i) söz konusu fazla veya eksik değer hakkındaki mevcut bilgileri; i) ilgili fazla veya eksik değerin belirlenmesinde kullanılan yöntemi;

Transkript

1 UMS 19 Standarda (standardın ilgili paragraflarına referans verilmiştir) Çalışanlara Sağlanan Faydalar Kontrol listesinin bu kısmı çalışanlara sağlanan faydaların muhasebeleştirilmesi ile ilgili hususları belirten UMS 19 a yöneliktir. Bu standarda ilişkin temel konular çalışanlara sağlanan kısa ve uzun vadeli faydalara ilişkin yükümlülük, varlık ve giderlerin belirlenmesi ile ilgilidir. UMS 19 daki hükümler, işverenler tarafından, UFRS 2 Hisse Bazlı Ödemeler standardı kapsamına girenler dışındaki, çalışanlara sağlanan her türlü faydanın muhasebeleştirilmesine uygulanır (b) UMS 19 a ilişkin Ek B, bu standartta öngörülen açıklamaları tanımlar. Çalışanlara sağlanan kısa vadeli faydalar Bu Standarttaki hükümler, çalışanlara sağlanan kısa vadeli faydalara ilişkin olarak özel açıklamalar yapılmasını gerektirmez. Ancak, diğer Standartların gerektirdiği durumlarda anılan konular hakkında da açıklama yapılır. Örneğin; UMS 24 İlişkili Taraflar İle İlgili Açıklamalar, işletmelerin üst düzey yöneticilere sağlanan faydalarını açıklamasını gerekli kılarken, UMS 1 Mali Tabloların Sunumu ise işletmelerin çalışanlara sağlanan fayda giderleri ile ilgili açıklamayı gerekli kılar. İşten ayrılma sonrası sağlanan faydalar - çok sayıda işverenin dahil olduğu fayda planları Çok sayıda işverenin dahil olduğu fayda planının tanımlanmış plan olarak sınıflandırılması durumunda, işletme bu standardın 120A paragrafında (aşağıya bakınız) yer verilen bilgiyi kamuoyuna açıklamalıdır. Tanımlanmış fayda planı niteliğinde olan ve çok sayıda işverenin dahil olduğu fayda planlarının, tanımlanmış faydaların muhasebeleştirilmesinde kullanılacak yeterli düzeyde bilgi bulunmaması ve işletmenin planı UMS 19 un paragrafları uyarınca sanki tanımlanmış katkı paylı bir planmış gibi muhasebeleştirmesi durumunda, işletme aşağıdakileri açıklamalıdır: 30(b) a) ilgili planın tanımlanmış fayda planı olduğunu; 30(b) b) tanımlanmış fayda planlarındaki gibi muhasebeleştirilmesine engel teşkil eden bilgi eksikliğinin sebebini; ve 30(c) c) plandaki fazla veya eksik değerin gelecekteki katkıları etkileyebilecek olması durumunda, aşağıdaki hususları da kamuoyuna açıklamalıdır: i) söz konusu fazla veya eksik değer hakkındaki mevcut bilgileri; i) ilgili fazla veya eksik değerin belirlenmesinde kullanılan yöntemi; 32B i) varsa, bunun işletmeye etkileri. Bir işletmenin, UMS 37 Karşılıklar, Şarta Bağlı Borçlar ve Şarta Bağlı Varlıklar standardı uyarınca belirli şarta bağlı borçlarını mali tablolarına yansıtması veya bunlar hakkında kamuoyuna açıklama yapması gerekir.

