Bu yay nda yer alan ifadeler Avrupa Komisyonu nun resmi görüfllerini temsil etmemektedir

Transkript

1 Bu proje, Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti taraf ndan Avrupa Birli i nin mali katk s ve UNICEF in teknik deste i ile yürütülmektedir Bu proje Avrupa Birli i taraf ndan desteklenmektedir Türkiye Cumhuriyeti Bu yay nda yer alan ifadeler Avrupa Komisyonu nun resmi görüfllerini temsil etmemektedir

2 önce çocuklar Üç ayl k raporu, say 05 / 07 Türkiye de Çocuklar için yi Yönetiflm, Koruma ve Adalete Do ru uygulanmas na planland gibi devam edilmifltir. Son dört ay içinde sa lanan bafll ca geliflmeler aras nda, bir dizi ilde gerçeklefltirilip çocuklarla ilgili görev yapan kiflilere, ana babalara ve bak c lara ulaflan e itimler de yer almaktad r. Neler Oluyor? MEB den 125 görevli E iticilerin E itimi (EE) kapsam ndaki ikinci e itime kat lm fl, ayr ca SHÇEK ile MEB Okul Öncesi E itim ve Yayg n Ö retim Genel Müdürlüklerinden 120 yi aflk n say da görevli kendi kurulufllar nda Benim Ailem temel e itim paketini uygulamak üzere sertifika alm flt r. Burada sözü edilen, ulafl lmas daha güç aileler için haz rlanan daha özlü bir e itim materyalidir. Dahas, Okul Öncesi E itim ve Yayg n Ö retim Genel Müdürlüklerinden, Sa l k Bakanl ndan, STK lardan ve Belediyelerden 120 usta e iticinin e itimi gerçeklefltirilmifltir. Benim Ailem e itimini tamamlam fl bulunan tahminen 1000 e itici çocuk yetifltirme e itimlerini sürdürerek hedef illerde genifl bir kesime ulaflm flt r. Ayr ca, 7 19 yafl grubuna ve ailelerine yönelik Benim Ailem materyali ile ilgili çal flmalar ilerlemektedir ve Nisan ay nda çocuk yetifltirme e itim paketinin içeri inin test edildi i pilot çal flma sonuçlar n tart flmak üzere bir geri bildirim toplant s yap lm flt r. Proje ortaklar n n çabalar n sürdürmelerine ve daha da gelifltirmelerine yard mc olan bir baflka geliflme de, bebeklik dönemi ile ilgili bilgiler veren en yayg n tirajl dergi durumundaki Bebe im in May s ve Haziran say lar nda çocuk yetifltirme e itimi program ile erken dönem çocukluk faaliyetlerine sayfalar nda ücretsiz yer vermesidir. Baflka iyi haberler de vard r. K z Meslek Liseleri Genel Müdürlü ü Benim Ailem e itimini k z meslek liselerinde de yayg nlaflt rmaya karar vermifltir. Bu amaçla, ilgili e itim paketi okullardaki standart müfredat n bir parças haline getirilecektir. E itim Önce Çocuklar projesi, Türkiye deki çocuklara yönelik iyi yönetiflim, adalet ve korumaya katk sa layan çeflitli etkinliklerle yol almaya devam etmektedir. Son aylarda gerçeklefltirilen etkinlikler aras nda flunlar yer almaktad r: bir dizi konuda süren araflt rmalar; çocuklarla ilgili görev yapan çok say da kiflinin e itimi; e itim materyallerinin haz rlanmas ; usta e iticilerin ve e itici e itimcilerinin belgelendirilmesi; çocuklar ve ergenler dahil olmak üzere bütün proje ortaklar aras nda süren diyalog ve çocuklara yönelik 25 Yaflam Kalitesi ile ilgili veri toplama çal flmalar n n sonuçland r lmas. May s ve Haziran aylar nda Trabzon ve Van da Çocuk Haklar Kampanyas çerçevesinde yürüyüfller ve canl tart flmalarla desteklenen iki bölge toplant s gerçeklefltirilmifltir. Kampanyalar sonunda çocuk delegeler Çocuk Haklar Komitelerinin daha etkinlefltirilmesine yönelik ça r odakl bildirgelerini yerel yetkililere ve medyaya sunmufllard r. Erken Dönem Çocuk Geliflimi ve Etkili Çocuk Yetifltirme Çocuk yetifltirmede ana baba davran fllar n iyilefltirmeye yönelik olarak gelifltirilen Benim Ailem program n n Telafi e itimi ile ilgili ihtiyaç analizi çal flmas onaylanm flt r ve raporun k sa sürede aç klanmas beklenmektedir. Telafi e itimi kapsam nda ilkokul ça nda olup okul d fl kalan çocuklar n örgün ilkö retim sistemine yönlendirilme çabalar h zland r lacakt r. Yaflam Becerilerine Dayal E itim k lavuz kitaplar n n haz rlanmas yla ilgili olarak Haziran ay nda çocuklar n, ergenlerin, MEB yetkililerinin, dan flmanlar ekibinin ve uluslararas uzman n kat l m yla befl günlük bir toplant yap lm fl ve ergenlere yönelik k lavuz taslaklar tart fl lm flt r. Ergenler Dan flma Kurulu da iki kez toplanarak Yaflam Becerilerine Dayal E itim paketine de erli girdiler sa lam flt r. Kurulun yorum ve görüfllerinden hareketle dan flmanl k ekibi Yaflam Becerilerine Dayal E itim taslak modüllerini gelifltirmifltir. Kayda de er bir baflka geliflme de Nisan ay nda yap lan 5 günlük çal fltayd. Bu çal fltaya Özel E itim, Rehberlik ve Dan flmanl k Hizmetleri ile Emniyet Genel Müdürlü ünden toplam 45 kifli kat lm flt r. Çal fltay n amac, bütün okullarda güvenli ortamlar yaratmak üzere ortak bir eylem plan n n ve eflgüdüm modelinin gelifltirilmesiydi. Böylece, Güvenli Okullar çerçevesinde özel bir proje gelifltirilecektir. Dahas, Avrupa Konseyi nin VIRIS 2

