Bağlarda Kalıntı Ve Damla Dağılımı Üzerine Pülverizatör İlerleme Hızı Değişiminin Etkisi

Transkript

1 407 Bağlarda Kalıntı Ve Damla Dağılımı Üzerine Pülverizatör İlerleme Hızı Değişiminin Etkisi İlker.H.CELEN 1, Selçuk ARIN 1, Mehmet Recai DURGUT 1, Ersen OKUR 1 1 NKÜ, Ziraat Fakültesi, Tarım Makineleri Bölümü, Tekirdağ, e-posta: ilkerhc@tu.tzf.edu.tr Özet: Bu araştırma bağlarda ilaçlamaya etkili faktörlerin belirlenmesi için yardımcı hava akımlı bir pülverizatör kullanılmıştır. Deneme Semillion üzüm çeşidinin üretiminin yapıldığı bağlarda yapılmıştır. Denemede kalıntı miktarı dağılımı ve hacimsel damla çapı büyüklüğü değerleri saptanmıştır. Denemede km/h ilerleme hızı 6 bar basınç koşulunda uygulanmıştır. Ayrıca ölçümler farklı yükseklikte ve farklı uzaklıklarda yapılmıştır. İlerleme hızı arttıkça tespit edilen kalıntı miktarlarında değişik oranlarda düşme gözlenmiştir. Bunun tersine basınç arttıkça bu değerler yükselmiş ve sürüklenme artmıştır. Anahtar Kelimeler: İlaç sürüklenmesi, Atomizer, Pülverizatör, Hava destekli, Bağcılık The Effect of Changing of The Sprayer Speed on Spray Distribution and Droplet Distribution in Vineyard Abstract: The aim of the study is to research factors affected by spraying with air assisted sprayer in vineyard. The study carried out in growing Semillon grapes vineyard. Residue distribution and volume median diameter were determined in this study. Three forward speeds ( km/h) were applied on 6 bar pressure. All measurement was also performed in different heights and different distances. While forward speed was increased, the amounts of residue were decreased by different rates. While pressure was increased, these amounts increased and were caused drift. In addition drift distance was increased also. Keywords: Drift, Atomiser, Sprayer, Air assisted, Viniculture GİRİŞ 2001 yılı FAO istatistiklerine göre dünyada ha alanda bağcılık yapılmakta olup toplam yaş üzüm üretimi tondur. Kıtalar arasında, %58.9 luk bağ alanı ve %50.36 lık üretim ile Avrupa birinci sırada yer almaktadır. İspanya, İtalya ve Fransa en geniş bağ arazilerine sahiptir. Türkiye ise alan bakımından dördüncü ( ha), üretim bakımından altıncı sırayı almaktadır (Erman, 2002). Bu alanların verimlerinin yükseltilmesinde tarımsal mekanizasyonun rolü büyüktür. Günümüzde, tarımsal mekanizasyon, diğer tarım uygulamalarının etkinliğini arttırmak, ekonomikliği sağlamak ve çalışma koşullarını iyileştirmek yönünden tamamlayıcı bir girdidir. Ülke

2 408 tarımının halkı besleyici seviyeye gelmesi, sağlanan üretim fazlalıklarının değerlendirilebilmesine, ürün çeşidinin arttırılmasına, teknolojideki gelişimlerin tarıma girmesine bağlıdır. Bu gelişme atılımlarında, tarım sektöründe birim alandan elde edilen verimi nitelik ve nicelik yönünden arttırmak, tarımsal potansiyeli etkin bir şekilde kullanabilmek asıl amaç olmalıdır. Birim alandan alınan ürünü arttırmada en önemli yeri, hastalık ve zararlılarla savaşım alır. Tarımsal ilaçlardan beklenen faydayı elde etmek için ilacın, bitkinin uygun yerlerine etkili dozlarda dağıtılması yanında, bu işlemlerin en az çevre kirlenmesi ile en ekonomik şekilde uygulanması gerekir. Pülverizatörlerle yapılan tarımsal savaşımda en önemli noktalardan biri pülverizasyonun istenilen değerler içerisinde gerçekleşip gerçekleşmediğinin