Mebusevleri M. Anıt C. Şafak A. 8/ Tandoğan Ankara 1

Transkript

1 Kod: ISG_TGE_18 ALET KULLANIMINDA GÜVENLİK GENEL AÇIKLAMA Bu bilgilendirme notu İSG İş Güvenliği Temel Eğitim Seti nin bir parçası olan Alet Kullanımında Güvenlik konulu eğitim kapsamında hazırlanmıştır. Eğitimin CD üzerinde kayıtlı ya da uzaktan eğitim şeklinde internet üzerinden erişimli biçimlerini temin etmek, diğer eğitim, faaliyet ve yayınlarımıza dair bilgi edinmek için adresini ziyaret edebilirsiniz. Güvenli ve sağlıklı günler dileriz. Saygılarımızla, Mesut DEMİRTAŞ İş Geliştirme Yöneticisi İSG BAŞLIKLAR ALET KULLANIMINDA GÜVENLİK Giriş... 2 Zarar Görmüş Aletleri Kullanmayın... 2 Gözlerinizi Koruyun... 2 Doğru İş İçin Doğru Aleti Kullanın... 2 Aletler Kayabilir... 3 Hasarlı Olup Olmadığını Kontrol Edin... 3 Kesici Aletlerin Kullanımı... 3 Elektrik Şoku... 4 Matkap... 4 Alet Korumaları... 4 Patlama Tehlikesi... 5 Kesme ve Doğrama... 5 Malzemeyi Sabitleme... 5 Bitirirken... 5 Mebusevleri M. Anıt C. Şafak A. 8/ Tandoğan Ankara 1

2 ALET KULLANIMINDA GÜVENLİK Giriş Kol gücüyle çalışan el aletleri ve bir güç kaynağına bağlı aletler birçok işi daha kolay ve daha hızlı bir şekilde gerçekleştirmemizde bize yardımcı olur. Ama basit bir tornavida bile ciddi yaralanmalara neden olabilir. El aletleri ve elektrikli aletlerle ilgili tehlikelerin farkında olma yaralanmaları önlemede ilk adımdır. Bu dersimizde hem el aletlerinin hem de elektrikli aletlerin güvenli kullanımı, bakımı ve saklanması hakkında bilgi edineceğiz. Zarar Görmüş Aletleri Kullanmayın Aletlerle yapılan işlerde güvenliğin sağlanmasına yönelik birinci temel kural hasar görmüş aletleri kullanmamaktır. Hasar görmüş aletleri kullanma sadece sizin ve diğerlerinin başına gelebilecek kazalara davetiye çıkartmaktır. Hasarlı, aşınmış ya da yıpranmış el aletleri yalnızca işinizi zorlaştırmakla kalmaz; aynı zamanda ciddi yaralanmaların nedenlerinden biri de olabilir. Kırılmış ve zarar görmüş elektrikli aletlerin kullanımı yapılan işe elektrikle ilgili, gereksiz ve fazladan tehlike katar. Hasarlı aletler derhal hizmet dışı bırakılmalı ve ya atılmalı ya da tamir edilmelidir. Gözlerinizi Koruyun Her zaman göz koruyucu donanım kullanın. Bu, aletlerle yapılan işlerde güvenliğin sağlanmasına yönelik ikinci temel kuraldır. Tüm aletler bir şekilde havada uçan parçacıkların oluşmasına yol açma potansiyeline sahiptir. Bu, ya aletin kırılması, hasar görmesi durumunda, ya uzun dönemli ve yoğun kullanımlar sonucu alet parçaları üzerinde meydana gelen yıpranma, aşınma, ufalanma sonucu ya da üzerinde çalışılan malzemeden fırlayan cisimcikler nedeniyle meydana gelebilecek bir olasılıktır. Gözleriniz en küçük parçacıklardan bile kolayca zarar görebilecek ve yaralanabilecek kadar hassas bir yapıdadır. Gözlerinizi koruyucu gözlükler, güvenlik gözlükleri ya da yüz kalkanları kullanmak suretiyle korumalısınız. Doğru İş İçin Doğru Aleti Kullanın Aletlerle yapılan işlerde güvenliğin sağlanmasına yönelik üçüncü temel kural söz konusu işte doğru aleti kullanmaktır. Bir İngiliz anahtarı bir çekiç yerine, bir tornavida bir bıçak yerine kullanılamaz. Her bir alet tasarlandığı amaç doğrultusunda güvenli bir şekilde kullanılmak üzere üretilmiştir; bir aleti kendi kullanım alanı dışında bir işte kullanma er geç bir şekilde kazaya neden olacaktır. Doğru aleti doğru şekilde kullanın. Mebusevleri M. Anıt C. Şafak A. 8/ Tandoğan Ankara 2

