Öğretim İlke Ve Yöntemleri. Dr. Ali Gurbetoğlu

Transkript

1 Öğretim İlke Ve Yöntemleri Dr. Ali Gurbetoğlu

2 11. Öğretimi Planlama ve Uygulama Öğretim Etkinliklerinde Planlama Plan Çeşitleri Yıllık Plan Ünite Planı Günlük Plan Ders Planı Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 2

3 10. Öğretimde Planlama Plânlar, amaca en kısa ve en doğru yoldan ulaşmada kullanılacak araçlardır. Plân, bir faaliyette bulunurken güçlükle karşılaşmamak, yürütülen faaliyeti, amaçlar doğrultusunda en ekonomik bir şekilde sonuçlandırmak amacıyla yapılır. Devletler de belli hedeflere ulaşmak, kalkınabilmek için çeşitli plân yaparlar. Eğitimden ekonomiye hayatın bütün alanlarda plân yapılmak, amaçlara ulaşma açısından bir zorunluluktur. Öğretim faaliyetlerinin de plânlı yürütülmesi esastır. Öğretim programlarında yer alan amaçların gerçekleştirilmesi için, plânlama gerekli görülmektedir. O nedenle eğitim öğretimde planlar (yıllık ve günlük) yapmak Milli Eğitim mevzuatı gereği, yasal bir zorunluluktur. Plânlamanın bu yasal boyutu dışında ayrıca eğitim-öğretim faaliyetlerini kolaylaştıran bir de eğitsel boyutu vardır Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 3

4 Eğitsel yönüyle plân; öğretmenin öğrencilerini eğitim kurumlarında belli sürede, belli hedeflere ulaştırabilmesi için yapacağı öğretim faaliyetlerine hazır olmalarını sağlar. Eğitim kademelerine ve türlerine göre asgari standartların belirlenmesi gerekliliği, planlamayı da zorunlu kılar. Öğretmenin, bir öğretim yılı boyunca yapacağı tüm faaliyetleri rastlantısal bir şekilde yürütmesi kabul edilemez. Plânlı çalışan bir öğretmen hangi faaliyeti, ne zaman ve nasıl yapacağını bilir ve kendini buna göre hazırlayarak derslerini rahatlıkla işler. Öğretmenlerin görevlerinden plânlama ile ilgili olanları aşağıdadır: Öğretmenler, kendilerine verilen sınıf veya dersleri, programlarda belirtilen esaslara göre okutmak, bunlarla ilgili bütün uygulamaları ve deneyleri yapmak zorundadırlar. Sınıf veya branş öğretmenleri ders yılı başlamadan en az bir hafta önce toplanırlar. Bu toplantılarda, program esaslarına göre -bir nüshası okul müdürüne verilmek üzere- 2 nüsha halinde yıllık plân hazırlar ve müdüre onaylattırırlar. Öğrencilerine daha faydalı olabilmek için derslere hazırlıklı ve plânlı girerler Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 4

5 Öğrencilerle birlikte yaptıkları çevre incelemeleri ve gezilerle ilgili plânları hazırlar, okul müdürüne onaylatırlar. Daha sonra gezi raporlarını değerlendirir ve bunların birer nüshasını dosyada saklarlar. Öğretim plânı, öğretmen tarafından hazırlanan bir çalışma kılavuzudur. Bir problem veya bir konu üzerinde öğrencilerin bireysel veya gruplar halinde bilgi, beceri, alışkanlık ve değerler kazanmalarını sağlamak amacıyla hazırlanır. Plân, öğretmenin amaca ulaşmasında, zamanı tasarruflu kullanmasında ve yaptığı faaliyetlerden verim almasında yardımcıdır. Mükemmel bir plân öğretmenin müfredat programındaki esaslar çerçevesinde öğrencileriyle birlikte geliştirdiği plândır. Ünite dergilerinin eki olarak verilen veya başka yollarla öğretmenlere intikal eden plânların harfiyen her okulda uygulanması mümkün değildir. Bu tür plânlar bir fikir edinmek açısından kaynak niteliğindedir. Çünkü öğretmen, çalıştığı yörenin ve öğrencilerin ihtiyaçlarını da plâna yansıtmalıdır. Hazır plânlarda bu tür özellikler gözardı edilmektedir Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 5

6 Plânlı çalışmanın yararları: Öğretmenin, eğitim-öğretimde neyi, niçin ve nasıl okutacağını düşünmesini sağlayarak verimi artırır. Konuların ne zaman ve ne kadar sürede işleneceğinin zaman sırasına göre düzenlenmesini sağlar. Programın öğretim yılı içerisinde ve dersin süresinde tamamlanmasına yardımcı olur Plânlı çalışma, öğretmen ve öğrencileri dağınıklıktan kurtarır, onlara güven kazandırır. Amaçlara en uygun yöntem, teknik, araç ve gereçlerin seçilmesini, derslere hazırlıklı girilmesini sağlar. Eğitim- öğretimin değerlendirilmesinin sağlam ve güvenilir olmasını sağlar. Öğretmen ve öğrencilere düzenli ve birlikte çalışma alışkanlığı kazandırır Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 6

