ÜNİTE. ACİL YARDIM VE KURTARMA ÇALIŞMASI Yrd. Doç. Dr. Gülçin AVŞAR İÇİNDEKİLER HEDEFLER ACİL AMBULANSLARINDA KULLANILAN EKİPMANLAR

Transkript

1 HEDEFLER İÇİNDEKİLER ACİL AMBULANSLARINDA KULLANILAN EKİPMANLAR Giriş Sedyeler İmmobilizasyon Ekipmanları Kalp ve Solunum Destek Ekipmanları Setler Acil Mudahale Çantası Kişisel Güvenlik Malzemeleri Diğer Ekipmanlar ACİL YARDIM VE KURTARMA ÇALIŞMASI Yrd. Doç. Dr. Gülçin AVŞAR Bu üniteyi çalıştıktan sonra; Acil ambulanslarında bulunması gereken ekipmanların neler olduğunu öğrenebilecek, Acil ambulanslarında bulunması gereken ekipmanların niteliklerini kavrayabileceksiniz. ÜNİTE 5

2 GİRİŞ Ambulanslar; hasta veya yaralıyı olay yerinden taşımaya uygun olarak üretilmiş acil yardım uygulamak amacıyla malzeme ve ekipmanla donatılmış, uyarı sistemleri ve haberleşme aygıtları bulunan özel olarak dizayn edilmiş araçlardır. Acil ambulanslar her türlü acil durumda, olay yerinde ve ambulans içerisinde hastaya/ yaralıya acil müdahale yapılabilecek teknik ve tıbbi donanıma sahip kara aracıdır. Ambulansların iç donanımı ambulans çeşitlerine göre değişir. Bu donanım, yönetmeliklerle standart duruma getirilmiştir. Ambulanslar içerisinde yer alan personelin çalıştığı araç ile ilgili özelikleri bilmesi hasta/ yaralı güvenliği açısından gereklidir. Hastanın/yaralının güvenli bir şekilde hastaneye ulaştırılması ve nakil sırasında acil bakım uygulamak hastanede uygulanacak tedavinin etkinliğini önemli ölçüde etkiler. Bu yüzden ambulansta bulunan tüm ekipmanın eksiksiz her an kullanıma hazır bulundurulması gerekir. Ambulansta bulunan malzemeler; nöbetçi olan personel tarafından her gün düzenli olarak kontrol edilmeli, eksik malzemeler tamamlanmalı, tarihi geçmiş malzemeler için tutanak tutulmalı ve bozuk malzemelerin onarımı için teknik destek ekibinden yardım alınmalıdır. Ayrıca ambulans içerisindeki malzemeler ani hareketlerle sağlık personeli üzerine düşerek yaralayabilir. Bu nedenle ambulans içindeki tüm ekipmanlar güvenli ve sağlam bir şekilde monte edilmelidir. SEDYELER Ana Sedye Hafif bir alüminyum alaşımından iskeleti oluşturulmuş olan ve hasta transportunda yaygın olarak kullanılan sedye türüdür. Ana sedye, ambulans içerisinde sedye platformu üzerinde sabitlenmiş bir şekilde durur. Kullanım sırasında kilit sistemi açılarak platform sayesinde ambulans dışına çıkarılır. Sedye platformu sedyenin rahatlıkla indirilip bindirilmesini sağlar. Aynı zamanda kötü yol şartlarında hasta veya yaralının sarsılmadan taşınmasına yardım eder. Şekil 5.1. Ana sedye Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 2

