İktisat Tarihi

Transkript

1 İktisat Tarihi

2

3 SAVAŞLAR VE EKONOMİK PERFORMANS Savaş 10 milyon askerin ölümüne, 20 milyonunun yaralanmasına neden oldu. Ekonomik açıdan uzun dönemde fizik yıkımdan daha zararlı olan normal ekonomik ilişkilerin bozulmasıydı. Savaştan önce İngiltere, Almanya, Fransa ve ABD birbirlerinin en iyi alıcısı ve satıcısı durumundaydı

4 Savaşan ülkeler kaynaklarını normal kullanımlardan savaşın gerek duyurduğu alanlara doğru kaydırdılar Savaş dünya tarımının dengesini bozdu. Millî ve milletlerarası diğer bir ekonomik problem de enflasyondu Savaş sonrasının önemli problemleri, ekonomik milliyetçiliğin doğuşu ile parasal ve malî problemlerdi

5 Ekonomik milliyetçilik, yalnız imparatorlukların parçalanması ile doğan yeni devletlerle sınırlı değildi Yeni merkantilizm, savunucularının amaçladıkları sonucun tersine olarak daha düşük gelir ve üretim düzeylerine yol açtı Önemli bir problem de savaş tazminatı meselesiydi Yaz sonlarında Alman markının değeri, tazminat ödemelerinin ağır baskısı altında hızla düşmeye başladı

6

7 Enflasyon Alman toplumunda derin yaralar açtı. Savaş sonrası İngiltere de ekonomik problemler büyüdü İngiltere savaşın finansmanı için bir önlem olarak 1914 te altın standardını terk etmişti te İngiltere savaş öncesi parite ile altın standardına döndü

8

9 Büyük Bunalım Avrupa ülkelerinden farklı olarak ABD savaştan çok daha güçlü olarak çıktı 1929 yılı ortalarına gelmeden Avrupa, Amerikan yatırımlarının kesilmesinin sancısını hissetmeye başladı lar boyunca Avrupa dan sermaye çıkışı sürdü.

10

11 1929 daki üretim düzeylerine geri dönülebilmesi yıllar sürdü Sonuç ödemeler dengesi problemleriyle mücadele edebilmek için para devalüasyonu ve ithalat kontrolleri gibi radikal tedbirlerin yaygınlaşması oldu 1929 krizini başlatan ülke ABD oldu. Fakat krizin yayılmasında uluslararası sorumluluk da söz konusuydu

12 Krizin kaynağı konusunda ihtilaf varsa da onun şiddetinin ve uzun sürmesinin nedenleri üzerinde uyuşma vardır Savaştan sonra İngiltere böyle bir liderlik rolünü oynayabilecek durumda değildi. II. Dünya Savaşı ve Dünya Ekonomisinin Yeniden inşası II. Dünya Savaşı tarihin en yıkıcı ve yaygın savaşıydı

13

14 Problemi daha da kötüleştiren ekonominin kurumsal çerçevesinin ağır şekilde yara almış olmasıydı Savaştan sonra mal kıtlıkları kontrollerin devamını gerektiriyordu Marshall Plânı sayesinde Batı Avrupa nın ekonomik canlanması başarıldı Avrupa ekonomisinin yeniden inşası, savaş öncesi dönemde olduğundan daha fazla olarak ekonomik ve sosyal hayatta devletin rol almasını gerektirdi.

15

16 YAPISAL DEĞİŞMELER 20. yüzyılın başlarında dünya ölçeğinde güçlü 6 devlet bulunuyordu ve bunların 5 i Avrupa daydı II. Dünya Savaşı ndan sonra I. Dünya Savaşı sonrasından farklı olarak uluslararasında barışı koruma arzusu daha güçlüydü. 20. yüzyılın ikinci yarısında Avrupa Birliği nin oluşumu Avrupa tarihi açısından yeni ve tarihte benzeri olmayan bir tecrübedir

17 20. Yüzyılın İkinci Yarısında Dünya Ekonomisindeki Gelişmeler 20. yüzyılın ikinci yarısı dünya ekonomisinin geçmişte gösterdiği en yüksek ekonomik performansa şahit oldu Sanayileşmiş ülkelerde II. Dünya Savaşı ndan sonraki çeyrek yüzyılda, yüksek oranlı ve istikrarlı ekonomik büyüme tam istihdam ve fiyat istikrarı ile birlikte gerçekleşti

18 Hızlı gelişen Asya ülkelerinin başarıları Japonya nın gerçekleştirdiği başarının bir tekrarı niteliğindedir ten sonra farklı zamanlarda dünyanın çeşitli bölgelerini farklı derecelerde etkileyen ve büyüme hızını düşüren 4 büyük ekonomik şok yaşanmıştır. Uluslararası Ekonomik ilişkiler I. Dünya Savaşı ile birlikte dünya ekonomisi dağılma sürecine girdi ve 60 yıl süren çalkantılı bir dönem başladı

19 II. Dünya Savaşı uluslararası ilişkilerde önemli değişimlere neden oldu. Doğu bloğu, Sovyetler in egemenliği altına girdi, 1949 da Çin de Komünist Parti iktidara geldi. II. Dünya Savaşı sömürgeciliğe büyük bir darbe vurdu sonrasındaki yarım yüzyılda geleneksel işbölümü giderek değişti

20

21 20. yüzyılda Avrupa nın dünya ticaret ve üretimindeki payı azaldı Kendi kendine yeterliğe ve merkezî plânlamaya dayalı modellerden etkilenen Asya ülkeleri teknoloji ve sermaye girişleri üzerinde son derece kapsamlı kontroller uygulamaya başladılar 1980 lerde ve özellikle de 1990 larda dünya ekonomisinde yeni bir globalleşme ve liberalleşme dalgası görüldü

22 19. yüzyılda pek az uluslararası kuruluş mevcuttu. 20. yüzyılda çok sayıda yeni kurum ortaya çıktı Devlet ve Ekonomik Hayat 20. yüzyılda tüm milletleri etkileyen diğer önemli bir değişme ekonomide büyük ölçüde genişleyen devlet rolüydü Millî hükümetler 20. yüzyılda pek çok demiryolu inşa ettiler ya da daha önce kurulmuş olanları devletleştirme yoluna gittiler

23 20. yüzyılda ekonomik kaynaklar açısından en önemli gelişme, enerji alanında oldu İlk önemli petrol rezervleri Rusya ve Kuzey Amerika da bulundu Bilimin teknolojiye uygulanmasının en çarpıcı son örneği uzayın keşfi oldu Sınaî ve ticarî organizasyon alanında 19. yüzyılın sonlarında başlayan gelişmeler 20. yüzyılda hızlanarak devam etti

24