2 32B Açıklama: Çok sayıda işverenin dahil olduğu fayda planlarında aşağıda yer alan sebeplerden dolayı şarta bağlı bir borç ortaya çıkmış olabilir: diğer katılımcı işletmelere bağlı olan aktüeryal kayıplar nedeniyle. Nitekim, çok sayıda işverenin dahil olduğu fayda planına katılan her bir işletme, diğer katılımcı işletmelerin riskini de paylaşacaktır; veya plandan kaynaklanan ve katılımcı bir işletmenin ödemediği bir tutarın karşılanmasına ilişkin herhangi bir yükümlülük nedeniyle. Ortak kontrol altında bulunan çeşitli işletmeler arasındaki risklerin paylaşıldığı tanımlanmış fayda planları Ana ortaklık ve bağlı ortaklıkları örneğinde olduğu gibi, ortak kontrol altında bulunan çeşitli işletmeler arasındaki risklerin paylaşıldığı tanımlanmış fayda planları dahilinde olan bir işletme, aşağıdaki hususları ayrı ya da bireysel mali tablolarında kamuoyuna açıklamalıdır: 34B(a) a) net fayda maliyetlerinin paylaştırılmasına ilişkin sözleşmeye dayalı düzenlemeyi ya da buna ilişkin belirlenmiş politikasını, ya da böyle bir politikanın olmadığını; 34B(b) b) işletme tarafından yapılacak katkının belirlenmesine ilişkin politikayı; 34B(c) c) işletmenin, net tanımlanmış fayda maliyetinin paylaştırılması işlemini 34A paragrafına uygun olarak muhasebeleştirmesi durumunda, planın tamamı hakkındaki 120 A ve 121. (aşağıya bakınız) paragraflarda yer alan tüm hususları; 34B(d) d) işletme ilgili dönemde ödenecek katkıyı 34A paragrafına uygun olarak muhasebeleştirmesi durumunda, anılan planın tamamına ilişkin 120A (b) (e), (j), (n), (o), (q) maddeleri ve 121. paragraflardaki (aşağıya bakınız) hususları. 120A paragrafının gerektirdiği diğer açıklamalar uygulanmaz. 34, 34B Açıklama: Ana ortaklık ve bağlı ortaklık gibi, ortak kontrol altında bulunan çeşitli işletmeler arasındaki risklerin paylaşıldığı tanımlanmış fayda planları, çok sayıda işverenin dahil olduğu fayda planlarından farklıdır. Böyle bir plana dahil olunması, her bir grup işletmesi açısından ilişkili taraf işlemidir. İşten ayrılma sonrası sağlanan faydalar - devlet planları 36 İşletme, bir devlet planını, UMS 19 uyarınca çok sayıda işverenin dahil olduğu fayda planları ile aynı şekilde muhasebeleştirir (UMS 19 un 29, 30, ve 32B paragraflarına bakınız). İşten ayrılma sonrası sağlanan faydalar tanımlanmış katkı planları 46 Bir işletme, tanımlanmış katkı planları için gider olarak muhasebeleştirdiği tutarı kamuoyuna açıklamalıdır. 47 Bir işletme, kilit yönetici personeli için tanımlanmış katkı planlarına ilişkin ödemiş olduğu katkıları UMS 24 İlişkili Taraflar İle İlgili Açıklamalar standardında öngörülen durumlarda açıklamalıdır.

3 116 İşten ayrılma sonrası sağlanan faydalar tanımlanmış fayda planları Sunum Bir işletme, bir planla ilgili bir varlığı başka bir planla ilgili borçla sadece ve sadece aşağıdaki koşullarda mahsuplaştırır: a) işletmenin bir plandaki fazlalığını başka bir plandaki borcunu ödemek için kullanabilmesine yönelik yasal bir hakkının olması; ve b) işletmenin yükümlülüklerini net olarak ödeme veya bir plandaki fazlalık ile diğer plandaki yükümlülüğü aynı zamanda gerçekleştirme eğilimi olması. Açıklama: Mahsuplaştırma ilkesi, UMS 32 Finansal Araçlar: Sunum ve Açıklama standardında finansal araçlara ilişkin olarak belirlenenlere benzerdir. İşletmenin, bilançonun sunumu amacıyla, cari varlık ve borçlarını cari olmayan varlık ve borçlarından ayırması durumda,bu standart, işletmenin işten ayrılma sonrası sağlanan faydalardan doğan varlık ve borçlarının cari ve cari olmayan kısımlarının ayrılıp ayrılmayacağına ilişkin bir belirlemede bulunmaz. Kamuoyuna Açıklama Açıklamalar: 1. Bir işletmenin birden fazla tanımlanmış fayda planına sahip olması durumunda, kamuoyuna yapılan açıklamaları en uygun gruplama yapılarak veya her bir plan için ayrı olarak yapılır. Grupları aşağıdaki kriterler çerçevesinde birbirlerinden ayırmak yararlı olabilir: planların coğrafi konumları (örneğin, yerli planların yabancı planlardan ayrılması); veya planların birbirinden önemli derecede farklar içeren risklere tabi olup olmadığı (örneğin, sabit maaşa dayalı tazminat planlarının, son maaşa dayalı tazminat planları ile emeklilik sonrası tıbbi fayda planlarından ayrıştırılması) Bir işletme kamuoyuna yapmış olduğu açıklamalarını gruplar bazında toplam olarak yaparsa, bu açıklamalar ağırlıklı ortalama veya nispeten dar aralıklı şekillerde olur. 120 Bir işletme, mali tablo kullanıcılarının tanımlanmış fayda planlarının özelliklerini ve dönem boyunca anılan planlarda olacak değişikliklerin finansal etkilerini değerlendirmelerini sağlayacak bilgiyi kamuoyuna açıklar. 120A(a) 120A(b) Bir işletme, aşağıda belirtilen tanımlanmış fayda planlarıyla ilgili bilgileri kamuoyuna açıklamalıdır: a) işletmenin, aktüeryal kazanç ve kayıplarını muhasebeleştirilme politikasını, b) planın türünün genel bir tanımını.

