Türkiye de Klinik Eczacılık Uygulamaları

Transkript

1 Türkiye de Klinik Eczacılık Uygulamaları Doç.Dr. Kutay DEMİRKAN Hacetepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Klinik Eczacılık Anabilim Dalı

2 Klinik Eczacılık - Gelişmeler Hacettepe Üniversitesi Hastaneleri Klinik Eczacılık Birimi Şubat 2012 Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi nde Klinik Eczacılık Anabilim Dalı kuruldu 19 Nisan Üniversiteler Arası Kurul (ÜAK)

3 Hacettepe Hastanelerinde Klinik Eczacılık Uygulamaları

4 Dahiliye Yoğun Bakım Ünitesi: Nütrisyon Destek Ünitesi: Nöroloji Yoğun Bakım Ünitesi: Onkoloji:

5 Yoğun Bakımda Klinik Eczacılık Uygulamaları

6 Endikasyon olmasına rağmen ilaç kullanılmaması, Yanlış ilaç seçimi, Subterapötik dozlama, Doz aşımı, İlaç yan etkileri, İlaç etkileşimleri Kontrol Edilmesi Gerekenler Endikasyon olmadan ilaç kullanımı Duplikasyon İntravenözden oral doza geçiş

7 Yoğun Bakım Ünitesinde Klinik Eczacılık Uygulamalarının Başlatılması Dr.Ecz. Kutay DEMİRKAN Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dr. Arzu TOPELİ-İSKİT Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları AD., Yoğun Bakım Ünitesi

8

9

10 Yoğun Bakım Ünitesinde Dar Terapötik Aralıklı İlaçların Kan Düzeyi İzlemi: Eğitimin Katkısı Dr.Ecz. Kutay DEMİRKAN Ecz. Deniz YILMAZ Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dr. Arzu TOPELİ-İSKİT Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları AD., Yoğun Bakım Ünitesi

11 Yöntem 9 yataklı Hacettepe Üniversitesi İç Hastalıkları AD Yoğun Bakım Ünitesi 1 Şubat-31 Temmuz 2004 tarihleri arasında 3 er aylık iki periyot Eğitim Öncesi Klini Eczacı Tarafından verilen Eğitim Eğitim Sonrası ~45 gün ~ 45 gün 5 asistan x2

12 Anahtar Mesajlar 1. Doğru zamanda örnekleme Kararlı durum Vadi düzeyi

13

14 İLAÇLAR Terapötik Aralık Kararlı Duruma Ulaşma Zamanı Son doz uygulamasından 12 saat sonra düzey bakılmalı DİGOKSİN 0,5-2 ng/ml 5-7 gün TEOFİLİN 5-15 µg/ml 2-3 gün FENİTOİN µg/ml 7-14 gün Bir sonraki doz uygulamasından 1/2 saat önce düzey bakılmalı VANKOMİSİN µg/ml 5-10 µg/ml 30 saat AMİKASİN µg/ml <5 µg/ml saat

15 Anahtar Mesajlar 2. Rastgele zamanda düzey bakılmasının önlenmesi

16 Vankomisin 2x1 gr

17 Anahtar Mesajlar 3. Kan düzeyi izlemi için endikasyon olması Toksisite şüphesi Tedaviye yetersiz cevap Tedavi rejimine uyunç Doz rejiminde değişiklik Hastanın klinik durumunda değişiklik Potansiyel ilaç etkileşmeleri

18 Anahtar Mesajlar 4. Kan düzeyini etkileyen faktörler İlaç etkileşimi Laboratuvar değerleri Böbrek fonksiyonu

19 Anahtar Mesajlar 5. Düzeltilmiş fenitoin düzeyi hesaplanması

20 Düzeltilmiş Fenitoin Düzeyi Hesaplama

21 Hasta Takip Formları Hastanın demografik bilgileri (yaş, kilo, cinsiyet, boy), Hastanın hastaneye yatış nedeni, Hastanın İH-YBÜ ne yatış nedeni, Hastanın İH-YBÜ nde kalış süresi (İH-YBÜ ne yatış ve çıkış tarihleri), APACHE II skoru, İlacın endikasyonu, İlacın dozu ve veriliş yolu Dozun veriliş zamanı, Bakılan kan düzeyi, tarih ve alınan örnek zamanı, Kan düzeyini etkileyen faktörler (ilaçlar, enteral beslenme, böbrek fonksiyonu ve laboratuvar değerleri), İlaç intoksikasyonu söz konusu ise neden olan ya da şüphelenilen faktör, Bakılan kan düzeyi sonucuna göre asistanlar tarafından yapılan müdahale veya değişiklikler.

