T.C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI MEGEP (MESLEKÎ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ) TESİSAT TEKNOLOJİSİ VE İKLİMLENDİRME

Transkript

1 T.C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI MEGEP (MESLEKÎ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ) TESİSAT TEKNOLOJİSİ VE İKLİMLENDİRME VİTRİFİYE MONTAJI 2 ANKARA 2007

2 Milli Eğitim Bakanlığı tarafından geliştirilen modüller; Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının tarih ve 269 sayılı Kararı ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında kademeli olarak yaygınlaştırılan 42 alan ve 192 dala ait çerçeve öğretim programlarında amaçlanan mesleki yeterlikleri kazandırmaya yönelik geliştirilmiş öğretim materyalleridir (Ders Notlarıdır). Modüller, bireylere mesleki yeterlik kazandırmak ve bireysel öğrenmeye rehberlik etmek amacıyla öğrenme materyali olarak hazırlanmış, denenmek ve geliştirilmek üzere Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında uygulanmaya başlanmıştır. Modüller teknolojik gelişmelere paralel olarak, amaçlanan yeterliği kazandırmak koşulu ile eğitim öğretim sırasında geliştirilebilir ve yapılması önerilen değişiklikler Bakanlıkta ilgili birime bildirilir. Örgün ve yaygın eğitim kurumları, işletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik kazanmak isteyen bireyler modüllere internet üzerinden ulaşılabilirler. Basılmış modüller, eğitim kurumlarında öğrencilere ücretsiz olarak dağıtılır. Modüller hiçbir şekilde ticari amaçla kullanılamaz ve ücret karşılığında satılamaz.

3 İÇİNDEKİLER AÇIKLAMALAR...iii GİRİŞ...1 ÖĞRENME FAALİYETİ ALATURKA HELÂ TAŞI MONTAJI Alaturka Helâ taşı ve Rezervuarlar Tanımı ve Tesisattaki Yeri Çeşitleri Rezervuarlar Bas Alaturka Helâ Taşı Montajı Rezervuar İç Takımlarının Takılması ve Rezervuar Montajı...13 UYGULAMA FAALİYETİ...14 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME...20 ÖĞRENME FAALİYETİ ALAFRANGA HELÂ TAŞI (KLOZET) MONTAJI Alafranga Helâ Taşı (Klozet) Tanımı ve Tesisattaki Yeri Çeşitleri Alafranga Helâ Taşı (Klozet) Montajı Alttan Çıkışlı Klozet Montajı Arkadan Çıkışlı Klozet Montajı Asma Klozet Montajı Rezervuar İç Takımlarının Takılması ve Rezervuar Montajı...27 UYGULAMA FAALİYETİ...30 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME...33 ÖĞRENME FAALİYETİ BİDE MONTAJI Bide Tanımı ve Tesisattaki Yeri Çeşitleri Bide Montajı Döşemeye Oturan Bide Montajı Asma Bide Montajı...37 UYGULAMA FAALİYETİ...38 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME...41 ÖĞRENME FAALİYETİ PİSUVAR MONTAJI Pisuvar...42 i

4 Tanımı ve Tesisattaki Yeri Pisuvar Montajı Klasik Pisuvar Montajı Yandan Montaj Seti ile Pisuvar Montajı Sifonik Pisuvar Montajı Pisuvar Sifonlarının Takılması...50 UYGULAMA FAALİYETİ...52 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME...55 MODÜL DEĞERLENDİRME...56 PERFORMANS DEĞERLENDİRME...58 CEVAP ANAHTARLARI...59 KAYNAKÇA...60 ii

5 KOD ALAN AÇIKLAMALAR 582YIM033 Tesisat Teknolojisi ve İklimlendirme DAL Isıtma ve Sıhhi Tesisat MODÜL Vitrifiye Montajı -2 Kullanım yerine, isteğe ve işin amacına en uygun MODÜLÜN TANIMI vitrifiye malzemeyi tespit edip, iş güvenliği ve montaj talimatlarına uyarak monte etmek ve sorunsuz çalışmalarını sağlayacak olan öğrenme materyalidir. SÜRE 40 / /32 ÖN KOŞUL YETERLİK MODÜLÜN GENEL AMACI AMAÇ AÇIKLAMALAR Vitrifiye Montajı -1 Modülü nü almış olmak. Gerekli donanımı kullanarak ve standartlara uygun olarak alaturka helâ taşı montajı yapmak. Gerekli donanımı kullanarak ve standartlara uygun olarak alafranga hela taşı (klozet) montajı yapmak. Gerekli donanımı kullanarak ve standartlara uygun olarak bide montajı yapmak. Gerekli donanımı kullanarak ve standartlara uygun olarak pisuvar montajı yapmak. Genel Amaçlar Gerekli ortam sağlandığında, standartlara ve tekniğine uygun olarak vitrifiye ve armatür, aksesuar montajını yapmaya hazır hale gelebileceksiniz. Amaçlar 1. Gerekli donanımı kullanarak ve standartlara uygun olarak alaturka hela taşı montajı yapabileceksiniz. 2. Gerekli donanımı kullanarak ve standartlara uygun olarak alafranga hela taşı (klozet) montajı yapabileceksiniz. 3. Gerekli donanımı kullanarak ve standartlara uygun olarak bide montajı yapabileceksiniz. 4. Gerekli donanımı kullanarak ve standartlara uygun olarak pisuvar montajı yapabileceksiniz. iii

6 iv

7 GİRİŞ GİRİŞ Sevgili Öğrenci, Vitrifiye Montajı -1 modülünü başarı ile bitirip Vitrifiye Montajı -2 modülüne devam etmeye hak kazandınız. Tebrik ederiz. Bir önceki modülde vitrifiyeyi anlatarak önemine değinmiştik. Bu modülü de başarı ile bitirdiğinizde alaturka helâ taşı, alafranga helâ taşı, bide ve pisuvar montajı hakkında teknik bilgi, beceri ve mantık sahibi olacaksınız. Zaman ilerleyip şartlar değiştikçe ilgi ve ihtiyaç alanları pek çok meslekte olduğu gibi değişip vitrifiye modelleri çıktığında bu teknik bilgi, beceri ve mantık, size şartlara daha kolay uyum göstermenizi sağlayacaktır. Bu modülün de sertifikasını aldığınızda artık sizin yapamayacağınız vitrifiye montajı kalmayacak ve mesleğinizde ilerlemek için bir sonraki modüle kayıt olabileceksiniz. 1