3 Standart ana sedye gövdesi katlanabilir ayaklar, kilitlenebilir tekerlekler, yükseklik ayarlı baş tarafı ve ayak kaldırma, kılavuz tekerlekler, açılabilir yan koruyuculardan oluşur. Bunlara ilave olarak arka ve ön frenleme/kilit sistemi, yumuşak sedye minderi, üç adet emniyet kemeri ve bir adet omuz emniyet kemeri mevcuttur. Ana sedyenin özellikleri: Kilit mekanizması sayesinde ambulansa kolayca sabitlenebilir. Kilitlenebilir arka tekerlek mevcuttur. Tek kişi tarafından ambulansa yüklenip indirilebilir. Baş kısmı ve yan korkulukları ayarlanabilir. Çarpma ve darbelere karşı desteklenmiş olduğundan dayanıklıdır. Ayarlı kolu sayesinde sedye açık olarak yere 0 pozisyonunda yatırabilir. Üç adet hasta sabitleyici emniyet kemeri mevcuttur. Her ay metal ve plastik parçalar temizlenip kurulanmalıdır. Hareketli parçalar da yağlanmalı ve fazla yağlar temizlenmelidir. Transport sırasında hastanın rahat etmesini sağlamak için ana sedyenin sırtlığı kademeli olarak ayarlanabilir. Kombinasyon (Sandalye) Sedye Alüminyum iskelet üzerine plastik malzeme kullanılarak üretilmiştir. Düz sedye şeklinde ayarlanabildiği gibi tekerlekli sandalyeye de dönüştürülebilmektedir. Şekil 5.2. Kombinasyon sedye Bilinci açık hastaların taşınmasına uygundur. Katlanabildiği ve tek kişi tarafından da taşınabildiği için ambulans içinde muhafazası kolay ve kullanışlı bir sedye türüdür. Gövdeye tespit edilmiş olan katlanabilir tutma kolları, katlanabilir tekerlekler, kilit sistemi ve üç adet emniyet kemeri bulunur. Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 3

4 Kombinasyon (sandalye) sedyenin özellikleri: Sertleştirilmiş özel alüminyumdan imal edilmiştir. Üç adet hasta sabitleyici emniyet kemeri vardır. Yatan ve oturan hastayı taşıyabilmek amacı ile tasarlanmıştır. Kullanılmadığı zamanlarda genellikle ambulansın sağ ya da sol panelinde ambulansa monte edilmiş ve katlanmış şekilde özel bölmesine konulabilir. Şekil 5.3. Kombinasyon sedyenin araç içindeki konumu Vakum Sedye İç polisten granülleriyle dolu, dışı PVC kaplı torba biçiminde üretilmiş bir sedye türüdür. Bir pompa aracılığıyla içindeki hava vakumlandığında hastanın vücut şeklini alarak sertleşir ve tüm vücudu sarar. Böylece hastanın/yaralının tüm vücudu sabitlenmiş olur. Ayrıca vakum sedyenin tutma yerleri ile fazla kişinin taşıması sağlanabilir. Vakum sedye spinal travma şüphesi veya tanısı olan hastalarda ideal taşıma sedyesidir. Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 4

5 Şekil 5.4. Vakum Sedye Vakum sedye spinal travma şüphesi veya tanısı olan hastalarda ideal taşıma sedyesidir. Vakum sedyenin özellikleri: Multi travmalı yaralılar için, güvenli ve emniyetli taşıma sağlamaktadır. X-ray ışınları geçirgen olduğundan sedyeden çıkarmaya ihtiyaç olmadan gereken radyografilerin yapılmasına olanak sağlar. Çift yönlü pompası bulunmaktadır. Pompa ile sedye içindeki hava çekildiğinde pozisyonuna uygun olarak, yaralının vücudunu yumuşak bir şekilde sarıp tespit eder. Bu sayede taşıma sırasında yaralının zarar görmesi önlenmiş olur. Kolayca katlanarak muhafaza edilebilir. Alkol, sabunlu su ve sıvı dezenfektanlarla kolayca temizlenebilir. Faraş (Kaşık)Sedye Faraş sedyede hastanın boy uzunluğunun ayarlanmasını sağlayan bir kilit sistemi bulunmaktadır. Tamamı hafif alüminyum alaşımdan üretilmiştir. Bir aktarma sedyesi olan faraş sedyenin üzerinde hastalar uzun süre taşınmaz. Faraş sedye hastanın bulunduğu yerden sarsmadan, hareket ettirmeden alınmasını ve ana sedyeye taşınmasını sağlar. Boyun, omurga ve pelvis travmalarında kullanımı uygundur. Faraş sedye, ambulans içerisinde genellikle, arka kapağın ön kısmına monte edilmiş olarak durur. Her kullanımdan sonra özellikle bağlantı noktaları ve sabitleme kemerleri kontrol edilir. Faraş sedye kullanıldıktan sonra bulunduğu yere tekrar sabitlenir. Şekil 5.5. Faraş sedye Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 5