4 121 Açıklama: 120A(b) paragrafı, planın türünün genel bir tanımlamasını gerektirir. Böyle bir tanımlama, örneğin; sabit maaşa dayalı tazminat planlarını, son maaşa dayalı tazminat planlarından ve işten ayrılma sonrası sağlanan tıbbi fayda planlarından ayırır. Planın tanımlaması, 52. paragraf doğrultusunda tanımlanmış fayda yükümlülüğünün ölçülmesinde kullanılan zımni kabulden doğan yükümlülük doğuran gayri resmi uygulamaları da içerir. Daha fazla detay gerekli değildir. UMS 120A(c) c) tanımlanmış fayda yükümlülüğünün bugünkü değerinin, eğer uygulanabilmekte ise aşağıdaki unsurların dönem içerisindeki etkileri de ayrıca gösterilmek suretiyle, açılış ve kapanış bakiyelerinin mutabakatını: 120A(d) i. cari hizmet maliyetinin; ii. faiz maliyetinin; iii. planın katılımcılarının katkı paylarının; iv. aktüeryal kazanç ve zararların; v. işletmenin mali tablolarında kullanılan para biriminden farklı para birimi cinsinden ifade edilmiş planlarda döviz kurlarında meydana gelen değişikliklerin etkilerinin; vi. ödenen tazminatların; vii. geçmiş hizmet maliyetinin; viii. işletme birleşmelerinin; ix. azaltmaların; ve x. ödemelerin. d) tanımlanmış fayda yükümlülüğünün, tamamen veya kısmen fonlanmış veya bütünüyle fonlanmamış planlardan doğan tutarsal analizini.

5 120A(e) e) plan varlıklarının gerçeğe uygun değerinin açılış ve kapanış bakiyelerinin ve 104A paragrafı kapsamında varlık olarak muhasebeleştirilen herhangi bir tazminat hakkının açılış ve kapanış bakiyelerinin ayrı ayrı gösterildiği bir mutabakatı ve uygulanabilir olması durumunda aşağıdakiler üzerindeki etkilerini: i) plan varlıklarının beklenen yatırım getirisi; ii) aktüeryal kazanç ve zararlar; iii) işletmenin mali tablolarında kullanılan para biriminden farklı para birimi cinsinden ifade edilmiş planlarda döviz kurlarında meydana gelen değişiklikler; iv) işveren katkı payları; v) planın katılımcılarının katkı payları; vi) ödenen tazminatlar; vii) işletme birleşmeleri; ve 120A(f) viii)ödemeler. f) 120A(c) deki (yukarıya bakınız) tanımlanmış fayda yükümlülüğünün bugünkü değeri ve 120A(e) deki (yukarıya bakınız) plan varlıklarının gerçeğe uygun değerinin bilançoya yansıtılan varlık ve borçlarla en az aşağıdakileri içeren bir mutabakatını: i) bilançoya yansıtılmamış net aktüeryal kazanç ve zararları (bakınız: 92. paragraf); ii) bilançoya yansıtılmayan geçmiş hizmet maliyetini (bakınız: 96. paragraf); iii) 58(b) paragrafındaki limit nedeniyle varlık olarak muhasebeleştirilmeyen tutarları; iv) 104A paragrafı doğrultusunda varlık olarak muhasebeleştirilmiş herhangi bir tazminat hakkının bilanço tarihindeki gerçeğe uygun değerini (tazminat hakkı ile ilgili yükümlülük arasındaki bağlantıya ilişkin kısa bir açıklama ile birlikte); ve v) bilançoya yansıtılan diğer tutarları.

