HÂKİMLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU YARGIDA DURUM ANALİZİ TOPLANTILARI

Transkript

1 HÂKİMLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU YARGIDA DURUM ANALİZİ TOPLANTILARI Ocak,

2 BURSA YALOVA - B LEC K - BALIKES R Ocak

3 HÂK MLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU YARGIDA DURUM ANAL Z TOPLANTILARI OCAK 2011 BURSA HUKUK HAK MLER GRUP MÜ TEREKLER SIRA PUAN ÖNER LER Atamaya tabi olacak hakim veya savc n n kararname çal mas ba lamadan bilgilendirilerek k dem ve derecesine göre tercihinin de sorularak bu hususunu de erlendirilmesi ve ayr ca objektif olarak atama kriterlerinin de belirlenmesi, müstemir yetkinin de atama kararnamesiyle birlikte belirlenmesi ve ayr ca yaz ve güz kararnamelerinin yay nlanma tarihlerinin ilke olarak belirlenerek bu ilkeye uygun hale getirilmesi Hakim ve savc lar n zor çal ma artlar de erlendirilerek y pranma süresinden ve tazminat ndan faydaland r lmas, Sorun. Cs duru maya kat l m Öneriler: cs.n n nufus davalar nda duru maya kat lmas i ve zaman kayb na sebep olmaktad r. Dosya oldu u gibi görüldüye gönderildi inden ve görüldü yap ld ndan duru maya kat lmas kald r lmal d r. 8- küçük ya da merkeze yak n yerdeki adliyelerin kapat larak merkezlerde yo unla mas 1- Yarg tay üyeli i seçimlerinde objektif k staslar belirlenerek bu k staslara uygun seçim yap lmas ve ayr ca ba savc, komisyon ba kan, a r ceza reisi ticaret mahkemesi ba kan, hakim ve savc lara ayr ayr kota oran belirlenerek bu orana göre seçim yap lmas 2- Hakim ve savc lar n zor görev artlar de erlendirilerek hsyk taraf ndan öngörülen i say s nazara al narak i say s ndan fazla dosya verilmemesi gerekti inde daha seri ekilde yeni mahkemelerin kurulmas Özlük 3: 1- Vatanda n istedikleri zaman hakim ve savc lar n odalar na girip onlarla görü mesine belli s n rlamalar getirilip Hakim ve savc lar n böylece rahatça çal p i e yo unla malar n n sa lanmas ve bu husustaki pilot uygulaman n genele yay lmas Öneriler: cra müdürlüklerinin reorganize edilerek icra müdürlüklerinin denetim ve ikayetlerini görecek say da i yükünü a mayacak seviyede icra hakimliklerinin kurulmas - Hukuk mahkemelerinde yarg lama faaliyetine ba lamadan tüm delillerin dosyaya sunulmu olmas, yarg lama faaliyeti ba lad ktan sonra yeni delil sunulmas n n önüne geçilmesi yarg lamaya h z getirecektir. 27

4 Emeklilikte uygulanan yeni sisteme göre maa taki anormal dü ü e son verilerek emekli olan meslek mensubunun onuruna yak r bir maa n verilmesi 4- Her meslek mensubuna mesle inin icras için gerekli alet veya luzumlu e ya verildi i gibi hakim savc lara da güncel mevzuat ve hukuk yay nlar yla bu konudaki uygulamalara ili kin kay tlar sürekli olarak güncellenmek suretiyle verilmesi, kanun veya kaynak aramak zorunda kal nmamas, ayr ca zaman zaman mevzuatla ilgili bilgileri yenilemek aç s ndan destekleyici seminer verilmesi Tebligat hukukunun güncelle tirilerek zaman ve fuzuli celse kay plar n n önlenmesi Öneriler: 1- Mahkemeler ile c savc l klar n n ayr ayr özlük ve ödenek yönünden ayr lmas ve mahkemelerin ödenek yönünden savc l a mecbur k l nmamas, 2- Yarg tay taraf ndan tanzim edilen not sisteminin ve ayr ca Yarg taydan geçen dosya say s na ili kin limitin kald r larak bunun yerine onama bozma oran performans n n de erlendirilmesi, Ayr ca temyize gitmeyen, taraflar n temyiz etmedi i, esastan verilen kararlarda not geçerli ise bu dosyan n da iyi not olarak kabul edilmesi, e er de erlendirme yap lacaksa orta ya da zay f not verilmemesi, sadece iyi yürütülen dosya hakk nda iyi not verilmesi 16- Müstemir yetkiler öncelikle iste e bak larak belirlenmeli ayn mahkemenin birden fazla ki i taraf ndan istenmesi halinde geçmi yetkilerine bak larak yetkisi belirlenmeli Özlük 7: 5- Bölge sisteminin 5 bölgeden ba ka do u bat ayr m yap larak her bölgenin kendi içinde s n fland r lmas veya tüm çal lan merkezlerine yeniden harman yap larak daha objektif kriterler göre yeniden s n fland r lmas, 3- Rutin tefti in kald r lmas gerekti inde ciddi durum var ise özel soru turmalar n da müfetti eliyle yap lmas birlikte çal t hakim veya savc n n soru turma yapmamas, muhakkik olarak görevlendirilmemesi, 2- Adaylara baz konularda (delil tespiti, talimat,havale i lemlerinin yap labilmesi, )imza yetkisi ve sorumluluk verilmesi 2- Yeni adliye binalar yap l rken hakim savc odalr na basit bile olsa lavabo ihtiyaçlar n kar layacak yerin ayr lmas ve odalar n buna göre tefri edilmesi, odalar n yeterli geni likte ve güne alacak ekilde düzenlenmesi planlaman n bu ekilde yap lmas na dikkat edilmesi. 3- Temyiz incelemesi s ras nda imza eksi i, harç noksanl gibi usulü eks dolay esasa etkili olmad halde karar n bozulmas yerine eksikliklerin ikmali yoluna gidilmesi fuzuli zaman kayb n n önüne geçecektir. Sorun: Bilirki ilik. Öneriler: Her adalet komisyonu bünyesinde mahkemelerin s kl kla ihtiyaç 28