6 Faraş sedyenin özellikleri: Yerde yatan hastanın/ yaralının sarsılmadan pozisyonunu koruyarak yerden kaldırılabilmesi için tasarlanmış sedye modelidir. Her iki taraftan ikiye ayrılabilmekte, ayarlanabilmekte ve sabitlenebilmektir. Üç adet hasta sabitleyici emniyet kemeri bulunmaktadır. Sırt Tahtası (Spine Board-Omurga Tahtası) Plastik ya da ahşaptan imal edilmiş olan sırt tahtası hastanın baş, boyun, gövde eksenini düz olarak taşımak için uygun bir sedye türüdür. Yarım ve tam boy olarak iki boyda üretilmiştir. Darbelere ve yanmalara karşı korumalı özel maddeden yapılmıştır. Yanlarda, ön ve arka tarafta hastanın kolayca taşınmasını sağlayan el tutma boşlukları vardır. Deniz yüzeyindeki kurtarmalarda çok etkilidir. Şekil 5.6. Sırt Tahtası Ambulans içerisinde genellikle sağ ya da sol üst duvara monte edilmiş şekilde bulunur. Bazı ambulans tiplerinde sedye platformu altında veya özel bölmesinde yer alabilir. Şekil 5.7. Sırt tahtasının ambulans içindeki konumu Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 6

7 İMMOBİLİZASYON EKİPMANLARI Traksiyon (Germe) Ateli Traksiyon, bir vücut uzvunu belli bir yöne doğru çekme işlemidir. Traksiyon, bir vücut uzvunu belli bir yöne doğru çekme işlemidir. Traksiyon; uzun kemiklerin diafiz kırıklarında kemik uçlarını karşı karşıya getirip, uygun atellemeyi sağlamak için en etkili yoldur. Traksiyon ateli femor diyafiz kırıklarında ciddi ağrı, şişlik ve deformitelerde uygulanır. Genellikle ambulans içerisinde KED (Kendrick Extrication Device) yeleği ile yan yana bulunur. Şekil 5.8. Traksiyon ateli Havalı (Şişme) Atel Karşı basınçlı atellerin en yaygın kullanılan, şekillendirilmiş, şişirilebilir ve plastik atellerdir. Yaralı bölgeye eşit temas sağlayacağı için ekstremiteye etkin müdahale imkânı ve yaralıya büyük rahatlık sağlar. Havalı ateller sıcak ve soğuktan etkilenir. Bu nedenle sıcaklık çok değişirse atel içindeki hava basıncıda değişir. Şekil 5.9. Havalı ateller Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 7

8 Vakum Atel Vakum ateller; içleri polistyrene granüller ile dolu, ince, yassı, dikdörtgen torbalardır. Atel içerisindeki granüller ve hava birarada olduğunda vakum atel istenilen şekli alabilir. Atele istenilen şekil verildikten sonra atel içindeki hava bir pompa yardımı ile boşaltılır. Bu uygulama atelin içindeki maddelerin bir katı yığını haline getirerek ateli sertleştirir. Sonuç olarak sertleşen atel yaralı bölgeyi istenilen şekilde stabilize eder. Alüminyum Atel Şekil 5.10.Vakum ateller Kolaylıkla şekil verilebilen alüminyum atel, iyi cins alüminyumun her iki yüzeyinin 3 mm plastizot madde kaplanması ile üretilmiştir. Hemen hemen tüm atelleme uygulamalarında kullanılabilecek bir ekipmandır. Travmalı ekstremiteye göre kesilerek veya katlanarak uzunluğu ayarlanabilir, istenilen şekil verilebilir. Alüminyum ateller makasla kesilebilir özelliğine sahip olduğundan istenilen ölçüde kesilip parmak sabitlemelerinde kullanılabilir. Şekil Alüminyum ateller Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 8

