Hekim raporları, tıpta konsültasyon ve iki konuda da etik sorunlar

Transkript

1 Hekim raporları, tıpta konsültasyon ve iki konuda da etik sorunlar

2 Etik? Hukuk? Deontoloji? Hekim Raporları Kavramı Nedir?

3

4

5

6

7 Hekim adayları için not :Yivli ve Yivsiz Silah Farkı Merminin dengesini ve hızını artırarak menzil, tahribat ve hedefi vurma etkilerini artırır. Namlu içindeki oyuklara "yiv", çıkıntılara ise "set" denir. Bu tür namluya sahip tüfeklere ise "Yivli tüfek" denir. Bu silahlar Yivsiz silahlara göre daha tehlikedirler. Günümüz piyade tüfeklerinin tamamına yakını ve tabancaların tamamı yivli silah kategorisinde yer alırlar. Top gibi ağır silahlar yivli veya yivsiz olarak üretilebilseler de uzun menzilli toplar daima yivli namluya sahiptirler. Av tüfekleri; piyade tüfeklerinden farklı olarak birbirine bitişik iki namlu, nadiren de tek namluludur. Yivsiz av tüfeğinde, piyade tüfeğinde kullanılan mermi çekirdekleri yerine, av fişeği olarak tabir edilen ve çeşitli özelliklere sahip kovanlı mermiler kullanılır. (Saçma, dokuzluk, dom dom kurşunu vs). Basit modelleri olduğu kadar, son derece modern ve fişek kapasiteleri yüksek olan çeşitli tiplerde av tüfekleri üretilmektedir. Amerikan İç Savaşında Yivsiz Av Tüfekleri ve Günümüzde Cibuti'de bir askerin elinde ateş ederken kullandığı Yivsiz Tüfek

8

9 Hekim Raporları Devam

10

11

12 Aile Hekimliği Sağlık Raporu Düzenleme Merkezi Değildir!

13

14

15 Temel Ayırımlar

16

17 Temel Tanımlar ve Kavramlar Hukuk: toplumu düzenleyen ve devletin yaptırım gücünü belirleyen kurallar (yasalar) bütünü. Etik ( ethicus - ethica), ahlakın temellerini inceleyen felsefe dalı olarak tanımlanır. Bir kimsenin davranışlarına temel olan ahlak (moral), gelenek, töre, alışkanlık gibi kavramları içerir. Deontoloji (deontos-logos), bir mesleği icra edenlerin kendi aralarında uymaları gereken sosyal kurallar.

18 Sağlık Hukuku, sağlık personelinde sorumluluk bilincini öne çıkararak sağlık hizmetin varlığı, sunumu, hasta ve hekim hakları ile kişinin temel haklarını birlikte ele alan bir tıp ve hukuk karma bilimidir. Sağlık hukuku, çevre sağlığı ve gıda hukuku, hastanelerin hukuki yapısı, sağlık sigortası, sağlık harcamaları, Sağlık Bakanlığı teşkilat ve yönetimi vb birçok alanları içerir. Tıp Hukuku, sağlık hukuku içinde geniş bir alt başlıktır. Kapsamı sağlık hukukundan daha dardır. Sağlık personelinin hakları ve yükümlülükleri, hasta hakları, hatalı tıbbi uygulamalar, ilaç hukuku, tıbbi malzeme hukuku gibi konuları içerir.

19 Konsültasyon ya da Danışım Bilimsel bilginin gelişmesine paralel olarak günümüzde uzmanlık alanlarının sayısı giderek artmaktadır. Bu nedenle bir vakaya bütüncül yaklaşabilmek için, birden fazla tıp alanının birlikte çalışması kaçınılmaz olmuştur. İsabetli bir tanı ve tedavi amacıyla günümüzde her uzmanlık alanındaki hekim, mesleğini uygularken diğer alanların bilgi ve teknik desteğine de gereksinim duymaktadır. Hekimin hasta merkezde olmak üzere, farklı bir alanda çalışan hekimlerden bilimsel ve teknik açıdan aldığı yardım ya da danışmanlık, konsültasyon ya da danışım olarak adlandırılmaktadır. Konsültasyon eyleminin daha doğru ve düzenli işleyebilmesi için aşağıdaki öneriler geliştirilmiştir.

20 Konsültasyon ya da Danışım 1-Konsültasyonun öneminin kavranması, tıbbın bütüncül yaklaşımı esas alan bir meslek olduğunun kavranmasıyla olanaklı olduğundan, tıp eğitiminin her döneminde alanın bu özelliğine dikkat çekmek uygun olur. 2-Konsültasyonun daha sağlıklı işleyebilmesi için, hastanın sürekli(müdavi) hekiminin yazılı istem yapması uygundur. Ancak yapılan yazılı istemde hastanın özellikleri, neden konsültasyon istendiği çok açık ve anlaşılır bir biçimde yazılmalıdır. 3-Konsültasyon yazılı olarak istense bile, olanaklı ise hastanın konsültasyonu sırasında ya da hemen sonrasında hekimler hasta ile ilgili olarak karşılıklı görüşme olanağını bulabilmelidirler.

