ENERJĠ EKONOMĠSĠ R. HAKAN ÖZYILDIZ

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "ENERJĠ EKONOMĠSĠ R. HAKAN ÖZYILDIZ"

Özgür Konca
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 ENERJĠ EKONOMĠSĠ R. HAKAN ÖZYILDIZ TMMOB-EMO / Aralık 2009

2 Baştan belirtmekte yarar var: Kendimizi kiminle karşılaştırdığımıza bağlı olarak durumumuz bir çok ülkeden daha iyi. R. Hakan ÖZYILDIZ 2

3 Güzel ülkem Türkiye de nüfusun yüzde 70 i 35 yaşın altında. Ancak gittikçe yaşlanıyor. R. Hakan ÖZYILDIZ 3

4 Ekonomi istihdam yaratabilmektir. Ġstihdamda sorun olan ekonomi krizdedir. Bugün kentte yaģayan her 4 gençten 1 i iģsizdir. Ġvedi çözüm bulunmazsa sorun gelecekte daha da büyüyecektir GENEL ĠġSĠZLĠK (%) T R. Hakan ÖZYILDIZ 4

5 Niçin yatırım yapılır? Özel girişimci üreteceği mal veya hizmeti satabileceğinden, emin olmadan yatırım kararı almaz. İlk olarak pazarı inceler. Talep ve rekabet şartlarını araştırır. Ekonominin dışa açıklığı önemli bir veridir. Daha sonra girdi maliyetlerini dikkatle araştırır. Tekelci piyasada üretim yapmıyorsa, maliyet önemli bir rekabet aracıdır. Maliyetleri; finansman, personel, işletme ve girdi olarak sınıflandırabiliriz. Girdiler arasında enerji (özellikle bazı sektörlerde) en önemlilerden birisidir. R. Hakan ÖZYILDIZ 5

6 Yatırım ihtiyacı Yatırım sorununa kesin bir çözüm bulamadık. Sermaye birikimimiz yetersiz. Az da olsa içeride biriktirme kabiliyeti olanlar paralarını sosyopolitik nedenlerle dışarıda saklamayı tercih ediyorlar. Yabancı sermaye aşırı garantiler almadan bir ülkeye büyük yatırımlar yapmaz. Yatırım ortamını iyileştirmek ve siyasetçinin stratejik kararlar dışında yatırımlara günlük müdahalesini en aza indirebilmek gerekli. R. Hakan ÖZYILDIZ 6

7 ENERJİ ÜRETİM İÇİN ÖNEMLİ GİRDİ Yatırım yapıldıktan sonra dünya ile rekabet edebilmek lazım. Dışa açık bir ekonomide kur politikası ve maliyetler üretim için en büyük etken. Ekonomide üretim için ilk hesaplar maliyetlerden başlatılır. Girdi maliyetleri, personel, finansman ve işletme maliyetleriyle beraber önemli maliyet kalemlerindendir. Türkiye de yaklaşık elektrik fiyatı, 7-8 cent/kwh Motorinin litresi yaklaşık 2 dolar civarında. Dünyada bu alanda uygulanan sübvansiyonlar biliniyor. Bizim sanayicimiz nasıl rekabet edecek? Sübvansiyonları ödeyebilecek kamu bütçesi yapımız yok. R. Hakan ÖZYILDIZ 7

8 Kur politikası yanlışsa, TL döviz karşısında değerli ise ithalat kaçınılmazdır. R. Hakan ÖZYILDIZ 8

9 ĠĢ için yatırımların artması gerekiyor. Sadece tüketime dayalı refah artıģını hedefleyen bir ekonomide ithalat artar. 12 AYLIK ĠTHALAT (Milyon $) 220, , ,000 70,000 20,000 Ara.98 Haz.99 Ara.99 Haz.00 Ara.00 Haz.01 Ara.01 Haz.02 Ara.02 Haz.03 Ara.03 Haz.04 Ara.04 Haz.05 Ara.05 Haz.06 Ara.06 Haz.07 Ara.07 Haz.08 Ara.08 Haz.09 R. Hakan ÖZYILDIZ 9

10 Artan ithalat cari açığı, diğer bir deyimle dıģa bağımlılığı daha da artıracaktır. DıĢa bağımlılığın sosyo-politik sonuçlarını tarihten öğrenebiliriz. 2, AYLIK DIġ TĠCARET AÇIĞI (ENERJĠ HARĠÇ - Milyon $) -3,000 Ara.00-8,000 Haz.01 Ara.01 Haz.02 Ara.02 Haz.03 Ara.03 Haz.04 Ara.04 Haz.05 Ara.05 Haz.06 Ara.06 Haz.07 Ara.07 Haz.08 Ara.08 Haz.09-13,000-18,000-23,000-28,000-33,000 R. Hakan ÖZYILDIZ 10

11 Rekabet ve ihracat için düģün enerji giridisi gerekiyorsa iģimiz zor R. Hakan ÖZYILDIZ 11

12 Ancak, sübvansiyon petrol ithal eden ülkelerde pek yaygın bir uygulama da değil. R. Hakan ÖZYILDIZ 12

13 Doğrudan sübvansiyon uygulamamakla beraber kamu, enerji güvenliği için koşullu olarak bir çok risk üstlenmiş durumda. Sorun üstlenilen risklerin işlevlerini yerine getirip getirmediğinde. R. Hakan ÖZYILDIZ 13

14 TEĠAġ ın tahminlerine göre, eğer yeteri kadar yatırım yapılmazsa önümüzdeki yıllarda elektrik arzı talebi karģılamayacak. Bu durumda yatırım yapılsa bile enerji bulamayacağız. R. Hakan ÖZYILDIZ 14

15 Enerji sorunu çözülemezse yatırımların önü açılamaz Arz güvenliği için yeterli yatırım hazırlığı var mı? Bu konuda belirsizlikler tam olarak ortadan kaldırılmadan şimdi de İklim Değişikliği ve çevre konusu gündeme getiriliyor. Bazı araştırmalara göre 2020 yılına kadar ihtiyaç duyulan yatırım miktarı yıllık ortalama 500 milyar $ civarında. Bu para nereden bulunacak? R. Hakan ÖZYILDIZ 15

Benzer belgeler

SANAYİNİN KÂRLILIK ORANLARI ÖNEMLİ ÖLÇÜDE AZALDI

SANAYİNİN KÂRLILIK ORANLARI ÖNEMLİ ÖLÇÜDE AZALDI 23 Kasım 2013 Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK), hazırladığı araştırmaya dayalı olarak aşağıdaki görüşleri bildirdi: 2001 Krizi sonrasında