9 Karton Atel Karton ateller tek kullanımlık olup, çeşitli boyları bulunmaktadır. Tüm ekstremitelerin sabitlenmesinde kullanılabileceği gibi yeni nesil ürünler zamanda baş ve boyun sabitleme yastığı yerine kullanabilecek yapıya sahiptir. Pelvis Kemeri Pelvis kırıkları şiddetli travma nedeniyle oluşur. En sık motorlu taşıt kazaları ve yüksekten düşmeler sonucu görülür. Bu tür kazalarda görülen pelvis kırıklarında pelvis kemeri kullanılabilir. Diğer Sabitleyiciler Karton ateller tek kullanımlıktır. Travmalı hasta/yaralılarda uygulanan sabitleme malzemelerine destek olarak, sert atellerin kullanımında, atelin ekstremiteye ve/veya ekstremitenin vücuda sabitlenmesi için üçgen bandaj, kravat bandaj, sargı bezi, kendinden yapışkanlı sargı bezi ve flaster diğer sabitleyiciler olarak değerlendirilebilir. Boyunluk Boyunluk; baş, boyun veya spinal travması /travma şüphesi olan hastalarda servikal omurları ve spinal sinirleri basıdan korumak ve stabilizasyonu sağlamak amacıyla kullanılan bir ekipmandır. Şekil Boyunluk KED Yeleği (Kendrick Extrication Device) Boyun ve omurga travması varlığında veya travmadan şüphe edilen durumlarda, hasta/yaralının baş, boyun ve gövde omurlarının sabitlenmesi için tasarlanmıştır. Yatay esnekliği ve dikey sertliği ile omurganın immobilizasyonu için kullanılan özel bir kurtarma yeleğidir. Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 9

10 Örnek Acil Ambulanslarında Kullanılan Ekipmanlar Bu ekipman kaza yapmış bir aracın içinde bulunan oturur pozisyondaki hastanın/yaralının güvenli bir şekilde sabitlenmesi, çıkarılması ve travma tahtasına aktarılması için kullanılır. KED yeleğinin içinde yer alan bükülmez metaller sayesinde hem başı hem de gövdeyi daha iyi kavrar. Şekil KED yeleği KALP VE SOLUNUM DESTEK EKİPMANLARI Sabit ve Portatif Oksijen Tüpü Acil ambulanslarında portatif ve sabit iki oksijen destek ünitesi olmalıdır. Cihazın oksijen temin etme kapasitesi 2 ile 15lt/dk akım aralığında olmalıdır. Oksijen tüpünün nemlendirme kaynağı olmalıdır. Erişkin, çocuk ve bebekler için değişik boylarda oksijen maskeleri ve değişik boylarda nazal kanüller bulunmalıdır. Ambulans içerisindeki oksijen tüpleri, sabitlenmiş bir şekilde bulunmalıdır. Aksi durumda araç hareket hâlinde iken hareket ederek hastayı veya sağlık personelini yaralayabilir. Hastaya/ yaralıya oksijen vermek için kullanılan basit oksijen maskeleri tek kullanımlık olduğundan kullandıktan sonra atılıp, eksik olan malzeme hemen tamamlanmalıdır. Oksijen sistemi ve manometrelerin dezenfeksiyonu, solüsyonla nemlendirilmiş bir bez ile iç ve dış olmak üzere tüm yüzeyi silinerek sağlanmalıdır. Sabit oksijen sisteminde bulunan su haznesi hazırlanan solüsyonla temizlendikten sonra bol su ile yıkanmalı ve uygun miktarda distile su ile doldurulmalıdır. Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 10