5 duydu u konularda uzmanl k alanlar na göre öncelikle kadrolu veya sözle meli bilirki ilerin istihdam edilmesi, ayr ca adli t p müessesesinin kanunla kurulmu bir bilirki ilik müessesesinin olmas hesab yla mahkemenin verdi i görevleri yerine getirme yerine de i ik sebeplerle rapor verme görevinden kaç nmas veya sürüncemede b rakmas yarg süresinde lüzumsuz uzamalara sebep olmaktad r. Bu nedenle adli t pta yeterince uzman kadrosu deste iyle gereksiz beklemelere ve yeniden ubelere rapor al nmas için gönderilmemesinin sa lanmas gerekmektedir Mesle e yeni ba layan veya birinci s n fa ayr lmam olan hakim savc lar ile birinci s n f hakim aras ndaki maa fark ciddi boyutta olup, mesle e yeni ba layan hakim ve savc maa ve özlük haklar n n iyile tirilmesi, Mahkemede görevli hakim savc d ndaki di er personelin özlük haklar n n iyile tirilmesi, hakim savc yla çal an personel aras ndaki uçurumun makul hale getirilmesi, adaletin tecellisi ve yolsuzluklar n önlenmesi için bu önem arzetmektedir. Ayr ca ke if hususunda yap lan yeni düzenlemeden vazgeçilerek ke ifteki havuz sisteminin yeniden getirilmesi ve ke if harcamalar n n da yap lan i in niteli ine uygun ekilde belirlenmesi, halen mevcut ekliyle komik bir miktarda tutulmamas Özlük : 2 1-idari i lerin profesyonel bir yönetici taraf ndan yönetilmesi ancak neticede üst denetimin hakim veya savc taraf ndan yap lmas n n uygun olaca, 3- Mevcut adliyelerin fizik ko ullar insan sa l na mesle in önemine elveri li olmad mahkeme say lar n n hakim say s ve personelinin yeterli olmad ortamda istinaf mah kurulmas ilk derece mah nin daha fazla s k nt ya dü mesine sebep olacakt r. Bu durumlar düzelmeden ist mah kurulmamas gerekti i dü üncesi. 2- hukuk mahkemeleri ve yaz i lerinin ve icra müdürlerinin savc lar taraf ndan denetlenmesini uygun bulmuyoruz. lgisi olmayan birim taraf ndan denetlenmektedir. - Usul kanununda de i iklik yap larak tan k say s n n s n rlanmas ya da hakimin ayn konuda belirli say da tan k dinlemesi hususunda hakime takdir hakk tan nmas Sorun: Adli personelin vas flar Öneriler:Mahkemelere personel al n rken bilgisayar kullanma yetenek s nav n n d nda ayr ca genel yetenek ve kapasitelerinin ve i e yatk nl klar n n da de erlendirilmesi gereklili i, personel al m s ras nda personel al m nda görevlendirilen s nav komisyonunun kurayla ve geni kat l ml ve her s nav için, s nav n yap laca dönem için belirlenmesi Özlük:1 1- adayl k döneminde hakim ve savc adaylar n n çal t r larak mesle e haz rlanmas, kürsü hakimlerinin de adaylara çal malar nda yard mc olmas ve yol göstermesi, mesle i ö renme aç s ndan önem arzetmektedir. Kürsü hakimine gerekli bildirimin yap lmas 7- Bir dönem uygulan p sonradan kald r lan nöbet tutanla tutmayan aras nda adaletsizli e sebebiyet veren nöbet tazminat n n yeniden 29

6 daha adil ekilde uygulanmas Özlük Hakim savc lar n terfisine esas olan gerek müfetti gerek komisyon ba kan tanzim edilirken performans n n d nda ki isel hallerine ili kin de erlendirme yap lmamas, performans nazara al narak bu yönden de erlendirme yap lmas, ayn ekilde bu tür raporlar düzenleniyor ise bu raporlar n aleni ekilde ilgilisine bildirilmesi, müfetti le ilgili red müessesesinin olu turulmas 2-Hukuk mahkemelerinde zaman zaman bozma ilamlar nda dosyan n niteli i itibar yla resen ara t r lmas gereken kamusal nitelikte olmayan davalarda mahkeme hakimine taraflar n bildirmedikleri delilleri yeniden bildirilmesinin ve delil toplanmas n n istendi i bu ekilde bozmalarla usule ayk r olarak yarg laman n uzamas na sebebiyet vermektedir. 2- icra i lemlerinde sorun yaratan ve ikayetle kald r lan konularda icra müdürüne yetki verilerek bu tür i lemleri hiç yapmama yetkisi sa lanmal d r.(emekli maa n n haczedilmezli i) icra müdürlükleriyle icra hakimliklerinin ayn çat alt nda toplanmas gerekmektedir. Ayr ca icra müdürleri üzerinde savc lar n sicil doldurma ve denetim yetkisi kald r lmal d r. 5- E birle tirmelerinin temel insan haklar na uygun ekilde bekletilmeden yap lmas, 14, uzman mahkemelerde yard mc kadrolar olu turulmal.teknik destek yap lmal d r. 9-Vesayet karar n n takibi için ayr bir vesayet denetim bürosu kurularak bu görevin hakimden al nmas Öneriler: Adliye bünyesinde mahkemelere ara kararlar n yerine getirilmesi ve gelen kay tlar n incelenmesi ve eksiklerin tamamlanmas n takip yönünden uzman eleman n bulunmas hakimin i ini rahatlatacak bu tip kay tlar n takibini hakim üzerinden alaca ndan dolay daha faydal olacakt r. Hakimin kalem üzerinde denetim yetkisi kald r larak hakim sadece dosyas yla ilgili i lemleri takip etmeli kalem denetimi ive i leri ad geçen uzman veya sorumlu müd taraf ndan yap lmal d r. -Bu kadroda ve uzman kadroda hukuk fakültesi yerine adalet meslek yüksek okulu veya adalet meslek lisesi mezunlar istihdam edilebilir. Yard mc personelde de ayn ekilde buralarda yeti mi elemanlar istihdam edilebilir. Soru: adli tatil uygulamas problemi Öneriler: 1- Eski sisteme geçilmelidir. Çünkü haziran ay nda hakimleri izin kullanmaya ba lamakta yo un i döneminde izne ayr lmayan hakimin i yükü art rmaktadir. Bunun yerine eski sistemde herkes adli tatil içerisinde izni kullanmas nedeniyle adli tatil d nda yarg faaliyetleri daha h zl devam etmektedir. Mevcut halde ise adli tatil ile normal izin aras nda fak kalmad ndan izinler tüm yaz sezonuna yay lmakta bu da yarg lama faaliyetini etkilemektedir. 30

7 Hakim ve savc lar n askerlik durumu ile ilgili olarak, hakim ve savc lar n asker olarak m hizmetlerine daha çok ihtiyaç duyuldu u, yoksa hakim ve savc olarak m hizmetlerine daha çok ihtiyaç duyuldu u de erlendirilerek, yarg daki i yükü de dikate al narak, askerlik hususunda düzenleme yap lmas 9- Temyiz s n r n n art r larak kötüniyetli temyizin önüne geçilmesi için temyiz harc n n yükseltilmesi 3- cra müdürleri hukuk mahkemelerini kararlar na infaz etmeleri nedeniyle bir tür infaz savc s gibi görev yapt klar ndan bu konuda e itim verilerek yetkiyle donat lmalar gerekir. 6- Yarg tay a amas nda sadece iyi not de erlendirmesi yap lmas ve orta not verilmemesi, 12- Sulh, asliye mahkemesi ayr m kald r larak mahkemenin bakaca davalar belli olmal, de er ölçütü kald r lmal, küçük ilçe adliyelerinin kapat lmas 3- bütçelerin mah ve savc l k bünyesinde ayr ayr olu turularak mahkeme ve savc l k ayr larak mahkeme binas idari i lerinin uzman yöneticiye verilmesi, bakanl k taraf ndan atanmas 4- i yükü fazla olan ilçelerdeki i ve ticaret davalar için o ilçede ayr birer i ve ticaret mahkemeleri kurulmal veya bu tür davalar ba l bulundu u merkezdeki uzmanl k mahkemelerde görülmeli ayr ca sulh hukuk mahkemesindeki veraset davalar yetkisi bu mahkemeden al n p, noterlik veya nüfuz müdürlüklerine veraset belgesi yetkisi verilmeli, ayr m kald r larak esas y ll k be yüzü geçen yerlerde ayr bir hukuk mahkemesi kurulmas n n dü ünülmesi ile i yükünün azalt lmas, Öneriler: 1- küçük yerle im birimlerindeki merkezi yerlere yak n veya merkeze birle ik olan (Büyük ehir Belediyesi s n rlar içinde)adliyelerin kapat larak ula m ve hak araman n ekonomik olmas da esas al narak merkezi yerlerde toplanmas ancak bu toplula t rmalarda insanlar n hak arama hürriyetinin de kesilmemesi co rafi ko ullar n nazara al nmas, böylece hakim savc lar aras nda bakt i say n n daha adil da l m n n sa lanaca. Ayr ca kar taraf rencide etmek adliyeye getirtmek için dava açmay dü ünenlere yeniden de erlendirme yapmak zorunda b rakacakt r. 2- hukuk f deki e itim s ras nda özelle memekle birlikte dava format ile ilgili pratik bilgi ve uygulama e itimi yap labilir. 7- i, aile, icra hukuk ve ticaret gibi ihtisas davalar, il merkezi ya da a r ceza merkezlerinde görülmesi 2- HSYK üyeli ine adayl kta k dem ya da ya art n n da getirilmesi daha uygun olacakt r. Ayr ca belirli süre belirli bölgelerde çal ma art getirilebilir. 4- icra müdürlü ü bünyesinde personel say s art r larak ekonomik yönden di er personel ile gelir fark ortadan kald r lmal d r. 31