8 2

9 AMAÇ ÖĞRENME FAALİYETİ 1 ÖĞRENME FAALİYETİ 1 Standartlara ve tekniğine uygun olarak alaturka helâ taşı montajı yapabileceksiniz. ARAŞTIRMA Bölgenizde bulunan yapı malzemesi satan işyerlerindeki vitrifiye stantlarında, yakın çevrenizdeki inşaatların montaj aşamasına gelmiş tuvalet ve banyolarında inceleme yaparak, alaturka helâ taşı montajı yapılırken nelere dikkat edilmesi gerektiğini araştırınız. Alaturka hela taşı çeşitleri ve montajı konusunda sanal ortamda ve vitrifiye imalatı yapan firma kataloglarından kaynak taraması yapınız. Topladığınız bilgi ve dokümanları raporlayınız. Hazırladığınız raporu atölyede tartışınız. 1. ALATURKA HELÂ TAŞI MONTAJI 1.1. Alaturka Helâ taşı ve Rezervuarlar Tanımı ve Tesisattaki Yeri İnsanların tuvalet ihtiyaçlarını çömelerek gördükleri alaturka helâ taşları, genellikle seramikten imal edilir. Daha önceleri dökme demir, emaye ve dökme mozaikten de yapılırdı. Alaturka helâ taşında, insan vücudu, helâ taşına temas etmez. Ayrıca çömelme durumu bağırsakların boşalabilmesi için en uygun pozisyondur. Sık ve yeterli temizlik yapılamayan umumi yerlerde (okul, kışla, alışveriş merkezleri vb.) alaturka helâ taşını kullanmak hijyen bakımından daha uygundur. Alaturka helâ taşının sakıncaları ise küçük çocuk ve yaşlıların kullanımına çok uygun olmamasıdır. Ayrıca iyi temizlenmeyen yüzeyler koku ve sinek üremesi için uygun ortam oluşturur Çeşitleri Alaturka helâ taşları su giriş ve yıkama şekillerine göre adlandırılır. Alaturka helâ taşına yıkama suyu üstten veya arkadan girer. Üstten girişli modellerde yıkama borusu görünür, arkadan girişlilerde gizlidir. Su giriş yerlerine bakılmaksızın doğrudan yıkamalı modellerde su, yıkama borusundan hela taşına bir noktadan girer ve yıkama yapar. Çevreden yıkamalı modellerde ise su, helâ taşının çevresinden tüm yüzeyi yıkayacak şekilde akar. 3

10 Resim 1.1: Arkadan girişli içten yıkamalı hela taşı dış ve iç görünüşü Resim 1.2: Üstten girişli içten yıkamalı hela taşı dış ve iç görünüşü Resim 1.3: Arkadan girişli direkt yıkamalı hela taşı dış ve iç görünüşü 4

11 Rezervuarlar Resim 1.4: Arkadan girişli içten yıkamalı hela taşı dış ve iç görünüşü Rezervuarlar (yıkama depoları) helâ taşlarını yıkamak için yapılmış temizlik gereçleridir. Kullanılacakları helâ taşı tipine, mekâna ve maliyetlerine göre dört sınıfa ayrılır. Rezervuarların içinde su girişine kumanda eden yüzertoplu şamandıra (flatör), suyun ayarlı boşaltılmasına yarayan boşaltma düzeneği ve dışında da zincirli veya butonlu boşaltma kolu vardır. Fotoselli tiplerde bu kol yerine elektronik, ışığa duyarlı algılayıcılar mevcuttur. Şimdi rezervuar tiplerini iç takım, işleyiş ve monte ediliş şekillerine göre inceleyelim. Resim 1.5: Rezervuar çeşitleri Yüksek Rezervuarlar Yüksek rezervuarlar alaturka helâ taşlarını yıkamak için yapılmıştır. Boşaltma düzeni iç içe iki borudan oluşur. İç boru bir conta ile çıkış sübapı üzerine oturmuştur ve iki borunun da ağırlığı contanın üzerindedir. Depo, doldurma düzeninin (flatör) ayarlandığı düzeye kadar su doludur. Rezervuarın zinciri çekilince veya butonuna basılınca birbirine bağlantılı olan iki boru birden yükselir. Conta subap üzerinden yükselince depodaki su yıkama deposuna akar, bu borudaki havayı da aşağıya iter. Zincir veya buton bırakılınca iki boru yerine oturur ve suyu keser ama yıkama borusunun devamı durumundaki boru içindeki hava basıncı azalmıştır. 5

12 Suyun dengesi bozulur ve depo içindeki suya havanın yaptığı basınç nedeniyle su çanak içinde yükselir ve yıkama borusundan hızla helâ taşına akar. Bu akış depodaki su seviyesi çanağın alt ağzı hizasına düşünceye kadar devam eder. Çanak içine hava girince emme durur. Doldurma düzeni harekete geçerek rezervuarı yeniden doldurur. Resim 1.6: Yüksek rezervuar dış ve iç görünüşü Resim 1.7: Yüksek rezervuar iç takım çeşitleri Bu rezervuarlar yükseğe monte edildiklerinden suya hareket vermek için zincirli kol kullanılır. Yüksek yıkama deposunun iyi işlemesinde yıkama borusunun da etkisi vardır. Bu boru uygun çapta, olabildiğince düz ve kısa yoldan helâ taşına ulaşacak şekilde yapılmalıdır. Uzun, dar dirsekli ve çap daralmaları bulunan yıkama boruları suyun akışına direnç göstereceğinden uygun değildir. Sessizliğin önemli sayıldığı yerlerde bu tür yıkama depolarının kullanılmasından kaçınılmalıdır Alçak Rezervuarlar Alçak rezervuarlar alafranga (klozet) helâ taşlarını yıkamak için yapılmıştır. 6

13 Gürültüsüz çalışması, hela taşını bütünleyen bir depo olarak görünmesi nedeniyle alafranga helâ taşlarının yıkanmasında kullanılan alçak yıkama depolarının çalışma düzenleri farklı bir çalışma ilkesine sahiptir. Bu depolar l hacimlerinde olur. Doldurma düzenleri alttan veya yandan beslenir. Çalışma düzenleri yüksek rezervuarlarla aynıdır. Boşaltma düzeninin yıkama borusuna geçiş noktasında plastikten bir kapak (kampana) bulunur. Kampana yıkama borusunun ağzına oturduğu için suyun alttan itme kuvveti yoktur, aksine üstten kapamaya çalışan etkisi vardır. Yıkama düğmesine basılınca (bazı tiplerde düğme yukarı çekilince ya da yana çevrilince) kampana yükselir ve su yıkama borusundan hela taşına akar. Düğme (buton) serbest bırakılsa bile, suyun alttan itme kuvveti nedeniyle kampana yerine oturmaz ve olduğu durumda kalır. Depodaki suyun bitme aşamasında suyun yarattığı çekiş nedeniyle kampana yerine emilir ve yıkama borusunun ağzını tıkar. Resim 1.8: Çekmeli alçak rezervuar dış ve iç görünüşü Resim 1.9: Basmalı alçak rezervuar dış ve iç görünüşü 7

14 Resim1.10: Alçak rezervuar iç takım çeşitleri Gömme rezervuarlar Resim 1.11: Sutoplu alçak rezervuar iç takım çeşitleri Bu tarz rezervuarlar alafranga (klozet) ve alaturka helâ taşlarını yıkamak için yapılmış alçak tip rezervuarlardır. Doldurma ve boşaltma düzenekleriyle su deposu ve yıkama borusunun helâ taşına bağlantısı duvarın içine inşaat aşamasındayken gömülerek monte edilir. İnşaat işleri bitip fayanslar da döşendikten sonra yıkama düğmesi (buton) monte edilir. Yani bu rezervuarların görünen tek kısmı butonlarıdır. Su kaçağı halinde tamiratı zahmetli olacağından kaçıntı denemesi montaj aşamasında çok iyi yapılmalıdır. Şık görünümlü, nazik kullanımlı ve pahalı olduğu için lüks konut, iş yeri, otel ve alışveriş merkezlerinde tercih edilir. 8

15 Resim 1.12: Gömme rezervuarın klozete bağlantısı Resim 1.13: Gömme rezervuar klozet montaj seti 9

16 Resim 1.14: Gömme rezervuarın helâ taşına bağlantısı Resim 1.15: Gömme rezervuar helâ taşı montaj seti Fotoselli Rezervuarlar Bu tarz rezervuarlar alafranga (klozet) ve alaturka helâ taşlarını yıkamak için yapılmış alçak tip rezervuarlardır. Işığa duyarlı fotosel mekanizması, doldurma ve boşaltma düzenekleriyle su deposu ve yıkama borusunun helâ taşına bağlantısı aynen gömme rezervuarlarda olduğu gibi duvarın içine inşaat aşamasındayken gömülerek monte edilir. İnşaat işleri bitip fayanslar döşendikten sonra dışarıda görünen sadece fotosel mekanizmasının algılayıcı gözüdür. Herhangi bir basma butonu veya suyu harekete geçirecek bir düğme yoktur. Su kaçağı halinde tamiratı zahmetli olacağından kaçıntı denemesi montaj aşamasında çok iyi yapılmalıdır. Şık görünümlü, nazik kullanımlı ve pahalı olduğu için lüks konut, iş yeri, otel ve alışveriş merkezlerinde tercih edilir. 10