7 Plân amaca kısa ve doğru yoldan ulaşmada en etkili araçtır. MEB'nın yayınlamış olduğu "Eğitim-Öğretim Çalışmalarının Plânlı Yürütülmesine İlişkin Yönerge" (2003 ve 2005 Değişik Mad.) gereğince plan yapmak zorunludur. Planlar; eğitim-öğretimde birlik ve bütünlüğü sağlamak, eğitimi, programda öngörülen amaçlara yöneltmek, çalışmaları etkili ve verimli hale getirmek amaçlarına hizmet eder. Türk eğitim sisteminde, üniversiteler hariç, tüm derece ve türdeki okullarda öğretimin plânlı yapılması bir zorunluluktur Plânlama ilköğretimde, "İlköğretim Kurumları Yönetmeliği" ile, ortaöğretimde ise "Lise ve Ortaokullar Yönetmeliği" ile "mevzuat bağlayıcılığı" sıfatı kazanmakta ve yasal bir zorunluluk olmaktadır Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 7

8 Plânlamanın bu yasal boyutu yanında eğitim-öğretim faaliyetlerini kolaylaştıran bir de eğitsel boyutu vardır. Eğitsel yönüyle plân; öğretmenin öğrencilerini belli sürede, belli hedeflere ulaştırabilmesi için yapacağı öğretim faaliyetlerine hazır olmalarını sağlar. Öğretmenler, kendilerine verilen sınıf veya dersleri, programlarda belirtilen esaslara göre okutmak, bunlarla ilgili bütün uygulamaları ve deneyleri yapmak zorundadırlar. Bu amaçla; Sınıf veya branş öğretmenleri ders yılı başlamadan en az bir hafta önce toplanırlar. Bu toplantılarda, program esaslarına göre -bir nüshası okul müdürüne verilmek üzere- 2 nüsha halinde yıllık plân hazırlar ve müdüre onaylattırırlar. Ayrıca eğitim sürecinde; Öğrencilerine yararlı olabilmek için derslere hazırlıklı ve plânlı girerler. Öğrencilerle birlikte yaptıkları çevre incelemeleri ve gezilerle ilgili plânları hazırlar, okul müdürüne onaylatırlar. Daha sonra inceleme ve gezi raporlarını değerlendirir ve bunların birer nüshasını dosyada saklarlar Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 8

9 Öğretim etkinliklerinde planlı çalışmanın yararları şöyle sıralanabilir: Öğretimde neyi, niçin ve nasıl yapacağını düşünmesini sağlayarak öğretmenin verimi artırır. Konuların ne zaman ve ne kadar sürede işleneceği zaman sırasına göre düzenlenir. Programların süresi içinde tamamlanmasına imkan verir. Konuların ihmale uğramasını önler, düzenli ve birlikte çalışma alışkanlığı kazandırır. Amaçlara ulaşmada en uygun yöntem, teknik, araç ve gereçlerin seçilmesine fırsat verir. Eğitim-öğretim etkinliklerinin değerlendirilmesinin sağlam ve güvenilir olmasını sağlar Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 9

10 Öğretim plânı; öğrencilerin bireysel veya gruplar halinde bir konu üzerinde bilgi, beceri, alışkanlık ve değerler kazanmalarını sağlamak amacıyla öğretmen tarafından müfredata uygun olarak hazırlanan bir tür çalışma kılavuzudur. Plân öğretmenin, zamanı ekonomik kullanmasına, yürüttüğü faaliyetlerde hedefe ulaşmasına ve çalışmalarından verim almasına yardımcıdır. Plânlar : "Yıllık Plan", "Ünite Palanı" ve "Ders Planı" şeklinde başlıca üç türlüdür. Ünite planları ilköğretim dışında pek kullanılmayan plan türleridir. Eğitimin her kademesinde müfredatın ders kitabına aktarılmasında ünite esasına dikkat edilmektedir. Bu durum, ünite planlarının görevini de yerine getirebilmektedir. Böylece planlar fiilen "Ünitelendirilmiş Yıllık Plân", ve "Günlük Plân" olmak üzere iki türe indirgenmiş durumdadır. Günlük Plân içerisinde; "Ders Plânı", "Gezi-Gözlem Plânı" "Deney Plânı" yer alabilir Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 10

11 Plânlar, "Zümre Öğretmenler Kurulu" toplantısında görüşülür. Bu toplantılarda yıllık, ünite ve günlük plânlar ile gezi, gözlem, deney ve inceleme plânları arasında birlik sağlanır Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 11

12 Millî Eğitim Bakanlığı Eğitim ve Öğretim Çalışmalarının Plânlı Yürütülmesine İlişkin Yönerge Tebliğler Dergisi : Ağustos 2003/2551 TD Ek ve Değişiklikler : Ağustos 2005/2575 TD Plânın önemi: Madde 5 - Plân, önceden belirlenen eğitim hedeflerine ulaşmak için öğretim konusu içinde yer alan etkinliklerden hangilerinin seçileceği, bunların öğrencilere niçin ve nasıl yaptırılacağı, ne gibi yardımcı ve tamamlayıcı kaynak ve araçların kullanılacağı, elde edilen başarının nasıl değerlendirileceği önceden tasarlanıp kâğıt üzerinde saptanır. Eğitim-öğretim konusuna giren etkinlikler, geliştirici niteliklere göre dikkatle seçilir, bu konuların hangi eğitim ve öğretim hedeflerini gerçekleştireceği önceden belirlenir. Bu şekilde Eğiti-öğretim etkinlikleri içinde ne öğretileceği öğrencilerce birlikte plânlanır ve onların neleri öğrenecekleri önceden bilinir. Öğretimde ne öğretileceği öğrenciler tarafından açıkça bilinmeli ve onlarla birlikte plânlanmalıdır Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 12