3 (Okullarda fiiddetin Azalt lmas ) MEB taraf ndan benimsenmifltir. Bir sonraki bültende VIRIS ba lam ndaki somut giriflimlerle ilgili haberler vermeyi umuyoruz. Koruma Çocuk stismar ve Aile içi fiiddet konusunda halen sürmekte olan araflt rmayla ilgili olarak ulusal dan flman ekibi seçilmifltir ve nitel araflt rman n yöntemini belirleyecek çal flmalara bafllanm flt r. Dan flman ekibi, ortaklardan gelecek bildirim ve onay üzerine saha çal flmas n A ustos ta bafllatm flt r. Tutukevleri ve e itimevleri dahil olmak üzere Adalet Bakanl na ba l kurumlarda çal flan personelin çocuk haklar yla ilgili bilgilerini artt rmak üzere bafllat lan çal flmalar planlanan do rultuda yürümektedir. Adalet Bakanl ndan 17 usta e itici Özgürlüklerinden Yoksun B rak lm fl Çocuklara Yönelik Koruma ve Bak m n yilefltirilmesi bafll kl e itimi baflar yla gerçeklefltirmifltir. Bu e itimden 40 infaz ve koruma memuru ve idareci ile 40 psikososyal servis görevlisi yararlanm flt r. Bu e itimlerin ard ndan söz konusu kurumlara ziyaretler yap lm fl ve bu ziyaretlerde e itim alanlar n çocuk haklar konular nda eskisine göre daha bilgili olduklar gözlenmifltir. Bu arada kurumlardaki çocuklar da personelin kendilerine yönelik davran fllar nda iyileflmeler oldu unu belirtmifllerdir. ombudsmanl k müessesesi ile ilgili bir tan t m savunu ve duyarl l k gelifltirme konferans düzenleyecektir. Bu toplant ya, politikalar belirleyenlerle, STK larla, akademisyenlerle, medya ve çocuklarla deneyimlerini paylaflmak ve ç kart lan dersleri tart flmak üzere 3 5 Avrupal ombudsman da davet edilecektir. DevInfoTurk sistemi çiflleri Bakanl sistemine yüklenmifltir ve bu y l Eylül ay nda kullan ma girecektir. Çocuklara yönelik 25 Yaflam Kalitesi Göstergesi ile ilgili olarak 81 ilin hepsi de dönemi verilerini aktarm flt r. Bunlar n aras nda Biny l Kalk nma Hedefleri do rultusunda kaydedilen ilerleme ve AB nin çocuklarla ilgili göstergeleri de yer almaktad r. Nüfusbilim Derne i, boflluklar gidermek ve verileri analiz etmek üzere çal flma yapmaktad r ve bu konulardaki taslak rapor Temmuz sonunda haz r olacakt r. Nüfusbilim Derne i ayr ca, bütün illerden eriflim sa lanabilmesi için veritaban n n web temelli bir bak fl ma uyarlanmas na yönelik haz rl k içindedir. Çocuk Koruma Yasas hakk nda bilgilendirme ve çocuklara yönelik alternatif önlemleri gelifltirme çabalar bu dönemde de sürdürülmüfltür. Bu çerçevedeki etkinlikler aras nda yarg çlar n ve savc lar n kapasitelerini gelifltirmeye yönelik e itimler ve toplant lar, ilgili kurulufllar (MEB, Adalet Bakanl, STK lar, vb.) aras nda il ölçe inde eflgüdüm sa lanmas ve illerden 250 sosyal çal flma görevlisinin Çocuk Koruma Yasas ve uygulanmas konusunda e itilmesi de yer almaktad r. Sürdürülebilirli i sa lama, kurumlardaki çocuklara verilen hukuki yard mlar n etkisinin art r lmas ve Adalet Bakanl ile il barolar aras ndaki iflbirli inin güçlendirilmesi bafll klar ndaki çal flmalar bahar aylar nda da sürdürülmüfltür. Projenin elde etti i baflar lar ve çocuk adaleti ile ilgili farkl görüflleri ilerleyen sayfalardaki yaz larda bulabilirsiniz. Eflgüdüm, Veri Toplama ve Ombudsmanl k Proje ile ilgili son bir mutluluk verici geliflme ise projeye büyük katk larda bulunan Coflkun Özbudak ile Nuran Ceylan Özbudak n evlenmifl olmalar d r. Tebrikler! Türkiye Boralar Birli i Ekim ay nda çocuklara yönelik 3

4 önce çocuklar Üç ayl k raporu, say 05 / 07 Türkiye de Çocuklar için yi Yönetiflm, Koruma ve Adalete Do ru SHÇEK Önce Çocuklar Projesi Sürdürülmeli Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu (SHÇEK) tüm çocuklar n ama a rl kla en yoksun durumda olanlar n hizmetinde. En yoksun, yani flu ya da bu nedenle aile bak m ndan yoksun kalan, çocuklara hizmet eden SHÇEK Genel Müdürü smail Bar fl, bak m ve gözetimleri alt ndaki çocuklar n iyi e itim alma, sa l kl olma, bar nma ve beslenme gibi temel çocuk haklar ndan yararlanabilmeleri için ellerinden geleni yapt klar na iflaret ederek; Biz çocuklar m za devletin temel görev ve yükümlülüklerini yerine getirerek haklar n vermeye çal fl yoruz, diyor. Türkiye de Çocuk Haklar n n koordinasyonundan sorumlu tek kurum olan SHÇEK, Avrupa Birli i fonlar ve UNICEF in teknik deste i ile sürdürülen ve çocuk haklar n ülke çap nda yayg nlaflt rarak, günlük hayata geçirilmesini amaçlayan iki y ll k projenin süresinin uzat lmas gerekti ini vurgulad. düzeyde de AB ve UNICEF ile tam bir dayan flma ruhu içerisinde yüttü ümüz bir çal flmad r, dedi. Ortak amac m z ülkemizdeki her bir çoçu a ulaflarak, onlar n n haklar n n bilincine varmalar n sa lamakt r, diyen Bar fl, ayr ca çocuklar n n haklar ndan yararlanmalar n sa lamakla yükümlü olan bireylere, kurulufllara ve devlet kurumlar na ulaflmay hedeflediklerini de ifade etti. SHÇEK Genel Müdürü, projenin amac na ulafl p ulaflmad konusunda ise belli bir mesafe kaydedildi ine inand n ancak hala katedilmesi gereken uzun bir yol oldu unu belirtti. Bar fl flöyle konufltu; Bu çal flma yaln zca çocuk haklar n n çocuklar taraf ndan bilinmesine yönelik bir çal flma de ildir. Bu ayn zamanda bu haklara sayg gösterilmesini ve çocuklar n haklar n kullanmas n sa