6 120A(g) g) aşağıdakilerin her biri için kar veya zarar olarak muhasebeleştirilen toplam gider tutarı ile dahil edildikleri kar veya zarar kalemlerini: i) cari hizmet maliyetini; ii) iii) iv) iv) faiz maliyetini; plan varlıklarının beklenen yatırım getirisini; 104A paragrafı doğrultusunda varlık olarak muhasebeleştirilen herhangi bir tazminat hakkına ilişkin beklenen getiriyi; aktüeryal kazanç ve zararları; v) geçmiş hizmet maliyetini; vi) herhangi bir ödeme ve azaltmanın etkisini; ve A(h) viii) UMS 19 un 58(b) paragrafındaki limitin etkisini. Açıklama: Bu Standart, işletmenin cari hizmet maliyeti, faiz maliyeti ve plan varlığı yatırım getirisinin gelir tablosunun ön yüzünde ayrı gelir yada gider kalemi olarak gösterip, göstermeyeceğine dair bir belirlemede bulunmaz. h) Aşağıdakilerin her birisine ilişkin olarak gelir ve gider tablolarına yansıtılan toplam tutarı: i) aktüeryal kazanç ve zararları; ve 120A(i) 120A(j) 120A(k) ii) UMS 19 un 58(b) paragrafındaki limitin etkisini. i) aktüeryal kazanç ve zararları UMS 19 un 93A paragrafı doğrultusunda gelir ve gider tablosuna yansıtan işletmeler için, gelir ve gider tablosuna yansıtan ilgili aktüeryal kazanç ve zararların birikmiş tutarı, j) özkaynağa dayalı finansal araçlar, borçlanma araçları, gayrimenkul ve tüm diğer varlıkları içeren ancak bunlarla sınırlı olmayan her bir ana plan varlığı sınıfı için, bunların toplam plan varlıklarının gerçeğe uygun değeri içindeki yüzdesi veya tutarı, k) plan varlıklarının gerçeğe uygun değerine dahil edilen aşağıdaki tutarları: i. işletmenin her bir sınıf finansal aracının tutarı;ve ii. işletme tarafından kullanılan herhangi bir gayrimenkul veya diğer varlığın tutarı.

7 120A(l) 120A(m) 120A(n) l) ana plan varlık sınıflarının etkileri de dahil olmak üzere, varlıklardan beklenen toplam getiri oranının belirlenmesinde kullanılan esasları, m) UMS 19 un 104A paragrafı doğrultusunda varlık olarak muhasebeleştirilen plan varlıkları ile herhangi bir tazminat hakkının gerçek yatırım getirisini, n) bilanço tarihi itibariyle, mümkün olması durumunda aşağıdakileri de içeren, temel aktüeryal varsayımları: i) iskonto oranlarını; ii) mali tablolarda sunulan dönemlere ilişkin plan varlıklarının beklenen getiri oranlarını; iii) mali tablolarda sunulan dönemlere ilişkin, UMS 19 un 104A paragrafı doğrultusunda varlık olarak muhasebeleştirilen tazminat haklarının beklenen getiri oranlarını; iv) beklenen maaş artış oranlarını (ve gelecekteki fayda artışları açısından temel teşkil eden, planın resmi veya yardımcı koşullarında belirtilmiş, endeks veya diğer değişkenlerdeki değişikliklerin etkilerini); 120A(n) 120A(o) v) tıbbi maliyet eğilimlerini;ve vi) kullanılan diğer önemli aktüeryal varsayımları. Açıklama: Bir işletme her bir aktüeryal varsayımı, sadece farklı yüzdeler veya diğer değişkenler arasındaki sınır olarak değil, mutlak olarak (örneğin; mutlak bir yüzde olarak) kamuoyuna açıklamalıdır. o) varsayılan tıbbi maliyetler içerisindeki yüzde birlik bir artışın ve yüzde birlik bir azalışın aşağıdakiler üzerindeki etkisi: i) net dönemsel emeklilik sonrası tıbbi maliyetlerin unsurları olan cari hizmet maliyeti ve faiz maliyetinin toplamı; ve 120A(o) 120A(o) ii) tıbbi maliyetlerin işten ayrılma sonrası sağlanan fayda yükümlülüğünün birikmiş tutarı. Açıklamalar: A(o) (yukarıya bakınız) paragrafında belirtilen açıklamalar doğrultusunda, diğer tüm varsayımlar sabit tutulur. 2. Yüksek enflasyonlu ortamlarda yürütülen planlara ilişkin yapılan açıklamada, varsayılan tıbbi maliyet eğilimlerindeki bir yüzde artış veya azalışın düşük enflasyonlu bir ortamdakine önemli derecede benzer etkilerinin olacağıdır.