3 Bir alet üzerinde değişiklik yapma ya da onu farklı amaçlara hizmet etmek üzere değiştirme tehlikelidir. Aletlerle yapılan işlerde güvenliğin sağlanmasına yönelik dördüncü temel kural aleti orijinal haliyle ve olduğu gibi kullanmaktır. Bir alete demir, tahta gibi parçalar takma ya da aletin uzunluğunu, gücünü arttırmak için ilave parçalar koyma, başka aletlerle birleştirme gibi hareketlerde bulunmayalım. Aletler Kayabilir Aletleri kullanırken aletin ürettiği karşı kuvvet ya da geri tepme gibi nedenlerle kullanıcının dengesini yitirmesi, kayması ya da düşmesi aletlerle yapılan işlerde en sık rastlanan kazalardandır. Vücudunuz, işin yapılması için aleti itecek, döndürecek, hareket ettirecek, zorlayacak gücü sağlar. Uygulanan kuvvet vücudun dengesiz bir durumda olması, aletin kayması ya da konumunun bozulması durumunda düşme, kayma, başka bir cisme çarpma gibi yaralanmalara yol açabilir. Aleti sımsıkı kavradığınıza, sabit ve sağlam bir şekilde tuttuğunuza ve dengenizi sağladığınıza emin olun. Eğer alet kayarsa elinizin ya da vücudunuz ne yöne doğru hareket edeceğini hesaplayın. Hasarlı Olup Olmadığını Kontrol Edin Herhangi bir aleti kullanmadan önce onu hasarlara karşı kontrolden geçirin. Eğer bir el aletinin herhangi bir kısmı eğrilmiş, yamulmuş, yontulmuş ya da yıpranmış ise bu aleti kullanmak güvenli değildir. Aynı zamanda bir pensenin ağız kısmı, bir tornavidanın ucu, bir matkabın uç takma noktası gibi aletin iş gören kısmında büyük boyutlarda aşınma, eskime olup olmadığını da bakın. Eğer söz konusu el aleti ayarlanabilir bir aletse ayarını en son noktasına kadar açın, genişletin ve ayarların tam olarak çalıştığını, bu parçaların güvenli bir şekilde işlevlerini yerine getirdiğini kesinleştirin. Beklenmedik kaymaları önlemek için soketler ve matkap uçları gibi tüm eklenebilir nitelikteki parçalar yerleştirildikleri aletlere tam olarak oturmalıdır. Kesici Aletlerin Kullanımı Ellerinizi kesebilecek aletleri kullanırken ciddi derecedeki kesiklerin meydana gelmesini önlemek için her zaman vücudunuzdan uzak bir şekilde ve elleriniz kesme yönünden uzakta olacak bir halde kesme işlemini yapın. Hiçbir zaman bir bıçak ya da benzeri bir kesici aleti bir zeminin üzerine yatay bir şekilde ve açıkta duracak şekilde bırakmayın. Diğer kişilerin kazara bu aletlerle temas etmesi ve bir yaralanmanın meydana gelmesi olasılığı her zaman söz konusudur. Mebusevleri M. Anıt C. Şafak A. 8/ Tandoğan Ankara 3

4 Kesici aleti muhafaza edildiği yere koymadan önce bir kılıfa ya da koruyucu kabına koyun. Bu önlem yalnızca kesici aletin herhangi bir şekilde hasar görmesini önlemekle kalmaz, aynı zamanda söz konusu kesici aleti almaya çalışan diğer kişilerin vücutlarının kazara kesilmesini de engeller. Elektrik Şoku Elektrik çarpmalarının meydana gelmesini önlemek için tüm elektrikli aletleri çatlaklara, yalıtımı aşınmış ve açıkta kalmış tellere, zarar görmüş fiş kısımlarına ve kordonlara karşı kontrol edin. Eğer söz konusu alette çifte yalıtım varsa fiş kısmında iki diş bulunacaktır. Eğer alette çifte yalıtım yoksa fiş kısmında üçüncü bir diş ya da topraklama işlevi gören bir diş bulunacaktır. Bu dişler fişten sökülmemelidir. Su ve bir güç kaynağına bağlı aletler bir arada bulunmamalıdır. Çifte yalıtıma sahip bir alet bile ellerinizin ya da aletin bir kısmının ıslak olması durumunda elektrik çarpmasını önleyemez. Matkap Bir güç kaynağına bağlı aletler sahip oldukları hız ve güç nedeniyle de çeşitli tehlikelere yol açarlar. Matkap uçları, bıçaklar, pervaneler, tekerlekler gibi aletlere monte edilen ilave parçalar bulundukları konumda tamamen sabitlendikten sonra kullanılmamalı ve aletin çalışan kısmının dengesini bozmamaları sağlanmalıdır. Herhangi bir ilave parçayı kullanmadan önce hasarlara karşı kontrol edin ve tüm matkap uçlarının, bıçakların, pervanelerin, vb. eklentilerin keskin olduğundan emin olun. Alet üzerinde ayar yapılması ya da mevcut bıçakların, uçların değiştirilmesi gerektiği zamanlarda yapılması gereken ilk işin elektrikli aletlerin fişini çekmek ve havada asılı duran aletleri çözüp aşağı indirmek olduğunu unutmayın. Alet Korumaları Bir güç kaynağına bağlı olarak çalışan birçok alet, içlerindeki dönen parçalara, kesici uçlara ve diğer hareketli kısımlara karşı koruma sağlaması için birtakım koruyucu mekanizmalar ve korkuluklarla birlikte hizmete sunulur. Asla bu korkulukları değiştirmeye ya da çıkarmaya çalışmayın ve asla hasar görmüş korkulukları olan bir aletle çalışmayın. Korkuluğun işlevini doğru bir şekilde yerine getirip getirmediğini ve çalışan kısımlarla temas edip etmediğini kontrol edin. Mebusevleri M. Anıt C. Şafak A. 8/ Tandoğan Ankara 4