saptanmasıdır. Bunun için kullanılan aletin pülverizasyon karakteristiklerini ve bu karakteristiklere etkili faktörlerin iyi bir şekilde saptanması gereklidir. Kimyasal uygulamalarda, bitki ve iklim koşulları, ilaç normu, ilaçlama zamanı, damla çapı büyüklüğü, karışımın formulasyonu ve yüzey kaplama oranı etkilidir. Bitki koruma ilaçları bilinçli olarak kullanıldığında ancak beklenen fayda sağlanabilmektedir. Gelişigüzel kullanıldığında ise beklenen fayda sağlanamamakta, ekosistem içerisindeki doğal denge bozulmakta, insan sağlığı tehlikeye sokulmakta ve ürün maliyetleri artmaktadır. Pestisitlerin bitkiye uygulanması sırasında oluşan pestisit kayıpları oldukça fazladır. Araştırmalar çeşitli makinelerle uygulanan pestisitlerin ancak %20-25 nin bitki üzerine ulaştığı, diğer kısımlarının ise ya tarla yüzeyine ya da tarla dışına sürüklendiğini belirtmişlerdir. Bağ ve bahçe tarımında kullanılan yardımcı hava akımlı pülverizatörleri önemli drift (ilaç sürüklenmesi) kaynağıdır. Düşey ve yatay düzlemde önemli ilaç sürüklenmesine sebep olurlar. İlaç sürüklenmesine etkili birçok faktör vardır; hava şartları, bitki deseni ve pülverizatör işletme koşulları. Damla büyüklüğü ise en önemli faktörlerden biridir. Damla bulutunun hareketi bitki örtüsünün içerisine doğru olabilir ya da sürüklenme oluşabilir. Bulutu hareket ettirmek için gerekli enerji, ilaçlama ekipmanı tarafından sağlanır. İlaç normu göz önüne alınmazsa çoğu pülverizatör, bitki örtüsünün üst ve dış bölgesinde iyi bir kaplanma sağlar. Asmaların tüm büyüme evresinde yapraklar ve salkımlar üzerinde ilaç kalıntısı istenir. Salkımlarda iyi bir kalıntı elde edilmesi ise yapraklara göre daha zordur yılının sonundan itibaren çok sayıda üzüm yetiştiricisi pestisitleri düşük hacimli olarak ve hava akımlı pülverizatörlerle uygulamaya başlamıştır. Yardımcı hava akımı yaprak hareketini arttırmakta ve böylece bitki örtüsündeki penetrasyon iyileşmiştir (Derksen ve Gray, 1995). Uygulama sırasında oluşan ilaç kayıpları fazla ilaç kullanımıyla birlikte maliyet artışını da beraberinde getirmektedir. Yetersiz etkinlik ve çevre kirliliği de eklenince 1980 yılının başından itibaren, mevcut ekipmanların çalışma koşulları ve etkinlikleri üzerine çalışmalar yoğunlaşmıştır. İlaç sürüklenmesi dünyada önem kazanmış ve pek çok araştırmacı özellikle son 15 yıllık süreçte sürüklenme kayıplarını minimize etmek için çaba harcamışlardır. Bağ-bahçe ilaçlamalarında kullanılan ilaç normuna göre farklı yüzdelerde; akma ile toprağa kayıplar, sürüklenme ile kayıplar ve toprakta sedimentasyon olmak üzere üç çeşit kayıp oluşmaktadır. Bağlarda kullanılan pülverizatörler için, bu kayıpları %25 - %50 azaltabilen değişik teknikler tasarlanmıştır. Tünel uygulaması ve yaprak olmayan bölgede memeleri kapatarak ilaç akışını kesen yaprak algılayıcıları bunlardan bazılarıdır yılından beri yapılan çalışmaların ışığı altında geliştirilmiş ve bugün ticari olarak satışı yapılan çok sayıda bağ pülverizatörü modeli bulunmaktadır. Bu pülverizatörlerden konvansiyonel olarak adlandırılan; üzerinde hidrolik memelerin bulunduğu aksiyal fanlı