11 Transport Ventilatör Cihazı Acil yardım ambulanslarında birer adet transport ventilatör cihazı bulunmalı ve erişkin pediatrik kullanıma uygun basınca ayarlanabilmelidir. Ambulans içerisindeki oksijen tüpleri, sabitlenmiş bir şekilde bulunmalıdır. Her nöbet devir teslimi sırasında ventilatörün açma/kapama düğmesi kullanılarak çalışıp çalışmadığı kontrol edilmelidir. Ayrıca ventilatörün tüm bağlantıları hemen uygulama yapmaya hazır şekilde düzenli olarak bulundurulmalıdır. Ventilatör seti, disposable olarak kullanılmalı ve her kullanımdan sonra yerine yenisi konulmalıdır. Ventilatörlerin dış yüzeyleri, günlük olarak su ve deterjanla temizlenip; daha sonra uygun dezenfektan ile dezenfekte edilmelidir. Ekran, panel vb. hassas yüzeyler ise tercihen %70`lik alkol veya alkol bazlı hızlı yüzey dezenfektanı (sprey şekli) ile dezenfekte edilmelidir. Defibrilatör Acil yardım ambulanslarında birer adet defibrilatör bulunur. Defibilatörün özellikleri; Otomatik ve manüel kullanılabilmelidir. Hata otomatik uyarı sistemi olmalıdır. Şarj edilebilir olmalıdır. 12 derivasyon EKG gösterimi olanlar tercih edilmelidir. Ventriküler fibrilasyon ve ventriküler taşikardi uyarı alarmı olmalıdır. Çıktı alınabilmeli ya da hafıza kaydı olmalıdır. Oksijen saturasyon göstergesi olmalıdır. Mümkün olduğunca hafif ve kolay taşınabilir olmalıdır. Her nöbet devir teslim sırasında defibrilatörün çalışıp çalışmadığı ve bataryasının dolu olup olmadığı kontrol edilmelidir. Batarya her zaman dolu olarak bulundurulmalıdır. Kontrol sırasında pediatrik kaşıklar unutulmamalıdır. Kaşıkların üst kısmındaki yetişkin aynaları çıkarıldığında pediatrik kaşık aynalarına ulaşılır. Defibrilatörün kaşıkları kesinlikle jelli bırakılmamalıdır. EKG elektrotları cihaza takılı olmalı ve müdahaleye hazır hâlde bulunmalıdır. Her kullanımdan sonra dezenfektan ile nemlendirilmiş bir bezle tüm yüzeyi silinmelidir. Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 11

12 Şekil Defibrilatör, ventilatör ve oksijen bağlantılarının ambulans içindeki konumu Sabit Vakum ve Portatif Aspiratör Acil yardım ambulanslarında birer adet sabit vakum ve portatif aspiratör bulunur. Aspirasyon ünitesi; aspirasyon tüpünün ucunda en az 30lt/dk hava akımı sağlayacak ve tüp klampe edildiğinde 300 mmhg basınçta vakum oluşturabilecek kadar kuvvetli olmalıdır. Ayrıca çocuk ve bebeklerde kullanmak için emme gücü ayarlanabilir olmalıdır. Portatif aspiratörün ise çekiş gücü en az 0,5 bar ve en az 500 cc lik sıvı atık kabı olmalıdır. Acil yardım ambulanslarında birer adet üç farklı boyda aspirasyon kateteri bulundurulmalıdır. Aspirasyon işleminde tek kullanımlık aspirasyon kateterleri kullanılır. Kullanımın ardından aspiratör kapatılır ve malzemeler aspiratör çantasına yerleştirilir. Çalışma prensiplerine uygun olarak belirli aralıklarla kalibrasyonu yaptırılmalıdır. Her nöbet devir sırasında bir miktar su çekerek aspiratörlerin çalışıp çalışmadığı kontrol edilmeli ve bağlantı hortumlarında atık varsa temizliği yapılmalıdır. Temizliği için atık kabı önce su ile daha sonra uygun dezenfektan ile yıkanıp ve kurulanmalıdır. Canlandırma Ünitesi Portatif aspiratörün çekiş gücü, en az 0,5 bar ve en az 500 cc lik sıvı atık kabı olmalıdır. Canlandırma ünitesinde; balon valf maske seti, laringoskop seti, entübasyon tüpleri, havayolu tüpü, oro/nazofaringeal kanüller bulunur. Acil yardım ambulanslarında yer alan hava yolu ekipmanları, her yaş grubundan hastaya acil yardım uygulamaya olanak sağlayacak şekilde olmalıdır. Ayrıca bu ekipmanlar yeterli sayıda olmalı ve bir listesi oluşturulmalıdır. Balon-valf maske setindeki maske erişkin ve pediatrik hastalar için ayarlanabilir olmalıdır. Ayrıca maske şeffaf malzemeden yapılmış olmalı ve rezarvuarı da bulunmalıdır. Laringoskop ise paslanmaz metal veya dayanıklı sert plastikten yapılmış olmalıdır. Şarjlı veya pilli olabilir. Her kullanım sonrası parçaları birbirinden ayrılarak akan suyun altına tutulmalı ve mekanik temizliği yapılmalıdır. Daha sonra yüksek düzey dezenfeksiyon yapan solüsyonda bekletilerek ardından yıkanmalıdır. Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 12