21 Konsültasyon ya da Danışım 4-Konsültan hekim de hastayla ilişki süresince, en az hastanın sürekli hekimi kadar sorumluluk aldığını bilmelidir. Konsültasyon işlemi, temelde bir hasta-hekim ilişkisidir. Bu nedenle konsültan hekim de hasta-hekim ilişkisinin bütün gereklerini yerine getirmelidir. 5-Konsültasyon eyleminin daha verimli olabilmesi için, sürekli (müdavi) hekim olanaklı ise her keresinde aynı konsültan hekimle çalışabilmelidir. 6-Konsültan hekim, hastayla ilgili sorumluluğu yüklenmeye başladığı için, hastanın ve hastalığının durumuna göre işbirliğinde sürekliliğin sağlanması uygundur.

22 Konsültasyon ya da Danışım 7-Konsültan hekim alanında yeterli bilimsel ve teknik bilgiye sahip olmalıdır. 8-Konsültasyon sonuçlarından hastaların da yeterli ölçüde bilgilenme hakları vardır. 9-Bazen konsültasyonun sonucunda hastanın sürekli hekimi değişebilir, bu durum hastaya bildirilmelidir.

23 Konsültasyon ya da Danışım 10-Özellikle günümüzde bazı hastaların tedavi süreci disiplinlerarası işbirliğini zorunlu kılmaktadır. Bu durumda tedavi bir 'ekip işi' haline gelmektedir. 11-Hasta izlemi sırasında değişik uzmanlık alanlarının görüş ve uygulamalarına gereksinim doğduğunda, sürekli hekim durumu hasta ya da yakınlarına bildirmelidir. 12-Multidisipliner eğitim hastanelerinde konsültasyon görevinin yerine getirilmesi ilgili uzmanlık alanını temsil eden kurumsal yapının sorumluluğundadır. Konsültasyon hizmetleri, ilgili uzmanlık alanının yetkililerince düzenlenmelidir. 13-Konsültasyon istemi ve yerine getirilmesi sırasında, konsültasyonun ve sonuçlarının kuşkuya yer vermeyecek biçimde açık ve iletişimi en üst düzeyde tutan bir tutanak ile belgelenmesi gerekir.

24 Mevzuat Yazılı hukuk kurallarıdır Anayasa daki ilgili hükümlere aykırı olmamak kaydıyla çıkarılan KANUNLAR ile bu kanunlara aykırı olmamak üzere yürürlüğe konan tüzük yönetmelik yönerge genelge KHK diğer yazılı metinlerden oluşur. 24

25 Tüzükler: Kanunların uzantısı gibidir. Bir konuda tüzük çıkarabilmek için o konuda mutlaka bir kanunun dayanak olması gerekir. Kanunların uygulanmasını ve kanunun emrettiği işleri belirtmek üzere hazırlanır. Danıştay incelemesinden geçirilmesi koşuluyla Bakanlar Kurulu tarafından onaylanarak Resmi Gazete de yayınlanır Yönetmelikler: Tüzükleri destekler. Danıştay incelemesinden geçirilme zorunluluğu yoktur. Hangi Yönetmeliğin Resmi Gazete'de yayınlanacağı kanunda belirtilir

26 Sağlık Mevzuatının Kapsadığı Konular Kamu Sağlığı ile İlgili Mevzuat Bulaşıcı hastalıklar Afetler ve olağanüstü haller Organ ve doku nakli, kan ve kan ürünleri Kısırlaştırma, sterilizasyon Sağlık alanındaki meslekler Özel Kurum ve Kuruluşlar ile İlgili Mevzuat Özel hastaneler Mikrobiyoloji ve biyokimya laboratuarları Eczaneler Radyoloji, radyum ve elektrikle tedavi ve diğer fizyoterapi müesseseleri Gözlükçülük Kaplıcalar ve sağlık turizmi işletmeleri