3 409 pülverizatörler pestisit uygulamalarında yıllardır kullanılmaktadır. Çünkü kullanımları kolaydır ve farklı bitki koşullarında güvenilir biçimde çalışırlar. Ayrıca aksiyal fan tarafından üretilen türbülans hava akımının asma tacında en az ulaşılan bölgelerde kalıntı oluşturduğu fark edilmiştir. Bununla birlikte ilaç kayıpları ve dağılım tek düzeliğindeki yetersizlik bu pülverizatörde ortaya çıkan iki önemli sorundur. Asmaların üst yapraklarında alt yapraklara göre 2-3 kat fazla kalıntı oluşabilmektedir. Sonuçta kullanım verimliliği azalmakta ve çevre kirliliği artmaktadır. Turbo bahçe pülverizatörleri, özellikle bağ ve bahçe mekanizasyonunda ilaçlama uygulamalarında son yıllarda yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır. Uygulamada küçük çaplı damlaların kullanılması ilaç damlacıklarının istenmeyen alanlara sürüklenmesini kolaylaştırmaktadır. Bu tip makinelerde damla taşınımında yardımcı hava akımının kullanılması damlaların hedefe ulaşmasını sağlaması yanında damlacıkların farklı alanlara da ulaşmasına sebep olmaktadır. Bu amaçla ele alınacak pülverizatör ile yapılacak uygulamalarda karşılaşılan ilaç sürüklenmesi tespit edilecektir. Gubiani ve ark. (1997) bağlarda ilaçlama şartlarını incelemişlerdir. İki tip (standart ve pnömatik) bahçe pülverizatörünü karşılaştırmışlardır. Düşük hacim uygulamalarında elde edilen kalıntı miktarının yüksek hacim uygulamalarına göre daha yüksek olduğunu belirtmişlerdir. Ayrıca ilaç kayıplarının düşük hacim uygulamalarında daha düşük oluğunu da saptamışlardır. Baldoin ve ark. (2002) 12 farklı tarlada yaptıkları çalışmada bahçe pülverizatörlerinde drift değerleri tespit etmişlerdir. Uygulamalarda düşük hacimli (ULV) püskürtücüler ile yüksek hacimli (HVA) püskürtücüler karşılaştırılmıştır. Bitki ve toprak üzerinde kalan kalıntı miktarları incelenmiştir. Elde edilen kalıntı miktarları spektrofotometre ile tespit edilmiştir. MATERYAL VE YÖNTEM Materyal Proje Tekirdağ Bağcılık Araştırma Enstitüsü bağlarında yürütülmüştür. Bağlar Çift kollu Kordon şekline göre terbiye edilmiştir. Semilion üzüm çeşidine ait omcalar 3 m sıra arası ve 1.5 m sıra üzeri mesafeye sahiptir. Denemelerde yardımcı hava akımlı, aksiyal fana sahip, 400 litre kapasiteli bir bahçe pülverizatörü Taral, Turbo 400-A kullanılmıştır. Denemeler sırasında Lutron AM 4202 marka rüzgar hızı ölçer, Testo 605-h1 marka sıcaklık ve nem ölçer kullanılarak bu değerler tespit edilmiştir. Püskürtme dağılımının tespitinde materyal olarak filtre kağıtları, fluorimetre, iz maddesi ve cam tüpler kullanılmıştır. İz maddesi olarak Birilliant sulphaflavine kullanılmıştır. İlaç normuna göre İz maddesi konsantrasyonu oransal olarak değiştirilmiştir. Böylece her uygulamada 1 ha alana atılan iz maddesi miktarı aynı kalmıştır. Örnekleme yüzeyleri olarak filtre kağıtları ( Schleicher & Schuell, white ribbon, ashless ) kullanılmıştır. Filtre kağıtları 125 mm çapında ve dairesel dir. Denemelerde püskürtülen iz maddesinin konsantrasyonunu ölçmek için Jenway 6200 fluorimetre cihazından faydalanılmıştır. Cihazda okunan absorbans değerleridir. Tüm ölçümler 400 nm dalga boyunda yapılmıştır. Bağlarda düşey püskürtme dağılımını belirleyebilmek için çıtalardan direkler yapılmış ve bunların üzerine örnekleme yüzeyleri yerleştirilmiştir. Denemelerde ayrıca damla dağımı da incelenmiştir. Bu amaçla suya duyarlı kağıtlardan (syngenta, 76x26 mm) yaralanılmıştır. Suya duyarlı kağıtlarda toplanan damlalar mikroskop kullanılarak analiz edilmiş ve hacimsel damla çapı değerleri hesaplanmıştır.