13 SETLER Hasta Muayene Seti: Hasta muayene ekipmanları içinde erişkin ve çocuklar için değişik boylarda tansiyon aleti (sabit ve portatif), steteskop, kalem ışık kaynağı, termometre (düşük ısı ölçebilen kapasiteli) ve glikometre olması gerekir. Acil Doğum Seti: Acil doğum setinin içinde cerrahi maske, kordon klempi veya umblikal flaster, havlu, steril eldiven, bebek battaniyesi, büyük plastik torba ve puar bulunması gerekir. Yanık Seti: Yanık seti içerisinde bulunan malzemeler, yanık dokunun enfeksiyon kapmasını önleyecek pansuman ve sargı bezleri içermektedir. Yanık seti içerisinde, alüminyum yanık battaniyesi, yanık sargısı ve kompresler veya yanık jeli bulunur. Ayrıca setin içerisinde vücut ısısını koruyacak örtüler bulunur. ACİL MÜDAHALE ÇANTASI Acil çantası içindeki malzemeler her nöbet devir teslimi sırasında kontrol edilmelidir. Acil müdahale çantası, hasta yanına gidildiğinde gereken bütün malzemeleri içinde bulunduran çantadır. Araçta birden fazla çanta yerine tek müdahale çantasının olması akut gelişen durumlara karşı hazırlıklı olmak için önemlidir. Soğuk havalarda acil çantası içerisinde yer alan ilaçların bozulma ve donma tehlikesine karşı istasyona alınmalı ve vakaya çıkarken ambulansa götürülmelidir. Kesinlikle acil müdahale çantası vakaya giderken istasyonda unutulmamalıdır. Eğer araçta motor ve aküden bağımsız otomatik ısıtma cihazı (vebosta) varsa kullanım önerileri dikkate alınarak çalıştırılır. Bu şekilde araç iç kabin ön ve arka sıcaklığı istenen düzeyde olacağından çantanın taşınması gerekmez. Aynı zamanda tüm sedyeler ve diğer malzemelerde (O 2 nemlendiricileri, IV sıvılar vb.) istenen sıcaklıkta olur. Şekil Acil müdahale çantası Acil müdahale çantasını taşımak, sağlık personeli için en önemli sorunlardan biridir. Bu yüzden çantanın taşımaya uygun yapıda olması gerekir. Tüm medikal malzemeler ayrı ayrı gözlerde olmalı ve müdahale sırasında malzeme arayarak zaman kaybedilmemelidir. Ayrıca olay yerinde çamurlandı ya da ıslandı ise içerisindeki malzemeler değiştirilerek çanta temizliği yapılmalıdır. Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 13