lamaya yönelik bir çal flmad r. Projenin planland gibi 2007 Kas m ay nda sonland r lmamas gere ine iliflkin görüfllerini anlat rken Bar fl, Çünkü her zaman yapt m zdan daha iyisini yapma imkan m z mevcut, dedi ve ekledi: Çünkü çocuklar çok ama çok önemli. Sözlerine, Burada önemli olan sürdürülebilirliktir, diye devam eden Bar fl, Bu nedenle ben kiflisel olarak bu projenin sona ermesini istemiyorum ve ilgili taraflara bu görüflümü ifade ettim, dedi yafl aras tüm çocuklar için sa l kl yaflam koflullar yarat lmas ve bir korunma sistemi oluflturulmas n hedefleyen proje kapsam nda, kapasite art r m n sa lamak amac yla araflt rmalar yap lmas, çocuklar ve yetiflkinler için e itim programlar uygulanmas, kamuoyunda bilinci yükseltecek ve toplumu harekete geçirecek çal flmalar yürütülmesi gibi faaliyetler yer al yor. Avrupa Birli i nin finansal ve UNICEF in teknik deste i ile 2006 bafl nda uygulamaya konan proje, SHÇEK, Milli E itim Bakanl, Adalet Bakanl, Jandarma, Sa l k ve çiflleri Bakanl klar n n yan s ra sivil toplum örgütlerini de uygulay c kurumlar olarak biraraya getiriyor. Projenin 2007 nin Kas m ay nda sona erdirilmesi planlan yor. SHÇEK Genel Müdürü smail Bar fl, proje ile ilgili olarak, Bu çal flma ulusal düzeyde di er kurum ve kurulufllarla, uluslararas 4

5 Çocuklar karar alma mekanizmalar na kat l yor Bar fl a göre, Türkiye deki çocuklar giderek artan bir flekilde ailelerindeki karar alma mekanizmalar n n birer parças haline geliyorlar. Bu durum ailesi olmayan veya aile bak m ndan yoksun kalan çocuklara bak m sa layan SHÇEK merkezleri, aç s ndan da geçerli. Çocuklar m z n kendilerini ilgilendiren konularda görüfllerine baflvurulur diye konuflan Bar fl bu sayede farkl fikirleri olan çoçuklara da ço unlu un fikirlerine sayg göstermeyi ve ço unlu un kararlar na uygun hareket etmeyi ö retmeye çal flt klar n belirtiyor. Önce Çocuklar projesi nin yürütülmesinde lider rölü üstlenen SHÇEK, Genel Müdür Bar fl n de imiyle asl nda projenin belkemi i. Tabiki ki di er kurumlar nda projede kendi rolleri var. Ancak SHÇEK bu projenin belkemi idir, diyen Genel Müdür, sözlerine flöyle devam etti; 81 ilde, l Müdürlüklerimiz ve bu illerimizin ço unda gündüz bak m evlerimiz ve yetifltirme yurtlar m z var. Biz en yoksun çocuklar n kurumuyuz. Valiliklerin, Milli E itim Bakanl çal flanlar n n da katk lar yla her ilde çocuklar n n haklar n n fark na varmalar ve haklar ndan yararlanmalar için ciddi çal flmalar yap yoruz. Projenin di er uygulay c lar yla koordinasyonu sa laman n yan s ra, SHÇEK in teknik ve idari ifllerden de sorumlu oldugunu ifade eden Bar fl; flin finansal boyutuyla bize flimdiye kadar çok büyük destek vermifl olan ve halen de vermeye devam etmekte olan UNICEF ilgileniyor. Fakat sonuç olarak, konunun uzman biz oldu umuz için sorumluluk bizde, dedi. SHÇEK Genel Müdürü AB ve UNICEF le birlikte çal flman n yan s ra cok tarafl bir projede ulusal ve uluslararas düzeyde yap lan çal flmalar s ras ndaki koordinasyon ve iflbirli i düzeyinden duydu u memnuniyeti dile getirdi. Bu proje bizim geniflleyen hizmet a m za kaynak ve teknik destek sa layarak katk da bulunuyor, diyen Bar fl bunun projede çal flan tüm taraflar aç s ndan mükemmel bir tecrübe oldu unu belirtti. Öte yandan projenin belkemi ini oluflturmak SHÇEK e baz sorumluluklar yüklemifl ve kurum proje çal flmalar na sahip ç kmaya haz r görünüyor. Genel Müdür Bar fl AB ve UNICEF deste inin kesilmesi halinde kurumunun projeyi kendi imkanlar ile sürdürmeye çal flaca n ifade etti. SHÇEK in kendi bafl na yapabilecekleri konusunda ise Ba fl önce AB ve UNICEF deste inin kesilmeyece ini umdu unu ifade etti ve sonra flöyle konufltu; Bilgilendirme çal flmalar na devam edece iz, kurulufllar n ve devlet kurumlar n n hizmet içi e itimlerine ve çocuklarla birlikte çal flmaya devam edece iz. Bar fl, Önce Çocuklar Projesini, kendi aç s ndan Çocuklarla ilgili konularda küresel olarak faaliyet gösteren uluslararas kurulufllarla birlikte çal flma imkan sa layan heyecan verici bir f rsat olarak, niteledi. Türkiye ÇHS ni 1990 y l nda imzalad ve Sözleflme 1994 y l nda Türkiye Büyük Millet Meclisi taraf ndan onaylanarak yürürlü e girdi. Çocuk Haklar n n yayg nlaflt r lmas n n anahtar e itimler Bar fl, Önce Çocuklar Projesi nin kendisine ifade etti i anlam soruldu unda flunlar söylüyor: Benim için bu proje Türkiye de yaflayan çocuklar n haklar ndan yararlanmalar anlam na geliyor. Biz bunu ö retmene, polise, valiye, anneye, babaya yani herkese anlat yoruz. Böylece çocuk kiminle, hangi kurumla karfl lafl rsa karfl lafls n haklar n n bilincinde oluyor. Bu konularda hem elemanlar m z hem de çocuklar m z için e itimler düzenlendik ve bu e itimlerin çocuk haklar n n yayg nlaflt r lmas nda olumlu etkisi oldu. 5