4 410 Yöntem Denemeler yapılırken örnekleme yüzeyleri tek bir yöne doğru yerleştirilmiştir. Örnekleme yüzeyleri (suya duyarlı kağıtlar ve filtre kağıtları) bağ içerisine aynı yöntemle dağıtılmıştır. Yerleştirilirken, ilaçlama makinesinin geçtiği sıraya sadece bitki üzerine örnekleme yüzeyleri yerleştirilmiştir. 2., 3. ve 4. sıralarda ise çıtalar konumlandırılmıştır. Her sıraya dört deneme gurubu tekerrür amacıyla yerleştirilmiştir. Böylece 4 tekerrürlü olarak yürütülen denemelerde her bir faktör için 360 adet örnekleme yüzeyi değerlendirilmiştir. Çıtalar sıraların orta noktasına gelecek şekilde, orta noktadan itibaren uncu metrelere dikilmiştir. Her çıtaya 15 cm aralıklarla yere paralel 10 adet 30 cm uzunluğunda çıtalar çakılmış ve bu çıtaların üzerine de 10 cm aralıklarla 3 adet örnekleme yüzeyi yerleştirilmiştir(şekil 2). Böylece bir çıtaya 30 adet örnekleme yüzeyi takılmıştır. Her sırada 4 adet olmak üzere bir deneme parselinde 12 adet çıta yer almıştır (Şekil 1). Bitkilerin üzerine ise 3 ü toprakta (D), geri kalanları 3 farklı yükseklikte (160cm (A)-115cm (B)-70cm (C)) olmak üzere toplam 12 adet örnekleme yüzeyi yerleştirilmiştir. Bitkilerin içerisinde sıraların boylamasına yerden 70 cm ve yaklaşık aralarında 45 cm yükseklik olacak şekilde teller geçirilmiş ve örnekleme yüzeyleri bunların üzerlerine takılmıştır (Şekil 2). Tucer ve Güler (1998), meyve bahçesi ve bağlarda kullanılan ilaçlama makinelerinin test yöntemlerindeki yenilikleri bildirmişlerdir. Bu tip püskürtücülerde değerlendirilmesi gereken kriterleri ortaya koymuşlardır. Ayrıca yatay ve düşey konumda kalıntı dağılımı, damla büyüklüğü dağılımının nasıl ölçüleceğini açıklamışlardır. Denemeler 3 farklı ilerleme hızı ( km/h) ve 6 bar sabit basınç koşullarında yapılmıştır. Ayrıca her bir deneme için hava sıcaklığı, hava nemi ve rüzgar hızı 2m yükseklikte deneme alanının farklı noktalarında uygulamalar yapılırken rastgele ayrı ayrı ölçülmüştür. Tüm denemeler güneşli hava şartlarında yürütülmüştür. Denemeler süresince en yüksek sıcaklık (30 0 C) 4.9 km/h ve 7.7 km/h ilerleme hızında yapılan uygulamalarda ölçüldü (Çizelge 1.). En yüksek bağıl nem ise 2.1 km/h ilerleme hızında yapılan uygulamada %69 ölçüldü. En yüksek rüzgar hızı 3.0 km/h olmuştur (saat yönünde kuzey yönü 0 0 yönü ). kabul edilirse; rüzgar Çizelge 1. Denemeler süresince ölçülen hava şartları Pülverizatö r hızı (km/h) Sıcaklık ( 0 C) Bağıl nem (%) Rüzgar hızı (km/h) Çevre koşullarında olabilecek değişiklikler varyansta değişiklik yaratabileceğinden her bir uygulama tek geçişte tamamlanmıştır. Deneme parseli 100 m uzunluğunda olup çıtalar parsel boyunca 25 m arayla yerleştirilmiştir. Kalıntı miktarının tespiti Denemeler sırasında kalıntı miktarının tespiti için fluorimetrik yöntem kullanılmıştır. Püskürtme dağılımını saptamak için örnekleme yüzeyi olarak filtre