2. KLİNKER HAMMADDELERİ

Transkript

1 İçerik İÇERİK 1.GİRİŞ Çimentonun Tarihi Çimento Fırınlarındaki Gelişmeler Türkiye de Çimento Çimento Üretimi Klinker Üretim Yöntemleri Yaş Yöntemle Klinker Üretimi Yarı Kuru Lepol Yatay Izgara-Fırın Klinker Üretim Süreci Yarı Yaş Yöntemle Klinker Üretim Süreci Ön Isıtmalı Klinker Üretim Süreci Ön Isıtma Sürecinde Kalsinasyon Kalsinatör Sistemli Klinker Üretim Süreci İki Kalsinatör Hatlı Klinker Üretim Süreci... Sayfa KLİNKER HAMMADDELERİ Klinker Hammaddeleri Hammaddeler Kalker Kalker Çeşitleri Marn Kil Tebeşir Demir Cevheri Boksit Diğer Hammaddeler HAMMADDENİN KIRILMASI Çimento Hammaddesinin Kırılmasında Kullanılan Kırıcılar Döner Kırıcılar Çeneli Kırıcılar Darbeli Kırıcılar Çekiçli Kırıcılar Otojen Kırıcılar Konik Kırıcılar Çeneli Ve Döner Kırıcıların Karşılaştırılması Kırılacak Malzemenin Özellikleri Kırıcı Seçimi Los Angeles Aşınma İndeksi Testi Toz Toplama Sistemleri Toz Siklonları Kuru Toz Tutucular Yaş Toz Tutucular Toz Filtreleri Elektrostatik Toz Tutucular Ultrasonik Toz Tutucular HAMMADDE STOKLAMA VE HARMANLAMA Çimento Üretim Tesislerinde Stoklama Harmanlama Yöntemleri Windrow Yöntemi Chevron Yöntemi Dairesel Yöntem Diğer Stoklama Yöntemleri Besleme Yöntemleri i

2 İçerik 5.HAMMADDE HAZIRLAMA Malzeme Dengesi Kimyasal Modüller Hidrolik Modül Silika Modülü Alümina Modülü Kireç Doyma Faktörü Yakılabilme İndeksi Klinker Hammaddeleri Klinker Hammadde Harmanının Hazırlanması İki Hammaddeli Harmanlar CaCO 3 Oranı İle Klinkerdeki C 3S Oranının Ayarlanması Oranlama İle İki Bileşenli Hammadde Karışımının Hesaplanması Michealis Formülü Kullanarak İki Bileşenli Harmanın Hazırlanması CaO Oranına Göre İki Bileşenli Harman Hazırlanması Kühl Eşitliği Kullanarak İki Bileşenli Harman Hazırlanması İki Hammaddeden Oluşan Harman Hazırlanması Sabit C 3S/C 2S Oranına Bağlı Harman Oluşturulması Harmanın Kalker İlavesi İle Ayarlanması Harmanın Kil İlavesi İle Ayarlanması Grafik İle İki Bileşenli Hammadde Karışım Oranının Belirlenmesi Üç Hammaddeli Harmanlar Üç Hammaddeli Harman Hazırlanması Harmandan İstenilen LSF Ve SA O Değerlerinin Sağlanması Harmandan İstenilen SM Ve HM Değerlerinin Sağlanması Harmandan İstenilen C 3S Ve C 3A Değerlerinin Sağlanması Grafik İle Üç Bileşenli Hammadde Karışım Oranının Belirlenmesi Dört Hammaddeli Harman Hazırlanması Harmanın Kimyasal Özelliklerinin Belirlenmesi Kömür Külünün Etkisi Bölüm Sonucu HAMMADDE ÖĞÜTME Değirmen Tipleri Otojen Değirmenler Yarı Otojen Değirmenler Bilyalı Değirmenler Bölmeli Değirmenler Bilyalı Değirmenlerin Çektiği Güç Kritik Hız Kritik Hızın Öğütmeye Etkisi Devreden Yük Öğütücü Ortamlar Bilya Çapının Hesaplanması Bilya Yapısı Bilya Tüketimi Öğütücü Ortamın Hacmi Değirmen Astarları Martensitik Cr-Mo'li Beyaz Döküm Ostenitik 6 Mn - 1 Mo Çelik Döküm Perlitit Yüksek C lu Cr-Mo'lu Çelik Döküm Astar Aşınması Değirmen Tasarımı Yüksek Basınçlı Öğütme Ruloları Diğer Değirmenler Kuru Öğütme Devreleri Yaş Öğütme Devreleri Hammaddelerin İş İndekslerinin Belirlenmesi Öğütülmüş Hammaddenin Homojenleştirilmesi ii