6 Ankara Komitesi taraf ndan yürütülen akran e itimi faaliyetleri çerçevesinde, SHÇEK in gözetim ve bak m alt ndaki çocuklara, tutuklu çocuklara ve sokakta yaflayan çocuklara da Çocuk Haklar E itimi verilmifl. Komite üyeleri, en yoksun durumda bulunan çocuklar n kendi haklar n ö renmek konusunda di erlerinden daha ilgili olduklar n vurguluyorlar. Komite üyesi çocuklar n baflarmaya çal flt klar hedeflere ba lanm fl olduklar anlafl l yor. Ancak bu befl ö renciden dördü önümüzdeki sene liseyi bitirecek ve ayn süre zarf nda da üniversite s navlar na haz rlanmalar gerekecek. Çal flmalar yla ilgili karfl laflt klar güçlükler soruldu unda hemen hepsi okul, dersane ve ev üçgeni aras nda s k fl p kalm fl olmaktan ve ders yükünün a rl ndan flikayet ettiler. Ancak aralar nda istisnalar da yok de il. Mesela Ya mur, Çocuk Haklar konusunda çal flmay çok sevdi im için bütün bunlar ve komite çal flmalar m aras nda bir denge kurmay baflar yorum, diye konufluyor. Eflbaflkanlardan Cansu gelecek dönemde yaflça büyük olanlar n s navlara yo unlaflmak durumunda kalacaklar n ve komitede kendilerinden daha küçük olan üyeleri çal flmalar sürdürmek konusunda daha fazla sorumlulu un bekledi ini belirtti. Aralar ndaki en genç üye Ecem ise komitede daha fazla çal flmaya haz r oldu unu ifade etti. Çocuklar n hepsi 18 yafl na geldi inde, yani yasal olarak çocuk olmaktan ç kt klar nda, komiteden ayr lmak durumunda kalsalar bile d flar dan destek vermeyi sürdüreceklerini ifade ediyorlar. Hali haz rda buna benzer tecrübeler yaflanm fl ve baflar l uygulamalar ortaya ç km fl. Mesela Algida Firmas nda çal flan Ankara Çocuk Haklar Komitesi nin eski üyelerinden biri sayesinde, flirket hem kampanyaya hem de komitelere ayni ve nakdi yard m yapma karar alm fl. Ayni yard m olarak çocuklara dondurma da tan flirket, zaman zaman ortak bas n toplant lar düzenleyerek çocuk haklar konusunda toplumun bilinçlenmesine çal flm fl ve ayr ca AB nin yapt gibi ülkenin her yerindeki komitelere ve kampanya ya da maddi ba flta bulunmufl. Ya mur Coflkun 17 yafl ndaki Ya mur, üç y ld r Ankara Komitesi nde üye olarak çal fl yor ve önümüzdeki y l liseden mezun olacak. Ben dünyada neler olup bitti iyle çok ilgileniyorum. Ve do al olarak çocuk haklar yla da ilgileniyorum. Çünkü kendim de bir çocu um. Kendi haklar m bilmem gerekti ini düflünüyorum. Çocuk haklar demek Dünya üzerinde 18 yafl ndan küçük olanlar n haklar anlam na geliyor. Seda Ceylan 17 yafl ndaki Seda da önümüzdeki y l liseden mezun olacak ve iki y ld r Ankara Komitesi nde üye olarak çal fl yor. Akranlar na çocuk haklar n ö retmeye çal flan bir guruba dahil oldu um için gurur duyuyorum. Komiteye kat lmadan önce topluluk önünde konuflmam gerekti inde çok heyecanlan rd m. Sunum yaparken hep bacaklar m ve sesim titrerdi. Bir süre sonra bu s k nt lar m aflt m. fiu anda kendime çok güveniyorum. Ayr ca kampanya boyunca, yeni insanlarla, dünyan n farkl yerlerinden gelen insanlarla ve önemli insanlarla tan flmak çok hofluma gitti. Ecem Türko lu 15 yafl ndaki Ecem lise ö rencisi ve bir y ld r Ankara Komitesi nde üye olarak çal fl yor. Dünyada olup bitenlere ilgi duydu um için ben de kendi sesimi duyurabilmek ve katk da bulunmak için kat ld m. Ben kat lal henüz bir y l oldu. Ama ben arakadafllar ma çal flmalar m z okulda ve okul d fl nda anlat yorum. lgilenen çok oldu.say m z artabilir. Canser Karadafl 17 yafl ndaki Canser de önümüzdeki y l Güzel Sanatlar Lisesi Müzik Bölümü nden mezun olacak. fiu anda iki efl baflkandan biri olarak görev yap yor ve dört y ld r da komite ile birlikte çal fl yor. Eskiden uyumadan önce hep düflünürdüm; ben flu anda s cac k yata mda yat yorum ama belki de sokakta, köprü altlar nda üflüyen çocuklar var. Bu komiteye kat ld ktan sonra bir sürü arkadafl m n da benim gibi düflündü ünü gördüm. Ama herkes kendi bafl na düflünürse bir ifle yaramaz.ne güzel biz de bir araya geldik ve art k çocuklar için ne yapabiliriz diye hep beraber düflünüyoruz. SHCEK de bize çok yard mc oluyor. Ve UNICEF in teknik deste i var. UNICEF in katk s olmasayd bu noktaya gelebilecegimizi hic zannetmiyorum. Cansu Ayd n 17 yafl ndaki Cansu önümüzdeki y l liseden mezun olacaklar aras nda. fiu anda efl baflkan olan Cansu befl y ld r komitede görev yap yor. Üniversitede uluslararas iliflkiler ya da kamu yönetimi okuyup politikac olmak istiyorum. Belki de bu komiteye kat lmasayd m, SHCEK ve UNICEF le çal flmasayd m, siyasete girdi imde sadece büyükleri ya da flimdiki siyasetçilerin yapt gibi sadece kendi partime oy verenleri düflünebilir onlara yönelik çalisabilirdim. Ama flimdi Önce Çocuklar diyorum. Çocuk Haklar Komitesi Üyeleri UNICEF Genel Direktörü ile Görüfltü Çocuk Haklar Komitesi üyeleri Haziran 2007 de UNICEF Genel Direktörü Ann Veneman ile stanbul da biraraya gelerek Türkiye de yaflayan çocular n koflullar ile UNICEF in iyilefltirme çaba ve çal flmalar konular n görüfltüler. 7