17 Resim1.16: İki kademeli gömme rezervuarın montajı bağlantısı Resim 1.17: Fotoselli gömme rezervuarın asma klozete bağlantısı Resim 1.18: Gömme rezervuar basma butonu çeşitleri 11

18 Resim 1.19: Fotoselli gömme rezervuarın helâ taşına bağlantısı Resim1.20: Fotoselli gömme rezervuar montaj seti Resim 1.21:Fotoselli gömme rezervuarın klozete bağlantısı Resim 1.22: Fotoselli gömme rezervuar klozet montaj seti 12

19 Bas Helâ taşlarının yıkanmasında kullanılan bir otomatik vanadır. Kolu aşağıya bastırınca geçiş yolu yarım açılır ve su yıkama borusundan hela taşına basınçla akar. Kol serbest bırakılınca içindeki yay vasıtasıyla kendiliğinden kapanır. Basın çalışması, farklı yüzey büyüklüğünde biri alt, öteki üst iki hücre arasındaki pistonun basınç değişikliklerine göre aşağı ya da yukarı hareket etmesi ile gerçekleşir. Kola basılınca piston yükselir, klape açılır, üst hücredeki ve tesisattan gelen su ile birlikte çıkış borusundan hela taşına akar. Kolu bırakınca lastik klape kapanır. Yaya rağmen suyun akma basıncı pistonu yüksek tutar. Bu tip basların imalatı ve kullanımı oldukça azalmıştır. Günümüzde bu tiplerin yerine küresel vana tipindeki yaysız kolla çevrilen tipleri daha çok kullanılmaktadır. Gürültülü çalışması ve yeterli yıkama yapamaması en büyük dezavantajıdır Alaturka Helâ Taşı Montajı Resim 1.23: Bas çeşitleri Pis su tesisatına standart hela taşı sifonu bağlantısı yapılıp, hela taşının yeri hazırlanır. Önceden hazırlanmış rezervuar yıkama suyu bağlantı borusu helâ taşı adaptörüne bağlanır. Helâ taşı döşemedeki sifona takılır ve su terazisi ile dikey ve yatay olarak teraziye alınır. Araya kuru kum dolgu yapılıp döşeme kaplaması yapılır. Rezervuardan helâ taşına su verilerek sızdırmazlık kontrolü yapılır. Helâ taşının üzeri karton vb. malzeme ile kapatılarak korumaya alınır Rezervuar İç Takımlarının Takılması ve Rezervuar Montajı Bütün rezervuarların doldurma grupları önceden alt yapısı hazırlanmış temiz su tesisatındaki ara musluğa 10 mm çapındaki spiral boru ile bağlantısı yapılır. Rezervuarlı klozetlerin rezervuar iç takımları, montaj talimatlarına uygun olarak rezervuara ve klozete monte edilmelidir. Temiz su bağlantıları yapılarak rezervuarın su seviye ayarı yapılır, iç takım ile boşaltması yapılarak su sızdırmazlığı kontrol edilir. 13

20 UYGULAMA FAALİYETİ UYGULAMA FAALİYETİ İşlem basamaklarını takip ederek, yandaki şekilde verilen alaturka tuvalet taşının montajını yapınız. Taşın yıkama suyunu, bas veya yüksek rezervuar bağlayarak işlemi bitiriniz. Araç ve Gereçler 1. Alaturka tuvalet taşı 8. Maşalı boru anahtarı 2. İnce kum, çimento 9. Tornavida 3. 32mm spiral hortum 10. Su terazisi 4. Bas, yüksek 11. Keten rezervuar 5. Ara musluk 12. Demir testeresi 6. Kurbağacık 13. Metre 7. Matkap, sert uçlu 14. Kırmızı kalem tığ İşlem Basamakları Atık su borusu ve sifonun ölçüsünü kontrol ediniz. Sifonun döşemeye oturma yerini harçla doldurarak sabitleyiniz. Öneriler Sifondan geçerek atık su ana kolon tesisatına gidecek olan kirli suyun, olabildiğince sorunsuz uzaklaştırılması için eğimin ve ölçülerin doğru olmasına dikkat ediniz. Sifon atık su borusuna geçtikten sonra, yıkama borusu helâ taşına yerleştirip helâ taşı sifon üzerine oturtularak sifonun ölçüsünü kontrol ediniz. Sifonun oturacağı yer belirlendikten sonra helâ taşını alıp sifonun etrafına harç dökerek sabitleyip ve donmasını sağlayınız. 14

21 Sifonun ağzını kapatarak etrafını kumla doldurup sıkıştırınız. Sifon içine yabancı madde (harç, taş, kum vb.) kaçıp pis su giderini tıkamaması için helâ taşı yerine sabitlenene kadar sifon ağzını kâğıt, çuval vb. ile kapatarak korumaya alınız. Helâ taşını hazırlanan bölgeye yerleştirip yıkama borusu girişini bağlayınız ve boşlukları kumla doldurunuz. Helâ taşını su terazisi ile kontrol ediniz. Rezervuar yıkama borusu bağlantısı adaptör conta vasıtasıyla yapılır. Yıkama borusu bağlantısı üstten ise bağlantı kolay olur. Kontrolü kolaydır. Yıkama borusu bağlantısı arakadan ise bağlantıyı çok dikkatli yapmalı, su sızıntısına izin vermemek için gerekirse conta içine ve dışına silikon sıkarak sızdırmazlık sağlamalısınız. Alt kat tuvaletine ve dolayısı ile bina ömrüne zarar verilmemesi için bu bağlantının çok dikkatli yapılması gerekmektedir. Helâ taşı yerine oturtulduktan sonra her iki yönden de terazisine bakmalı ve teraziye almalısınız. Teraziye helâ taşı düz yüzeyinden bakınız. 15 Helâ taşı içinde suyun gitmesi için

22 yeterli eğim olduğundan ayrıca bir eğim vermenize gerek yoktur. Helâ taşını örterek koruma altına alınız. İnşaat süresi bitimine kadar hela taşının zarar görmemesi için üzerini karton vb. ile kapatınız. Yıkama borusunu basın ölçüsüne uygun kesiniz. Herhangi bir karışıklığa ve iş kazasına izin vermeyecek şekilde çalışma ortamını hazırlayınız. Bası dişlerine keten (kendir) sarmadan temiz su geliş ağzına geçici olarak takarak yıkama borusu ağzını keseceğiniz yeri işaretleyiniz. Bası yerinden çıkararak işaretlediğiniz yerden yıkama borusunu testere ile kesiniz. Basın giriş borusunun dişlerini tırtıllayıp, kendir sararak temiz su borusuna takınız. Testere laması ile basın dişlerini zedeleyerek (tırtıllayarak) yeterli miktarda keteni sıkıca sarınız. Keten az, gevşek veya fazla sarılırsa sıyrılarak sızıntı oluşur. Keten sardığınız bası temiz su girişine diş kaptırmadan terazisinde sıkınız. 16