8 mah ve savc bünyesinde idari i lerin genel sekreterlik olu turulmas n n i leri h zland r laca 3- Komisyon ba kan n n ve ba savc n n seçimle belirlenmesi adliye içerisinde kampla maya neden olur, bu sebeple objektif kriterler (k dem, terfi,,,gibi) de erlendirilerek belirlenmesi uygundur. Sorun SGK da de i iklik yap larak SGKn n i kazas ile ilgili yap lan soru turmalar n k sa sürede sonuçland r lmas, zamana mlar n n on y ldan be y la indirilmesi, i kazalar na ili kin soru turmalar n daha çabuk sonuçland r lmas yarg aya n h zland racakt r. Sorun: Sulh,asliye ayr m Öneriler: 1-sulh ve asliye mahkemesi ayr m görev yap lan yarg merkezinin i yo unlu una göre baz yerlerde zaman zaman azal p ço alma olmaktad r. Bu da baz hakimler yönünden a r yük baz hakimler yönünden ise i azl na sebep olmakta, zaman zaman geçi ler nedeniyle merkezden yap lan düzenlemeler etkisiz kalmaktad r. Bu düzenlemede ahkam- ahsiye ihtisas mahkemesinin kurulmas ve ahkam ahsiyeye il kin mal idaresi hususunda uzman kadronun istihdam edilmesi faydal olaca dü üncesindeyim. 6- Ayr m kald r lmal, ayr ca hakim de staj döneminde hukuk ve ceza ayr m yap lmal d r. 13- Dava de erine göre ayr m kald r lmal, acm de aile i icra hukuk gibi ihtisas n mutlaka kurularak ba l ilçelerdeki ihtisas davalar bu merkezde aç lmal, kalan davalar tek hukuk mahkemesine aç lmal. 3- h f de e itim kalitesinin nitelikli ö retim gör. vas tas yla yüksek sev de tutulmas 2- ist kar y m, yerel mahkemeleri kadro olarak çökertece i kanaatindeyim Uyap sisteminin yarg lama faaliyetine uygun hale getirilmesi miktara bak lmaks z n ticari davalar n asliye mah bak lmas Hakimlikle arabuluculuk birlikte yürümesi hakimin mehabetiyle uygun dü meyecektir Basit nitelikli davalarda tüketici hakem heyetinde belli miktar n alt ndaki davalar yönünden ön incelemeden geçirilerek dava aç l p aç lmayaca incelenerek mahkemelerin i yükü azalt lmal d r 6- Mali i lerin yo un oldu u icra dairelerinde denetimin s k ve nitelikli yap lmas gerekti inde kamera kurulmas 4- Baz davalarda arabuluculuk sistemi olabilir. Bu davalarda arabuluculuk sistemine ba vurmadan dava aç lmamal, bu davan n aç lma ön art olmal, arabulucu olarak devlet taraf ndan uzman hukukçular atanabilir. Ancak hakim arabulucu olmamal d r. 5- Hukuk fakültesi mezunu olup da dilekçe dahi yazmay bilmeyen hakim ve mahkeme görmeyen mezunlar yeti ti i için her y l sonunda teknik üniversitelerde de oldu u gibi yaz tatilinde bir ay adliyede bir ay da avukat yan nda staj yap lmas zorunlu hale getirilmesi 32

9 Yarg lamaya her bir dosyada delillerin tamam n n toplanmas ndan sonra yarg lama faaliyeti ba lad ktan sonra o dosyan n duru ma, tan k dinleme, ke if, bilirki i dinleme gibi bütün i lemleri ara vermeden bitirip bir dosyan n duru mas n bitirip karara ç kard ktan sonra mütakip duru maya ba lanmas usul ve zaman aç s ndan daha sa l kl olup, duru ma devam ederken mütakip dosyalar n da delilleri toplanacak olup zaman kayb n asgari seviyeye indirecektir. 4- Teorik bilgi yan nda pratik bilginin de verilmesi ve YÖK nun bu i e kar t r lmamas 4- istinaf kurulmal d r. Yarg tay n i yo unlu u yarg tay n çeli kili kararlar vermesi, bu nedenlerle yarg tay n içtihat mahkemesi olarak görev yapmas gerekti inden ist mah nin mutlaka kurulmas gerekti i ancak kesinlikle yarg taydaki dosyalar n ist mah ne göndermemesi ve ist mah yeterince yeterince daire kurulmas ve burada da ara hukuk uzman görevlendirilmesi gereklidir Rutin tefti in kald r lmamas halinde iki y lda bir yerine dört y lda bir yap lmas 4- Komisyon ba kan ve ba savc l klar n n belirli sürede ve s ral olarak yap lmas hakim savc n n meslekten uzakla mamas n sa layacakt r. -Dosya gömleklerinin kal n nitelikli dosyalar için kapakl uygun vas fta dosyalar n belirlenmesi hususunda çal ma yap lmas, 3- Türkiye yap s na uygun dü meyece inden uzla ma ile ayn ak bete u rayacakt r. Öneriler: 1- arabuluculuk sistemi toplumumuzun yap s ve kültürel de erler gere i oturmam t r. 3- Adli tatil tamamen kald r larak y ll k izin süreleri art r lmal d r.her davaya her zaman bak lmal d r. Mevcut sistemde hakimin adli tatil d nda izin kullanmas yla birlikte bir mahkeme y lda sadece on ay faal olarak çal maktad r.bu da yarg lamada gecikmelere yol açmaktadir. Öneriler: 1- Ta ra adliyelerindeki i yükü ile yarg tayda bekleyen doya say s nazara al nd g nda yarg tay n bir ekilde yapaca iade ve bozmalarla dosyalar mahalline göndererek istinaf mahkemelerine incelettirmek zorunda b rakacaklar bu da Yarg tay bünyesinde bekleyen tüm dosylar n bir anda istinaf mahkemelerine y lmas na sebebiyet verece i ve istinaf mahkemelerinin uygun tabirle ölü do aca görevini usule uygun ekilde ifa edemeyece i bellidir. Bu sebeple Yarg tayla ilgili gerekli reform çal malar yap larak gerekti inde daire ve üye say s art r larak Yarg tay bünyesindeki s ra bekleyen dosyalar n eritilmesinden sonra istinaf mahkemelerinin kurulmas n n daha sa l kl ve i ler olaca, ayr ca Yarg tay bünyesinde gerekti i kadar üye say s ilave edilerek tetkiki hakimli i müessesesinin kald r larak yeterince üye say s yla meslekte on be yirmi y l n harcam ve temayüz etmi hakimlerin kararlar n n do rudan tetkiki hakimlerine inceletilerek hüküm kurulmas ve bu ekilde bozma ve onama yap lmas i in temyiz incelemesinin sa l kl 33

