İnşaat İşlerinde Çalışanlarda Dehidratasyon. Belirtileri ve Alınabilecek Önlemler

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "İnşaat İşlerinde Çalışanlarda Dehidratasyon. Belirtileri ve Alınabilecek Önlemler"

Özge Sunter
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 İnşaat İşlerinde Çalışanlarda Dehidratasyon Belirtileri ve Alınabilecek Önlemler Enis ERYILMAZ İns. Müh. Corresponding Author: Enis ERYILMAZ Kaya Consulting Adres: Gebze organize sanayi bölgesi Sok. no:1015 çaırova Kocaeli, Turkey Tel: Fax: Mail: Web:

2 ÖZET Dehidratasyon vücudun düzgün çalışmayı sürdürebilmesi için gerekli olan sıvı miktarının olmaması durumudur. Vücudumuzun terleme, nefes alıp verme ve idrar yolu ile su kaybeder. Kaybettiği sıvıyı tolere edememesi sonucu dehidratasyon meydana gelir. Bu yazıda, vücudun aldığından fazla su kaybetmesi şeklinde kısaca tanımlayabileceğimiz dehidratasyon konusu ve bu soruna karşı çalışma sahasında alınabilecek önlemler derlenmiştir. ANAHTAR KELİMELER: Dehidratasyon, Sahada çalışanlarda görülen dehidratasyon, çalışma sahasında dehidratasyona karşı alınabilecek önlemler.

3 GİRİŞ Su, insan vücudunu oluşturan en önemli kimyasaldır (1). Yetişkin bir insanın, vücut ağırlığının yaklaşık %60-%75 lik formunu su oluşturmaktadır (1,2,3). Bu oran beslenme, bireyin cinsiyeti, yaşı, kilosu, vücut yağ yüzdesi ve nem ya da sıcaklık gibi çevresel etkenlere bağlı olarak farklılık gösterebilir (1,2). Vücudun su seviyesindeki ani azalmanın vücuda yaptığı olumsuz etkiyi dehidratasyon olarak isimlendiriyoruz. Sporcularda dehidratasyon ile ilgili birçok çalışma yapılmıştır(xxxxx). Bunun sebebi sporcularda görünen dehidratasyonun direkt olarak ölümle sonuçlanmasının gözlemlenmesi ve Amerika Birleşik Devletlerinde sıcak çarpmasından dolayı çok sayıda sporcunun öldüğünün belirlenmiş olmasıdır(6), Bu yazıda yüksekten düşme, makine çalışma kazaları gibi ölüm ya da yaralanmalara neden olabilecek iş kazalarına neden olabilen dehidratasyonun sebepleri,belirtileri,ve bu konuda alınabilinecek önlemler gözden geçirilmiştir. DEHİDRATASYONUN SEBEPLERİ Çalışma süresince vücut kütlesindeki ani değişimler genellikle ter formunda meydana gelen sıvı kaybından dolayıdır. Özellikle sıcak çevre koşullarında uzun süreli yapılan ağır çalışmalar vücut sıvı kaybına neden olmaktadır. Oluşan vücut sıvı kaybı %2-3 oranında olsa bile çalışma performansını olumsuz yönde etkileyebilmektedir (4). Bu durum performansı düşürmekle kalmayıp, bununla birlikte vücut ısısının normalin üstüne (> 37,5) çıkmasına neden olabilir(5). Temel dehidratasyon sebepleri ise ; alım azlığı,sıvı kaybı yada ikisinin kombinasyonudur İshal : İshal bir insanın büyük miktarlarda sıvıyı topluca kaybetmesine neden olur. Yadsınamayacak miktardaki sıvı her dışkılama anında bir anda kaybedilir. Dünya çapında başta çocuklar olmak üzere 4 milyon kişiden fazlası dehidratasyon sonucu hayatını kaybetmektedir.