23 Rezervuar altı 220 cm olacak şekilde duvarı işaretleyiniz. Hela taşı yıkaması yüksek rezervuar ile yapılacaksa, montaj elemanını ölçü ve teraziye uyarak duvara dayayınız. İşaretlemeyi fayans üzerinde iz bırakacak bir kalem ile yapınız(kurşun, kırmızı veya ispirtolu kalem gibi) İşaretlenen yerleri matkapla deliniz, dübelleri takınız ve montaj vidalarını sıkınız. İşaretlediğiniz yerleri delmeden önce matkabın kayarak hatalı delik delmemesi için fayans üzerindeki sır tabakasında noktalama yapınız. Dübel ve vida çapına uygun kalınlıkta matkap ucu kullanınız. Dübel yerine sıkıca oturmalıdır. Montaj aparatını vida ve tornavida ile terazisinde yerine takınız. Rezervuarı yerine takınız. Montaj vidaları yere ve birbirine paralel olmalıdır. Tespit cıvatalarını 6-8 mm lik açık ağız anahtarın 8 mm lik tarafıyla sıkınız. Rezervuar çıkış subapını takarak yıkama borusuna bağlayınız. Rezervuar boşaltma düzeneğini yerine oturtarak montajını yapınız. Rezervuarı montaj aparatına oturtarak yıkama suyu çıkış borusunu yıkama borusuna takınız. 17

24 Doldurma düzenini takarak rezervuar temiz su bağlantısını yapınız. Rezervuar doldurma düzeneğini (flatör) yerine oturtarak montajını yapınız. Rezervuar doldurma düzeneği dişli çıkışına rezervuar ile verilen fleksibıl ara bağlantı hortumunu takarak, duvarda bulunan taharet musluğuna uygun anahtarla sıkınız. Rezervuar flatör ayarını yapınız. Flatör üzerinde bulunan ayar düzeneğini ya da şamandıra yüzer topunu elle veya tornavida ile çevirerek, istenen su seviyesini ayarlayınız. Genellikle rezervuarda istenen yıkama su seviyesi 4 6 l civarındadır. Ayar yaparken su israfı olmaması için buna dikkat ediniz. 18 İşin biçimini estetik yönünden gözlemleyiniz. Takımları toplayınız. Kirlenen yerleri temizleyiniz.

25 İşin bitirilmesi İşi bitirdiğinizi öğretmeninize söyleyiniz. 19

26 ÖLÇME ÖLÇMEVE VEDEĞERLENDİRME BOŞLUK DOLDURMALI TEST Boş olan kısımları doğru sözcüklerle doldurunuz. 1. İnsanların tuvalet ihtiyaçlarını çömelerek gördükleri seramik malzemelere denir. 2. Alaturka hela taşının sakıncaları ise yaşlı ve.. kullanımına çok uygun olmamasıdır. 3. Alaturka hela taşlarının yıkama su girişi...ve..olmak üzere iki çeşittir. 4. Hela taşlarını yıkamak için yapılmış temizlik gereçlerine denir. 5. Genellikle alaturka hela taşlarını yıkamak için.., klozetleri yıkamak için rezervuarlar kullanılır. 6. Herhangi bir basma butonu veya suyu harekete geçirecek bir düğmenin olmadığı gömme tip rezervuarlara.rezervuar denir. DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız. Doğru cevap sayınızı belirleyerek kendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt yaşadığınız sorularla ilgili konuları faaliyete dönerek tekrar inceleyiniz. Tüm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geçiniz. 20

27 ÖĞRENME FAALİYETİ-2 AMAÇ ÖĞRENME FAALİYETİ-2 Yeterli teorik ve pratik bilgiye sahip olarak standartlara ve tekniğine uygun alafranga helâ taşı (klozet) montajı yapabileceksiniz. ARAŞTIRMA Bölgenizde bulunan yapı malzemesi satan işyerlerindeki banyo stantlarında, yakın çevrenizdeki inşaatların montaj aşamasına gelmiş banyo ve tuvaletlerinde inceleme yaparak, alafranga hela taşı (klozet) montajı yapılırken nelere dikkat edilmesi gerektiğini araştırınız. Alafranga hela taşı (klozet) çeşitleri ve montajı konusunda sanal ortamda ve seramik, döküm alafranga hela taşı (klozet) imalatı yapan firma kataloglarından kaynak taraması yapınız. Topladığınız bilgi ve dokümanları raporlayınız. Hazırladığınız raporu atölyede tartışınız. 2. ALAFRANGA HELÂ TAŞI (KLOZET) MONTAJI 2.1. Alafranga Helâ Taşı (Klozet) Tanımı ve Tesisattaki Yeri İnsanların tuvalet ihtiyaçlarını oturarak gördükleri sağlık ve hijyen gereci olan alafranga hela taşları, seramikten imal edilir. Ayaklı ve ayaksız olmak üzere iki tipte yapılır. Ayrıca rezervuarlı, rezervuarsız, derin hazneli, emişsiz, emişli olmak üzere de çeşitli tiplere ayrılmıştır. Ayaklı klozetler döşemeye oturtulur, ayaksızlar ise duvara asılır. Klozetler sifon borusu çıkışlarına göre, açık çıkışlı yatay eksenli, açık çıkışlı düşey eksenli, gizli çıkışlı düşey eksenli olmak üzere üç çeşittir. Alafranga helâ taşının derin hazneli olanı makbuldür. Derin hazneli klozette dışkıların sifon içine ya da eğimli iç yüzeye düşmesi öngörülmüştür. Bu klozetlerde yıkama düzeninden gelen su bütün helâ taşının içini yıkayacak şekilde dağılarak akar. 21

28 Emişli helâ taşlarında ise, hela taşı içinde bir emme yaratılması ve taşın içindeki pislik ve suların hızla pis su tesisatına emilmesi sağlanır. Emişli klozetlerde tüm işleyiş 9 15 saniye sürer. Bas kullanılıyorsa yıkama suyu (yaklaşık 12 l) işleme süresi içinde tesisattan yeterli basınçta gelmelidir. Yıkama deposunu su 1 2 dakikada doldurur. Bu nedenle basın yükleme birimi, yıkama deposundakinden büyüktür ve bu durum boru çaplarının büyük olması sonucunu doğurur Çeşitleri Günümüzde dünyada ve ülkemizde çok çeşitli ebat ve modellerde alafranga helâ taşı imalatı yapılmaktadır. Model çeşitliliği, renkleri, çeşitli konumlara göre duruşları, bazı fonksiyonları tasarımı yapan firmaya göre de değişiklik gösterir. Yine de alafranga hela taşları üç ana grup altında incelemek mümkündür. Montajları hakkında ilerleyen konularda detaylı bilgi verileceğinden çeşitleri tanıtarak geçeceğiz Alttan Çıkışlı Klozet Döşemeye oturan bu tip klozetin özelliği pis su çıkışının alttan olmasıdır. Bitmiş döşemenin üzerindeki Ø100 mm PVC pis su giderine klozet adaptörü takılır. Klozetin Ø80 mm olan çıkışı adaptöre oturtularak monte edilir. Genellikle evlerde bu tip klozetler kullanılır. Resim 2.1: Alttan çıkışlı klozet Şekil 2.1: Alttan çıkışlı klozet ölçüleri Arkadan Çıkışlı Klozet Döşemeye oturan bu tip klozetin özelliği pis su çıkışının arkadan olmasıdır. Bitmiş duvar üzerindeki Ø100 mm PVC pis su giderine klozet adaptörü takılır. Klozetin Ø80 mm olan çıkışı adaptöre takılarak monte edilir. Hela taşının arkasındaki duvarda, ekseni 230 mm olan Ø100 mm PVC boru veya tesisat bacası olmalıdır. 22