13 Plân yapmanın gerekliliği Madde 6 - Eğitim-öğretim kurumlarında eğitim etkinliklerine ve derslere hazırlıklı girmek yasal yönden zorunlu, eğitsel yönden gereklidir. Eğitim ve öğretim plânlı, programlı olarak yapılan geliştirici bir çalışmadır. Eğitim-öğretimin etkin, verimli olabilmesi plânlamaya gereken önemin verilmesi ve öğretmenlerin sınıflarına hazırlıklı girmeleri ile olanaklıdır. Ayrıca okul öncesi eğitim, ilköğretim, orta öğretim, meslekî ve teknik eğitim ile yaygın eğitim kurumları yönetmelikleri ile bu kurumların eğitim-öğretim programlarında eğitim-öğretim çalışmalarının plânlı ve programlı olarak yürütülmesi gerektiği hükümlerine yer verilmiştir Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 13

14 Plân çeşitleri Madde 9 - Eğitim-öğretim çalışmalarında; ünitelendirilmiş "yıllık plân" ve "ders plânı" olmak üzere iki çeşit plân hazırlanır Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 14

15 Ders Plânı Madde 12 - (Değişik: Ağustos 2005/2575 TD) Ders plânı, bir ders için o dersle ilgili eğitim programlarında yer alan ve birbirleriyle ilişkili öğrenci kazanımlarını bir ya da birkaç ders saatinde işlenecek konu örüntüsünü, konuya ilişkin deney, tartışma soruları, proje ve ödevleri, uygulama çalışmalarını, ders araç-gerecini içine alan birinci derecede sorumlu olduğu, zümre öğretmenleri ile şube öğretmenlerinin ortak katkısıyla ders öğretmenlerince önceden hazırlanan plândır. Ders plânı, belli bir ders için bir ya da birden çok ders saatinde işlenecek konuların plânlamasıdır. Ders plânında yer alan öğrenme-öğretme etkinlikleri öğrencilerin katkısıyla gerçekleştirilir. Ders plânının uygulanmasından ders öğretmeni sorumludur. Öğretmen kılavuz kitabı bulunan derslerde, kılavuz kitap, ders plânı yerine kullanılır. Öğretmenin ihtiyaç duyması hâlinde, okulun şartlarına göre kılavuz kitaplarda yer alan plânların dışında da öğretim programına uygun ders planı hazırlanıp uygulanabilir. Ders defterine uygulanan etkinliğin adı veya etkinliğin ilgili olduğu kazanım yazılır. Öğretmen kılavuz kitabı bulunmayan dersler için, eğitim-öğretim kurumlarında bir veya birkaç ders saati için sınıf öğretmeni, alan (branş) öğretmeni veya zümre öğretmenleri tarafından ders plânı hazırlanır ve uygulanır. Öğretmen tarafından hazırlanan ders plânı, okul müdürü ve müfettişlerce denetlenir Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 15

16 Ders plânı; a. Eğitim-öğretim çalışmalarını daha düzenli hâle getirmelidir. b. Öğrenme ve öğretme sürecinin etkili ve verimli yönetilmesini sağlamalıdır. c. Her dersin eğitim programına ve konuların özelliklerine uygun olarak işlenmesini sağlamalıdır. d. Derslerde sürekliliği ve bütünlüğü sağlamalıdır. e. Öğrenme ve öğretme sürecinde gerçekleştirilen etkinlikleri belgelemelidir. f. Eğitimde fırsat ve imkân eşitliğinin gerçekleştirilmesine katkı sağlamalıdır. g. Eğitim-öğretim süreci ve öğretim programlarının değerlendirilmesinde geri bildirim sağlamaya uygun olmalıdır. h. Eğitim teknolojilerinin kullanımına uygun olmalıdır Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 16

17 Ders plânının hazırlanması Madde 13 - Ders plânı hazırlanırken; a. Dersin doğası ve öğretim basamağındaki diğer derslerle olan ilişkisi, b. İşlenecek konu örüntüsü, c. Öğrencinin kazanımları ve hedef davranışları, d. Konunun işleneceği tarih ve olası süre, e. Konunun en etkin biçimde işlenebilmesi için gerekli olan eğitim araç-gereç ile başvurulacak kaynakları, f. Öğrenme-öğretme süreçlerine yönelik etkinlikler, gerekiyorsa güvenlik önlemleri, deney ve gözlemi, g. Konunun işleneceği sınıftaki öğrencilerin bireysel özellikleri ve farklılıklarının öğretim sürecinde göz önünde bulundurma, h. İhtiyaçlarını belirleme ve öğrenme-öğretme yaşantılarında değerlendirme süreci, i. Öğrenme-öğretme sürecini değerlendirmeye yönelik ölçme etkinlikleri ve değerlendirme yaklaşımı saptanır Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 17

18 Yıllık Plan Her öğretmen, bir öğretim yılı süresince gireceği derslerin her biri için bir yıllık program yapmak zorundadır. Vermekle yükümlü bulunduğu dersleri, program uyarınca aylara göre belli ünitelere veya konulara ayırır. Bu planda, her bir ünite veya konuyu yaklaşık olarak ne kadar zamanda işleyeceğini belirtir. Yıllık plân aylara göre haftalık çalışma süresini gösterir. Öğretmen, öncelikle kendi okutacağı sınıf veya dersin müfredatını bilmeli ve çevreyi iyi tanımalıdır. Branş derslerine giren öğretmenlerin de öğretim yılı başında ilgili dersin yayınlanmış müfredatına uygun olarak konuları, amaçları, derste kullanacağı araç ve gereçleri, gezi, gözlem ve deneyleri, plânına yansıtması gereklidir. Yıllık plân yapılırken ilkokullarda aynı sınıfı okutan öğretmenlerin, orta okul ve liselerde de aynı branşı okutan öğretmenlerin plânlama öncesinde fikir alışverişinde bulunmaları esastır Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 18

