Anahtar Kelimeler:Tutum,tutum ölçeği,matematik tutum ölçeği THE ATTITUDES TOWARDS MATHEMATİCS COURSE OF SECONDARY EDUCATION STUDENTS

Transkript

1 ORTAÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİNİN MATEMATİK DERSİNE KARŞI TUTUMLARI Abdullah KAPLAN,Neslihan KAPLAN Atatürk Üniversitesi K.K.Eğitim fakültesi İlköğretim Bölümü Matematik Eğitimi A.B.D Erzurum-TÜRKİYE ÖZET Bu çalışmanın amacı, ortaöğretim öğrencilerinin matematiğe yönelik tutumları arasındaki farklılıkları incelemektir. Tutumun farklı boyutlarını içeren 37 maddelik ölçek, öğretim yılında Erzurum Anadolu Lisesi ve Erzurum Nevzat Karabağ Anadolu Öğretmen Lisesi ndeki sayısal ve eşit ağırlık sınıflarına uygulanmıştır. Elde edilen bulgular, branşlar ve cinsiyetlere göre iki boyutta değerlendirilmiştir. Anahtar Kelimeler:Tutum,tutum ölçeği,matematik tutum ölçeği THE ATTITUDES TOWARDS MATHEMATİCS COURSE OF SECONDARY EDUCATION STUDENTS ABSTRACT The aim of this study is to examine the different attitudes of secondary education students towards mathematics. It is used a scale that consists of thirty-seven questions showing the different 4 dimensions of attitudes. And it is practised in Erzurum Anatolia high School and Erzurum Nevzat Karabağ Anatolia Teacher Training High School of numerical classes and Turkısh-mathematics classes in the academic year of The results are evaluated in two dimensions according to the branches and sex. Key words: Attitude,attitude scale, mathematics attitude scale 1. GİRİŞ Matematik evrensel ve soyut bir iletişim, tüm bilimlerin ortak dilidir. Bu yalın dilin kullanıcısı olan, bilim insanlarının sayısı her ülkede artmakta; ürettikleri bilgiler çığ gibi büyümekte; o alanın uzmanları dışında kişilerce dilin anlaşılması güçleşmektedir. Galileo, yıllar önce, Bilim gözlerimiz önünde duran evren dediğimiz o görkemli kitapta yazılıdır. Ancak yazıldığı dili ve abc (alfabesini) öğrenmeden bu kitabı okuyamayız. Bu dil matematiktir; bu dil olmadan kitabın bir tek sözcüğünü anlamaya olanak yoktur. demişti. Günümüzde de bu gerçek değişmedi; yaşantımızda gereksinimler ve matematiğin önemi düne göre göreceli olarak arttı bile. Daha açıkçası, matematik, insanın basit gereksinimlerini gidermek için yaratılmış bilgiler kümesi veya bir düşünme ve akıl yürütme aracı olabilir. 1

2 Matematik, eskiden olduğu gibi her ülkede ve her okulda ilk yıllardan başlayarak, öğrenciler için zorunlu derslerden biridir. Ayrıca matematik, öğrencilerin okulda öğrenmek zorunda oldukları en önemli ve kendilerince zor görülen alanlardan birisidir. Öğrencilerin matematik dersi ile ilgili duygularından ortaya çıkan, matematiğe karşı tutumları, matematik eğitiminde çok önemlidir. Zihinsel ve duygusal süreçler öğrenmenin yadsınmaz parçalarıdır ve bunlar arasında karşılıklı bir ilişki vardır. Duygular ve beklentiler ne öğrenildiğine etkiler. Birçok beyin araştırması bulguları da, öğrenmede duyguların çok önemli olduğuna işaret etmektedir. (R. N. Caine &G. Caine, 1991; Lackney, 2000). Bir konuya ilişkin duygular, öğrenme sürecinde değişebilir. Duygular tutum sayesinde açığa çıkar. Öğrenciler bir konuyla ilgili öğrendikleri bilgileri unutsalar bile, o konuya karşı olan tutum ve eğilimlerini unutmazlar. ( Stodolsky, Salk & Glaessnes, 1991). Tutum ve davranışın tanımı, çalışılan alan ve deneğe göre değişmesine rağmen, genelde bir kimsenin ele alınan bir nesneye, bir duruma veya olaya karşı olan