5 Patlama Tehlikesi Elektrikli aletler kendi yapıları içinde elektriksel kıvılcımlar üretir. Kesici, bileyici ya da öğütücü aletler de, sahip oldukları dönen parçalar üzerinde çalıştığınız malzemeye temas ettiği zaman kıvılcımların meydana gelmesine yol açar. Bu sebeple bulunduğunuz alanda yanıcı, aniden parlayabilecek buhar birikiminin olup olmadığından haberdar olun. Basit bir kıvılcım bir patlamaya ya da yangına sebep olabilir. Kesme ve Doğrama Kesme, öğütme ve bileme için kullanılan mekanik aletler çok yüksek hızlarda dönen tekerleklere, bıçaklara sahiptir. Bu aletlerde kullanılan her tür tekerlek, bıçak, öğütücü, vb. parça her zaman için bir güvenlik tehdidi oluşturur. Kullanacağınız tekerleği ya da ek parçayı, güvenli bir şekilde kullanılabileceği en yüksek devir/dakika oranını belirten bir etiket ya da damga bulabilmek için kontrol edin. Takılacağı aletin devir/dakika oranından daha düşük devirlerde kullanılmak üzere imal edilmiş bir parça asla o alette kullanmayın ve söz konusu ek parçayı hasarlara, aşınmalara karşı kontrol edin. Dengesiz yerleştirilmiş bir parça çok yıkıcı bir güce sahip olabilir. Aleti harekete geçirirken ilave parçalardan uzak olduğunuza emin olun. Malzemeyi Sabitleme Daha küçük boyutlarda ve düşük ağırlıklardaki malzemeler üzerinde bir güç kaynağına bağlı aletler çalışırken ellerinizi kullanmak yerine mengene, kıskaç gibi araçlarla söz konusu malzemeleri kullanmaya, sabitlemeye, idare etmeye çalışın. Bu sayede ellerinizi tehlikeli olabilecek noktalardan uzak tutmuş olursunuz. Bitirirken Hiçbir zaman bir güç kaynağına bağlı olarak çalışan aleti kordonundan ya da hortum gibi ek parçalarından tutmayın, bu şekilde taşımayın; her zaman aletin tutacak kısmından kavrayın ve parmaklarınızı aleti harekete geçiren düğme, şalter gibi noktalarda uzak tutun. Aletlerin uygun bir şekilde bakımı ve saklanması onların güvenli bir durumda olmalarını garanti altına almanıza yardımcı olur. Aletleri ıslanmayacakları ya da hasara uğramayacakları bir konumda depoladığınızdan emin olun ve kullanmadığınız aletleri personelin kullandığı yürüme yollardan uzak tutun. Kol gücüyle çalışan el aletleri ya da bir güç kaynağına bağlı aletlerle çalışırken kontrolünüz altında olan iki önemli unsur vardır: güven içinde çalışma yönündeki Mebusevleri M. Anıt C. Şafak A. 8/ Tandoğan Ankara 5

6 tutumunuz ve sağduyunuz. Hasarlı aletleri kullanma ya da güvenlik önlemlerini hiçe sayıp kısa yolda işi bitirmeye çalışma iş üzerinde kullanılan aletlerden kaynaklanacak yaralanmaların en kısa sürede başınıza gelmesine yol açacaktır. Eğer herhangi bir aletin güvenli kullanıma yönelik sorularınız varsa amirinize danışın. Mebusevleri M. Anıt C. Şafak A. 8/ Tandoğan Ankara 6