14 KİŞİSEL GÜVENLİK MALZEMELERİ Acil ambulanslarında müdahalede bulunan personelin kendini koruması için eldiven, gözlük, önlük, maske, eller ve aletler için dezenfektan solüsyonlar olmalıdır. Ayrıca kask, koruyucu gözlük, koruyucu ve reflektif materyalden yapılmış giysiler, el feneri, keskin ve batıcı cisimler için atık kutusu olmalıdır. DİĞER EKİPMANLAR Acil ambulanslarında bulunan diğer ekipmanlar ise tablo 1. de verilmiştir. Tablo 1. Diğer ekipmanlar Diğer Ekipmanlar Oksimetre* Diagnostik set (otoskop,oftalmoskop,rinoskop) Serum askısı Enjektör Pompası Kalp Monitörü* Isı İzolasyonlu Kap Muhtelif boyda idrar sondası ve torbası Muhtelif ölçüde enjektör Kan Şekeri Ölçüm Cihazı Kapnomerti* Temel tıbbi malzeme çantası (yüzük kesme makası, turnike, steril spanç, kompres, kanama durdurucu materyal, sargı bezi, elastik bandaj ve plaster içermeli) Serum seti, kelebek set, intraketler, intraosseöz girişim malzemesi Personel görev kıyafeti (Yansıtıcılı) Cenaze torbası (*) İşaretli cihazlar içerisinde bütünleşik ise ayrıca istenmez. Sayı 1 Adet 1 Adet 2 Adet 1 Adet 1 Adet 1 Adet 1 Adet 10 Adet 1 Adet 1 Adet** 1 Adet 5 Adet 3 Adet 2 Adet (**) Kullanıcıların isteğine bağlı olarak bulundurulabilir. Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 14

15 Özet Acil Ambulanslarında Kullanılan Ekipmanlar Acil ambulanlarında kullanılan ekipmanlar sağlık personelinin olay yerinde hastaya/yaralıya mudahale edebilmesini ve sağlıklı koşullarda nakil edilmesini sağlayan gereçlerdir. Bu malzemeler mekanik olarak hem kullanımının kolay olması hem de vakanın durumuna göre en uygun biçimde çeşitlilik arz etmesi gerekir. Acil ambulanslarında kullanılabilecek malzemelerin ambulansda bulundurulmasının yanı sıra, bu malzemelerin her daim kullanıma hazır ve yerinde olması da çok önemlidir. Eksilen malzemelerin mümkün olan en kısa sürede tedarik edilmesi, kullanılan malzemelerin uygun şekilde temizlenmesi ve yerine konulması hızlı ve etkin mudahale için son derece önem taşır. Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 15

16 DEĞERLENDİRME SORULARI I. Traksiyon ateli II. Defibilatör III. Yanık seti IV. Doğum seti V. Ana sedye 1. Yukarıdakilerden hangisi acil ambulanslarında bulunan ekipmanlardan biridir? a) I ve II b) II ve VI c) I, III ve V d) II, III, IV ve V e) I, II, III, IV ve V 2. Aşağıdakilerden hangisi bir pompa aracılığıyla hastanın vucüt şeklini alarak sertleşip, hastanın tüm vucudunu saran bir sedye türüdür? a) Faraş sedye b) Kombinasyon sedye c) Vakum sedye d) Sandalye sedye e) Transferli ana sedye 3. Aşağıdakilerden hangisi vakum sedyenin özelliklerinden biri değildir? a) Vakum sedye spinal travma şüphesi veya tanısı olan hastalarda ideal taşıma sedyesidir. b) Multi travmalı yaralılar için, güvenli ve emniyetli taşıma sağlamaktadır. c) X-ray ışınları geçirgen olduğundan sedyeden çıkarmaya ihtiyaç olmadan gereken radyografilerin yapılmasına olanak sağlar. d) Sertleştirilmiş özel alüminyumdan yapılmıştır. e) Pompa ile sedye içindeki hava çekildiğinde yaralının pozisyonuna uygun olarak vücudu sarar. I. KED yeleği yatay sertliği ve dikey esnekliği ile omurganın immobilizasyonu için kullanılan özel bir yelektir. II. Ana sedye içi polisten granülleriyle dolu,dışı da PVC kaplı torba biçiminde üretilmiş bir sedyedir. III. Boyun ateli, ense ve çeneyi tamamen desteklemelidir. 4. Yukarıdaki acil yardım ambulans ekipmanları ile ilgili ifadelerden hangisi doğrudur? a) Yalnız I b) Yalnız III c) I ve II d) II ve III e) I, II ve III Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 16