22

23 Gereksiz Kan Düzeyi İzleminin Önlenmesi Sonucu Maddi Kazanç 1 ilaç kan düzeyi bakılmasının hastaneye maliyeti: ~20 USD Doktorların eğitimi ile 1 yılda sağlanacak toplam kazanç: ~2,000 USD Klinik eczacının İH-YBÜ de rutin hasta izlemi yapması ile 1 yılda sağlanacak toplam kazanç: ~3,200 USD 9 yataklı YBÜ

24 Antibiyotik İzlem Formu

25 Örnek Vaka

26 H.E. 46 y, K, 60kg, AML, Hastane kökenli enfeksiyon, entübe... Na 145 ( ) K 3.3 (3.5-5) Cl 112 ( ) BUN 73 (10-20) Şeker 78 (70-100) SCr 3.21 ( ) Ca 9.4 (9-11) Amikasin #3 1x1g iv (14:00) Midazolam 72 mg devamlı iv inf. Meronem #5 3x1g iv (06:00, 14:00, 22:00) Vanko #5 2x1g iv (10:00, 22:00) Voriconazol #6 2x200mg iv (06:00, 18:00)...

27 Aksiyon Planı

28 Öneriler (1.gün vizit saati 08:30) CrCl ~20 Meronem dozu 2x1g olmalı 09:30 da vankomisin kan düzeyine bakılmalı 10:00 daki vankomisin dozu verilmemeli 13:30 da amikasin kan düzeyine bakılmalı 14:00 daki amikasin dozu verilmemeli Mide koruyucu gerekli

29 Önerilerin Hepsi Kabul Edildi

30 NE söylendiği kadar NASIL söylendiğine de dikkat edilmelidir.

31 Sonuç: Vankomisin düzeyi 32.5 (5-10) Amikasin Düzeyi 19.6 (<3) Ulcuran (ranitidin) 2 ampül (100mg) infüzyon başlandı.

32 İzlem ve Öneri:(2. gün 08:30) Vankomisin dozu 1x1g olarak devam edilmeli (dün doz verilmedi) Amikasin dozu bugün de atlanmalı Yarın sabah amikasin kan düzeyi bakılmalı

33 Sonuç: Sabah bakılan Amikasin düzeyi: g doz verildi... Amikasin 1x1g gün aşırı olarak devam edildi...

34 İzlem SCr

35 İlaç Hataları Vanko Dr Sor. Bugün doz verilmesi n

36 İlaç Hataları Vanko Dr Sor. Bugün doz verilmesin n

37 Sağlık Bakanlığı Hacettepe Üniversitesi Yoğun Bakım Hemşireliği Kursu İlaç Uygulamaları Kurs

38 Nütrisyon Destek Ünitesinde Klinik Eczacılık Uygulamaları

39 Nütrisyon Destek Ünitesinde Klinik Eczacılık Uygulamaları Nütrisyon destek ünitelerinde, hekimlere ve diğer sağlık personeline ilaç danışmanlığı Doz ve dozaj formu seçiminin uygunluğu ve ilaç etkileşimlerinin değerlendirilmesi Parenteral beslenme ile geçimsizlik ve stabilitenin değerlendirilmesi Enteral tüp ile beslenen hastalara, beslenme tüpünden ilaç uygulanmasında danışmanlık

40

41 Tarih Seminer Konusu 01 Mart 2005 Parenteral Beslenmelerde Solüsyon Stabilizasyonu 23 Mayıs 2006 Beslenme Destek Tedavisinde Vitamin ve Minerallerin Yeri 03 Nisan 2007 Parenteral Solüsyonların Stabilitesi 06 Mayıs 2008 Yaşlanma ve Antioksidanlar, Vitaminler ve Eser Elementler 29 Aralık 2009 Parenteral Beslenme Solüsyonu Hazırlanması 31 Mayıs 2011 Beslenme Tüpünden İlaç Uygulamaları 30 Ekim 2012 Parenteral Beslenme Desteği ve İlaç Etkileşimi