10 yürümemesine ve yarg tayda olu mas gereken içtihat olu turma müessesesini etkisiz k lmaktad r. Bu sebeple Yarg tay üyelerinin dosyalar bizzat kendilerinin incelemesi gerekmektedir ayr m kald r lmal d r. tiraz konular na di er mahkeme bakmal d r. 2- nüfus davalar n n cs.na görüldüye gönderilmesi kald r lmal d r. yo unlu una sebep olmaktad r. 3-Sulh ve asliye ayr m kald r lmadan ihtisas mahkemelerine önem verilmesi ve buna göre ay r m yap lmas faydal olur. 11- Asliye hukukla tic mah aras ndaki i bölümü itiraz usulü devam etmeli Özlük :8 5- A r ceza merkezlerinde kom b klar n ve ba savc lar n kom bünyesinde hakim savc taraf ndan yap lacak seçinle belirlenmesi, seçilen komisyon ba kan n n daha rahat görev yapmas n sa lar 2-Ayr ma kar y m,ihtisasla mayla çeli mektedir, buna engeldir.. De er ölçütü kald r labilir. 5- Asliye sulh ayr m n n kald r larak hukuk mahkemesi olarak düzenleme yap larak buna göre mahkemenin çal mas, hukuk mahkemeleri bünyesi ad alt nda çal an ihtisas mahkemesi olarak kurulan i, ticaret, aile icra mahkemesi gibi mahkemelerin görev s n rlar n n belirgin ekilde usulde düzenleme yap larak mahkemeler aras nda lüzumsuz görev ihtilaflar n n ortadan kald r lmas özellikle ticaret mah ile asliye hukuk veya hukuk mahkemesi aras ndaki i bölümü itiraz yerine bunu da do rudan görev olarak belirlenmesi ticari davalar n do rudan ticaret mahkemesinin görev alan na verilmesi veya ticaret mahkemesinin de hukuk mahkemesi olarak düzenlenmek suretiyle bu ekilde sürat kazan laca, Öneriler:1- hukuk fak bünyesinde do rudan h s mesle inin ö retilmesine ili kin e itim verilmesine kat lm yorum fakültelerde genel hukuk nosyonu e itimi tap lmal d r. 5- cra i lerinin özelle tirilerek icra i lemlerinde al nan nisbi harçtan belirli bir oranda ücretlendirilerek özel bürolar vas tas yla bu i lemin yap lmas denetim yetkisinin icra mahkemeleri bünyesinde b rak lmas n n daha sa l kl olaca kanaati var. Örne in araç fenni muayene bürolar gibi. Sorun-öneri:Adliye bünyesinde ba savc ve komisyon ba kan yeterli olup mah ve hakimlerin üzerinde üçüncü ba a ihtiyaç yoktur. Yönetim yönünden ba ms z olmal d r. 2- Adli tatilde ayn süre korunmal ancak hakimlerin adli tatilde izin kullanmalar kendi iradelerine b rak lmaks z n önceden belirlenerek bu adli tatil içerisinde izin kullanmas sa lanmal d r Adliyede foto rafç bulundurulmas 34

11 HÂK MLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU YARGIDA DURUM ANAL Z TOPLANTILARI OCAK 2011 BURSA CEZA HAK MLER GRUP ULUDA SIRA PUAN ÖNER LER SORUN: Atama, nakil ve tefti ÖNER 1: Y lda iki kez kararname haz rlanmas, yaz kararnamesinin en geç may s n son haftas, güz kararnamesinin eylülün son haftas nda ç kar lmas ve kararnameye dahil edilecek ki ilere kararnameye girdi inin önceden bildirilmesi uygun olacakt r ÖNER 4: Soru turmada ciddi olmayan, imzas z, ikayet edenin aç k kimli i belli olmayan dilekçelere bak larak hakim savc hakk nda olumsuz kanaatlere kap l nmamas uygun olacakt r SORUN: Ünvanl atamalar ÖNER : Ünvanl atamalar n objektif kriterlere ba lanmas ve uzmanla ma durumlar dikkate al narak ünvanl kalma süresinin de erlendirilmesi SORUN: i az olan yerlerdeki küçük adliyelerin kapat lmas. ÖNER : i az olan yerlerdeki küçük adliyelerin kapat lmas uygun olup böylece hizmet kalitesinin artmas ve ihtisasla man n sa lanabilece i görü ündeyiz SORUN: Yetki belirleme. ÖNER : Hakimlerin atamalar nda geldikleri yerdeki görev yapt klar mahkemelerdeki müstemir yetkileri dikkate al narak yeni yerlerindeki yetkilerinin belirlenmesi ve böylelikle uzmanla ma sa lanmas, farkl yetki verilerek dosya taraflar n n ve hakimlerin s k nt ya sokulmamas. ÖNER 4 : Birinci s n fa ayr lmalarda veya birinci s n f olma de erlendirmesi yap l rken hakk nda ikayet bulunup bulunmad na de il ikayet neticesinde al nm cezan n bulunup bulunmad na bak lmas, yani salt ikayetin birinci s n fa ayr lmada engel te kil etmemesi ÖNER 1 : Bakaya, kar l ks z çek ke ide etme, mala zarar verme, imar kirlili i, kooperatifler kanuna muhalefet vb. Suçlar n n idari para cezas na dönü türülerek i yükünün azalt lmas SORUN: Y pranma. ÖNER : Hakim ve savc lar için çal t klar süreye göre y pranma tazminat ve buna ili kin düzenleme yap lmas. Askeri hakimlerle aradaki fark n ortadan kald r lmas uygun olacakt r SORUN: Personel noksanl ve personelin özlük haklar. ÖNER : Nitelikli personelin ve yaz i leri müdürlerinin (her mahkemeye bir yaz i leri müdürü olacak ekilde)ço alt lmas ve özlük haklar n n düzeltilmesi, çal maya göre verilen ücret adaletinin sa lanmas personel verimlili i ve motivasyonu aç s ndan uygun olacakt r SORUN: Adliyenin fiziki artlar. ÖNER : Hakim ve savc odalar n n düzenlenirken kendilerine ait özel tuvalet ve lavabonun bulunmas, yeni adliyeler yap l rken hakim savc odalr n n ferah olmas na dikkat edilmesi uygun olacakt r ÖNER : Emekli maa lar n n bütün maa dikkate al narak düzenlenip, yasa ile güvence alt na al nmas uygun olacakt r SORUN: ddianamenin iadesi. 35

