proflaksisi

43 DESTEK TEDAVİSİ Hipertermi akrep sokmalarında sıklıkla rastlanılan bir bulgu PARASETAMOLve soğuk uygulama tedavide etkili Ağrı lokal olarak çok şiddetli ise %1 lik ksilokain sokulan bölgeye uygulanabilir Tetanoz profilaksisi ve yara yeri temizliği yapılmalıdır

44 DESTEK TEDAVİSİ Ajitasyonu belirgin olan hastalarda FENOBARBİTAL 5-10 mg/kg dozda önerilmektedir (Solunum depresyonu açısından dikkatli olunmalıdır). Konvülziyonlar için Diazepam, midazolam önerilen ilaçlardır.

45 SİSTEMİK BULGULARIN TEDAVİSİ

46 ANTİVENOM Türkiye de A. Crassicauda için hazırlanmış antivenom bulunmaktadır

47 Spesifik Antidot Tedavisi Erişkinde sistemik bulgusu olan hastalar Çocuklarda 6 yaş altında tüm hastalara UYGULANMALI Antivenom uygulamasının en önemli yan etkileri anafilaksi ve serum hastalığıdır