29 Resim 2.2: Arkadan çıkışlı klozet Asma Klozet Şekil 2.2: Arkadan çıkışlı klozet ölçüleri Alafranga helâ taşının (klozet) bir tipi de ayaksız olanıdır. Ayaksız klozetler duvara asılır ve pis su çıkışları da duvara doğru olur. Bitmiş duvar üzerindeki Ø100 mm PVC pis su giderine klozetin arkasında olan çıkışı oturtularak monte edilir. Helâ taşının arkasındaki duvarda, ekseni 230 mm olan Ø100 mm PVC boru veya tesisat bacası olmalıdır. Duvara bağlantıları dübel, vida ile duvara vidalayarak veya bağlantıda tüm yükü döşemeye taşıyan özel metal destek aracılığıyla yapılır. Resim 2.3: Asma klozet Şekil 2.3: Asma klozet ölçüleri 2.2. Alafranga Helâ Taşı (Klozet) Montajı Aşağıda çeşitli tiplerde klozetlerin kendilerine ait montaj şekillerini göreceksiniz Alttan Çıkışlı Klozet Montajı Döşemeye oturan bu tip klozetin özelliği pis su çıkışının alttan olmasıdır. Alt kata su sızdırmazlığına çok dikkat edilmelidir. Kokuların binaya girmemesi ve su sızdırmazlığına karşı kesinlikle klozet adaptörü kullanılmalıdır. Aşağıdaki işlem sırasına göre klozetin montajı yapılır. 23

30 Ölçü ayarlanır. Klozet adaptörü yerine takılır. Klozet montaj deliklerinin yerleri işaretlenir. İşaretlenen dübel yerleri matkapla delinir. Montaj vidası ile klozet döşemeye sabitlenir. Su bağlantısı yapılarak montaj tamamlanır. Resim 2.4: Klozet montajı Arkadan Çıkışlı Klozet Montajı Döşemeye oturan bu tip klozetin özelliği pis su çıkışının arkadan olmasıdır. İki şekilde montaj edilebilme yöntemi vardır. Pis su gideri, döşemede ise özel dirseğiyle, duvarda ise şekilde gösterildiği gibi özel borusu ile montaj yapılır. Aşağıdaki işlem sırasına göre klozetin montajı yapılır. 24

31 Şekil 2.4: Arkadan çıkışlı klozet montajı 25

32 Asma Klozet Montajı Kada takılır. Klozet teraziye alınır. Şekil 2.5: Asma klozet montajı 26 Klozet kapağı takılır.

33 2.3. Rezervuar İç Takımlarının Takılması ve Rezervuar Montajı Şekil 2.6: Rezervuar iç takımları Şekil 2.7: Doldurma grubu bağlantısı Şekil 2.8: Doldurma ve boşaltma grubu Resim 2.5: Rezervuar iç takımı 27

34 28

35 Şekil 2.9: Rezervuar iç takımı montajı 29

36 UYGULAMA FAALİYETİ UYGULAMA FAALİYETİ İşlem basamaklarını takip ederek yandaki şekli verilen alafranga tuvalet taşının montajını yapınız. Rezervuar iç takımını takınız, su bağlantısını yaparak işlemi bitiriniz Araç ve Gereçler Klozet, iç takımı Matkap Sert ve ince uçlu nokta Kurbağacık Tornavida Kırmızı kalem Klozet adaptörü İşlem Basamakları Öneriler Klozeti yerine yerleştiriniz. Herhangi bir karışıklığa ve iş kazasına izin vermeyecek şekilde çalışma ortamını hazırlayınız. Seçilen tip klozeti montajı yapılacak yere geçici olarak yerleştiriniz. Bütün klozetlerin montaj şekilleri değişik olduğu için bilgi sayfalarında anlatılan montaj talimatlarını dikkatlice okuyunuz. Delik yerlerini işaretleyiniz. 30 İşaretlemeyi fayans üzerinde iz bırakacak bir kalem ile yapınız (kurşun, kırmızı veya ispirtolu kalem vs). Seramik vitrifiye malzemeleri kırıldığında bir jilet kadar keskin olabilir. Çıplak elle müdahale etmeyiniz.

37 Klozet yerine yerleştirilmeden taharet borusu dirseği ve taharet bağlantısını yapınız. Rezervuar iç takımlarını takınız. Esnek boru bağlantılarını yapınız. 31 İşaretlediğiniz yerleri delmeden önce matkabın kayarak hatalı delik delmemesi için fayans üzerindeki sır tabakasında noktalama yapınız. Dübel ve vida çapına uygun kalınlıkta matkap ucu kullanınız. Dübel yerine sıkıca oturmalıdır. Klozet ile birlikte verilen veya sizin aldığınız taharet borusunu klozet üzerine monte ediniz. Alçak rezervuar yıkama borusunu klozet üzerindeki yerine conta aracılığıyla yerleştiriniz. Seçilen tip rezervuar iç takımını bilgi sayfalarında rezervuar iç takımı montajı konusunda anlatıldığı gibi yapınız. Her rezervuarın iç takımı birbirine uymayacağı için uygun iç takım kullanınız. Rezervuar ile temiz su musluğu arasındaki bağlantıyı sağlayacak olan esnek boruların bağlantılarını, sızdırmazlık sağlayacak şekilde yapınız. Bu hortumların dişli kısımları plastik malzemeden yapılmış ise sıkma işlemini yaparken dişlerin sıyrılmaması için çok dikkatli olunuz.

38 Klozeti yerine vidalayınız. Klozeti yerine monte ederken (yere veya duvara) montaj vida veya cıvatasını aşırı sıkmayınız. Çatlama veya kırılmaya sebep olabilirsiniz. Seramik vitrifiye malzemeleri kırıldığında bir jilet kadar keskin olabilir. Çıplak elle müdahale etmeyiniz. Temiz su bağlantılarını yapınız. 32 Klozetin rezervuar ve taharet borusundan gelen esnek boru dişli bağlantı ağzını duvarda bulunan taharet musluğuna bağlayınız. Taharet musluğu bağlantısını yaparken contaları rakor içine yerleştirmeyi unutmayınız.

39 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME BOŞLUK DOLDURMALI TEST Boş olan kısımları doğru sözcüklerle doldurunuz. 1. İnsanların tuvalet ihtiyaçlarını.. gördükleri bir tip sağlık ve hijyen gereci olan alafranga hela taşları, imal edilir. 2. Ayaklı klozetler oturtulur, ayaksızlar ise asılır. 3. Döşemeye oturan klozetler. ve çıkışlı olmak üzere ikiye ayrılır. 4. Rezervuar iç takımları ve grubu olarak iki ayrı mekanizmadır. DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız. Doğru cevap sayınızı belirleyerek kendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt yaşadığınız sorularla ilgili konuları faaliyete dönerek tekrar inceleyiniz. Tüm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geçiniz. 33

40 ÖĞRENME FAALİYETİ-3 AMAÇ ÖĞRENME FAALİYETİ-3 Yeterli teorik ve pratik bilgiye sahip olarak, standartlara ve tekniğine uygun olarak bide montajı yapabileceksiniz. ARAŞTIRMA Bölgenizde bulunan yapı malzemesi satan iş yerlerindeki banyo stantlarında, yakın çevrenizdeki inşaatların montaj aşamasına gelmiş banyolarında inceleme yaparak, bide montajı yapılırken nelere dikkat edilmesi gerektiğini araştırınız. Bide çeşitleri ve montajı konusunda sanal ortamda ve seramik bide imalatı yapan firma kataloglarından kaynak taraması yapınız. Topladığınız bilgi ve dokümanları raporlayınız. Hazırladığınız raporu atölyede tartışınız. 3. BİDE MONTAJI 3.1. Bide Tanımı ve Tesisattaki Yeri Vücudun belden aşağı kısımlarını yıkamakta kullanılan bir su akıtma yeridir. Temizlenme, üzerine oturularak yapılır. Bide, seramikten ayaklı ya da ayaksız yapılır. Üzerinde boşaltma deliği, yıkama deliği, musluk delikleri ve taşma deliği bulunur. Seramik bidelerin boyutları standardında, serbest bırakılmıştır. Bide temiz su tesisatına tek muslukla veya bide bataryası ile bağlanır. Yıkama delikli olan bidelerde su, bu delikten yukarı fışkırarak yıkama yapar. Bide bataryası suyun ılıştırılmasını sağlar. Kirli su borusuna bağlantısı ise bir (P) sifonu ile yapılır Çeşitleri Bideler döşemeye oturan ve asma olmak üzere iki tipte imal edilir. Renk, ölçü ve modelleri tasarımı yapan firmaya göre değişkenlik gösterebilir. Aşağıda bide çeşitlerini ayrı ayrı inceleyelim. 34

