RÖNESANS ( yy.)

Transkript

1

2 RÖNESANS ( yy.) Grosso Modo Dünyayı ve insanı keşfetme Farklı ülkelerde farklı tarihlerde başlar.

3 Rönesans Orta Çağ ın sonu ve Modern Çağ ın başlangıcı (Bruno nun İdamı) Orta Çağ: Yeniliklere karşı korku Rönesans: Yeniliklere karşı hoşgörü Skolastik felsefe yerine dünya ve insan üzerinde yoğunlaşma Felsefe dinden bağımsız hale gelmeye başladı. Deney ve akıl ön plana çıkmaya başladı.

4 Leonardo Da Vinci ( ) İtalyan ressam, heykeltraş, mimar, mühendis, filozof Milano Dükü himayesinde savaş mühendisliği 1513 te Roma da Medici ailesinin hizmetine girdi. Rönesansın finansörleri

5 Leonardo Da Vinci ( ) Çok iyi bir gözlemci ve dahi bir mühendis Helikopter, paraşüt ve kanat tasarımları yaptı. Bazı savaş aletlerinin (makineli tüfek, tank) ilk tasarımlarını yaptı. Arşimet in unutulan buluşlarını ortaya çıkardı. Cesetler üzerinde diseksiyon ve anatomi çalışmaları

6 Mikolaj Kopernik ( ) Polonyalı kuramsal astronom Katedral okulları ile Krakow ve Padua üniversitelerinde eğitim aldı. Gözlemden ziyade kuramsal astronomide başarılı 1024 yıldızın konumunu belirledi

7 Mikolaj Kopernik ( ) Gök Kürelerinin Hareketi Üzerine (1543) (De Revolutionibus Orbium Coelestium) Bu budala tüm astronomi bilimini ters-yüz etme hevesindedir. Oysa, kutsal kitap bize Joshua nın yerküreyi değil güneşi durdurduğunu söyler. (Martin Luther, 1533) Kitap bilimsel bir dile sahip ve Papa ya ithaf edilmiş Önsöze göre bu yeni model felsefi olarak değil matematiksel olarak doğru

8 Kopernik Modeline Tepkiler Başlangıçta çok büyük bir tepki yok ama zamanla tepkiler arttı. Aynı konuda çalışan Giardano Bruno yargılanıp yakıldı (1600)

9 Kopernik Modeline Tepkiler 1616 da Kopernik kuramı Katolik kilisesince reddedildi. Birinci iddia, yani güneşin sabit olması ve dünya etrafında dönmeyişi aptalcadır, saçmadır, ilahiyat bakımından yanlıştır ve dine aykırıdır, çünkü kutsal kitaba açıkça aykırıdır. İkinci iddia, dünyanın güneş etrafında dönüşü ve kendisinin merkez olmayışı ise saçmadır, felsefe ve en azından ilahiyat açısından yanlıştır, gerçek imana aykırıdır. Kopernik kuramı ile ilgili kitaplar yasakladı. Yasak 1882 ye kadar devam etti.

10 Kopernik Evren Modeli Model yeni ama açıklamalar Batlamyus ile benzer. Batlamyus modelindeki sıkıntılar devam etmekte Güneş evrenin merkezinden kaydırılmış Dünya ve gezegenler Güneş in etrafında katı saydam küreler içinde dairesel yörüngelerde dönmektedir. Evren küreseldir (mükemmel şekil), sınırlıdır ve sonunda sabit yıldızlar küresi yer alır.

11 Kopernik Evren Modeline Tepkiler Kopernik modeli bilim camiasında da hemen kabul görmedi. Batlamyus modeline göre gözlemlere dayanan bir üstünlüğü yok. Gök Kürelerinin Hareketi Üzerine kitabı Orta Çağ ile Modern Çağ ı ayıran bilimsel sınır taşı kabul edilir.

12 Danimarkalı astronom Tycho Brahe ( ) Kuramsal astronomiden ziyade gözlemsel astronomide başarılı Hazırladığı katalogda 777 yıldızın konumlarını en fazla iki dakika hata ile belirlemiştir. Sekstant ile Verniyeli sistemi Batı da ilk defa kullandı.

13 Tycho Brahe ( ) Kopernik kuramına karşı çıktı. Fiziksel ve dini nedenlerle Fakat Batlamyus modeli de yeterli değildi.

14 Brahe Evren Modeli Dünya evrenin merkezinde ve tüm gök cisimleri dünya etrafında dairesel yörüngelerde dolanıyor Merkür ve Venüs aynı zamanda Güneş in çevresinde döner. Sabit yıldızlar yer değiştirmiyor.