4 Kusma : Kusma sonucu oluşan sıvı kayıplarını tolere etmek oldukça zor ve büyük miktarlarda su kaybına eden olan sebeplerden biridir. Terleme : Sıvı kaybı etkenleri arasında bir diğer önemli neden hiçşüphesiz terleme ile olan kayıptır. Vücut çevre etkileri( örneğin sıcak havada çalışmak gibi ), aşırı sıcakta bulunma veya bir enfeksiyon dolayısı ile yüksek ateş hallerinde; vücut çok miktarda sıvıyı vücudu soğutma amacıyla ter yoluyla atmaktadır. Hava koşullarına bağlı olarak tempolu bir yürüme esnasında vücut kendini soğutmak için 16 ons ter ( gr su) kaybetmektedir ve bu suyun telafisi gerekmektedir. Diyabet : Diyabetli kişilerde, kan şekerinin yükselmesi şekerin idrara karışmasına yol açmakta ve bunun sonucu olarak gözle görülür miktarda dehidratasyon meydana gelmektdir. Bunun sonucu olarak sıklıkla diyabetik hastalarda sık idrar yapma ve bunu sonucu olarak fazla sıvı kaybı gözlemlenir. Yeteriz Sıvı alımı : Yeterli miktarda sıvı alınmaması potansiyel dehidratasyon sebeplerinde biridir. İster suya yetersiz ulaşım olsun ister yeterli su içememek olsun bunlar rutin veya sıra dışı su kayıplarıyla birleşince dehidratasyon seviyesini arttırmaktadır. (7) Diğer Sebepler : Özellikle ağır ve efor isteyen işlerde çalışanları etkileyen bir başka problem ise alkolün yol açtığı dehidratasyon problemidir. Alkol özellikle Vasopressin hormonunun azaltılmasını sağlar ve bu hormonun en önemli görevlerinden biri vücuttaki su tutulumunu

5 düzenlemektir. Bu sebeple alkol idrar yollu hızlı ve ani su kaybına yol açar. Ortalama olarak alkolün dehidratasyon üstüneki dolaylı etkileri on iki ila kırk sekiz saat arası edebilmektedir (8).[Diyagram 1] Vücutta oluşan yanıklar sonucu cildimiz suyun cilt yoluyla terk eden suyun seviyesini engelleyememesi sonucu ortaya çıkar.(7) Diyagram 1. Alkol Dehidratasyon Döngüsü. (10) DEHİDRASYON DERECELERİ ve BELİRTİLERİ Az Orta Derece Dehidratasyon Belirtileri : Kuru, yapışkan ağız. Ciltte kuruluk Baş Ağrısı Kabızlık Baş Dönmesi Dengesizlik

6 İleri Derece Dehidratasyon Belirtileri : Aşırı Susuzluk Çok kuru Ağız ve Cilt Az Terleme Az veya hiç idrara çıkmak üretilen idrar koyu yeşil veya kehribar rengi Gözlerde çukurlaşma Düşük kan basıncı Kalp atışında hızlanma Hızlı nefes almak Ateş Birçok ciddi durumda, hezeyan veya bilinç yitimi. İleri derece dehidratasyon belirtileri görüldüğü durumlarda acil tıbbi müdahele gerekmektedir. ALINABİLECEK ÖNLEMELER ; Alınabilecek birçok önlem arasında burada bahsi geçen önlemler daha çok çalışma sahalarına yönelik ve en pratik olanlarıdır ve tüm önemler tek başına kapsamamaktadır. Bilinçlendirme / Eğitim İşbaşı Toplantıları: Birçok konuda olduğu gibi bilinçlendirme ve eğitim dehidratasyonun önceden anlaşılmasının ve iş kazalarının önüne geçilmesine sebep olabilir. İşbaşı toplantılarının başında konu hakkında işçilere düzenli bildirim ve hatırlatmalar yapılması faydalı olacaktır. Saha Süpervizör ve Formen Eğitimleri: Özellikle sahada çalışanlarla birinci derecede alakadar olan alt yönetimin altında çalışan personelin durumunu kontrol edebileceği basit belirtileri dışarıdan anlayabilmesini sağlayan işbaşı toplantılarından daha ayrıntılı sağlık eğitimleri düzenlenebilir.