41 Döşemeye Oturan Bide Bu tür bidelere ayaklı bide de denir. Döşeme üzerine doğrudan monte edilir. Batarya su bağlantıları duvara konulmuş ara musluklarından sağlanır. Resim 3.1: Döşemeye oturan bide Şekil 3.1: Döşemeye oturan bide ölçüleri Asma Bide Asma bide ayaksızdır. Özel konsolları ile duvara montaj edilir. Batarya ve atık su bağlantısı, duvarla bide arasında kaldığı için estetik bir görünüme sahiptir. Şekil 3.2: Asma bide ölçüleri Resim 3.2: Asma bide 35

42 3.2. Bide Montajı Döşemeye Oturan Bide Montajı 2-Bide geçici olarak yerleştirilir ve vida yerleri döşemeye işaretlenir. 1-Bidenin arka yüzeyi ile duvar arasındaki mesafe ayarlanır 3- Bide yerine sabitlenir. 4-Plastik cıvata başlıkları vida üzerine takılır. Şekil 3.3: Döşemeye oturan bide montajı 36

43 Asma Bide Montajı 1-Montaj laması yerine sabitlenir. 4-Cıvatadaki fazlalık kesilir. 2-Cıvata ve pis su gideri bağlantıya hazır hale getirilir. 5-Asma bide yerine sabitlenir. 3-Uygun cıvata boyu belirlenir. 6-Plastik cıvata başlıkları somunlar üzerine takılır. Şekil 3.4: Duvara monte edilen asma bide montajı 37

44 UYGULAMA FAALİYETİ UYGULAMA FAALİYETİ İşlem basamaklarını takip ederek yandaki şekli verilen bidenin montajını yapınız. Pis su tesisatına bağlantısını yapınız. Batarya bağlantısını yaparak işlemi bitiriniz Araç ve Gereçler Bide Matkap Sert ve ince uçlu nokta Kurbağacık Tornavida Kırmızı kalem Bide sifonu Bide bataryası İşlem Basamakları Öneriler Bidenin bataryası ve sifonunu takınız. Sifon kirli su borusuna girecek şekilde bideyi yerine koyunuz. 38 Herhangi bir karışıklığa ve iş kazasına izin vermeyecek şekilde çalışma ortamını hazırlayınız. Bidenin bataryası ve sifonunu bilgi sayfalarında anlatıldığı gibi takınız. Sifonu takılan bideyi yerine geçici olarak, sifon kirli su borusuna girecek şekilde yerleştiriniz. Her bidenin montaj şekli değişiktir. Klasik bide montajı esnasında, bidenin arkasından 50 mm boşluk kalacak şekilde yerleştirilir.

45 Bide tespit deliklerinden kalem ile markalayınız. Markalanan yerleri matkap ile deliniz. İşaretlemeyi fayans üzerinde iz bırakacak bir kalem ile yapınız( kurşun, kırmızı veya ispirtolu kalem kullanınız). İşaretleme esnasında bideyi kaydırmamaya dikkat ediniz. İşaretlediğiniz yerleri delmeden önce matkabın kayarak hatalı delik delmemesi için fayans üzerindeki sır tabakasında noktalama yapınız. Dübel ve vida çapına uygun kalınlıkta matkap ucu kullanınız. Deliklere dübelleri takınız. Bideyi yerine sabitleyiniz. oturtarak vida ile Dübel yerine sıkıca oturmalıdır. Bideyi yerine monte ederken (yere veya duvara) montaj vida veya cıvatasını aşırı sıkmayınız. Çatlama veya kırılmaya sebep olabilirsiniz. Montaj vidasına plastik burcu takarak sıkınız. Vidayı sıkarken açıkağız anahtar kullanınız. Seramik vitrifiye malzemeleri kırıldığında bir jilet kadar keskin olabilir. Çıplak elle müdahale etmeyiniz. 39

46 Bidenin sıcak ve soğuk su bağlantılarını yapınız. İşin bitirilmesi. 40 Bidenin musluk veya bataryasından gelen esnek boru dişli bağlantı ağızlarını duvarda bulunan taharet musluğuna bağlayınız. Taharet musluğu bağlantısını yaparken contaları rakor içine yerleştirmeyi unutmayınız. İşin biçimini estetik yönünden gözlemleyiniz. Takımları toplayınız. Kirlenen yerleri temizleyiniz. İşi bitirdiğinizi öğretmeninize söyleyiniz.

47 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME BOŞLUK DOLDURMALI TEST Boş olan kısımları doğru sözcüklerle doldurunuz. 1. Vücudun belden aşağı kısımlarını yıkamakta kullanılan su akıtma yerine... denir. 2. Bideler ve...olmak üzere iki tipte imal edilir. 3. Bide,.. malzemeden ayaklı ya da ayaksız yapılır. 4. Bidenin üzerinde boşaltma deliği, bulunur. 5. Bide temiz su tesisatına, tek gövde veya batarya ile bağlanır. 6. Bidelerin kirli su borusuna bağlantısı.. ile yapılır., musluk delikleri ve taşma deliği DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız. Doğru cevap sayınızı belirleyerek kendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt yaşadığınız sorularla ilgili konuları faaliyete dönerek tekrar inceleyiniz. Tüm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geçiniz. 41

48 ÖĞRENME FAALİYETİ-4 AMAÇ ÖĞRENME FAALİYETİ-4 Gerekli ortam sağlandığında standartlara ve tekniğine uygun pisuvar montajı yapabileceksiniz. ARAŞTIRMA Bölgenizde bulunan yapı malzemesi satan işyerlerindeki banyo stantlarında, yakın çevrenizdeki büyük inşaatların montaj aşamasına gelmiş banyolarında, büyük alışveriş merkezlerinin ve okulunuzun tuvaletlerinde inceleme yaparak, pisuvar montajı yapılırken nelere dikkat edilmesi gerektiğini araştırınız. Pisuvar çeşitleri ve montajı konusunda sanal ortamda ve seramik pisuvar imalatı yapan firma kataloglarından kaynak taraması yapınız. Topladığınız bilgi ve dokümanları raporlayınız. Hazırladığınız raporu atölyede tartışınız. 4. PİSUVAR MONTAJI 4.1. Pisuvar Tanımı ve Tesisattaki Yeri Umumi helâların erkeklere ait olan kısmında ayakta idrar yapmak için kullanılan su akıtma yerine pisuvar (sidiklik) denir. Pisuvarların seramikten yapılmaları önerilir. Pek az da olsa nem emebilen malzemeden (mermer, mozaik vb) yapılanları da vardır. Bunların kullanılması durumunda ürik asidin bu malzemeye nüfuz etmesi ve etrafa kötü kokular yayması önlenemez. Pisuvarlar sifon durumlarına göre kendinden sifonlu ve sifonsuz iki tipe; temiz su giriş yerlerine göre de üstten ve arkadan su girişli olarak ikiye ayrılır. Pisuvarlar her ne kadar erkeklere hitap etse de günümüzde nadiren de olsa bayanların kullanabileceği pisuvarlarda vardır. 42