3 İçerik 7. YAKITLAR Yakıtların Kalorifik Değerleri Yakma Sistemleri Kömür Kömürün Öğütülebilirlik Testi: Hardgrove Yöntemi Petrokok Kömürün Öğütülmesi Kömür Patlamaları Kömür Kızışması Yanma Havası ISIL İŞLEM Çimento Üretimi Akışı Klinker Üretim Süreci Klinker Üretiminde Isıl İşlem Bölgeleri Kurutma Bölgesi ( ~ 450 C) Kalsinasyon Bölgesi(450 C-900 C) Geçiş Bölgesi ( C) Sinter Bölgesi(1.300 C C) Soğutma Bölgesi Isıl İşlem Sürecinde Kuvars SiO 2-CaO İkili Diyagramı CaO-Al 2O 3 İkili Diyagram Isıl İşlem Sürecinde Magnezyum Uçucular Isıl İşlem Sürecinde Alkali Çevirimi Klorür Çevirimi Kükürt Çevirimi Yan Geçiş Sistemi Isıl İşlem Sürecindeki Gelişmeler Yaş Hammaddenin Isıl İşlemi Ön Isıtma Siklonları Kalsinasyon Sistemleri Fırın Çıkış Gazıyla Kalsinasyon Sistemi Hammaddenin Kimyasal Değişimi Bölüm Sonucu DÖNER FIRIN Döner Fırınların Özellikleri Fırının Ana Bileşenleri Taşıma Rulo ve Ringleri Ovalleşme Taşıma Ring Bağlantıları Destek Ruloları Fırın Hareket Sistemleri Pinyon Ve Ana Dişli Ayarları Fırın Giriş Ve Çıkış Ağızları Fırının İşletmeciliği Fırında Kabuk Oluşumu Fırın Taşıyıcı Rulo Yataklarının Isınması Fırın Gövdesinin Kızarması Fırının Isıtılması Fırının Durdurulması Fırın Tuğlaları Bazik Tuğlalar Yüksek Alüminalı Tuğlalar Ateş Kili Tuğlaları Özel Tuğlalar Tuğla Örülmesi Tuğla Sayısı Malzemenin Fırında Kalış Süresi iii

4 İçerik 10. KLİNKER SOĞUTMA Klinkerin Soğutulması Klinker Soğutucuları Dikey Soğutucular Hareketli Izgara Soğutma Sistemi Döner Soğutucular Dairesel Soğutucular Izgaralı Soğutucu Sonrası Dikey Soğutucular Planet Soğutucular Izgaralı Soğutucular Izgara-Bar Soğutucular Pendulum Soğutucular Soğutucu Giriş ve Çıkışı Soğutucu Etkinliği KLİNKER BİLEŞENLERİ Klinkerin Özellikleri Klinkerin Bileşenleri Trikalsiyum Silikat (C 3S) Dikalsiyum Silikat (C 2S) Trikalsiyum Alüminat (C 3A) Tetrakalsium Aluminoferrit (C 4AF) Çimentonun Yapısı Bogue Formülleri Bogue Formülünün Uygulanması KLİNKER KATKILARI Puzolanik Maddeler Doğal Puzolanik Mineraller Kalsine Edilmiş Doğal Puzolanlar Pomza ve Perlit Yüksek Fırın Cürufu Uçucu Küller Alçıtaşı (CaSO 4.2H 2O) Silis Dumanı Pişmiş Şist KLİNKER ÖĞÜTME Klinker Bileşenleri Çimento Öğütme Boyutları Çimento Öğütme Değirmenleri Sarkaç Rulolu Değirmeler Loesche Değirmenler Atox Değirmenler Dikey Rulolu Değirmenler Bilyalı Dik Değirmenler Konik Yataklı Rulolu Değirmeler Yatay Valsli Değirmenler Bilyalı Değirmenlerle Çimento Öğütme Öğütmede Kullanılan Katkı Maddeleri Öğütmede Açığa Çıkan Isının Hesaplanması Bilyalı Değirmenlerde Çimento Öğütme Süresi Öğütücü Bilya Ve Silpepsler Bilyalı Değirmenlerle Hareket Sistemleri Değirmen Kapasiteleri Klinker Öğütme Devreleri Öğütme Devrelerinde Devreden Yük Bilyalı Değirmen Boyutlandırılması İçin Sayısal Örnekler Kuru Öğütme Faktörü, EF Açık Devre Öğütme Faktörü, EF Değirmen Çap Faktörü, EF iv

5 İçerik İri Boyut Faktörü, EF İnce Boyut Faktörü, EF Çubuklu Değirmen Küçültme Faktörü, EF Bilyalı değirmen Küçültme Faktörü, EF Çubuklu Değirmen Faktörü, EF Değirmenlerin Boyutlandırılması Değirmenler İçin Gereken Öğütücü Miktarının Hesaplanması Bilya Çapının Hesaplanması Bilya Dağılımının Belirlenmesi Bölmeli Bilyalı Değirmen Boyutlandırılması SINIFLANDIRICILAR Sınıflandırıcı Çeşitleri Öğütme-Sınıflandırma Devreleri Sınıflandırıcı Etkinliği Devreden Yük STOKLAMA VE PAKETLEME Stoklama Paketleme Malzemenin Taşınması Havayla Taşıma Sistemleri Bantlı Taşıyıcılar Basınçlı Havayla Taşıma Dikey Taşıyıcılar Vidalı Taşıyıcılar Dozlama sistemleri ÜRETİM SÜRECİ KONTROLÜ Üretim Süreci Kontrolünün Gerekliliği Üretim Süreci Kontrol Sistemleri Üretim Süreci Kontrol Döngüleri Çimento Üretim Tesislerinde Üretim Süreci Kontrolü Kitleme Sistemleri ENERJİ TÜKETİMİ Hammadde Tüketimi Enerji Tüketimi EKLER Ek 18.1 TS EN Standardına Göre Çimento Sınıflandırması... Ek 18.2 Çimentoları Basma Dayanımı Ek 18.3 Grafik kağıtları Ek 18.4 Elek Serileri Ek 18.5 Klinker Üretim Tesislerinde Örnek Ekipman Listesi Ek 18.6 Ölçü Çevirim Çizelgeleri Ek 18.7 Çimento Sektöründe Kullanılması Önerilen Bazı Sözcük Ve İfadeler KAYNAKLAR DİZİN... 3 v