olumlu veya olumsuz tavrı, olarak kabul edilir. Öğrencinin olumlu tutumlar kazanmasında, başarı kimliğini geliştirmesinde, değişimin odağındaki kişinin kendisi olduğunu hissetmesinde, sorumluluk ve paylaşılmış sorumluluk duygularının okul ve sınıf ortamında yaşanmasında, öğretmen davranışları önemli ölçüde etkili olmaktadır (Gülek,1994). Öğretmenlerin matematiğe karşı olan tutum, davranış ve inançları, öğrencilerin matematiğe karşı olumlu tutum ve davranış oluşturmalarında önemli bir faktördür (Aiken, 1970). Matematiğe karşı tutum çeşitli açılardan ve biçok farklı düzeyde öğrenci üzerinde araştırılmıştır. Matematiğe karşı tutumda cinsiyet farklılıkları (Sayers, 1994), matematiğe karşı olan tutumları etkileyen etmenler (Tocci & Engelhard, 1991), matematik kaygısı ve matematiğe karşı tutum (Raunds & Hendel, 1980) ve matematiğe karşı tutum ve matematiğin öğretimi (Ludlow, 1996) bunlardan bazılarıdır. Özellikle matematiğe karşı tutumla, matematik başarısı arasındaki ilişki, üzerinde en çok çalışılan konulardan biridir. Bir çok araştırma öğrencilerin matematiğe karşı tutumlarının matematikteki başarılarını etkilediğine işaret etmektedir (Ertekin, 1993). Böylece, matematiğe karşı olumlu bir tutum geliştirmek daha da önem kazanmaktadır. Aslında matematiğe karşı olumlu bir tutum geliştirmek, matematik eğitiminin en önemli amaçlarından biridir. Milli Eğitim Bakanlığı nın İlköğretim Matematik Dersi Programı nda da bu amaç yer almaktadır. Olumlu bir tutum geliştirmenin matematik eğitiminin bir amacı olması durumunda, tutumu ölçmeyi hedefleyen araçlarada ihtiyaç duyulmaktadır. Matematiğe karşı tutumu ölçmeye yönelik bir çok çalışma yapılmış, çeşitli ölçekler geliştirilmiştir. Örneğin, on iki maddelik bir ölçek Gladstone, Deal ve Drevdahl (1960) tarafından geliştirilmiştir (Show & Wright, 1967). Maddelerin büyük bir kısmı, diğer derslere kıyasla matematiğe karşı tutumu anlamaya yöneliktir. Maddelerin içeriği matematik notuyla ilgili korkuyu ve endişeyi yansıtmaktadır. Aynı ölçek üzerinde araştırmalarını sürdüren Show ve Wright (1967) ölçeğin güvenirlik çalışmasının yeterli olmadığının ve geçerliliği ile ilgili yeni çalışmalar yapılması gerektiğinin altını çizmişlerdir. Bu alandaki diğer bir ölçek Aiken ve Dreger (1961) tarafından üretilmiştir. Bu ölçek 310 üniversite öğrencisinin matematiğe karşı tutumlarını ifade ettikleri yazılardan yola çıkılarak geliştirilmiştir. Bu testin iki uygulaması arasındaki güvenirlik katsayısı 0,94 olarak hesaplanmış, kapsam geçerliliği ise yeterli bulunmuştur Show ve Wright (1967). 2

3 Bu çalışmanın amacı, ortaöğretim düzeyindeki sayısal ve eşit ağırlık bölümlerini seçmiş öğrenciler arasındaki, matematiğe karşı tutum farklılıklarını ortaya çıkarmaktadır. 2. YÖNTEM Araştırmanın evrenini Erzurum ilindeki ortaöğretim okulları oluşturmaktadır.örneklemini ise Erzurumdaki iki lisede, sayısal ve eşit ağırlık bölümlerinde okuyan öğrenciler oluşturmaktadır. Bu liseler, Erzurum Anadolu Lisesi ve Nevzat Karabağ Anadolu Öğretmen Lisesi dir. Öğrencilerin matematiğe karşı tutumlarını ölçmek için Duatepe,A ve Çilesiz Ş.(1999) tarafından hazırlanmış olan 37 maddelik bir ölçek kullanılmıştır.