12 ÖNER 1 : CMK' da sistem ilk celsede hüküm kurulma esas na dayal olmakla iddianamenin iadesine ili kin hükümlerin de yoruma ihtiyaç duyulmaks z n yeniden düzenlenerek, ilk celsede hüküm kurulmas na engel bir eksiklik olmas halinde iddianamenin iadesinin düzenlenmesi sa lanmal d r. SORUN: Yoklukta beraat. ÖNER 1: Delil yetersizli inden beraat hallerinde de san n savunmas al nmadan beraat karar verilebilmesi. ÖNER 3 : Performans hesaplan rken hakimin bakt bütün i ler ( esastan bakt, de i ik i ler, talimat vb.) bütün i lerin dikkate al nmas SORUN: Yarg tay üyeli i seçimleri. ÖNER 1 : Yarg tay üyeli i seçimlerinde objektif kriterlerin bulunmas, örne in ortak bir s nav yap lmas ve bunu kazananlar aras nda seçim yap lmas uygun olacakt r SORUN: Temyiz incelemesinin y llar boyunca sürmesi. ÖNER : Yarg tay ceza dairelerinin say s n n art r lmas. ÖNER 2 : Müfetti lerce düzenlenen hal ka tlar yerine daha objektif usullerin belirlenmesi. Örne in performans üzerinden de erlendirme yap lmas. SORUN: dari yapt r m cezalar. ÖNER : dari yapt r m cezalar na kar itiraz yolunun idari yarg n n olmas uygun olacakt r. SORUN: Nöbet. ÖNER : Tutulan nöbetlerle ilgili olarak nöbet tazminat n n yeniden düzenlenmesi ya da nöbet sonras izinli say lmas hususunda kanuni düzenleme yap lmas, böylece hukuk ve ceza hakimleri aras ndaki adaletsizli in düzeltilmesi uygun olacakt r. SORUN:Bölge sistemi ÖNER : Bölge sisteminin yeniden gözden geçirilmesi ve objektif kriterlerin olu turulmas, puanlama yap lmas ve bölge say s n n art r lmas SORUN: Sa l k. ÖNER : Hastanelerde hakim ve savc lar n i yo unluklar da dikkate al narak öncelikli muayene ve tedavi sistemine geri dönülüp bu konuda kanuni düzenleme yap lmas. (Bununla birlikte di er kurumlar ve bankalarda da bu öncelik hakk n n yayg nla t r lmas ve yasal güvenceye al nmas. Örne in bir hakim ve savc n n ceza verdi i veya davas na bakt bir ki iyle s ra beklerken ya amas muhtemel ili kilerin hakim savc y s k nt l bir duruma dü ürebilece i.) SORUN: Sosyal aktivite ve sosyal ya am. ÖNER 1: Adliye bulunan il ve ilçelerde yeterli say da lojman yap lmas ve spor salonu, yüzme havuzu, oyun sahas gibi alanlar n da lojman yap l rken dikkate al nmas uygun olacakt r SORUN: E durumu. ÖNER : E leri ba ka kurumlarda görev yapan hakim savc lar n e lerinin atamas n n hakim savc ya ba l olarak görev yapt il veya ilçe merkezine atamas n n yap lmas n n uygun olaca dü ünülmektedir. ( Valinin, kaymakam n, milli e itim müdürü vb. nin inisiyatif ve takdirine b rak lmaks z n, aile birli inin bozulmamas, çocuklar n ma dur olmamas bak m ndan nokta tayini eklinde atamalar n n yap lmas uygun olacakt r.) bu sorunun net ve ivedi ekilde çözüme kavu turulmas n n önem artzetti inin dü ünülmesi. SORUN: Özlük haklar. ÖNER : Özlük haklar n n düzeltilerek maa lar n hakim savc lar n onuruna 36

13 yak r ekilde yükseltilmesi. Örne in milletvekili maa na endekslenmesi uygun olacakt r. SORUN: C. Ba savc l ve mahkeme te kilat n n bütçelerinin ve yönetiminin birbirinden kopar lmas. ÖNER : C. Ba savc l ve mahkeme te kilat n n bütçelerinin ve yönetiminin birbirinden kopar lmas gerekmektedir. Yani yönetimlerinin ayr lmas ve bu ba lamda da bütçelerinin ayr lmas gerekmektedir. SORUN: Hukuk Fakültelerinde pratik ve uygulamaya daha fazla yer verilmesi. ÖNER : Hukuk Fakültelerinde pratik ve uygulamaya daha fazla yer verilmesi uygundur. Gerekirse ö ritim döneminin bir bölümünün adliyeler ile ba lant l olarak sürdürülmesi dü ünülebilir. SORUN: Davaya kat lma. ÖNER 1 : Mü teki ikayetçi ise ayr ca bir kat lma karar vermeden otomatikman kat lan n tüm haklar n elde etmelidir. ÖNER 3: Üniversitelerden al nan raporlar n ATK raporlar yla e de er görülmesi ve bu hususta kanuni düzenleme yap lmas. SORUN: Hakim ve savc lar n idari görevleri. ÖNER : Adliyelerde profosyonel adliye müdürlükleri olu turularak hakim ve savc lar n yarg sal faaliyetlerde bulunmalar n n sa lanmas n n uygun olmas SORUN: Cinsel sald r suçlar. ÖNER 1: Ruh sa l n n bozulmas na ili kin ceza art r m ndan vazgeçilerek belli ya alt ndaki ma durlara kar i lenen suçlardan dolay ruh sa l n n bozuldu unun kabulüyle ilgili düzenleme yap lmas. SORUN: Ke if ve hizmet arac. ÖNER : Her adliyede içinde ke if için gerekli olan her türlü donan m (yaz c, güç kayna vs.) bulunan, her türlü arazi ko ullar na uyum sa layacak ke if ve hizmet araçlar n n temin edilmesi uygun olacakt r SORUN: San klar n sorguya sevk edilmesi. ÖNER : C. Ba savc l taraf ndan sorguya sevk edilen üphelilerin öncelikle C. Savc s taraf ndan sorgusunun yap lmas ( kolluk kuvvetlerinden gelen evrak n oldu u gibi i lem yap lmaks z n sorgu hakimine sevk edilmemesi) SORUN: Terfi sistemi. ÖNER 1 : Yarg tayca not verme sisteminden vazgeçilmesi. ÖNER 2: Lojman al mlar s ras nda TOK ' nin yapt sosyal konutlardan de il hakim ve savc n n onuruna yak r nitelikte ve uygun semtlerden seçim yap lmas uygun olacakt r ÖNER 3: Atamada atama isteyen hakim veya savc n n istedi i yere verilmemesinin gerekçesinin ilgili hakim ya da savc ya bildirilmesi uygun olacakt r. SORUN : Hükümlerin kesinlik s n r. ÖNER : Para cezalar ndaki kesinlik s n r tekrar getirilmeli ve art r lmal d r. SORUN: stinabe. ÖNER : Yarg alan d nda bulunan san klar n savunmalar n n herhangi bir s n rlama getirilmeden talimatla al nmas n n uygun olaca. SORUN: Asliye ceza ve Sulh Ceza Mahkemelerinin Ceza Mahkemesi ad alt nda birle tirilmesi. ÖNER 1 : Asliye ceza ve Sulh Ceza Mahkemelerinin Ceza Mahkemesi ad alt nda birle tirilmesi gerekmektedir. ÖNER 5 : Çocuk yarg lamas nda sosyal inceleme raporunun al nmas bir temel olup, birçok disiplinle birlikte çal ld gözönüne al nd nda Çocuk 37