7 İdrar Takip Tabloları Yurtdışında Dyna Crop, Flour Corp, KBR gibi birçok çokuluslu kurum ve kuruluşun sahada çalışan personelin kendi kendisini takip etmesine olanak veren İdrar takip tabloları olarak adlandırabileceğimiz çizelgeler de konuyla ilgili bir çözüm önerisidir. Saha tuvaletlerindeki pisuvar ve tuvaletlerin görünen yerlerine yerleştirilen İdrar takip tablosu aracılığı ile saha personeli idrar yaparken tablodaki renklerle kendi idrar rengini karşılaştırabilmekte böylece kendi durumunu görebilmektedir. Şekil 1. de görünen İdrar takip tablosu çıktıları saha tuvaletlerine yapıştırılıp personelin idrar yoluyla kendi durum takibi ve tedbiri sağlanabilir. Şekil 1. Saha İçi Su Dağıtımı Özellikle sıcak iklimlerde çalışan personellere yaz aylarında yardımcı elemanların iş tanımalarına ek olarak yarım saat, kırk beş dakikalık döngüler halinde su dağıtımı sağlanabilir.

Sıvı Alım Teşviki Saha içi su dağıtımının mümkün olmadığı durumlarda mola yerlerine olabildiğince çok istasyon sağlayacak sebil, çay ısıtıcı, çay ocağı v.b. gibi su alımını teşvik edici mekanaparatlarının sağlanması ile personelin sıvı alımını teşvik edilebilir.

8 Sıvı Alım Teşviki Saha içi su dağıtımının mümkün olmadığı durumlarda mola yerlerine olabildiğince çok istasyon sağlayacak sebil, çay ısıtıcı, çay ocağı v.b. gibi su alımını teşvik edici mekanaparatlarının sağlanması ile personelin sıvı alımını teşvik edilebilir. Burada dikkat edilecek bir diğer husus ise bu bölgelerde hijyene dikkat etmektir. Kısa ve Çok Molalar Sıvı alımı teşvikinin sağlanmasının yanı sıra mola süreleri kısaltılıp sıklaştırılabilir. Bunu sonucu olarak saha personeli düzenli sıvı alımını mola aralarında gerçekleştirir. SONUÇ Dehidratasyon, diyagram 2. de görebileceğiniz gibi fiziksel performansı olumsuz yönde etkilemekte ve çalışma saatlerinde kayıplara yol açmaktadır. Bunun yanında iş kazalarına olan dolaylı katkısı dolayısı ile gözden kaçan bir iş güveliği konusunu; konunun tıpla alakalı olması dolayısı ile dili inşaat sektöründe çalışan kişilere ağır ve karmaşık gelmektedir. Bu çalışmada ise gerekli tıp bilgilerini anlaşılabilecek seviyeye indirgemenin yanı sıra konuya işçi sağlığı açısından bir pencere açmaya çalışıldı. Diyagram 2. (11)

9 KAYNAKÇA 1. Sawka, M.N., Cheuvront, S.N, Carter, R., Human Water Needs, Nutrition reviews, 63(6) 30 39, Duvillard, Von S. P., Braun, W.A., Markofskı, M., Beneke, R., Leıthäuser, R., Fluids and Hydration in Prolonged Endurance Performance, Nutrition, 20 (7) , Kavouras, S.A. Assessing Hydration Status, Curr Opin Clin Nutr Metab Care, Sep;5(5):519 24, Shirreffs, S.M., Markers of Hydration Status, J Sports Med Phys Fitness,2000 Mar;40(1):80, 4, Maughan, R.J., Impact Of Mild Dehydration on Wellness and on Exercise Performance, European Journal of Clinical Nutrition, supply 2, s19, s23, MedicineNet, Inc., Causes, Symptoms and Tips to Stay Hydrated 7. Medicinenet, 2011, Medical Author: Benjamin C. Wedro, MD, FAAEM, Medical Editor: Melissa Conrad Stöppler, MD 8. The party is over. It is time to stop drinking that way, dehydration.net 9. Dehydration and the dying patient, Journal of Pain and SymptomManagement,Volume 10, Issue 3, April st Birthday Driking Facts, Virgina Tech Campus Alcohol Abuse Preventon Center, Virginia Tech University, Michelle Cheang, Quality, 2009

Benzer belgeler

Dr. İsmail Yaşar AVCI GATA İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı

KLİNİK BELİRTİ ve BULGULAR KOLERA Dr. İsmail Yaşar AVCI GATA İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı 1 Koleranın temel kliniği yoğun ishal ve kusma ile seyreden ve sonucunda gelişen