ölçeğin geçerliliği için maddelerin bulundukları boyutlarla aralarındaki korelasyona bakılmış,birinci boyutda en küçük korelasyon değeri 0.55, ikinci boyut için 0.62, üçüncü boyutiçin 0.48, dördüncü boyut için ise 0.51 bulunmuştur.ayrıca bu ölçeğin Cronbach alfa güvenirlik katsayısı 0.96 dır. 37 maddelik bu ölçeğin ilk boyutta yer alan13 maddesi matematiğe karşı sevgi, zevk ve ilgi, ikinci boyuttaki 9 maddesi matematiğe karşı korku ve güven, üçüncü boyutta yer alan 7 maddesi ise matematiğin günlük ve mesleki hayattaki önemi, son boyuttaki 8 madde de yine ilgi, sevgi ve zevk ile ilgilidir. Bu ölçek 82 si sayısal, 62 si eşit ağırlık bölümlerini seçmiş, toplam 144 öğrenciye uygulanmıştır. Ayrıca bu ölçekte matematiğe karşı tutum, cinsiyet farklılıklarına göre de incelenmiştir. Ölçeğimizi uyguladığımız 144 öğrencinin 55 i kız, 89 u erkek öğrencilerden oluşmaktadır. Bireysel bilgi almaya yönelik maddelerle birlikte toplam 37 maddeden oluşan ölçek, Erzurum Anadolu Lisesi ve Nevzat Karabağ Anadolu Öğretmen Lisesi nde, güz döneminde, sayısal ve eşit ağırlık bölümlerini seçmiş 144 öğrenciye uygulanmıştır. Elde edilen bulgular, SPSS Windows İstatistik Paket Programı na yüklenmiştir. İstatiksel işlemler olarak; aritmetik ortalama, standart sapma ve t testi tekniği kullanılmış, anlamlılık düzeyi (p-puan) 0,05 olarak alınarak istatiksel sonuçlara ulaşılmıştır. 3.BULGULAR VE YORUMLAR 3.1. Ortaöğretim düzeyinde sayısal ve eşit ağırlık bölümlerinde okuyan öğrencilerin, matematiğe karşı tutumları arasındaki fark ile ilgili bulgular; Sayısal ve eşit ağırlık bölümlerindeki öğrencilerin matematiğe yönelik sevgi ve ilgi, matematiğe karşı korku ve güven ve matematiğin günlük ve mesleki hayattaki önemi tutumlarına dair t değeri ve önem düzeyi tablosu 3.1 de verilmiştir. Tablo 3.1 Branş N X Standart Sapma t-puan p-puan Sayısal ,81 22,77 2,939 0,004 Eşit Ağırlık ,74 30,67 Buna göre sayısal ve eşit ağırlık bölümlerinde okuyan öğrencilerin matematiğe yönelik tutumları, t-testi ile (p< 0,05) düzeyinde analiz edilmiş olup, iki bölüm öğrencileri arasında anlamlı bir fark görülmüştür Ortaöğretim düzeyindeki öğrencilerin, cinsiyetlere göre tutumları arasındaki fark ile ilgili bulgular; Kız ve erkek öğrencilerin matematiğe yönelik sevgi, ilgi, korku, güven ve matematiğin günlük ve mesleki hayattaki önemi tutumlarına dair t değeri ve önem düzeyi tablo 3.2 de görülmektedir. 3

4 Tablo-3.2. Branş N X Standart Sapma t-puan p-puan Kız ,60 23,00 Erkek ,07 29,31 1,118 0,287 Verilere göre her iki branşta okuyan kız ve erkek öğrencilerin matematiğe yönelik sevgi, ilgi, korku, güven ve matematiğin günlük ve mesleki hayattaki önemi tutumları, t- testi ile (p>0,05) düzeyinde analiz edilmiş olup, anlamlı bir fark görülmemiştir. Elde edilen bulgular ışığında, Ortaöğretim düzeyinde, sayısal ve eşit ağırlık bölümlerinde öğrenim gören öğrencilerin, matematiğe yönelik tutumlarında anlamlı bir fark olması, sayısal bölümü seçen öğrencilerin, matematiğe daha ilgili olduğunu göstermektedir. Buna, liselerde sözel ölümlerin kaldırılması ve sözel bölümü seçmek isteyen öğrencilerin eşit ağırlık bölümlerini tercih etmeleri neden olmaktadır. Matematiğe karşı daha ilgili olan öğürenciler, genellikle sayısal bölümü tercih etmektedir. Öğrencilerin matematiğe yönelik tutumlarının cinsiyete göre anlamlı bir farklılık göstermediği tespit edilmiştir. Matematiğe karşı tutumun, cinsiyete göre bir farklılık göstermediğini ortaya çıkaran bir çok çalışmaya paralel olan bu sonuca neden olarak; toplumumuzda eğitim bazında kız ve erkek rollerinin farklılaşmaması ve verilen eğitimin her iki grup içinde farklılık göstermemesi olabilir. 