49 Resim 4.1: Üstten ve arkadan su girişli pisuvar çeşitleri 4.2. Pisuvar Montajı Tek pisuvarlar duvara asılı olarak konur. Pisuvarın gagasının yerden yüksekliği pisuvarı kullanacak kişilerin yaşlarına bağlı olarak belirlenir. Yükseklik (H) = H¹ ± 25 mm olmalıdır. H¹ =İnsan elinin parmak ucunun yerden yüksekliğidir. Kişiden kişiye farklılıklar göstermekle birlikte ortalama olarak, pisuvarın montaj yüksekliği (H); 7 10 yaşındaki çocuklar için.500 mm yaşındaki çocuklar için 570 mm yaşındaki gençler için..650 mm Yetişkinler için.650 mm alınabilir. Büyük alışveriş merkezleri, okullar, askeri tesisler, inşaat şantiyeleri gibi insanların, özellikle de erkeklerin yoğun olarak bulunduğu yaşam mahallerinin tuvaletlerinde, pisuvarların yan yana sıralı bir şekilde monte etme ihtiyacı duyulur. Bu gibi durumlarda dikkat edilmesi gereken ölçüler vardır. Bu ölçüleri aşağıda göreceksiniz. Pisuvar montajı aşağıdaki işlem sırasına göre montajı yapılır. Pisuvar duvara vida veya kanca ile monte edilir. 43

50 Yaş gruplarına göre pisuvarın ön çıkıntısının yerden yüksekliği 65cm olarak tespit edildikten sonra pisuvar önceden hazırlanmış alt yapı yerine duvara çakıştırılıp vida delik yeri varsa işaretlenir. Kanca ile monte edilecekse alt yapı resmindeki kanca ölçüleri duvara işaretlenip uygun matkap ucu ile delinerek dübeller yerine çakılır, kancalar sıkıca duvara monte edilir. Pisuvarın duvara çakışan yüzeyine silikon sürülerek pisuvar kancalara sıkıca asılır. Sifon ve temiz su armatürü yerlerine takılır. Armatürden temiz su verilerek su sızdırmazlığı kontrol edilir. Şekil 4.1: Pisuvar montaj ölçüleri 44

51 Şekil 4.2: Yan yana pisuvarların kullanım alanı ölçüleri Pisuvar, tek tek pisuvar musluğu ya da bas kullanılarak temiz su tesisatına bağlanabilir. Yan yana monte edilen birkaç pisuvarı yıkamak için otomatik yıkama deposu da yapılabilir. Ancak gereksiz su sarfiyatı yaptığından otomatik yıkama depolarının yerine günümüzde ışığa duyarlı (fotosel kontrollü) yıkama sistemleri kullanılmaktadır. Fotoselli sistemde pisuvar üzerine monte edilen ışık kumanda paneli, pisuvarı kullanan kişi pisuvar önünden ayrıldığında, elektrikle çalışan özel vanayı açarak pisuvara belli bir miktar yıkama suyu bırakarak pisuvarın yıkanmasını sağlar. Resim 4.2: Fotoselli pisuvar Resim 4.3: Fotoselli pisuvar yıkama sistemi Yan yana sıralı pisuvar montajı yapıldığında insanların birbirinden rahatsız olmaması için, pisuvar aralarına bölme konması gerekmektedir. Bu bölmeler mermer, demir sac ve seramik gibi çeşitli malzemelerden yapılabilir. Bu malzemeler arasında kullanıma en uygun olanı, görüntüsü, şıklığı, sağlamlığı, uzun ömrü ve en önemlisi mikrop tutmama özelliğiyle seramikten yapılan bölmelerdir. Aşağıda çeşitli modellerde seramik pisuvar ara bölmesi ve bunların montajını kısaca göreceksiniz. 45

52 Resim 4.4: Pisuvar ara bölme çeşitleri Şekil 4.3: Pisuvar ara bölme ölçüleri Şekil 4.4: Yaşlara göre pisuvar ve ara bölme ölçüleri 46

53 Pisuvar ara bölme montajı aşağıdaki işlem sırasına göre montaj edilir Vida veya kanca ile monte edilir. Pisuvar ara bölmesi önceden hazırlanmış pisuvarlar arasında eşit mesafeler bırakılarak duvara çakıştırılıp vida delik yeri işaretlenir. Pisuvar ara bölme yerinden alınıp duvar uygun matkap ucu ile delinir ve montaja hazırlanır. Duvara gelen yüzeyine silikon sürülerek gerekli montaj seti ile montajı yapılır Şekil 4.5: Pisuvar ara bölmesi Klasik Pisuvar Montajı 1-pisuvar sifonlu olarak yerine yerleştirilir, delikler işaretlenir. 2-Delikler matkapla delinerek dübeli takılır ve pisuvar sabitlenir. 47

54 3-Pisuvar musluk bağlantısı kurulur. 4-Musluk su akış ayarı yapılır. Şekil 4.6: Klasik pisuvar montajı şekilleri Yandan Montaj Seti ile Pisuvar Montajı 48

55 Şekil 4.7: Yandan montaj setli pisuvar montajı şekilleri Sifonik Pisuvar Montajı 1-Plastik kada pis su giderine takılır. 4-Bas sistemi kumanda kolu yerine monte edilir. 2-Pisuvar yerine takılır, delik yerleri işaretlenir. 5-Plastik takoz ve somun başlığı yerine takılır Montaj vidaları yerine sabitlenir. 6-Pisuvar yerine sabitlenir.

56 7-Lastik conta yerine yerleştirilir. 8-Su borusu yerine takılır. Şekil 4.8: Sifonik pisuvar montajı şekilleri 4.3. Pisuvar Sifonlarının Takılması Pisuvar sifonu aşağıdaki işlem sırasına göre yapılır. Pisuvar sifonları, özel adaptör contalarıyla sifon çıkışına takılır. Pisuvar, duvara monte edildikten sonra su ve sifon bağlantıları yapılır. Sifon bağlantısı, aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi yapılır. Detayda gösterilen conta, giriş borusuna takılarak giriş borusu pisuvara takılır. Gövde, giriş borusuna contası konularak sıkılır. Temizleme kapağına conta konularak gövdeye sıkılır. Duvardaki PVC boru ağzına kada conta yerleştirilir. Sifon çıkış borusu kadaya takılarak sifona contasıyla sıkılır. Pisuvara su verilerek kaçak testi yapılır. 50

57 Şekil 4.9: Pisuvar sifonu ve takılması 51

58 UYGULAMA FAALİYETİ UYGULAMA FAALİYETİ İşlem basamaklarını takip ederek yandaki şekli verilen pisuvarın montajını yapınız. Su bağlantısını yapınız. Sifonunu pis su tesisatına bağlayarak işlemi bitiriniz Araç ve Gereçler Pisuvar Matkap Sert ve ince uçlu nokta Kurbağacık Tornavida Kırmızı kalem Pisuvar sifonu Ara musluk İşlem Basamakları Öneriler Atık su giderinin ölçü uygunluğunu kontrol ediniz. Pisuvarı geçici olarak yerine yerleştirerek montaj deliklerini işaretleyiniz. 52 Herhangi bir karışıklığa ve iş kazasına izin vermeyecek şekilde çalışma ortamını hazırlayınız. Pisuvar temiz su giriş ağzı, döşemeden 110 cm yukarıda, pis su gider ağzı döşemeden 40 cm yukarıda olmalıdır. Küçük ölçü hatalarını pisuvar musluğunun borusu ile ayarlayabilirsiniz. Yüksekliğini ayarlayarak işaretlemeyi fayans üzerinde iz bırakacak bir kalem ile yapınız. Dikkatli olunuz. Düştüğünde kırılır! Seramik vitrifiye malzemeleri kırıldığında bir jilet kadar keskin olabilir. Çıplak elle müdahale etmeyiniz.