7 Ankara Komitesi taraf ndan yürütülen akran e itimi faaliyetleri çerçevesinde, SHÇEK in gözetim ve bak m alt ndaki çocuklara, tutuklu çocuklara ve sokakta yaflayan çocuklara da Çocuk Haklar E itimi verilmifl. Komite üyeleri, en yoksun durumda bulunan çocuklar n kendi haklar n ö renmek konusunda di erlerinden daha ilgili olduklar n vurguluyorlar. Komite üyesi çocuklar n baflarmaya çal flt klar hedeflere ba lanm fl olduklar anlafl l yor. Ancak bu befl ö renciden dördü önümüzdeki sene liseyi bitirecek ve ayn süre zarf nda da üniversite s navlar na haz rlanmalar gerekecek. Çal flmalar yla ilgili karfl laflt klar güçlükler soruldu unda hemen hepsi okul, dersane ve ev üçgeni aras nda s k fl p kalm fl olmaktan ve ders yükünün a rl ndan flikayet ettiler. Ancak aralar nda istisnalar da yok de il. Mesela Ya mur, Çocuk Haklar konusunda çal flmay çok sevdi im için bütün bunlar ve komite çal flmalar m aras nda bir denge kurmay baflar yorum, diye konufluyor. Eflbaflkanlardan Cansu gelecek dönemde yaflça büyük olanlar n s navlara yo unlaflmak durumunda kalacaklar n ve komitede kendilerinden daha küçük olan üyeleri çal flmalar sürdürmek konusunda daha fazla sorumlulu un bekledi ini belirtti. Aralar ndaki en genç üye Ecem ise komitede daha fazla çal flmaya haz r oldu unu ifade etti. Çocuklar n hepsi 18 yafl na geldi inde, yani yasal olarak çocuk olmaktan ç kt klar nda, komiteden ayr lmak durumunda kalsalar bile d flar dan destek vermeyi sürdüreceklerini ifade ediyorlar. Hali haz rda buna benzer tecrübeler yaflanm fl ve baflar l uygulamalar ortaya ç km fl. Mesela Algida Firmas nda çal flan Ankara Çocuk Haklar Komitesi nin eski üyelerinden biri sayesinde, flirket hem kampanyaya hem de komitelere ayni ve nakdi yard m yapma karar alm fl. Ayni yard m olarak çocuklara dondurma da tan flirket, zaman zaman ortak bas n toplant lar düzenleyerek çocuk haklar konusunda toplumun bilinçlenmesine çal flm fl ve ayr ca AB nin yapt gibi ülkenin her yerindeki komitelere ve kampanya ya da maddi ba flta bulunmufl. Ya mur Coflkun 17 yafl ndaki Ya mur, üç y ld r Ankara Komitesi nde üye olarak çal fl yor ve önümüzdeki y l liseden mezun olacak. Ben dünyada neler olup bitti iyle çok ilgileniyorum. Ve do al olarak çocuk haklar yla da ilgileniyorum. Çünkü kendim de bir çocu um. Kendi haklar m bilmem gerekti ini düflünüyorum. Çocuk haklar demek Dünya üzerinde 18 yafl ndan küçük olanlar n haklar anlam na geliyor. Seda Ceylan 17 yafl ndaki Seda da önümüzdeki y l liseden mezun olacak ve iki y ld r Ankara Komitesi nde üye olarak çal fl yor. Akranlar na çocuk haklar n ö retmeye çal flan bir guruba dahil oldu um için gurur duyuyorum. Komiteye kat lmadan önce topluluk önünde konuflmam gerekti inde çok heyecanlan rd m. Sunum yaparken hep bacaklar m ve sesim titrerdi. Bir süre sonra bu s k nt lar m aflt m. fiu anda kendime çok güveniyorum. Ayr ca kampanya boyunca, yeni insanlarla, dünyan n farkl yerlerinden gelen insanlarla ve önemli insanlarla tan flmak çok hofluma gitti. Ecem Türko lu 15 yafl ndaki Ecem lise ö rencisi ve bir y ld r Ankara Komitesi nde üye olarak çal fl yor. Dünyada olup bitenlere ilgi duydu um için ben de kendi sesimi duyurabilmek ve katk da bulunmak için kat ld m. Ben kat lal henüz bir y l oldu. Ama ben arakadafllar ma çal flmalar m z okulda ve okul d fl nda anlat yorum. lgilenen çok oldu.say m z artabilir. Canser Karadafl 17 yafl ndaki Canser de önümüzdeki y l Güzel Sanatlar Lisesi Müzik Bölümü nden mezun olacak. fiu anda iki efl baflkandan biri olarak görev yap yor ve dört y ld r da komite ile birlikte çal fl yor. Eskiden uyumadan önce hep düflünürdüm; ben flu anda s cac k yata mda yat yorum ama belki de sokakta, köprü altlar nda üflüyen çocuklar var. Bu komiteye kat ld ktan sonra bir sürü arkadafl m n da benim gibi düflündü ünü gördüm. Ama herkes kendi bafl na düflünürse bir ifle yaramaz.ne güzel biz de bir araya geldik ve art k çocuklar için ne yapabiliriz diye hep beraber düflünüyoruz. SHCEK de bize çok yard mc oluyor. Ve UNICEF in teknik deste i var. UNICEF in katk s olmasayd bu noktaya gelebilecegimizi hic zannetmiyorum. Cansu Ayd n 17 yafl ndaki Cansu önümüzdeki y l liseden mezun olacaklar aras nda. fiu anda efl baflkan olan Cansu befl y ld r komitede görev yap yor. Üniversitede uluslararas iliflkiler ya da kamu yönetimi okuyup politikac olmak istiyorum. Belki de bu komiteye kat lmasayd m, SHCEK ve UNICEF le çal flmasayd m, siyasete girdi imde sadece büyükleri ya da flimdiki siyasetçilerin yapt gibi sadece kendi partime oy verenleri düflünebilir onlara yönelik çalisabilirdim. Ama flimdi Önce Çocuklar diyorum. Çocuk Haklar Komitesi Üyeleri UNICEF Genel Direktörü ile Görüfltü Çocuk Haklar Komitesi üyeleri Haziran 2007 de UNICEF Genel Direktörü Ann Veneman ile stanbul da biraraya gelerek Türkiye de yaflayan çocular n koflullar ile UNICEF in iyilefltirme çaba ve çal flmalar konular n görüfltüler. 7