19 Plân yapılırken zümre öğretmenleri ve şube öğretmenleri okulda, o yıl uygulanacak haftalık ders dağıtım çizelgesinin kesin biçimini almasını bekler. Hangi sınıflarda ve hangi günlerde derslerinin olduğunu öğrenir. Yıllık plan hazırlama çalışmaları bu aşamada başlar. Önerilen süre bölümünde, her ay hangi sınıfta haftada kaç saat ders okutulacağı belirlenir. İşlenecek derslere ait ünitenin kaç konuya ayrılacağı ve konunun işlenişi için kaç ders saatine ihtiyacı olacağı belirlenir. Yıllık plân hazırlanırken zümre öğretmenleri, haftalık ders saatleri toplamına ve aylar, yarıyıl esasına göre bir öğretim yılında toplam kaç gün ve kaç saat ders işleneceğini hesaplar. Bu hesaplamada tatil, bayram ve diğer özel günler dikkate alınarak çalışma takvimi hazırlanır. Plânın uygulanabilmesi için okul müdürünce imzalanması gereklidir Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 19

20 Ünitelendirilmiş yıllık plân aşağıdaki şekilde yapılır: Öğretmenler geçmiş yıllardaki uygulamaları da gözden geçirerek plânlarını, kendileri veya zümre öğretmenler kurulu ya da şube öğretmeler kurulundaki diğer öğretmenlerle beraber yaparlar. Hazırlanan plân öğretim yılının başlamasından itibaren 15 gün içinde okul müdürüne onaylattırılır. Öğretmen, ünitelendirilmiş yıllık plânın onaylanmış bir örneğini yararlanmak üzere her zaman yanında bulundurur. Yıl içinde meydana gelebilecek aksaklıkları, nedenleri ile birlikte bu plan üzerine not eder. Öğretmenler, özel eğitim gerektiren çocukların ihtiyaçları ve öğrenme hızları doğrultusunda BEP geliştirme birimi ile iş birliğine giderek plânlarını güncelleştirirler. Yıllık planlar iki nüsha hazırlanır ve biri okul idaresine verilir Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 20

21 MEHMET AKİF ERSOY ANADOLU LİSESİ SOSYOLOJİ DERSİ ÜNİTELENDİRİLMİŞ YILLIK DERS PLANI Öğretim Yılı: Sınıflar: 11 Sayfa :1/8 SÜRE 1. ÜNİTE: SOSYOLOJİYE GİRİŞ AY HAFT A GÜN DERS SAATİ KAZANIMLAR KONULAR ETKİNLİKLER Öğrenme - Öğretme Yöntem ve Teknikleri Kullanılan Eğitim Teknolojileri, Araç ve Gereçleri Açıklamalar 3. HAFTA EYLÜL Sosyoloji hakkındaki bilgilerini sorgular.. Müfredat Hakkında Bilgi Verilmesi Sosyolojiye Genel Bakış A. Sosyoloji Nedir? Müfredatın tanıtımı, dersin işlenişi hakkında bilgi verilir. Toplumu Tanıyoruz (EK-1) Anlatım Soru - Cevap MEB onaylı Lise Sosyoloji ders Kitabı Etkileşimli Tahta [!] Sosyolojinin tanımına, özelliklerine, topluma ne kazandırdığına ve diğer bilimlerle ilişkisine kısaca değinilir. [!] Toplumsal olay ve olgu kavramları indirgemeci ve bütüncü yaklaşımlar bağlamında vurgulanır. EYLÜL 4. HAFTA EYLÜL Toplumu oluşturan öğelerin etkileşim içinde olduğunu fark eder. 3. Sosyolojinin bağımsız bir bilim haline gelişini kavrar. B. Toplumu Oluşturan Unsurlar Sosyolojinin Doğuşu Felsefe ve Sosyoloji Öğrencilerden Sosyolojinin, Felsefeden ayrılma nedenleri ve sosyolojinin kuruluşunda önemli olan sosyologların görüşlerini bulmaları istenir. Edinilen bilgiler sınıf içerisinde sunularak öğrencilere değerlendirme yaptırılır. Anlatım Soru - Cevap Karşılaştırma Örneklendirme Sosyoloji (Mustafa ERKAL) Etkileşimli Tahta [!] Toplumun tanımı yapılır. [!] Kurum, kuruluş(organizasyon) ve sosyal grup kavramları vurgulanır. [!] Toplumsal grupların tanımı, amaçları, işlevleri ve çeşitlerine değinilir. [!] Bu süreçteki önemli olaylardan ve sosyologların düşüncelerinden bahsedilir. [!] Sosyolojinin bağımsız bir bilim haline gelişinin nedenleri vurgulanır. EKİM 1. HAFTA 29 EYLÜL - 03 EKİM Sosyolojik araştırmalarda kullanılan yöntemleri tanır. 5. Türk sosyologlarının sosyolojiye katkılarını fark eder. Sosyolojinin Yöntemleri ve Türkiye'de Sosyoloji A. Sosyolojinin Yöntem ve Teknikleri B. Türkiye'de Sosyoloji Sosyolojik Araştırma Yapıyoruz Öğrenciler, Sosyolojik araştırmalarda kullanılan yöntemlerle ilgili araştırma yaparlar. Çalışma sonuçlarını sınıfta sunarlar, sosyolojide yapılan küçük bir alan çalışmasında bu yöntemler kullandırılır Türk Sosyologları Öğrencilerden Türkiye de Sosyoloji çalışmalarına katkıları bulunan önemli üç Türk Sosyoloğunun fikirlerini araştırıp, sınıfta sunmaları istenir. Anlatım Soru - Cevap Karşılaştırma Örneklendirme Sosyoloji Sözlüğü (M. ERKAL - B. BALOĞLU) Etkileşimli Tahta [!] Sosyolojik araştırmalarda kullanılan yöntemlerin tümevarım, tümdengelim ve analoji olduğu vurgulanır. [!] Sosyoloji literatürüne katkıda bulunan üç ünlü Türk Sosyoloğunun eser odaklı biyografileri incelenir. SÜRE 2. ÜNİTE: BİREY VE TOPLUM 2. HAFTA EKİM Sosyalleşme kavramını örneklerle açıklar. 7. Sosyalleşme sürecini etkileyen unsurları açıklar. Sosyalleşme ve Sosyalleşmenin Unsurları Ben de Varım Öğrenciler, sosyalleşmeyi etkileyen unsurlarından birini seçerek sosyalleşmeye etkilerini araştırırlar. Sosyalleşme kavramını örneklerle açıklarlar. Her unsurun bireyin sosyalleşmesine etki dereceleri tartışılır. Anlatım Soru - Cevap Karşılaştırma Örneklendirme LYS Hazırlık Kitapları Etkileşimli Tahta [!] Sosyalleşmenin unsurlarından aile, okul, arkadaş grubu, medya vb. kavramlarına yer verilir. [!]Sosyalleşmenin çocukluk, gençlik, yetişkinlik, yaşlılık dönemlerini kapsayan hayat boyu devam eden bir süreç olduğu vurgulanır. EKİM 3. HAFTA EKİM Sosyalleşmenin hayat boyu devam eden bir süreç olduğunu fark eder. 9. Sosyalleşmenin toplumsal ilişkiler üzerindeki etkilerini değerlendirir. Sosyalleşmenin Aşamaları ve Toplumsal İlişkiler A. Sosyalleşmenin Aşamaları B. Toplumsal İlişkiler Sosyalleşiyoruz Öğrencilere yakın çevrelerinden tanıdıkları çocuk, genç, yetişkin ve yaşlı kimselerin davranış değişikliklerini gözlemleyip, edindikleri tecrübeleri sınıfta diğer arkadaşları ile paylaşmaları istenir. Bu paylaşımlar sonucunda incelenen bireylerin topluma uygun davranışların yani sosyalleşme sürecinin yine toplumun yönlendirmesiyle hayat boyu devam eden bir süreç olduğu öğrencilere yorumlatılır. Sağlıklı Toplum Selamlaşma, saygı, hoşgörü, iletişim vb. gibi olumlu davranış örnekleri ve topluma katkılarından hareketle, bireyin olumlu davranışlarını sağlıklı sosyalleşme sürecinde kazandığı ifade edilir. Anlatım Soru - Cevap Karşılaştırma Örneklendirme MEB onaylı Lise Sosyoloji ders Kitabı Etkileşimli Tahta [!]Sosyalleşme açısından özellikle çocukluk ve gençlik döneminin önemli olduğu vurgulanır. [!] Sosyalleşme sürecinde özellikle toplumun insani, ahlaki, millî, manevi ve demokratik değerlerine uygun davranışları bireyin içselleştirmesi durumunda daha sağlıklı olacağı vurgulanır Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 21