17 5.Aşağıda verilen acil ambulanslarında bulunan ekipmanlardan hangisinin sayısı yanlış verilmiştir? a) 1 adet- üç farklı boyda aspirasyon kateteri b) 1 adet -Isı izolasyonlu kap c) 10 adet- muhtelif ölçüde enjektör d) 5 adet-cenaze torbası e) 1 adet- kan şekeri ölçüm cihazı 6.Aşağıdakilerden hangisi faraş sedyenin özelliklerinden biri değildir? a) Kilitlenebilir klavuz tekerlekleri vardır. b) Hafif aliminyum alaşımdan üretilmiştir. c) Boyun, omurga ve pelvis travmalarında kullanımı uygundur. d) Her iki taraftan ikiye ayrılabilmektedir. e) Üç adet hasta sabitleyici emniyet kemeri vardır. 7. Aşağıdakilerden hangisi acil ambulanslarında bulunması gereken kalp ve solunum destek ekipmanlarından biri değildir? a) Portatif oksijen tüpü b) Portatif aspiratör c) Eksternal pace özelliği olan defibilatör d) Transport ventilatör cihazı e) Laringoskop seti 8. Aşağıdakilerden hangisi acil ambulanslarında kullanılan defibilatörün özelliklerinden biri değildir? a) 6 derivasyon EKG gösterimi olmalı. b) Otomatik ve manüel kullanılabilmeli. c) Oksijen saturasyon göstergesi olmalı. d) Hata otomatik uyarı sistemi olmalıdır. e) Şarj edilebilir olmalıdır. I. Vakum atel II. Alüminyum atel III. Karton atel 9. Yukarıdakilerden hangisi acil ambulanlarında kullanılan atel çeşitlerinden biridir? a) Yalnız I b) Yalnız II c) I ve III d) I ve II e) I, II ve III Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 17

18 10. Aşağıdakilerden hangisi acil ambulanslarında bulunan immobilizasyon ekipmanlarından biri değildir? a) Pelvis Kemeri b) Traksiyon Oteli c) KED Yeleği d) Boyunluk e) Transport Ventilatör Cihazı Cevap Anahtarı 1.E, 2.C, 3.D, 4.B, 5.D, 6.A, 7.C, 8.A, 9.E, 10.E Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 18

19 YARARLANILAN VE BAŞVURULABİLECEK DİĞER KAYNAKLAR Ekşi, A. (2004). Vakum Ateller ve Karşı Basınçlı Ateller, Ünlüoğlu İ.(Eds.).Hastane Öncesi Acil Bakımda Kullanılan Sabitleme Ekipmanları. 1. Baskı, Eskişehir: Osmangazi Üniversitesi Basımevi. Sofuoğlu, T. Erol, O. Topaçoğlu, H. (2009). Ambulans Ekipleri Standardizasyonu, 1. Baskı, İzmir: Neşa Ofset. Ekşi, A. (2005).Ambulans Kullanımı, 1. Baskı, Ankara: UBL Yayınları. Tabak, R.S. Somyürek, İ.H. (2008). Hemşireler için Temel İlk Yardım ve Acil Bakım, Ankara: Palme Yayıncılık. Sezgin, M. (2016). Ateller, Özel, G., Akbuğa, Özel, B., Özcan, C. (Eds.). İlk ve Acil Yardım Teknikerliği-Paremedik, Ankara: Güneş Tıp Kitabevleri. Sarugan, M. (2016). Ambulans Sedyeleri, Özel, G., Akbuğa, Özel, B., Özcan, C. (Eds.). İlk ve Acil Yardım Teknikerliği-Paremedik, Ankara: Güneş Tıp Kitabevleri. Milli Eğitim Bakanlığı (2011). Acil Sağlık Hizmetleri, Ambulanslar, Ankara mtegm.meb.gov.tr (Erişim tarihi: ) Cömert F. (2011). Ambulans ve Ambulanslarda Kullanılan Malzemeler ile Ambulanslarda Müdahalelerde DAS Uygulamaları, 7. Ulusal Sterilizasyon Dezenfeksiyon Kongresi. Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 19