8 önce çocuklar Üç ayl k raporu, say 05 / 07 Türkiye de Çocuklar için yi Yönetiflm, Koruma ve Adalete Do ru Önce Çoçuklar Projesi Kanunla htilafa Düflen Çocuklar n Koflullar n yilefltirdi Önce Çocuklar Projesi, kanunla ihtilafa düflen ve kendilerini ceza infaz kurumlar nda bulan çocuklar n koflullar n n iyilefltirilmesi konusunda hedefine ulaflmak üzere. Ard ç Program ad verilen ve Adalet Bakanl Ceza ve Tevkif Evleri Genel Müdürlü ü taraf ndan yürütülen çal flmalar Önce Çocuklar Projesi nin temel tafllar ndan birini oluflturuyor. Ceza ve Tevkif Evleri Genel Müdürü Say n Kenan pek, Genel Müdürlü ünün eskiden beri psiko sosyal destek programlar gelifltirerek, bunlar uygulay p etkilerini görmek istedi ini anlatt. Bu programlar Önce Çocuklar Projesi ile birlikte ortaya ç kt diyen pek, Önce pilot uygulamalarla bafllad k sonra da e itimleri yayg nlaflt rd k diye sözlerine devam etti. Bu programlar n ortaya ç kmas yla birlikte, e itimler kendi e itmenlerimiz taraf ndan verilmeye baflland diyerek projenin baflar lar n s ralayan Genel Müdür pek, Böylece arzulanan ve beklenen sonuca ulaflm fl olduk ifadesini kulland. davran fl de iflikli i sa lanmas konusunda oldu. Proje kapsam nda davran fl de iflikli inin yaln zca hükümlü ve tutuklu çocuklarda de il ayn zamanda hapishane müdürlerinden infaz ve koruma memurlar na kadar tüm personelde gerçeklefltirilmesi gerekiyor. pek bu nedenle 2008 hedefleri aras nda öncelikli olarak personel e itimlerini yayg nlaflt rma hedefinin bulundu unu belirtti. Çocuklar m za önce bir ihtiyaç analizi yap yoruz. Buna göre de hangi programa ihtiyaçlar n n oldu unu tespit ediyoruz diye konuflan Genel Müdür, çocuklar için öfke kontrolünden, kendini iyi ifade etmeye kadar bir dizi program n halen uygulanmakta oldu unu anlatt. Bu programlar uygulayanlar bizim uzmanlar m z: ö retmenlerimiz, psikologlar m z, sosyal çal flmac lar m z. Ve onlar buna göre e itim al yorlar. Genel Müdür pek, yaln zca ceza infaz kurumlar ndaki personelin de il ayn zamanda çocuk mahkelemelerinde Genel Müdür ün verdi i bilgilere göre Türkiye çap nda çocuklara ve yetiflkinlere hizmet sunan 425 ceza infaz kurumu bulunuyor. Bu kurumlardan üç tanesi tümüyle çocuk hükümlülere ayr lm fl durumda. Temmuz 2007 itibariyle Türkiye deki ceza infaz kurumlar nda bulunan toplam 2784 çocuktan 127si hükümlü, di erleri ise mahkemelerin haklar nda verece i karar bekleyen tutuklu çocuklar. Gözetimleri alt ndaki 2784 çocu un hepsinin proje kapsam nda gelifltirilen programlardan henüz yararlanmad n ifade eden Genel Müdür, ama yararlanacaklar dedi: Bizim faaliyetlerimiz sadece bu projeyle s n rl de il. Tabi ki çal flmalar m z sürdürece iz. Ancak, Ard ç Program çal flmalar m za önemli ölçüde destek oldu. Genel Müdür pek e göre projenin uygulanmas s ras nda kendisinin ve personelinin karfl laflt en büyük güçlük 8

9 görev yapan hakim ve savc lar n da e itim almas gerekti ini ifade etti. Projenin baflar lar konusunda detayl bilgiler veren pek, çal flmalar n n etkisini ölçebilmek için bir izleme ve de erlendirme sistemi oluflturmay da ihmal etmediklerini anlatt. Proje süresinin Kas m 2007 sonras na uzat l p uzat lmamas konusunda kendi izleme ve de erlendirme sistemlerine de inen pek flöyle konufltu: Önce kendi de erlendirmemizi yapmak istiyoruz. Bunu yapt ktan sonra, AB nin ve UNICEF in katk da bulunabilece i alanlar görürüsek, o zaman gider kap lar n çalar z. Genel Müdür pek e göre Ard ç Program amac na ulaflt ve bundan sonraki aktiviteler Adalet Bakanl bünyesinde yürütülecek; ancak, kanunla ihtilafa düflen çocuklar n aileleri söz konusu oldu unda Önce Çocuklar Projesi nin devam ettirilmesinde çok büyük yarar var. Üzerimize düflen bir fley olursa, biz yapmam z gerekeni yapmaya haz r z, ifadesini kullanan pek sözlerine flunu ekledi: E er çocuklar suça e ilimli bir çevreye geri dönüyorlar ise bu toplum olarak iflimizi tam yapmad m z anlam na gelir. Çocuklar n suça e ilimli çevrelerden uzak tutulabilmesi için ailelerin bu konularda bilinçlendirilmesi gerekiyor. Alternatif tedbirler 15 yafl üzeri çocuklar için de kullan lmal Ceza Hukuku Profesörü Feridun Yenisey, yasal düzenlemelerde yer alan ve kanunla ihtilafa düflen 15 yafl ndan küçük çocuklara uygulanan alternatif tedbirlerin, yafl aras çocuklar için de indirilmifl ceza yerine kullan labilmesi gerekti ini söyledi. Ceza Kanunu ile Çocuk Koruma Kanunu aras ndaki çeliflkilerin ortadan kald r lmas gerekiyor. Yenisey özel bir uzmanl k alan oldu u için kanunlar ihlal eden çocuklar n çocuk mahkemelerinde yarg lanmas gere ine iflaret ederek, cezai ehliyeti bulunmayan 12 yafl n alt ndaki çocuklara ceza verilmedi ini anlatt. Kanunlar ihlal eden bu çocuklar için alternatif tedbirlere baflvuruluyor. Mahkemelerin yafl aras çocuklar için alg lama düzeylerine bakarak alternatif tedbir veya indirimli ceza sistemlerinden birini uygulama konusunda takdir yetkileri var. Ancak, yafl gurubu çocular için mahkelemerin yaln zca indirimli ceza uygulama seçene i bulunuyor. Prof. Yenisey e göre hakimlerin yafl aras çocuklar için de alternatif tedbir mekanizmas n iflletebilme yetkileri olmal. Kendisinde yer ald e itim çal flmalar n n, çocuk mahkemeleri hakim, savc ve personelini özel bir bilgiyle donatmay