22 SÜRE 6. ÜNİTE: TOPLUMSAL KURUMLAR AY HAFTA GÜN DERS SAATİ KAZANIMLAR KONULAR ETKİNLİKLER Öğrenme - Öğretme Yöntem ve Teknikleri Kullanılan Eğitim Teknolojileri, Araç ve Gereçleri Açıklamalar HAZİRAN 1. HAFTA 2. HAFTA HAZİRAN HAZİRAN Siyaset kurumunu tanır. 57. Siyaset Kurumu ile ilgili temel kavramları ifade eder. 58. Siyasal yönetim şekillerini tanır ve karşılaştırır. 59.Bir yönetim biçimi olarak demokrasiyi toplumsal yaşam açısından değerlendirir. 60. Atatürkçü düşünce sisteminde vatandaşlık, hak ve sorumluluk kavramlarını ilişkilendirerek örnekler verir. Siyaset Kurumu ve Siyasetin Temel Kavramları Siyasal Yönetim Biçimleri Demokrasi Yönetimin Önemi? Öğrencilerden okullardaki yönetim kadrosunun olmaması durumunda nelere yol açabileceğini tartışmaları istenir. Bu tartışmadan hareketle yönetim olgusu ile toplum arasında bir bağ kurularak, toplumsal yaşamın devamlılığının sağlanmasında yönetimin önemi vurgulanarak bütün toplumlarda her zaman için bir yönetimin zorunlu olduğu sonucuna varılır Siyasetin Temel Kavramları (EK-10) Yaşasın Demokrasi! Yaşasın Cumhuriyet! Öğrencilerden tarihte görülmüş farklı yönetim şekilleriyle ilgili bir araştırma yapmaları istenir. Araştırma sonuçları siyasal yönetimlerin benzerlik ve farklılıkları dikkate alınarak gruplandırılır. Gruplandırılmış olan bu yönetim şekilleri günümüzde geçerli olan demokrasinin kurum ve kuruluşları açısından dikkate alınarak birey, toplum, devlet ilişkisi ortaya konulur. Anlatım Soru - Cevap Karşılaştırma Örneklendirme Anlatım Soru - Cevap Karşılaştırma Örneklendirme Sosyoloji Sözlüğü (M. ERKAL- B. BALOĞLU) Etkileşimli Tahta Jean DUWIGNAND Sosyolojiye Giriş Etkileşimli Tahta [!] Millet, meşruiyet, seçim, adalet, hak, özgürlük, eşitlik, iktidar, otorite, hükümet, egemenlik, sivil toplum, birey, devlet vb. kavramlar açıklanır. [!] Monarşi, oligarşi, aristokrasi, teokrasi ve demokrasi kavramlar açıklanır. [!] Doğrudan demokrasi, temsili demokrasi, katılımcı demokrasi çeşitleri vurgulanır. [!] Demokrasi kapsamında kuvvetler ayrılığı ve hümanizm kavramları üzerinde durulur. [!] Atatürkçülüğün önemini açıklanarak "bütünlük" niteliğine vurgu yapılmalı. [!] Atatürkçülüğün yabancı ideolojilerden farkı açıklanmalıdır. *11. sınıflar SOSYOLOJİ dersi yıllık planı, Talim ve Terbiye kurulunun tarih ve 237 sayılı kararı ile kabul edilen programa uygun olup; yukarıya çıkarılmıştır; uygulanmasını müsaadelerinize arz ederim. **Atatürkçülük konuları 2104 ve 2488 sayılı Tebliğler Dergilerinden alıntılanmıştır. Öğretmenin Adı Soyadı Öğretmenin Adı Soyadı Öğretmenin Adı Soyadı UYGUNDUR Felsefe Grubu Öğretmeni Felsefe Grubu Öğretmeni Felsefe Grubu Öğretmeni Adı Soyadı Okul Müdürü Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 22