42

43

44 Kurs

45

46

47

48

49

50

51 Tablet ve Drajelerin Ezilebilirliği ezilebilir ezilmemeli

52

53 Türkiye deki Kapsüllerin Farmasötik Özelliklerine Göre Dağılımı Kapsül Şekli n (%) Konvansiyonel kapsül 201 (%60) Yumuşak jelatin kapsül 52 (%15) Değiştirilmiş salımlı kapsül - Kontrollü salımlı mikropellet kapsül - Modifiye salımlı (MR) kapsül - Modifiye salımlı mikropellet kapsül - Retard kapsül - SR kapsül - SR mikropellet kapsül - Uzatılmış salımlı kapsül - XR kapsül - XR mikropellet kapsül - Yavaş salımlı kapsül Enterik kapsül - Konvansiyonel enterik kapsül - Enterik mikropellet kapsül 48 (%14) (%9) 6 24 Mikropellet kapsül (konvansiyonel) 6 (%2) Toplam 337

54

55 Parenteral Beslenme ve İlaç Geçimsizliği Etkileşim = Geçimsizlik Geçimsizlik, özellikle bazı intravenöz ilaçların birarada verilmesine bağlı olarak ortaya çıkan fiziksel veya kimyasal özelliklerindeki değişimler şeklinde basit olarak ifade edilebilir.

56 Beslenme tüpünün ucu jejenumda ise; Mide geçildiği için bazı ilaçlar etkisiz kalabilmektedir: Antasitler Sukralfat Demir Emilimi için asidik ortama gereksinim duyan ilaçların emilimi azalabilmektedir: Ketokonazol İtrakonazol

57 Onkolojide Klinik Eczacılık Uygulamaları

58 Kanser ağrısına yönelik Hasta bilgilendirme broşürleri Hastalara yönelik ağrı tedavisinde kullanılan ilaçlar hakkında İlaç Bilgi Broşürleri

59

60

61

62 Onkoloji Hastanesi Gündüz Tedavi Ünitesi nde kesitsel bir çalışma Ekincioğlu A., Oslantaş O., Keskin B.

63 H.Ü. Onkoloji Hastanesi Gündüz Tedavi Ünitesi retrospektif, kesitsel bir çalışma 10 iş günü süresince 347 hasta dosyası olası ilaç etkileşimleri, toksisite değerlendirmeleri, pre-medikasyon ve destekleyici tedavi değerlendirmesi Amaç: H. Ü Onkoloji Hastanesi Gündüz Tedavi Ünitesi nde Potansiyel (olası) İlaç- İlaç Etkileşimlerinin Saptanması

64 Farmasötik Bakım Planı (Onkoloji)

65 Yeni başlatılacak proje: H. Ü Onkoloji Hastanesinde Tedavi Alan Hastaların İlaç Tedavisi ile İlgili Olası Sorunlarının Saptanmasında ve İlaç Danışmanlık Hizmetinde Eczacının Rolü ve Multidisipliner Çalışmanın Önemi

66 Tüm Kamu Eczacıları Derneği (TÜKED) ve Türk Kanser Araştırma ve Savaş Kurumu Onkoloji Eczacılığı Eğitimi 26 Ekim Ankara

67 Klinik Araştırmalar Körlenmemiş Araştırmacı

68 13 Nisan 2013 CUMARTESİ Resmî Gazete Sayı : KLİNİK ARAŞTIRMALAR HAKKINDA YÖNETMELİK ALTINCI BÖLÜM Etik Kurulların Yapısı, Çalışma Usul ve Esasları ile Görevleri Etik kurulların yapısı - MADDE 26 (10) Klinik Araştırmalar Etik Kurulunda asgari olarak aşağıda belirtilen nitelikteki üyeler bulunur: a) Tercihen iyi klinik uygulamaları kurallarına göre düzenlenmiş uluslararası klinik araştırmalara araştırmacı olarak katılmış olan ve tercihen farklı uzmanlık dallarından seçilmiş olan uzman hekimler, b) Farmakoloji alanında doktora yapmış eczacı veya farmakoloji alanında doktora yapmış ya da uzmanlığını almış tıp doktoru, c) Biyoistatistik alanında doktora yapmış bir kişi veya halk sağlığı uzmanı ya da bu alanda doktora yapmış tıp doktoru, ç) Biyomedikal alanında çalışan bir mühendis veya uzman; bulunmaması halinde, bir biyofizikçi veya fizyolog, d) Hukukçu, e) Sağlık meslek mensubu olmayan kişi, f) Varsa, tıp etiği veya deontoloji alanında doktora yapmış veya uzmanlığını almış kişi, g) Varsa, klinik eczacı.