kağıtları kullanıldı. Denemede 1litrelik su içerisine 2 gram BSF konularak püskürtme sıvısı hazırlandı. Püskürtme yapıldıktan sonra filtre kağıtları 100 ml hacimde saf su içeren kavanozlara konuldu. Sonra 20 dakika süre ile sallayıcı cihazında çalkalandı ve elde edilen çözeltiler fluorimetrede okumalar yapıldı. Okumalar daha önce hazırlanmış standart seri değerleri ile karşılaştırılarak boya konsantrasyonları elde edildi. Onurbaş ve ark. (1990) elma ve armut ilaçlamalarında hava akımlı ve pompalı sırt

5 70 cm 45 cm 45 cm 411 atomizerlerinin karşılaştırmasını yapmışlardır. Karşılaştırma amacıyla yüzey kaplama değerlerinin belirlenmesinde kolorimetrik yöntemden yararlanmışlardır. Denemelerinde iz maddesi olarak Brillant red toz boya kullanmışlardır. Ağaçların farklı noktalarına yerleştirdikleri filtre kağıtlarından aldıkları örnekleri spektrofotometre kullanarak analiz etmişler ve kalıntı miktarlarını ortaya koymuşlardır. Yapılacak ilaçlama ile yeterli bir şekilde hastalık zararlı kontrolünün sağlanmasında yaprak üzerinde tekdüze ilaç dağılımı etkili bir faktördür. Bu nedenle kalıntı dağılım düzgünlüğü tarla ve bahçe ilaçlamalarında da önem taşımaktadır. Kalıntı dağılım tekdüzeliği varyasyon katsayısından yararlanılarak değerlendirildi. Varyans analizi (ANOVA) uygulanarak denemelerde seçilen ilerleme hızı, fan verdisi, basınç, konum ve bölgeler dikkate alınarak istatiksel analiz yapıldı. Iç ve dış konumlardan geçen ipler A üst B C orta alt D toprak 1,5m 1,5 m 3 m 3 m Şekil 1. Deneme alanında ölçüm noktalarının yeri 1 15 cm a b c 2 3 Üst d e 4 f 5 6 Orta g h 2 m Alt k m Toprak yüzeyi 1.5 m Şekil 2. Örnekleme yüzeylerinin yeri

6 412 Damla büyüklüğünün tespiti Damla büyüklüğünün tespitinde suya duyarlı kağıtlardan faydalanılmıştır. Püskürtme sonunda elde edilen suya duyarlı kağıtlar tek tek mikroskop altında incelenmiş ve damla sayıları belirlenmiştir. Bu şekilde damla sıklığı ortaya konmuştur. Damla çapları mikrometreli oküler kullanılarak 1 cm 2 deki damlalar ölçülerek hacimsel ortalama çap değerleri ortaya konulmuştur. BULGULAR VE TARTIŞMA Deneme alanında yapılan pülverizasyonda pülverizatöre en yakın olan (1.5 m) sırada yapraklar üzerine farklı yüksekliklerde yerleştirilen örnekleme yüzeyleri değerlendirilmiştir (Şekil 3). 2.1 km/h ilerleme hızında ölçülen en düşük kalıntı miktarı A seviyesinde 13.9 mg/cm 2 ve en yüksek mg/cm 2 ise C seviyesinde elde edilmiştir. 4.9 km/h ilerleme hızında yapılan uygulamada A seviyesinde en düşük kalıntı (7.48 mg/cm 2 ) elde edilirken en yüksek kalıntı (13.85 mg/cm 2 ) B seviyesinde saptanmıştır. 