23 Ünite Plânı: Eğitimin amaçlarına uygun olarak bir takım bilgi beceri ve anlayışları kazandırmayı öngören bir ders plandır. Ünite plânı, içerik olarak yıllık plânla aynıdır. Yıllık plâna göre daha ayrıntılı yapılan ve yıllık plândaki bölümlere açıklık getiren bir plândır. Öğrencilerin neyi, niçin, hangi yollarla öğreneceklerini bilmeleri bakımından, ünite plânlarının öğrencilerle birlikte yapılması faydalıdır. İlkokul programı "ünite" esasına göre düzenlenmiştir. Orta öğretim kurumlarında ünite plânı yapılmaz Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 23

24 Ünite plânı yaparken; konunun programda yer alması, ünite süresi ve amaçları, ünitenin hangi yol ve yöntemlerle işleneceği işlenişte kullanılacak başvuru kaynakları, araç ve gereçleri, gezi, gözlem ve incelemeler ve değerlendirmenin nasıl yapılacağı plâna dahil edilmelidir. Çocuk, ünite çalışmalarına katkıda bulunurken, araştırdıkça zihnî yönden gelişir. Başka arkadaşları ile birlikte çalışırken de iletişim kurmayı öğrenerek, sosyalleşir. Konuların birbiriyle ilgili ve bütün olarak sunulması çocuk açısından öğrenmeyi kolaylaştırır Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 24

25 Ünite, Geştalt Psikolojisi'nin "öğrenmede bütünlük ilkesi"ne bağlı olarak ortaya çıkmıştır. Öğrencilerin, birbirinden ayrı ve ilgisiz parçaları öğrenmesi çok zordur. Oysa birbiriyle ilgili unsurların bir bütün halinde algılamasının daha kolaydır. Ünite plânı, öğrencilerin ilgi ve ihtiyaçlarını önemsediği için özel istidatların gelişmesine imkân verir ve çocuğun zihnî, bedenî ve sosyal gelişimini sağlar. Ünitelerin birbirini destekleyen konulardan oluşmasıyla konular arasındaki kopukluklar önlenir ve öğrenme kademe kademe gerçekleşir. Ünite işlenişinde küme çalışması, takrir, soru-cevap, problem çözme, proje gibi birçok metot ve teknikten faydalanılır. Ünite plânı, yıllık plân gibi çizelge üzerine yapılabileceği gibi, içerik bozulmamak şartıyla, deftere de yapılabilir Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 25

26 Günlük Plan Öğretmen günlük olarak girdiği her ders için plan yapmak zorundadır. Her bir ders için düzenlenen programlara Ders Planı denilir. Bir günde işlenecek farklı her bir ders için bu plânlardan yapılır. Derse girmeden önce ilgili öğretmenlerce bir veya birkaç ders saatinde işlenecek konunun ana çizgilerini, bu konuya ilişkin deneyleri, tartışma sorularını, ödevleri, uygulama çalışmalarını, ders araç ve gereçlerini içine alacak şekilde hazırlanan bir plândır. Bir günlük plânda iki saat aynı ders işlenecek ise ve bu dersteki faaliyetler de aynı ise, süre birleştirilerek bir ders plânı yapılabilir. Bir öğretmenin bir gün boyunca gireceği tüm derslerin plânlarının birleştirilmesinden oluşan plana Günlük Plân denir. Ayrıca günlük plân içerisinde varsa "gezi plânı" ve "deney plânı" da yer alabilir, veya bunlar müstakil olarak yapılıp ilgili günlük plâna eklenir Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 26

27 Bir "gezi plânında"; gezinin hangi dersle ilgili yapıldığı, gezinin konusu ve amacı, gezinin yeri ve süresi, geziye kimlerin katılacağı, gidiş-dönüşte kullanılacak güzergah, alınacak tedbirler, gezi yerinde yapılacak faaliyetler bulunur. İl ve ilçe sınırları içine yapılacak gezilerde İl ve İlçe Milli Eğitim Müdürü izni yeterli olur. İl dışı gezilerde ise mülki amirin onayı gereklidir. Aynı şekilde gözlem ve deneyler de öğrencilere kalıcı öğrenme yaşantıları sunmada etkilidir Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 27