14 mahkemelerinde ve her adli birimde en az bir tane sosyal hizmet uzman n n bulundurulmas gerekmektedir. Sosyal hizmet uzman say s n n art r lmas ve müstakil çocuk mahkemesi olmayan yarg çevrelerinde de personel eksikli inin giderilmesi uygun olacakt r SORUN: Mahkemelerin bölünmesi. ÖNER : Mahkemelerin ½ eklinde yetkilendirilmek suretiyle bölünmesi usulünün terk edilmesi uygun olacakt r. kinci mahkemenin kurulmas daha uygun olacakt r SORUN: Askerlik durumu. ÖNER : Hakim savc aç ve ihtiyac da göz önünde bulundurularak Hakim savc lar n temel askerlikten sonraki askerlik hizmetinden muaf tutulmas. ( 6 ay veya 12 ay askerlik yapan bir hakim veya savc n n devlete kazand rd herhangi bir menfaatin bulunmad gibi, hakim savc n n kendisinin de kazand bir menfaat olmamas.) ÖNER 2 : San a hakk nda dava aç lmas konusunda tebligat yap ld ktan sonra yoklukta beraat karar vermenin s n rlar n n geni letilmesi uygundur SORUN: leti imin tespiti. ÖNER : leti imin tespiti gizli soru turmac görevlendirilmesi vs. eklinde sulh ceza hakiminden istenilen tedbirlere ili kin ayr nt l kriterlerin getirilmesi ve bu ekilde uygulamalar n ki isel yorumlara b rak lmamas uygun olacakt r ÖNER 2 : San a hakk nda dava aç lmas konusunda tebligat yap ld ktan sonra yoklukta beraat karar vermenin s n rlar n n geni letilmesi uygundur ÖNER 7 : Çocuklarla ya büyük san klar n birlikte i ledikleri suçlarda soru turma ayr yap lsa bile davan n birlikte aç lmas uygun görülmektedir SORUN: Hükmün Aç klanmas n n geri b rak lmas. ÖNER 1: HAGB usulünün terk edilerek, kamu davas n n ertelenmesi müessesinin kapsam geni letilerek i lerlik kazand r lmas SORUN: A r Ceza Mahkemelerinde üye say s n n art r lmas. ÖNER : A r Ceza Mahkemelerinde üye say s n n art r lmas (en az 3 üye olmas ) uygun olacakt r. Üye hakimlerin etkinli inin art r lmas n n sa lanmas SORUN: lk atama. ÖNER : kinci ve üçüncü bölgelere mevcut kadro durumlar dikkate al narak tamamen kura ile atama yap lmamas, tecrübeli hakim ve savc lar n say s dikkate al narak atama yap lmas uygun olacakt r ÖNER 2: ATK' n n bütün daireleriyle birlikte bölgelerde kurulmas. SORUN: Temyiz incelemesinden önce mahkemece ön inceleme yap lmas ÖNER 1 : CMK 268. maddede itiraz müessesi için öngörülen usulün temyizde de uygulanarak, temyiz edilen karar n maddi ve usulü hata içeren hususlar n öncelikle hükmü veren mahkemece incelenerek karar n düzeltilebilmesi, mahkeme uygun görmedi i takdirde üst mahkemeye gönderilmesi ÖNER 2 : Uyap sistemi kullan larak dikte programlar yla konu malar an nda zapta geçirilebilir ÖNER 3 : Uzla ma kurullar kurulduktan ve i lerli i sa land ktan sonra uzla ma kapsam n n geni letilmesi uygun olacakt r ve bu ba lamda ahsi dava aç lma sisteminin de tekrar de erlendirilmesinin uygun olmas SORUN: Hakim adayl. ÖNER : Hakim adaylar n n baz i lerin görülmesinde hakim yard mc l statüsünde çal t r lmalar n n i yükünün azalt lmas aç s ndan uygun olmas SORUN: Uzla ma. 38

15 ÖNER 1 : Uzla ma, soru turma a amas ndan önce s rf bu i için olu turulan uzla ma kurullar nca yapt r lmal d r. Bu kurullar, bir hukukçu (özellikle emekli hakim veya hakim s fat olan sadece o i te uzmanla m ki iler olabilir) ba kanl nda, toplum taraf ndan güvenilir olarak kabul edilen ki ilerden (örne in ba kan dahil 5 ki i) olu turulabilir. SORUN: TCK 58. madde. ÖNER : TCK 58. maddesi infaza ili kin olarak kabul edilip infaz s ras nda dikkate al nmas. ÖNER 2: Ba savc ve komisyon ba kanlar n n yarg çevresi içindeki hakim ve savc lar n oyuyla seçilmesi uygun olacakt r. ÖNER 2 : Çocuk Mahkemelerinin yetki çevrelerinin kanunda aç kça yeniden düzenlenmesi uygun olacakt r. SORUN: Duru ma salonlar ndaki yerle im düzeni. ÖNER 1 : Kürsü yüksekli i konusundaki mevcut uygulama uygundur. ÖNER 6 : Çocuklarla ilgili nüfus kay tlar nda çocuklarla ilgili tedbir kararlar n n ve bak m karar verilen çocuklar n ikametgah olarak kald klar yurt adreslerinin de gözükmesi uygun olacakt r. ÖNER 2 : Asliye Ceza Mahkemelerinde C. Savc lar n n bulunma zorunlulu unun kald r lmas uygun olacakt r. ÖNER 5: Hakim ve savc lar n cezai kovu turmay gerektirmeyen disipline ayk r davran lar nedeniyle ilgili soru turman n mahallindeki k demli hakim ve savc lar taraf ndan yap lmas n n uygun olaca, çünkü o ki iyi ve bulunulan görevin özelli inin bu ki iler taraf ndan daha iyi takdir edilece i. ÖNER 2 : Soru turma a amas nda (kolluk a amas nda) zorunlu müdafiilik sistemi devam etmeli, kovu turma a amas nda ihtiyari hale getirilmelidir. ÖNER 4 : stinaf Mahkemelerinin kurulmas uygundur, ancak mevcut sistem ve Yarg tay kurumunun da buna göre düzenlenmesi gerekmektedir. SORUN: Adli t p n durumu. ÖNER 1: ATK'n n daire say lar n n ço alt lmas. SORUN: Adli hizmet uzman kadrosu ihdas edilmesi. ÖNER 1 : Bunun yerine hakim savc say s n n artt r lmas uygun olacakt r. SORUN: San k haklar. ÖNER 1: San n haklar kendisine tebli edilecek iddianame ile birlikte belirtilsin ve tebli bu ekilde yap ls n. Yarg laman n uzamas bu ekilde önlenmi olacakt r. Duru mada hat rlat lmas ve iddianamenin de tekrar okunmas hususunun zorunlu olmaktan ç kart lmas uygun olacakt r. ÖNER 8: Çocuk a r ceza mahkemelerinin kurulu oldu u yerlerde a r cezal k çocuk suçlar n n d nda kalan suçlara çocuk a r ceza mahkemesi uyelerinden birinin çocuk mahkemesi hakimi s fat yla bakmas, a r cezal k suçlara ise heyet halinde bak lmas ÖNER 9: Tek asliye ya da sulh ceza mahkemesi bulunan yerlerde çocuk suçlar na bu mahkemelerin çocuk mahkemesi s fat yla bakmas, birden fazla asliye ceza ya da sulh ceza mahkemesi kurulu olan yerlere ise HSYK' n n numara ile belirleyece i ceza mahkemesinin çocuk suçlar na bakmas uygun olacakt r. ÖNER 4 : CMK' n n 207. Maddesindeki bir delilin geç sunulmas bu delilin red edilmesi nedeni olamaz hükmünün savunman n kutsall ilkesi zedelenmeden yarg n n h zland r lmas n sa layacak ekilde yeniden düzenlenmesi ÖNER 2 : 6008 Say l Kanunla getirilen san a HAGB' yi kabul edip etmedi i hususunun sorulmas uygulamas n n slah edilmesi uygun olacakt r. San k vekillerine de san k ad na HAGB' yi kabul etme yetkisinin 39