7.7 km/h ilerleme hızında en düşük ve en yüksek kalıntı miktarları sırasıyla, 7.12 mg/cm 2 A seviyesinde ve mg/cm 2 B seviyesinde olmuştur. Yüksekliğin kalıntı miktarına etkisi üzerine yapılan çalışmalarında benzer sonuçlar Salyani ve Whitney (1991) tarafından ortaya konulmuştur. Bu sonuçlardan anlaşıldığı üzere, ilerleme hızı artarken yapraklarda tespit edilen kalıntı miktarı da düşmüştür ve kalıntı daha geniş alana yayılmıştır. Genellikle bitkilerin üst kısımlarında daha az kalıntı miktarları elde edilmiştir. Yaprakların yoğun olduğu orta ve alt kısımlarda bu değerler artış göstermiştir. Farklı uzaklıklarda yapılan ölçümler incelendiğinde 3m uzaklıkta çıtalarda elde edilen en yüksek kalıntı miktarı 2.1 km/h ilerleme hızında g seviyesinde 9.18 mg/cm 2, 4.9 km/h de d seviyesinde 5.8 mg/cm 2 ve 7.7 km/h ilerleme hızında b seviyesinde 4.25 mg/cm 2 olmuştur. 6m de ise 2.1 km/h ilerleme hızında c seviyesinde 3.69 mg/cm 2, 4.9 km/h de e seviyesinde 3.7 mg/cm 2 ve 7.7 km/h ilerleme hızında c seviyesinde 3.33 mg/cm 2 olmuştur. 9m de yapılan ölçümde ise sırasıyla km/h ilerleme hızlarında en yüksek kalıntı miktarı e seviyesinde 3.5 mg/cm 2, b seviyesinde 3.8 mg/cm 2 ve m seviyesinde 4.0 mg/cm 2 dir. Benzer yöntemle suya duyarlı kağıtlar kullanılarak damla büyüklüğü değerleri elde edilmiştir. Sayısal ortalama çap (nmd) ve hacimsel ortalama çap (vmd) değerleri hesaplanmış ve homojenlik değerlendirilmiştir. Bu sonuçlara göre, tüm uygulamalar içinde 4.9 km/h ilerleme hızında en düşük nmd, A seviyesinde 81.2 m ve en büyük nmd, D seviyesinde 210 m olarak bulunmuştur. Yine tüm uygulamalar içinde 7.7 km/h ilerleme hızında en düşük vmd, A seviyesinde 98.8 m ve en büyük vmd, D seviyesinde 293 m olarak hesaplanmıştır. Uygulamalarda damla dağılımı pülverizatöre yakın (1.5 m) bitkilerde incelendiği zaman, 2.1 km/h ilerleme m ) A seviyesinde; en m ) ise toprak yüzeyinde (D) elde m ) D seviyesinde, m ) ise 2.1 km/h ilerleme hızında toprak yüzeyinde (D) saptanmıştır. vmd/nmd oranı arasında değişmiştir. Bu mesafede yapılan ölçümler dağılımın homojen olduğunu göstermiştir.

7 yükseklik yükseklik yükseklikt (mg/cm 2 ) 2 m 2.1 km/h 1.70 m 1.20 m 0.70 m 0.0 m 1.5 m 3.0 m 6.0 m 9.0 m sürüklenme mesafesi m (mg/cm 2 ) 4.9 km/h 1.70 m 1.20 m 0.70 m 0.0 m 1.5 m 3.0 m 6.0 m 9.0 m sürüklenme mesafesi m (mg/cm 2 ) 7.7 km/h 1.70 m 1.20 m 0.70 m 0.0 m 1.5 m 3.0 m 6.0 m 9.0 m sürüklenme mesafesi Şekil 3. Farklı uzaklıklarda ( m) ve farklı ilerleme hızlarında ( km/h) damla büyüklüğü karakteristikleri (nmd; vmd) ve düşey püskürtme dağılımı

8 414 İlaç sürüklenmesini görebilmek için farklı uzaklıklarda yapılan ölçüm sonuçları incelendiğinde, 3m uzaklıkta her üç ilerleme hızında da en büyük vmd değeri gözlenmiştir km/h ilerleme hızlarında en büyük vmd ve bulundukları seviyeler sırasıyla 662 m (g seviyesi) olarak bulunmuştur. 