59 Markalanan yerleri matkap ile deliniz. İşaretlediğiniz yerleri delmeden önce matkabın kayarak hatalı delik delmemesi için fayans üzerindeki sır tabakasında noktalama yapınız. Dübel ve vida çapına uygun kalınlıkta matkap ucu kullanınız. Deliklere dübelleri takınız. Pisuvarı yerine oturtarak dübellere vida ile sabitleyiniz. Dübel yerine oturmalıdır. Pisuvarı yerine monte ederken montaj vida veya cıvatasını aşırı sıkmayınız, çatlama veya kırılmaya sebep olabilirsiniz. Pisuvarı, yerine monte ettikten sonra her iki yönden de terazisine bakarak dengeyi sağlayınız. 53 sıkıca

60 Pisuvarın soğuk su bağlantısını yapınız. Pisuvar sifonunu atık su borusuna takarak pisuvara sabitleyiniz. İşin bitirilmesi 54 Pisuvar musluğuna keten sardıktan sonra duvardaki temiz su giriş ağzına sıkınız. Pisuvar musluğunun yıkama borusunu uygun ölçüde kesip, yıkama girişine takınız. Vidalı bölümleri sıkarken diş kaptırmamaya özen gösteriniz. Su sızdırmazlığını sağlamak için contaları unutmayınız. Sifon montajı bittikten sonra yeterince su dökerek kaçıntı testini yapınız. Kaçak var ise olan yeri tekrar gözden geçirerek sıkınız. İşin biçimini estetik yönünden gözlemleyiniz. Takımları toplayınız. Kirlenen yerleri temizleyiniz. İşi bitirdiğinizi öğretmeninize söyleyiniz.

61 ÖLÇMEVE VEDEĞERLENDİRME DEĞERLENDİRME ÖLÇME BOŞLUK DOLDURMALI TEST Boş olan kısımları doğru sözcüklerle doldurunuz. 1. Erkeklerin ayakta idrar yapmak için kullandıkları su akıtma yerine... denir. 2. Pek az da olsa nem emebilen malzemeden (mermer,mozaik vb.) yapılanlar olsa da pisuvarların malzemeden yapılanlar daha çok kullanılır. 3. Pisuvar montaj yüksekliği yetişkinler için mm alınabilir. 4. Pisuvarlar... ve... su girişli olarak iki tipte imal edilir. 5. Işığa duyarlı elektrikli otomatik yıkama sistemine. denir. 6. İnsanların birbirinden rahatsız olmaması için, pisuvar aralarına konan bölmelerin arasındaki mesafe. mm olmalıdır. DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız. Doğru cevap sayınızı belirleyerek kendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt yaşadığınız sorularla ilgili konuları faaliyete dönerek tekrar inceleyiniz. Tüm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geçiniz 55

62 MODÜL DEĞERLENDİRME MODÜL DEĞERLENDİRME 1. Aşağıdaki asma klozeti bilgi sayfalarında verilen teknik bilgiler ve çalışma kurallarına uygun olarak montajı ediniz. Kullanılacak Malzemeler Su terazisi, metre, matkap, tornavida, kurbağacık anahtarı, iki ağızlı anahtar dübel, vida, asma klozet, demir testeresi, klozet adaptörü 2-Aşağıdaki pisuvarı bilgi sayfalarında verilen teknik bilgiler ve çalışma kurallarına uygun olarak montaj yapınız. Temiz su ve pis su bağlantısını yapınız. 56

63 Kullanılacak Malzemeler Su terazisi, metre, matkap, tornavida, kurbağacık anahtar, iki ağızlı anahtar, dübel, vida, pisuvar sifonu, üstten su girişli pisuvar, montaj takımı. 57

64 PERFORMANSDEĞERLENDİRME DEĞERLENDİRME PERFORMANS SN GÖZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR 1 İdeal çalışma ortamı hazırladınız mı? 2 Atık su gider ağızlarını kontrol ettiniz mi? Hayır Vitrifiye malzemeleri geçici olarak yerine koyup markalama yaptınız mı? İşaretlenen yerleri matkapla delip, dübelleri taktınız mı? Montaj vidalarını, takıp, terazi ile düzgünlüğü kontrol ettiniz mi? Vitrifiye malzeme terazisinde yerine yerleştirerek montaj vidalarına somunları sıktınız mı? 7 Vitrifiye malzemeye sifonu taktınız mı? 8 10 Sızdırmazlık testi yaptınız mı? Vitrifiye malzemenin diğer parçaları (kapak, ayak, panel) yerlerine uygun monte ettiniz mi? Döşeme ve fayansla birleşim yerine silikon sıktınız mı? 11 İş güvenlik ve çalışma kurallarına uydunuz mu? 12 İş parçasının montajı zamanında yaptınız mı? 13 Çalışma alanını temizlediniz mi? 14 Kullanılan takımları teslim ettiniz mi? 9 Evet DEĞERLENDİRME Bu faaliyet sırasında bilgi konularında veya uygulamalı iş parçalarında anlamadığınız veya beceri kazanamadığınız konuları tekrar ediniz. Konuları arkadaşlarınızla tartışınız. Kendinizi yetersiz görüyorsanız öğretmeninize danışınız. Yeterli görüyorsanız diğer modüle geçiniz. Tebrikler modülü başardınız. 58

65 CEVAP ANAHTARLARI CEVAP ANAHTARLARI ÖĞRETİM FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI Alaturka hela taşı Küçük çocuk Üstten ve arkadan Yıkama deposu (rezervuar) Yüksek alçak Fotoselli ÖĞRENİM FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI Oturarak seramikten Döşemeye duvara Alttan arkadan Doldurma boşaltma ÖĞRETİM FAALİYETİ-3 CEVAP ANAHTARI Bide Döşemeye oturan, asma Seramik Yıkama deliği Çift gövde P sifonu ÖĞRETİM FAALİYETİ-4 CEVAP ANAHTARI Pisuvar Seramik 650 mm Üstten, arkadan Fotoselli yıkama 600 Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız. Doğru cevap sayınızı belirleyerek kendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt yaşadığınız sorularla ilgili konuları faaliyete dönerek tekrar inceleyiniz. Kendinizi yeterli görüyorsanız bir sonraki modüle geçmek için öğretmeninize başvurunuz. 59

66 KAYNAKÇA KAYNAKÇA Dr. SIDAL Cavit; Etem Sait ÖZ, Sıhhi Tesisat ve Isıtma Bölümü Bilgi İşlem İş Yaprakları Sınıf II, G.Ü. T.E.F. Matbaası, Ankara, Dr. SIDAL, Cavit, Etem Sait ÖZ, Yapıda Sıhhi Tesisat, Birsen Yayınevi, İstanbul, Dr. SIDAL, Cavit; Etem Sait ÖZ, Yapıda Sıhhi Tesisat, Emel Matbaacılık, Ankara, Makine. Y. Mühendisi KÜÇÜKÇALI Rüknettin, Sıhhi Tesisat, Isısan Çalışmaları No: 147, İstanbul, KUMRAL Sabri,Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 11.Sınıf, Devlet Kitapları Müdürlüğü, İstanbul, Serel Montaj El Kitabı. Vitra Seramik Sağlık Gereçleri Ürün Katalogu,