28 Aynı şekilde gözlem ve deneyler de öğrencilere kalıcı öğrenme yaşantıları sunmada etkilidir. Deneyler için de "Deney plânı" yapmak esastır. Deney plânında; deneyin hangi derste yapılacağı, deney konusu, deneyin amacı, süresi, deneyin nasıl yapılacağı, deneyin sonuçları ve değerlendirme bölümleri bulunmalıdır Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 28

29 Dersin Adı Sınıf Süre Saati Konu Özel Öğretim Yöntemleri 11-A Öğretim Etkinliklerini Planlama Amaçlar Davranışlar Yöntem-Teknikler Öğretmen adaylarının ders öncesi öğretim etkinliklerini sağlıklı bir şekilde planlayabilme becerilerinin geliştirilmesi Yıllık plan formatını kavrama, zümre öğretmenleri ile işbirliği sağlama, takvim eşliğinde yıllık planı hazırlama, günlük plan formatını kavrama ve yıllık plandan yararlanarak günlük plan yapma Anlatım, örnek üzerinden gösterme, soru cevap, Gezi-Gözlem-Deney Dersin İşlenişi Değerlendirme Uygulama okulunda rehber öğretmenin planını inceleme, internet üzerinden çeşitli derslerin yıllık planlarını inceleme Öğretim Etkinliklerinde Planlı Çalışmanın Yararları, Plan Çeşitleri, Yıllık ve Günlük Planların Yapılışı, Öğretmenlerin Planlamada Karşılaştığı Başlıca Problemler, Öğretmenin Nitelikleri ve Görevleri, Başarılı Bir Öğretmenin Özellikleri (Dersin sonunda dersin anlaşılma düzeyi ve tekrar edilmesi gerekebilecek boyutları burada not edilir.) Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 29

30 Dersin adı Felsefe Sınıf 11 C Ünitenin Adı/No Felsefenin Uğraş Alanları Konu Ontoloji Süre 90 DERS PLANI (Örnek) Hedef ve Davranışlar Ünite Kavramları Öğretme-Öğrenme-Yöntem ve Teknikleri Kullanılan Eğitim Teknolojileri- Araç, Gereçler ve Kaynakça Bu ders sonunda öğrencinin kazanması hedeflenen bilgi, duygu ve davranışlar Dersle ilgili önemli kavramlar Dersin özelliğine göre kullanılacak öğretim yöntem ve teknikleri Derste kullanılan araç, gereç ve kaynaklar Öğretme-Öğrenme Etkinlikleri: Dikkati Çekme Güdüleme Gözden Geçirme Derse Geçiş Bireysel Öğrenme Etkinlikleri (Ödev, deney, prob.çöz. vb.) Dersin adı Felsefe Sınıf Dersi öğrenci 11 C için anlamlı hale getirmek için nelere vurgu yapılacağı Ünitenin Adı/No Felsefenin Uğraş Alanları Konunun birey ve toplum için önemine vurgu.. Konu Ontoloji Önerilen Süre Dersi öğrenmekle 2 saat neler kazanacakları Dersin ana hatlarıyla girişi, sonra ayrıntılı olarak işlenmesi Konuyla ilgili olarak verilen, ders sırası ve ders sonrası ödev, görev ve uygulamalar Grupla Öğrenme Etkinlikleri (Proje, gezi, gözlem vb.) Özet Konuyla ilgili olarak, ders sırası ve ders sonrası öğrenci gruplarına verilen görevler. Konunun tekrarı mahiyetinde özetlenmesi Ölçme-Değerlendirme: İşlenen konunun kavranış düzeyini tespit amacıyla, konuyu özetleyici mahiyette sorular sorulup cevaplarının alınması Etkinliklerine yönelik Ölçme-Değerlendirme Dersin Diğer Derslerle İlişkisi Konunun Dr. diğer Ali Gurbetoğlu dersleri ilgilendiren İstanbul boyutu Sabahattin varsa Zaim bu konuda Üniversitesi ilgili dersin Eğitim öğretmeniyle Fakültesi ne tür bir işbirliği yapılabileceği 30 (Yıllık planlarda bulunur)

31 Günlük plânı deftere yapmak mümkün olduğu gibi, her gün ayrı bir dosya kağıdına yaparak dosyalamak da mümkündür. Günlük plân en önemli konuların öğretilmesini kolaylaştırır, zamanı iyi değerlendirmeye yarar, öğretmenin yaptığı çalışmaları gösteren belge niteliği taşır ve derslerin birbiriyle ilişkilendirilmesini sağlar. Günlük plân çizelge olarak yapılabileceği gibi aşağıdaki örneğe uygun deftere de yapılabilir. Not: Bu plan sadece bir ders içindir. Günlük plan bir günde yapılacak dersler için düzenlenen bu planlardan oluşur. Günlük plân ders plânlarının birleştirilmesinden oluşur. Bir günde işlenecek her ders için bu plânlardan yapılır. Bir günlük plânda iki saat aynı konu işlenecekse süre birleştirilerek bir ders plânı yapılabilir Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 31

32 Günlük Plan Neden Gereklidir? Konuların içeriği ile etkinliklerin planlanmasını sağlar. Dersin konuları içerisinde önemli görülenlerin belirlenmesini sağlar. Zamanın verimli kullanılmasına imkan verir. Çalışmaları belgelendirir. Dersin işlenişi ve değerlendirilmesinde kolaylık sağlar. Ders ve konular arasındaki ilişkileri gösterir. Derslerde sürekliliği sağlar. En uygun yöntem ve tekniklerin kullanılmasına imkan sağlar Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 32