amaçlad n anlatan Yenisey, Bu nedenle Önce Çocuklar Projesi flemsiyesi alt nda yap lanlar n son derece önemli oldu unu ifade etti ve bu e itimlere devam edilmesi gerekti ini ekledi. Çocuklar cezaland r lmamal ; çünkü, cezaland rmak çocuklar çok daha kötü yerlere götürüyor diye konuflan Profesör Yenisey, yasalarda yap lacak bu gibi düzenlemelerle kanunlar ihlal eden çocuklar n toplumla bütünleflmelerinin daha etkili bir flekilde sa lanabilece ini savundu. Prof. Yenisey, bir süredir Önce Çocuklar Projesi kapsam nda ve UNICEF arac l ile çocuk mahkemeleri nin hakim ve savc lar ile mahkeme personeliyle birlikte çal fl yor y l nda yap lan yeni yasal düzenlemeler ile Çocuk Koruma Kanunu sayesinde bu konuda önemli iyilefltirmeler sa land. Ama, Prof. Yenisey e göre Türk Yenisey güvenlik ve koruma tedbirlerinin birbirinden nas l farkl l k gösterdi i üzerinde durarak, güvenlik tedbirlerinin çocu un bir suçtan mahkum olmas durumunda özgürlü ün k s tlanmas na alternatif olarak uyguland n, koruma tedbirlerinin ise çocu un kanunla itilafa düflmesinden ba ms z olarak 0 18 yafl aras tüm çocuklara koruma amaçl uygulanabilece ini anlatt. Prof. Yenisey ayr ca birden fazla kez kanunla ihtilafa düflen çocuklar n korunmas gerekti ini önemle savundu. Yenisey, kanunla ihtilafa düflen her bir çocuktan sorumlu bir hakim ya da bir personel olmal derken çocu un kanunu ihlal etti i yerden ba ms z olarak ayn kifliler taraf ndan takip edilmesi gerekti inin de alt n çizdi. Bu çocuklarla, onlar tan yan, kifliliklerini ve neden kanunu ihlal ettiklerini bilen yetkililer taraf ndan ilgilenilmesinde büyük yarar var. Yani bu kifliler o çocuklar n bir nevi ana baba gibi koruyucusu olmalar anlam na geliyor. 9

10 önce çocuklar Üç ayl k raporu, say 05 / 07 Türkiye de Çocuklar için yi Yönetiflm, Koruma ve Adalete Do ru Özgün Olmak Önce Çocuklar Projesi ne Baflar y Getirdi Hakim Usta, Ankara n n Keçiören semtinde bulunan Ankara Çocuk E itim Evi ile ayn kampus içerisindeki merkezle ilgili olarak, Programlarla ilgili bilgileri kendi e itimcilerimize ve ilgili personelimize e itim merkezlerimizde aktarmay planl yoruz. Bu e itim merkezi de bunu yapaca m z yerlerden biri dedi. stanbul, Erzurum ve Kahramanmarafl taki benzerleri gibi, Ankara E itim Merkezi de kurumlarda görevli müdürler, infaz ve koruma memurlar ve psikososyal personel dahil 20 ayr branfltaki ceza infaz kurumu çal flanlar n n görevde yükselme ve hizmet içi e itimi için kullan l yor. Hakim brahim Usta, kanunla itilafa düflen çocuklar n koflullar n iyilefltirmeyi amaçlayan Önce Çocuklar Projesi nin bir alt projesine at fta bulunarak; Bizim bu projedeki baflar m z, projenin baflka bir ülkedeki benzer bir projenin taklidi olmamas ndan kaynaklan yor. Bu proje bizim personelimiz taraf ndan bizim ihtiyaçlar m z ve ülkemizin koflullar na göre haz rland. Böylece baflar ya ulaflt k diye ifade etti ve Bizim en büyük baflar m z bu projenin personelimiz taraf ndan benimsenmesidir diye de ekledi. Gerekli tüm ekipmanla donat lm fl ve ihtiyaca göre dekore edilmifl olan e itim merkezinde, bir kütüphane, spor merkezi, internet salonu, toplant ve e itim salonlar, bilardo salonu, kafeterya ile bir de yemekhane bulunuyor. E itime kat lmak için gelenlerin kalmalar amac yla düzenlenen iki dört befl kiflilik odalar n özel banyosu da mevcut. Ankara E itim Merkezi Baflkan Yard mc s Hüseyin Kulaç merkezin yedi y ld r hizmet vermekte oldu unu belirterek, flunlar söyledi: Kurumlar m zda çocuk ko ufllar nda kalan say lar az msanamayacak düzeyde kanunla ihtilafa düflen çocuk bulunmaktad r. Hizmet içi e itimlerimizde, personelimize çocuklarla ilgili özel e itimler verilmesi daha önceden planlanm flt. Nitekim, e itim alm fl ve hiç e itim almam fl personelin davran fllar aras nda çok fark var. brahim Usta, Adalet Bakanl Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlü ü nün gözetimi alt nda bulunan tutuklu ve hükümlü çocuklardan sorumlu flubede Tetkik Hakimi olarak görev yap yor. Önce Çocuklar Projesi, bünyesindeki alt projelerle birlikte, bu sene sonunda sona ermifl olacak. Hakim Usta, Adalet Bakanl n n projeyle edinilen kazan mlar n sürdürülmesi konusundaki kararl l n n somut bir kan t olarak, projenin aktivite ve e itimlerinin sonraki dönemde yürütülmesinin düflünüldü ü Ceza nfaz Kurumu Personel E itim Merkezleri nden (C KPEM) birini gezdirdi. 10