69 Hacettepe Üniversitesi Girişimsel Olmayan Klinik Araştırmalar Etik Kurulu Üyeliği Doç.Dr. Kutay Demirkan Ankara Yüksek İhtisas Hastanesi Klinik Araştırmalar Etik Kurul Üyeliği Dr. Ecz Aygin Bayraktar

70 Projedeki Görev: Körlenmemiş araştırmacı Baş Araştırmacı: Prof. Dr. Altay Şahin Protokol No: Theravance ATTAIN 1 ATTAIN 2 Trials Protocol 0015 and 0019 Firma: Omnicare Clinical Research Çalışma Adı: Telavancin ve vankomisin ile MRSA infeksiyonu; faz III, çift kör, randomize çalışma Tarih: Nisan 2006-Mayıs 2007 Projedeki Görev: Körlenmemiş araştırmacı Baş Araştırmacı: Prof. Dr. Serhat Ünal Protokol No: A Firma: Pfizer ilaçları Ltd. Çalışma Adı: MRSA pnömonisinde linezolid; faz III, çift kör, randomize çalışma Tarih: 4 Mayıs Ekim 2008

71 Projedeki Görev: Körlenmemiş araştırmacı Baş Araştırmacı: Prof. Dr. Serhat Ünal Protokol No: DORINOS3008 Firma: Johnson & Johnson Çalışma Adı: Ventilatör İlişkili Pnömonide Doripenemin ve İmipenem; faz II, prospektif, randomize, çift-kör, çift plasebolu, çok merkezli çalışma Tarih: Mayıs 2007 Haziran Projedeki Görev: Körlenmemiş araştırmacı Baş Araştırmacı: Prof. Dr. Ömrüm Uzun Protokol No: A V-fend/Eraxis klinik çalışması Firma: lv-fend Global Medikal Takımı ve Pfizer ilaçları Ltd. Çalışma Adı: Invazif Asperjilozda anidulafungin ile vorikonazolün kombinasyonu; faz II, prospektif, randomize çalışma Tarih: Ekim 2008 devam ediyor.

72 Projedeki Görev: Körlenmemiş araştırmacı Baş Araştırmacı: Prof. Dr. Ömrüm Uzun Protokol No: WSA-CS-004 ve WSA-CS-008 Firma: Basilea Pharmaceutica Çalışma Adı: BAL8557 ve vorikonazol ile invazif mantar (Aspergillus türleri) hastalığının primer tedavisi; faz III, çift kör, randomize çalışma Tarih: Mayıs 2007 devam ediyor.

73 Körlenmemiş Araştırmacı - Eczacı Randomizasyon Araştırma protokolüne uygun şekilde randomizasyonun yapılması.

74 Körlenmemiş Araştırmacı - Eczacı Körlenmenin korunması Körlenmenin devamının sağlanması, Bilgilerin gizli tutulması, Protokole uygun hareket edilmesi İlaç ambalajlanmasının gereği gibi yapılması

75 Türk Eczacıları Birliği Eczacılık Akademisi Meslekiçi Eğitimler

76 1. İşitme Engelliler İşaret Dili Eğitimi Meslek İçi Eğitimler 2. Çocuklarda Güvenli İlaç Kullanımı Ve Eczacının Rolü 3. Kardiyovasküler Hastalıklarda İlaç Kullanımı 4. Diyabet ve Koroner Arter Hastalıklarında Eczacının Rolü 5. Üst Solunum Yolu Hastalıklarının Tedavisinde Kullanılan İlaçlar Ve Eczacının Rolü 6. İyi Eczacılık Uygulamaları-Klinik Eczacılık-Farmasötik Bakım 7. Enfeksiyon Hastalıkları 8. Endokrin Ve Romatizmal Hastalıkların Tedavisinde Eczacının Rolü 9. Uygun Antibiyotik Kullanımı ve Klinik Eczacı 10. Yaşlılarda Güvenli İlaç Kullanımı Ve Eczacının Rolü 11. Hamilelikte Ve Laktasyon Döneminde Güvenli İlaç Kullanımı Ve Eczacının Rolü 12. Astım ve Alerji 13. Obezite 14. Hipertansiyon 15. Diyabet 16. Ağrı Tedavisinde Eczacının Rolü

77 Akademi TV

78 Konular Akılcı İlaç Kullanımı Hipertansiyon Astım Diyabet

79

80

81 Kan basıncını yükselten ilaçlar listesi Eczacılar için kan basıncı ölçümü broşürü

82 İlginiz için teşekkürler