33 Günlük Plân Hazırlamada Dikkat Edilecek Hususlar: Her çocuğun değişik ilgi, ihtiyaç ve yeteneği olduğu unutulmamalı. Her öğrenciden aynı öğrenme durumu ve davranış beklenmemeli, plân her öğrenciye hitap edecek zenginlikte olmalı. Plânın uygulanacağı gün derste kullanılacak araç-gereç önceden hazırlanmalı. Okulun bulunduğu çevre iyi tanınmalı, gerektiğinde çevre ve velilerden yararlanılmalı. Konu-amaç uyumu sağlanmalı, hedeflenen kazanımlar için en uygun metotlar seçilmeli. Öğrencileri, kendi başına iş yapabilme ve araştırmaya sevk edici olmalı. Zamanı çok iyi değerlendirmeye yardım edecek türden bir plân yapılmalı; neyin, nasıl ve ne kadar sürede verileceği çok iyi plânlanmalı. Plân esnek olmalı, aşırı kuralcı ve kitaba bağlı kalmaktan kaçınılmalı. Plân ne çok kısa ne de çok fazla ayrıntılı olmamalı, öğretmen ve öğrencilere ipuçları verecek nitelikte olmalıdır Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 33

34 Müfettişlerin okulları teftiş sırasında plânlarla ilgili olarak genellikle değerlendirdikleri faaliyetlerden bazıları şunlardır: Hazırlanan planlar dersin ve konunun amaçlarına uygun mudur? Derste uygulanan öğretim metotları plânlarla tutarlı mıdır? Derslerin işlenişinde seçilen uygun metot ve tekniklerin kullanımında başarı düzeyi nasıldır? Öğrenci başarısını değerlendirmede plânlamanın her aşamasında bilimsel yöntemlere başvurmakta mıdır? Planlarda yeterince gezi, gözlem, inceleme ve deney etkinliklerine yer verilmekte midir? Öğretmen derse hazırlık, plânlama ve uygulamalara yeterince zaman ayırmakta mıdır? Öğretmenler velilerle irtibata geçmede ve çevreyi tanıyıp çevre imkânlarından eğitim-öğretimde faydalanmada başarılı mıdır? Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 34

35 Ders İçinde Bir Öğretmen Nelere Dikkat Etmelidir? Öğretmen öğrencisini hayata hazırlayan en önemli rehberdir. Öğrencinin itibar ve onuruna çok önem vermeli, Derslere ön hazırlığını ve planını yaparak girmeli, Diksiyonuna, jest ve mimiklerine, el ve vücut hareketlerine çok dikkat etmeli, Öğrencilerin dersi anlayabilmeleri için ne hızlı konuşmalı ne de ses tonunu çok alçaltarak anlaşılmaz kılmamalı, Tahtayı planlı kullanmalı, yazıları güzel ve okunaklı olmalı, Bir öğrenciyle ilgilenirken veya tahtada yazı yazarken sınıfla irtibatını koparmamalı, Dersin özelliğine göre dersle ilgili çeşitli kaynak, materyal, poster, şekil, sesli-görüntülü materyaller kullanmalı, Derslerini olabildiğince farklı bir stil ve stratejiye dayalı şekilde sunabilmeli, Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 35

36 Dersin başında konuya ilişkin öğrencilerde merak uyandırabilmeli, Öğrenciyi motive ederek zihnen konuya hazırlamalı, derse katılımını sağlanmalı, Dersi iyi planlamalı, planlanan süre içerisinde de tamamlayabilmeli, Her öğrenciyi önemsediğini göstermeli, tüm öğrencilerle uygun iletişim kurabilmeli, Öğrencilerin dağılan dikkatlerini derse çekebilmek için farklı öğretim tekniklerinden yararlanabilmeli, Katılımcı bir ders ortamı için öğrencilerin derse hazırlıklı gelmelerini sağlamalı, Özellikle anlatıma dayalı derslerde konuyu kürsüde oturarak değil sınıf içerisinde dolaşarak sunmalı, Öğretmen kılık ve kıyafeti ile öğrenciler örnek olmalı, üslubuyla da sevecen tavrını göstermeli, Saygı ve sevgisini tüm öğrencilerine göstererek örnek olmalı, Vereceği ödevleri önceden iyi planlayıp amaçlara uygun şekilde belirlemeli, Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 36

37 Ödevleri mutlaka değerlendirmeli ve geri bildirimde bulunmalıdır. Mesai kavramını ve planlı çalışmayı gözardı etmeden, aşk derecesinde mesleğini severek gayretini ortaya koymalı, Her öğrencisini tanımalı ve gerekli durumlarda onlarla birebir meşgul olmalı, Öğrencinin, öğretmen tarafından önemsenmediği algısına neden olacak tutum ve davranışlardan kaçınmalı, Öğrencilerine güvenmeli, savunma amaçlı da olsa söylediklerine itibar etmeli, Öğrencilerine verdiği sözlerin her zaman arkasında durmalı, Öğrencilerin haklarının yanında isteklerinin de takipçisi olacağını uygulamalarıyla göstermeli, Bütün bu yaptıklarını bir fedakarlık olarak değil, öğretmenliğin yüklediği bir yükümlülük ve sorumluluk olarak görmeli ve bunu öğrencilerine bu şekliyle aksettirmelidir Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 37

38 Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 38