16 verilmesi uygun olacakt r. SORUN: Çocuk Mahkemesi ve Çocuk Hakimi. ÖNER 1: Çocuk Mahkemesi ve Çocuk Hakimi kanundan gelen ayr ayr yetki ve görevleri olan kurumlar olup hakimler görevlendirilirken bu ayr m yap lmadan yetki verildi inden i yükünde art olmaktad r. Bu sebeple çocuk mahkemesi yetkisiyle çocuk hakimi yetkisinin ayr ayr hakimlere verilmesinin uygun olaca dü ünülmektedir. Çocuklarla ilgili tedbir kararlar mahiyeti icab uzun y llar takibi gerektirmektedir. Tedbir kararlar nda uygulama plan ve akabinde üçer ayl k dönemler halinde denetim raporlar mahkemelerce incelendi inden konu daha çok önem arzetmektedir. ÖNER 4 : Çocuklar hakk ndan verilen tedbir kararlar uyap ortam nda gözükmesi uygun olacakt r. SORUN: Bayan hakimlerin özlük haklar. ÖNER : Do um yapan bayan hakimlere ücretli izin verilmesi uygun olacakt r. Do um iznine ayr lan hakimler yerine kurulca uzun süreli hakim yetkilendirilmesi yap lmas, bu i in komisyonlara b rak lmamas uygun olacakt r. SORUN: stinaf Mahkemelerinin kurulmas. ÖNER 1. Alt yap s olu turulmadan istinaf mahkemelerinin kurulmas faydal olmayacakt r ÖNER 3 : Çocuk Mahkemeleri ihtisas mahkemelerinin bakt suçlara da bakt ndan olu an i yo unlu u sebebiyle çocuk mahkemesi say s n n ço alt lmas ÖNER 2 : Uzla ma bürolar her olayda belli bir süre (örne in 3 ay) taraflar n uzla mas için çal t rmal uzla ma bürosunun ba ar s uzla may sa lama oran na göre de erlendirilmeli SORUN: Temyiz süresi. ÖNER : Hukuk mahkemelerinde temyiz süresi 15 gün oldu u ve tebli inden itibaren ba lad halde ceza davalar nda tefhimden itibaren 7 gündür. Ceza davalar nda da temyiz süresinin art r lmas uygun olacakt r ÖNER 2 : San kla müdafiinin duru mada yan yana oturmas ve konu ma imkan n n sa lanmas uygundur. ÖNER 3 : stinaf Mahkemeleri kurulmas uygundur. Böylece maddi yarg laman n denetimi sa lanacak olup kalite artacakt r. ÖNER 2 : Mü tekiye yap lan tebligatlarda da haklar n n ne oldu u konusunda hat rlatma yap lmas. SORUN: A r Ceza Mahkemelerinin i yükü. ÖNER : Nitelikli doland r c l k suçlar n n TCK' n n ruhuna uygun olarak Asliye Ceza Mahkemelerince bak lmas na dönülmesi uygun olacakt r. Örne in SGK'dan yetim maa almak için bo and ndan bahisle aç lan doland r c l k davalar vb. davalar ÖNER 2 : Yeterli hakim savc al nd ktan sonra adli hizmet uzman kadrosu ihdas uygundur. ÖNER 2 : Adli tatil uygulamas tamamen ortadan kald r lmal d r. SORUN: Zorunlu müdafiilik kurumu. ÖNER 1: Zorunlu müdafiilik sistemi kald r lmal, istek halinde müdafii atamas yap lmal. ÖNER 3 : Asliye Ceza Mahkemelerinde C. Savc lar n n bulunmas htiyari hale getirilmesi de uygundur ÖNER 3 : Sorgu hakimli i a amas nda müdafiilik ihtiyari hale getirilmelidir SORUN: l ve lçe ad yla tek bir mahkemenin kurulmas. 40

17 ÖNER : Türkiye'deki mevcut sistem ve yetersizlikler sebebiyle kurulmas uygun de ildir ÖNER 2 : Mahkeme ayr m kald r ld ktan sonra soru turma hakimli i müessesesinin kurulmas SORUN: Zab t tutma mecburiyeti. ÖNER 1 : Mevcut uyap sistemi uygulamas na göre kald r lmas uygundur SORUN: Adli tatil. ÖNER 1: Adli tatilde önceki uygulamaya geri dönülmelidir ÖNER 3 : Hakim savc lar n izinlerini, adli tatil kald r larak temmuz ve a ustos aylar nda 45 gün olarak kullanabilmelerine olanak sa lanmal d r SORUN: Asliye ceza Mahkemelerinde Cumhuriyet Savc s n n bulunmas. ÖNER 1: Mevcut sistem yarg lamada C.Savc l kurumu üzerinden yürütüldü ünden kald r lmas uygun olmayacakt r ÖNER 2 : Pilot bölgelerde uygulama yap larak sonuçlar na göre hareket edilmesi uygundur ÖNER 3 : Yoklukta beraat konusundaki mevcut sistem yeterlidir. 95. SORUN: Bakaya, kar l ks z çek ke ide etme, mala zarar verme, imar kirlili i, kooperatifler kanuna muhalefet vb. Suçlar 41

18 HÂK MLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU YARGIDA DURUM ANAL Z TOPLANTILARI OCAK 2011 BURSA CUMHUR YET SAVCILARI GRUP TERAZ SIRA PUAN ÖNER LER Sorun: Hakim ve savc lara davalar n haz rlanmas, ara kararlar n yerine getirilmesi, dosya özeti gibi konularda yard m etmek üzere adil hizmet uzman kadrosu ihdas edilip bu kadrolarda hukuk fakültesi mezunu uzmanlar n istihdam edilmesi. Öneri: - Öneriyi çok olumlu buluyoruz ve acilen hayata geçirilmesi gereken bir teklif olarak alg l yoruz Sorun: Pilot uygulamas yap lan mahkeme yönetimi projesinin varsa eksikliklerinin giderilerek son ekliyle yayg nla t r lmas, yeni adliye projelerinin bu sistem gere ince tasarlanmas. Öneri: Mahkeme yönetimi projesi h zla yayg nla t r lmal ve e itimle desteklenmeli. Bu ba lamda zaman yönetimi, stres yönetimi, ileti im yönetimi, beden dili e itimi sa lanmal Sorun: Hakim ve Savc lar n üzerinde idari görevlerin yeni olu turulacak profesyonel adliye müdürlüklerine devredilerek, hakim ve savc lar n sadece yarg sal faaliyette bulunmas n n sa lanmas Öneri: Seçilecek idarecinin mevcut adliye personelinden de il, bu konuda e itim görmü nitelikli ki ilerden seçilmesinin sa lanmas. - Bu konuda geçici görevlilerin hizmetinden de faydalan labilmesi Asliye Ceza mahkemelerini duru malar ile Asliye Hukuk Mahkemelerinde görülen nüfus davalar nda savc n n duru malara kat lmas uygulamas kald r lmal Sorun: Kararname tasla n n genel sekreterlikçe gerekçeli bir ekilde yap larak kurula sunulmas, tasla n ilan edilmesi, internet üzerinden ilgili her hakim-savc n n tasla a itiraz edebilmesi, Dairenin ise her iki gereçeyi kar la t rarak tayin ve nakil konusunda karar vermesi konusunun tart lmas : Öneri: Hakim-Savc lar için objektif kriterler nda meslek puan belirlenerek, atamalar n bu puanlara göre yap lmas.(kriterler; hizmet süresi, terfiler, görev yapt bölgeler vs) Yarg tay üyeli i bir süreye ba lanmal ; bu süre 8 yada 12 y l olmal Ek Sorun: Adli kolluk müessesesi en k sa sürede ve en i levsel ekilde uygulamaya konulmal Ek Sorun: Meslek içi e itimler yo unla t r lmal, hakim ve savc lar yönünden seminerlere kat l mda f rsat e itli i sa lanmal Sorun: Hakim ve Savc lar n terfi ve not sistemlerinin gözden geçirilerek hakim-savc üzerinde gereksiz bask arac gibi alg lanan bir tak m uygulamalar n de i tirilmesi (Yarg tay ve Dan tay notu uygulamas n n devam nda yarar bulunup bulunmad, hakim-savc n n kabiliyeti ile hiçbir ba lant s olmayan Yarg tay ve Dan tay dan i geçirme say s n n kald r lmas, yeni terfi esas n n onama-bozma oran ile ili kilendirilmesi, terfilerde, kararda isabet ve olumlu kürsü davran n n öne ç kar lmas ) Öneri: - Not ve i geçirmeye ba l terfi sistemi tamamen kald r lmal Yarg tay üyeli ine seçimde savc lar yönünden meslekteki say sal 42