6m uzaklıkta en büyük vmd değerleri 2.1 km/h ilerleme hızında f seviyesinde 245 m, 4.9 km/h ilerleme hızında e seviyesinde 116 m ve 7.7 km/h ilerleme hızında e seviyesinde 615 m olmuştur. Bu m, g seviyesinde 126 m ve m seviyesinde 174 m olarak hesaplanmıştır. İlaç sürüklenmesini görebilmek için farklı uzaklıklarda yapılan ölçüm sonuçları incelendiğinde, 3m uzaklıkta her üç ilerleme hızında da en büyük nmd değeri gözlenmiştir km/h ilerleme hızlarında en büyük nmd ve bulundukları seviyeler sırasıyla 450 m (g seviyesi) olarak bulunmuştur. 6m uzaklıkta en büyük vmd değerleri 2.1 km/h ilerleme hızında g seviyesinde 281 m, 4.9 km/h ilerleme hızında a seviyesinde 106 m ve 7.7 km/h ilerleme hızında e seviyesinde 435 m olmuştur. Bu m, b seviyesinde 116 m ve m seviyesinde 215 m olarak hesaplanmıştır. Farklı uzaklıkta belirlenen bu dağılımların homojenliği vmd/nd oranı ile değerlendirilmiştir. Homojen bir dağılımda bu oranın 1.4 den küçük olması istenmektedir. Bu oran 2.1 km/h ilerleme hızında 3m uzaklıkta , 6m uzaklıkta ve 9m uzaklıkta olmuştur. 4.9 km/h ilerleme hızında 3m uzaklıkta , 6m uzaklıkta ve 9m uzaklıkta elde edilirken, 7.7 km/h ilerleme hızında 3m uzaklıkta , 6m uzaklıkta ve 9m uzaklıkta hesaplanmıştır. Bu verilen minimum ve maksimum değerler genel olarak incelendiğinde homojen bir dağılım gözlenmiştir. Yüksek değerlerin sıra üzerinde bitkiler arasında oluşan boşluklardan sıvıların daha yoğun ve basınçla geçmesinden kaynaklandığı düşünülmektedir. SONUÇ VE ÖNERİLER Semilion üzüm yetiştiriciliğinin yapıldığı bağ alanında pülverizasyon uygulaması yapılmıştır. Bu uygulamada yardımcı hava akımlı bir pülverizatör kullanılmıştır. Uygulamada km/h ilerleme hızlarında farklı uzaklık ve yüksekliklerde ölçümler yapılmıştır. Örnekleme yüzeylerinden alınan verilerin değerlendirildiğinde, damla dağılımı ve püskürtme dağılımının hız etkisiyle değiştiği, yüksek hızlarda sıvı damlacıklarının daha uzak mesafelere taşındığı tespit edilmiştir. KAYNAKLAR Baldoin, C. and Zanche, C., Improving pesticide distribution on apple orchards in North-eastern Italy by reducing application volume. Proceeding of the 8th ınternatıonal congress on mechanization and energy in agriculture, Oct 15-17, 2002, Kuşadası-Turkey. Derksen, R.C. and R.L. Gray Deposition and air speed patterns of air-carrier apple orchard sprayers. Transactions of the ASAE 38(1):5-11. Erman, A., Bağlarda ilaç uygulama etkinliğinin iyileştirilmesi olanakları. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara. Gubiani, R., Pergher, G. and Zucchiatti, N.,1997. Efficient spraying of vineyards. Informatore-Agrario, 53:15; p , Onurbaş, A., Çilingir, İ. ve Tunalıgil, BG., Determination of surface coverage of tree spraying. The 4th ınternatıonal congress on mechanization and energy in agriculture, 1-4 Oct, Adana - Turkey. Salyani, M. and Whitney,J.D., Ground speed effect on spray deposition inside citrus trees. Transaction of the ASAE 33(2): , USA. Tucer, A. ve Güler, H., Meyve bahçesi ve bağlarda kullanılan pülverizatörlerin deney yöntemleri. 15. Ulusal Tarımsal Mekanizasyon Kongresi, 1998, Tekirdağ.