11 Kulaç, tamamlanmak üzere olan projenin kazan mlar n nas l sürdürecekleri konusunda ise flöyle konufltu; Meslektafllar m z UNICEF ile birlikte gelifltirdi imiz Ard ç Program nda genifl bir tecrübe kazand lar. Bu bilgileri ve tecrübelerimizi kendi programlar m za aktaraca z ve onlar sürdürece iz. E itimli ve e itimsiz personel birbirinden farkl Önceden Cumhuriyet Savc s olarak görev yapan Hüseyin Kulaç dört y l aflk n bir süredir Ankara E itim Merkezi nde Baflkan Yard mc s olarak görev yap yor. Türkiye de kanunlarla ihtilafa düflen çocuk say s her geçen gün katlanarak art yor. Biz e itimler sayesinde pek çok fleyin düzeltilebilece ine ve ilerleme sa lanabilece ine inan yoruz. Amac m z çocuklar rehabilite etmek ve topluma yeniden kazand rmak Daha önce Cumhuriyet Savc s olarak görev yapan Ibrahim Usta: Adana daki Pozant Kapal Ceza nfaz Kurumu na bir ziyaret gerçeklefltirdik ve orada çocuklarla da özel görüflmeler yapt k. Bizim için çok ilginç bir tecrübe oldu. Kurumdaki toplam çocuk say s 115 civar nda. Görüflece imiz çocuklar ko ufllardan kendimiz seçtik ve onlara geçmiflteki koflullar n ve flimdiki koflullar n nas l oldu unu sorduk. Onlar n geribildirimleri bizi memnun etti; çünkü, kurumdaki infaz ve koruma memurlar n n kendilerine çok daha iyi ve eflit davrand klar n söylediler. Tabi ki bu, proje kapsam nda gelifltirilen programlar ve onlar n uygulanmas n n bir sonucu. Bu projenin bize önemli ölçüde katk da bulundu unu söylemek istiyorum. Yap land r lm fl çal flma beraberinde ifl tatminini getiriyor A.Çi dem Erkunt, Ankara E itim Merkezi nde ö retim görevlisi ve klinik psikolog y l ndan beri de suça sürüklenmifl çocuklarla çal fl yor. Bafl ndan beri projenin içinde bulunuyorum. Programlar n oluflturulmas aflamas nda uygulay c yd m. Daha sonra proje ilerleyince e itici olarak görev almaya bafllad m. Bu programlar geri bildirimlerle beslenen programlar. Yapt m z çal flmalar n yap land r lm fl olmas bizlere mesleki doyum getirdi. Çünkü soyut fleylerle u rafl yoruz. Davran fl de iflikli i yaratmaya çal fl rken her yi idin yo urt yiyifli farkl ve e er yöntem yap land r lm fl de ilse, ne yapt n z çok da fazla test etme flans n z yok. Bu anlamda proje bize ekipman sa lad ve kendimize güvenimizi pekifltirdi. E itimlerin sonuçlar n n takip ediliyor olmas tatmin edici Murat Erkan Ankara E itim Merkezi nde ö retim görevlisi ve psikolog. Bu projeye e itimin personele ve yöneticilere aktar m aflamas nda e itimci olarak dahil oldum. Projenin en çok hofluma giden yönü e itimi verdikten sonra peflini b rakmayarak e itimin kurumlara yans mas n n takibini yapmak. Uzman gurubuna ayr personel ve yönetici grubuna ayr e itimler veriliyor. Program m za kat lan herkesten görev yerlerine döndüklerinde neleri iyilefltireceklerine dair uygulamaya yönelik söz al yoruz. Daha sonra takip maksatl gitti imizde verdikleri sözleri ne kadar yerine getirdiklerine bak yoruz. Bu güzel bir fley. E itimi verip peflinden de meyvelerini toplamaya gidiyoruz. Sürdürülebilirlik aç s ndan sa lam bir temel at ld Psikolog Habil Kano lu Adalet Bakanl Ceza ve Tevkif Evleri Genel Müdürlü ünün gözetimi alt nda bulunan tutuklu ve hükümlü çocuklara hizmet veren Çocuk Gözetim E itim ve yilefltirme flleri fiube Müdürü. Bu proje tamamland nda amac na ulaflacakt r. Biz temeli atma noktas nda sa lam oldu umuzu biliyoruz. Ama bina etmek infla etmek ve çat ya ulaflmak noktas nda e itim merkezlerimizin çok büyük itici gücü olacak ve bundan sonra onlar üzerinden devam gelecek. Bu program n gidiflat n izleyen ve gerekli koordinasyon ve müdahaleleri yapan bir bölümde çal fl yorum. nfaz ve koruma memurlar n n içinde yer almad, onlar n gönlünü kazanmayan herhangi bir program n ifllemeyece ini tecrübelerimden biliyorum. 11

12 Türkiye de Çocuklar için yi Yönetiflim, Koruma ve Adalete Do ru Önce Çocuklar neyi baflaracakt r? Önce Çocuklar, giderek yayg nlaflan çocuk ihmal ve istismar ve çocuklar n ana baba bak m ndan yoksun kalma sorunuyla mücadele etmek için, sistematik araflt rma, izleme ve veri toplama, önleme çal flmalar ve çocuklar n korunmas na yönelik daha fazla politika ve yasa gelifltirilmesi gibi yollarla kurumsal duyarl l ve kapasiteyi art racakt r: çocuk adalet ve koruma sistemlerinde görevli profesyonellerin çocuk haklar n koruma ve gerçeklefltirme kapasitelerinin güçlendirilmesi; kanunla ihtilafa düflen çocuklar için alternatif uyuflmazl k çözüm mekanizmalar sa lanmas ; sistem d fl nda kalan çocuklara telafi e itimi ile ikinci bir f rsat sa lanmas ; toplumun bütün kademelerinde toplumsal cinsiyet eflitli inin sa lanmas ; en kötü biçimlerindeki çocuk iflçili inin azalt lmas ; aile arabuluculu u ve alternatif bak m koruma modelleri dahil olmak üzere önleyici mekanizmalar n devreye sokulmas ; ana babalar veya onlara bakmakla yükümlü kiflilerle birlikte yaflamayan çocuklar için kurumlara yerlefltirme yerine alternatif aile ortamlar sa lanmas ; kurumlarda ve koruyucu ailelerin yan nda yaflayan çocuklar n bak m ve korunmalar na yönelik asgari standartlar n gelifltirilmesi; haklar ndan yararlanmalar ve kendilerini koruma bilincine sahip olmalar için ergenlerin yaflam becerilerinin gelifltirilmesi. Önce Çocuklar projesinin baflar s, Biny l Kalk nma Hedefleri ne ulafl lmas na özellikle Biny l Bildirgesi nin güç durumdakilerin korunmas ile ilgili 6. bölümünde yer alan hedefe katk da bulunacak ayr ca çocuk haklar alan ndaki reformlar n uygulanmas na destek sa layarak Türkiye yi ÇHS ve AB nin standartlar na uyumda daha ileri bir konuma getirecektir.