8 120A(p) p) aşağıdakilerin, son dört yıl ile cari yıllık döneme ait tutarları: i) tanımlanmış fayda yükümlülüğünün bugünkü değeri, plan varlıklarının gerçeğe uygun değeri ile plandaki fazlalık ya da açık; ve ii) aşağıdakilerle ilgili geçmiş deneyimlere dayalı düzeltmeleri: A) (1) tutar olarak veya (2) bilanço tarihindeki plan borçlarının bir yüzdesi olarak gösterilen plan borçları; ve A(q) 124 B) (1) tutar olarak veya (2) bilanço tarihindeki plan varlıklarının bir yüzdesi olarak gösterilen plan varlıkları. Açıklama: İşletme 120A(p) paragrafında öngörülen tutarları, 120A paragrafındaki değişikliklerin ilk olarak uyguladığı mali tablolarında sunulan ilk yıllık dönemden başlayarak, her bir yıllık dönem için hesaplanan ileriye dönük tutarlar olarak açıklayabilir. q) makul bir biçimde tahmin edildiği durumlarda, işverenin bilanço tarihi sonrasında başlayan yıllık dönemde plana ödenmesi beklenen katkı paylarına ilişkin en iyi tahmini. UMS 24 İlişkili Taraflar İle İlgili Açıklamalar standardı tarafından öngörülen durumlarda, aşağıdakiler hakkında da açıklama yapılır: a) işten ayrılma sonrasında fayda sağlayan planlarla ilişkili tarafla gerçekleştirilen işlemler; ve b) üst düzey yönetici personel için işten ayrılma sonrası sağlanan faydalar. UMS 37 Karşılıklar, Şarta Bağlı Yükümlülükler ve Şarta Bağlı Varlıklar standardı tarafından öngörülen durumlarda işletme, işten ayrılma sonrasında fayda sağlanan plan yükümlülüklerinden doğan şarta bağlı borçlarına ilişkin olarak açıklama yapar. Çalışanlara sağlanan diğer uzun vadeli faydalar Bu standart, çalışanlara sağlanan diğer uzun vadeli faydalara ilişkin belirli açıklamalar yapılmasını gerektirmese de, başka bir standart bu konuda açıklama gerektirebilir, örneğin; söz konusu faydalardan doğan giderin önemli olması durumunda UMS 1 Mali Tabloların Sunumu standardı uyarınca kamuoyuna açıklama yapılması gereklidir ya da UMS 24 İlişkili Taraflar İle İlgili Açıklamalar standardının gerektirmesi durumunda, üst düzey yönetici personel için çalışanlara sağlanan diğer uzun vadeli faydalar hakkında kamuoyuna açıklama yapılır.

9 İşten ayrılma tazminatları İşten ayrılma tazminat teklifini kabul edecek çalışan sayısında bir belirsizlik olması şarta bağlı bir borcu doğurur. UMS 37 Karşılıklar, Şarta Bağlı Yükümlülükler ve Şarta Bağlı Varlıklar standardına göre; ödemenin nakit olarak yapılması ihtimali uzak değilse, işletme, söz konusu şarta bağlı borcu hakkında kamuoyuna açıklamada bulunur. UMS 1 Mali Tabloların Sunumu standardı uyarınca işletme, işten ayrılma tazminatından kaynaklanan giderin nitelik ve tutarının önemli olması durumunda bu hususu kamuoyuna açıklar. UMS 24 İlişkili Taraflar İle İlgili Açıklamalar standardına göre bir işletme, üst düzey yönetici personeline ilişkin işten ayrılma tazminatları hakkındaki bilgiyi kamuoyuna açıklamalıdır.