27 TABABET VE ŞUABATI SAN'ATLARININ TARZI İCRASINA DAİR KANUN /1928 Tabiplik mesleğinin yürütülmesine ilişkin esasları düzenler. Yasanın 2. bölümü diş tabipleri ve dişçiler, 3. bölümü ise ebeler hakkındadır. Umumi Hıfzıssıhha Kanunu 1930 HEMŞİRELİK KANUNU 6283 / 1954 SAĞLIK HİZMETLERİ TEMEL KANUNU 3359/ 1987 Sağlık Hizmetlerinin Sosyalleştirilmesi Hakkında Kanun 224 / 1961 TÜRK TABİPLERİ BİRLİĞİ KANUNU 6023/1963 HUSUSİ HASTANELER KANUNU 1933, Tüzük 1983, Yönetmelik, 2002 Organ Ve Doku Alınması, Saklanması, Aşılanması Ve Nakli Hakkında Kanun 2238/ 1979 ORGAN VE DOKU NAKLİ HİZMETLERİ YÖNETMELİĞİ Resmi Gazete: Biyoloji Ve Tıbbın Uygulanması Bakımından İnsan Hakları ve İnsan Haysiyetinin Korunması Sözleşmesi: İnsan Hakları ve Biyotıp Sözleşmesinin Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun 2003/5013 TTB Meslek Etiği Kuralları Yönetmeliği 1999 TTB Soruşturma ve Sorgulama Yönetmeliği sayılı Devlet Memurları Kanunu 5237 sayılı TCK (Türk Ceza Kanunu) 2005 SAĞLIKTA DÖNÜŞÜM PROGRAMI 5947 Sayılı tam gün çalışma yasası, 663 sayılı Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında KHK, 26 Ağustos 2011 tarihli Resmi Gazete de yayımladığı 650 Sayılı KHK (tamgün değişiklik) Tıbbi Kötü Uygulamaya İlişkin Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları ile Tarife ve Talimatında Yapılan Değişiklikler 19 Temmuz 2011 Aile Hekimliği Pilot Uygulama 5258 / 2004 GSS

28 Meslektaşlar Arasında Etik Unsurlar Nelerdir?

29 Her insan gibi hekim de tıbbi yardıma muhtaç olabilir. Hekim hasta meslektaşını veya ailesini diğer hastalara tercih etmeli ve öncelik tanımalıdır. Hekim hasta meslektaşından veya bakımı ile yükümlü olduğu aile fertlerinden vizite ücreti alamaz. İlaçlarını eşantiyonlardan verir, hastaneye yatırarak uzun süre bakımını sağlar. Zaten hekim büyük sıkıntılara düşmeden çok meşgul bir meslektaşını rahatsız etmez (Emine Atabek ve Bedii Şehsuvaroğlu)

30 Hekim hastalığı diğer insanlardan farklıdır. Hasta olan hekimi, meslektaşları yoklamaya gelirler ama tedavi sorumluluğunu çoğu yüklenmek istemez, hem de önceden söylenenleri beğenmez, başka bir tedavi de önerir. Halbuki hasta hekim yalnızca hasta bir insandır. Her hasta gibi belirlenmiş disiplinli bir tedavi ister ve bunu bekler. Teselli ister, ümit etmek inanmak ister, yüksek moral verilmesini ister. Hasta bir hekim size başvurmakla size itimat ettiğini gösterir. Siz de bu şerefe önem vererek gereken muayene ve tetkiklerini süratle, bekletmeden yapın (Atabek) Başvuru yapacağı meslektaşını seçerken de bazı noktalarda karar verme durumundadır. Kimin kendisine başvurulmamasından dolayı alınganlık duyacağı, kimin kendisine başvurulmasını angarya kabul edeceğini kestirmek zordur. Bölünmüş mesai uygulanan bir meslektaşa giderken bu ortamlardan hangisinde muayene olmanın uygun düşeceği tereddüt kaynağıdır. Yine kişisel veya kurumsal ödemeleri yapıp yapmama, teklif etme veya etmemenin mi uygun olacağı belirsiz kılınmaktadır. Deontoloji Tüzüğü ne göre sadece zaruri masrafların alınması önerisi kurumsal unsurların devreye girmesi ile bir belirsizlik yaratmaktadır. Kendi çalıştığı kuruma mı, kendini tanıtmadan başka bir kuruma mı başvurmasının uygun olacağı da bir sorundur. Hasta olan hekim başvurduğu kurumdan da ayrıcalıklı muamele görme beklentisi içindedir, ama bunu dile getirmekte zorlanır. Sürekli ilaç kullanımı, istirahat gibi raporlar nedeniyle de hasta sağlık personeli, meslektaşının karşısına çıkmakta ve sorunlarla karşılaşabilmektedir

31 Daha önceki slaytlarda anlatılanlar ve yukarıdaki konu başlıklarında ele alınanlara ek

32

33

34

35

36

37

38 Kök hücre çalışmalarının etik yönüyle ilgili olarak yapacağımız değerlendirme bir açıdan onun bilimsel sonuçları ile yakından ilgili olacaktır. Tıbbi tedavi amacıyla kullanımı konusunda somut sonuçlar henüz tam bir açıklık kazanmamıştır. Bu da bazı değerlendirmeler yapmaya engel olmaktadır. Ancak, şu anda açıktır ki insan embriyonik kök hücreleri ile ilgili çalışmalar çok ciddi etik sıkıntılar doğurmaktadır. Bir hastalığın tedavisi adına bir embriyonun yok edilip edilmeyeceği kararı uzun süreli etik tartışmaları gerektirmektedir. Dünyada bu çalışmaları uygulama politikalarının ülkeden ülkeye değiştiği görülmektedir. Önümüzdeki dönemde bu konuda çok ciddi tartışmaların olacağı söylenebilir.