19 oranlar na göre kontenjan tan nmal Ek Sorun: Yarg tay üyelerinin seçimi, Öneri: - Yarg tay Daire ve üye say s mutlaka artt r larak temyiz yolunun i ler hale getirilmesi Ek Sorun: Kar l ks z çek, yoklama kaça, bakaya, taahhüdü ihlal gibi eylemler suç olmaktan ç kart larak, idari para cezas yla kar lanmas halinde adliyelerin i yükünün azalaca kanaatindeyiz Savc lar n Yarg tay Üyeli ine seçilmesinin önü aç lmal. Bu konuda HSYK artlar ta yan tüm hakim ve savc lar n dosyalar n resen incelemeli. Seçilmeyenlerin neden seçilmedi inin ilgiliye mutlaka bildirilmesi. Bu sayede effafl k ve otokontrolün sa lanmas Sorun: Mahkeme te kilat n n yap s gözden geçirilerek, öncelikle asliye ceza ve sulh mahkemelerinin ceza mahkemesi ad alt nda birle tirilmesi, hakim atamas yap l rken ceza hakimi eklinde yetki ile birlikte atama yap lmas Öneri: - durumuna göre, i i yo un Adliyelerde de i ik i lere bakacak sorgu hakimli i kurulmal ikayete ba l suç say s n n artt r lmas Ek Sorun: Noter, vezneler ve icra dairesi denetimlerinin savc l ktan al nmas. Denetim görevinin Adalet Bakanl kontrolleri taraf ndan yada maliye taraf ndan yap lmas Ek Sorun: cra daireleri için dillendirilen yolsuzluk iddialar n n önüne geçilmesi için dairelerde ve sat salonlar ile ortak kullan m alanlar nda sesli ve görüntülü kay t sisteminin kurulmas Savc stajerleri için soru turma teknik ve yöntemlerine ili kin daha bilimsel ve detayl çal malar, örnek olay çözümlemeleri yap lmal, bu konu ders olarak mutlaka i lenmeli Stajer e itimini yapanlar n mutlaka iyi bir inceleme ve denetim sonunda mesle e kabulünün sa lanmas, yeterlilik ve liyakat unsurunun mutlaka sa lam kriterlere ba lanmas ; en üst seviyede seçicili in sa lanmas Hakim ve savc lar n tayin isteklerinin kar lanmas için HSYK taraf ndan aktif bir çaba gösterilmeli Ba savc lar için 4 y lda bir HSYK taraf ndan resen de erlendirme yap larak, performans dü ük olanlar bu görevden al nmal Sorun: Hakim ve Savc lar n stajda yeterli e itimi alamamas ve donan m eksikli i Öneri: - Hakim ve Savc adayl n n daha etkin olabilmesi için, staj döneminin k sa tutularak, hakim ve savc yard mc s olarak yetkilendirilmeleri Bölge sistemi çe itlendirilmeli, adaletin sa lanmas na yönelik olarak bölge puanlar belirlenmeli. Bu bak mdan çal mas yürütülen 9+1 sistemi desteklenmeli Yarg tay n içtihat mahkemesi haline dönü türülmesi gerekir Ek Sorun: Hakim ve savc lar için y pranma hakk tan nmal San n savunmas al nmadan da, delil yoklu u durumunda san n yoklu unda beraat karar verilmesi uygulamada mümkün k l nmal ahsi dava yolunun yeniden hayata geçirilmesi Yakalamal evraklarda, yakalamaya esas dosyadaki tüm belgelerin uyap üzerinden yakalayan birimce görülebilmesi Staj yap lan yerlerde talimat bürosu, kabahatler bürosu ve muhabere bürosu gibi bölümlerde çal t r labilir, buralarda stajerlere stajerlere imza yetkisi verilebilir; bu sayede hem stajerin yeti mesi, hem de i yüküne katk lar sa lanm olur Yarg taydan geçirilmesi gereken toplam i say s n n kald r lmas ; 43

20 Yarg tayca her dosya için verilecek de erlendirilme notunun kald r lmas ; bunun yerine ba ar n n sadece onama ve bozma oran na göre yap lmas. - Müfetti lerin denetimler s ras nda hakim-savc n n onurunu k racak ekilde di er kurum amirleri ile görü erek belge olu turulmas uygulamas na son verilmesi; varsa bir eksiklik yada hata nedeniyle görü bildirenlerin tan k olarak ifadelerine ba vurulmas. Böylece, denetimin yasal zemine çekilmesi. - Staj döneminde savc, hakim ayr m staj n ba ndan itibaren yap lmal, hukuk ve ceza hakim adayl eklinde de stajda da ayr m yap lmal. - Stajer i i yo un olan il ve a r ceza merkezleri yan nda belli dönemlerde ilçe adliyelerinde de görev yaparak uygulamay daha yak ndan tan mal. Ek Sorun: Yarg birli i sa lanmal, bu kapsamda askeri Yarg tay kald r lmal, yetki Yarg tay dairesine ba lanmal, AY M ve askeri yarg adli yarg ya entegre edilmeli. - Savc stajerlerinin müracaat savc l ndaki e itim süreleri uzat lmal, savc gözetiminde ifade almalar ve baz i lemler yapmalar sa lanmal ; sadece gözlemci olarak de il, uygulay c olarak yarg sal sisteme katk lar sa lanmal d r. - nfaz hukuku yönünden staj döneminde yeterli e itim olmad ndan, bu eksikli in giderilmesi. - Staj döneminde savc adaylar n n otopsiye gitmesi, cezaevini yeterince tan mas, stajlarla ilgili bir savc n n görevlendirerek faaliyetleri koordinasyonunun sa lanmas. - Adalet akademisinde yap lan e itimler teorik boyutta kalmakta olup, daha ziyade uygulamada kar la acak problemlere haz r olunmas için uygulama e itiminin yo unla t r lmas. Mesleki yönetim anlay ba l yla bir ders mutlaka olmal. - Mesleki davran ekillerinin objektif kriterlerle incelenerek ders olarak sunulmas - Yarg tay üyelerinin say s 400 e, Dan tay Üyelerinin say s 200 e artt r lmal. Hakimlerde oldu u gibi Savc larda da Ba savc sicilinin tamamen kald r lmas. - Stajyerlerle ilgilenecek hakim ve savc görevlendirilerek, refakaten staj yöntemi uygulamaya konmal. - Birinci s n f hakim ve savc lar talepleri halinde alt bölgelere atanabilmeli. Üst bölgeye hak kazan hakim ve savc n n alt bölgeleri talep edebilmeleri sa lanmal. - Mesleki yönetim ve etik davran kurallar na uygunluk bir terfi kriteri olarak al nmal. - Bölge s n fland r lmas nda söz konusu adliyenin i yükünün kriter olarak al nmas. - Ba savc ve Mahkeme Ba kan performans kriterleri ayr düzenlenmeli; ayr ca, görev yap lan yerdeki hakim ve savc lar n ünvanl lar için performans de erlendirmesi yapmalar sa lanmal. Ek Sorun: Büyük adliyelerin ü yükü ve dosyalar n muhafaza güçlü ü, 3 ayda bir yap lan yaz malar n art rd i yükünün ve hizmet kayb n n da dikkate al narak faili meçhul dosyalar n savc n n denetiminden geçtikten sonra kolluk birimlerine gönderilmesi ve orada muhafaza edilmesi. Uyap entegrasyonu sayesinde denetimde sorun olmayacakt r. - Zorunlu müdafilik ve zorunlu vekillik uygulamas na son verilerek, a r cezal k suçlar ile tutuklamaya sevk durumu hariç, bu konuda soru turmada savc ya, ko u turmada hakime takdir hakk tan nmal d r. 44