4. SONUÇ VE ÖNERİLER Bu araştırmada ortaöğretim düzeyindeki öğrencilerin, matematiğe yönelik tutumları; bölümler ve cinsiyet dikkate alınarak incelenmiş ve aşağıdaki sonuçlara ve önerilere gidilmiştir. 4.1) Sonuçlar: 1)Yapılan istatiksel analiz sonuçlarına göre; sayısal ve eşit ağırlık bölümlerinde okuyan öğrencilerin, matematiğe yönelik sevgi ve ilgi, matematiğe karşı korku ve güven ve matematiğe yönelik meslek önemlilik düzeyi açısından anlamlı bir farklılaşma olduğu görülmüştür. Sayısal sınıflarının matematiğe karşı ilgilerinin daha fazla olduğu tespit edilmiştir. 2)Bu çalışmada kız ve erkek öğrenciler arasında, matematiğe yönelik sevgi ve ilgi, korku ve güven ve meslek ve önemlilik düzeyi açısından bir farklılaşma olmadığı tespit edilmiştir. Sayısal ve eşit ağırlık bölümlerinde okuyan öğrencilerin, ölçeğe verdikleri puanların yüksek olduğu tespit edilmiştir. Bu da öğrencilerin matematik dersine eğilimlerinin yüksek olduğunu gösterir. 4.2)Öneriler:Yapılan çalışma ve elde edilen sonuçlar dikkate alınarak aşağıdaki öneriler geliştirilebilir. 1) Bu çalışmada kullanılan değişkenlere, farklı değişkenler ilave edilerek ve örneklem alanı daha geniş tutularak, matematiğe yönelik tutumu saptayabilecek çalışmalar geliştirilebilir. 2) Öğrencilerin matematiğe karşı tutumları ile ders başarıları arasında nasıl bir ilişki olduğu incelenebilir. 3) Öğrencilerin, matematik dersine karşı ilgileri ve diğer derslere karşı olan ilgileri arasındaki farklılıklar incelenebilir. 4) Öğrencilerin, matematiğe yönelik tutumlarının, ileriki yaşamlarında nasıl kullanacakları konusundaki düşünceleri incelenebilir. 4

5 KAYNAKÇA 1. Caine,R.N. ve Caine,G.(1991).Making connections:teaching and human brain,alexandria,va.:association for Supervision and Curriculum Devolopment. 2. Stodolsky,S.S.,Salk,S. Ve Glaessner,B.(1991).Student views about learning math and social sciences.american Educational Reserch Journal, 28(1), Gülek,Cengiz. Okullarda Akasemik Başarıyı Artırma Bir Sistem Yaklaşımı, 1.Eğitim Bilimler Kongresi, Adana: Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayını. Cilt I, s Aiken l.r (1970). Attitudes towards mathematics, Reviewof Educational Research, Vol. 40, No: 4 5. Sayers, R. (1994) Gender differences in mathematics education in Zambia. Educational Studies in Mathematics. 26, Tocci, C. M.(1991).Achievement, parental, support, and gender differences in attitudes toward mathematics.journal of Educational Reserch,84(5), Rounds,J.B. ve Hendel, D Mathematics anxiety and attitudes toward mathematics.measurement and Evaluation in Guidance, 13 (2), Ludlow, L.H. ve Bell, K.N.(1996). Psychometric characteristics of the attitudes toward mathematics its teaching scale.educational and Psychological Measurement, 56(5), Erktin, E. (1993).The Relationship between math anxiety attitude to toward mathematics and classroom environment. 14. International Conference of Stres and Anxiety Research Society (STAR), Cairo, Egypt, April Show, M.E. ve Wright, J..M. (1967). Scales fort he measurement of attitudes. USA:McGraw Hill, Inc. 11. Duatepe, A, Çilesiz. Ş(1999). Matematik Tutum Ölçeği Geliştirilmesi Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 16-17, Muğaloğlu, E.Z. ve Nazlıçiçek, N.(2000). Matematik kulübü çalışmalarının 6. sınıf öğrencilerinin matematik tutumlarına etkileri üzerine pilot çalışma. IV. Fen Bilimleri Kongresi 2000 Bildiriler Kitabı, , Ankara: Milli Eğitim Basımevi. 5