15 Brahe nin Gözlemleri 1572: Sabit yıldızlar bölgesinde yeni bir yıldız gözlemi 1577: Ay küresinin uzağında kuyruklu yıldız gözlemi Katı saydam kürelerin aşılabiliyor Mars-Dünya mesafesi Mars-Güneş arası mesafeden bazen daha az Mars ile Güneş in yörüngeleri iki yerde kesişiyor

16 Rönesans ta Biyoloji ve Tıp Uzun süren savaşlar nedeniyle tıp ve cerrahiye ihtiyaç arttı Büyüyen şehirler için alt yapı sistemleri ihtiyacı Coğrafi keşifler sonucu birçok yeni bitki ve hayvan bulundu.

17 Paracelsus ( ) Modern Farmokoloji nin kurucusu Hipokrat-Galen-İbni Sina tıp sistemini eleştirdi. Tüm canlı cansız maddeler 4 temel element ve ilk maddelerden (Tuz, Kükürt, Civa) oluştuğuna göre Canlı ve cansızlar özde aynıdır. Canlıları tedavi için kimyasal maddelerin de kullanılabilineceğini öne sürdü.

18 Andreas Vesalius ( ) Galen in hayvanlar üzerindeki incelemelerini insanlara genellemesini eleştirdi. Araştırma amaçlı diseksiyon ile döneminin en ünlü anatomi çalışmalarını yaptı. 7 ciltlik İnsan Vücudunun Yapısı Üzerine (1543) (Fabrica Humani Corporis, Fabrica) anatomi kitabında birçok anatomik çizime yer verdi.

19 İngiliz kraliyet doktoru. William Harvey ( ) Galen in kan dolaşımı açıklamasına itiraz etti. Doğayı kitaplardan değil, diseksiyon masasından öğrenebiliriz.

20 William Harvey ( ) Damarların yapısını inceleyerek kanın tek yönlü hareket ettiğini gözlemledi. Kalpten vücuda dağılan kanın tekrar kalbe dönmesi gerektiğini öne sürdü. Mikroskop o dönemde henüz kullanılmadığı için kılcal damarların fonksiyonunu tam olarak açıklayamadı larda Malpighi tarafından açıklanacak

21 Rönesans: Coğrafi Keşifler Çağı 1600 itibari ile, bilinen Dünya daha önce bilinen kısımların iki katına ulaştı. Denizaşırı imparatorluklar kuruldu.

22 Rönesansta Coğrafi Keşifler (15.yy) 1487: Ümit Burnu nun keşfi (Bartolomeu Dias) 1498: Doğu Afrika ve Hindistan (Vasco Da Gama) Daha sonra Çin ve Japonya (1513)

23 Amerika nın Keşfi (1492) Dönemin en önemli Coğrafi keşfi İtalyan kaşif Kristof Kolomb ( ) Amaç, Batı ya giderek Hindistan a ulaşmak Finansal destek İspanya Kral ve Kraliçesinden Amerigo Vespucci ( ) Amerika nın yeni bir kıta olduğunu ilan etti.

24 Dünyanın Denizden Dolaşılması (1522) Portekizli Ferdinand Magellan ( ) İspanya Kralı ndan destek aldı.

25 Francis Bacon ( ) Bilimi belli bir yaklaşım olarak anlatmaya çalışan ilk kişidir. Bilimsel yöntemi tanımlama Bilimde yaşanan başarısızlıkların kaynağı yanlış yöntemler kullanılmasıdır. Skolastik Düşünce hakkındaki eleştirileri: 1.

26 Bacon ve Deneysel Yöntem Güvenilir bilimsel bilgi için bilimsel yöntem kullanılması gerekli. Gözlem ve deney Aristo nun tümdengelimci mantığına (Organum: Araç) karşı

27 Rönesans ta Teknoloji Francis Bacon a göre Rönesans taki değişimlerin kaynakları: Avrupa da toplum yapısı ve düşünce sistemi tümüyle değişti. Rönesansın en büyük buluşu?

28 Barut ve Ateşli Silahlar M.Ö. 1000: Çin 11. yy.: Askeri amaçlarla kullanım 13. yy.: Tüfekler ve toplar Avrupa da Derebeylik Sistemi (9-17. yy.) yerine Mutlak Monarşiler

29 Pusula M.S. 83: Güneyi gösteren kaşık pusula 11. yy: Çinli denizciler 12. yy: Avrupalılara geçiş Pusula öncesi deniz yolculukları sahil şeritlerinde. Pusula ile açık denizlerde yön bulma

30 1040: İlk hareketli matbaa (Çin) Matbaa 1403:İlk metal kalıplı hareketli matbaa (Kore) 1448: Avrupa da metal baskı bloklu matbaa Gutenberg ( ) Matbaada ilk basılan eserler Bilimsel eserler 1469: Pliny (Doğal Tarih) 1475: Batlamyus (Coğrafya) 1482: Öklid (Geometrinin Öğeleri) 1495: Aristoteles in tüm eserleri 1544: Batlamyus (Almagest)