ÜNİTE TIBBİ DÖKÜMANTASYON İÇİNDEKİLER. Yrd. Doç. Dr. KÜBRA GÖKALP HEDEFLER TIBBİ SEKRETERLİK, SAĞLIK EKİBİ İÇİNDEKİ YERİ

Transkript

1 TIBBİ SEKRETERLİK, SAĞLIK EKİBİ İÇİNDEKİ YERİ İÇİNDEKİLER Tıbbi Sekreterlik Tıbbi Sekreterliğin Tanımı ve Önemi Tıbbi Sekreterliğin Tarihsel Gelişimi Tıbbi Sekreterlerin Çalışma Alanları ve Çeşitleri Tıbbi Sekreterlerin Görevleri Tıbbi Sekreterlerin Hak ve Sorumlulukları Meslek Elemanlarında Aranan Özellikler Tıbbi Sekreterlerin Sağlık Ekibi İçindeki Yeri TIBBİ DÖKÜMANTASYON Yrd. Doç. Dr. KÜBRA GÖKALP HEDEFLER Bu üniteyi çalıştıktan sonra: Tıbbi sekreterlik tanımını yapabilecek, Tıbbi sekreterlerin çalışma alanları ve çeşitlerini öğrenebilecek, Tıbbi sekreterlerin görevlerini, hak ve sorumluluklarını kavrayabilecek, Tıbbi sekreterlerde aranan özelliklerini öğrenecek, Tıbbi sekreterlerin sağlık ekibi içindeki yerini açıklayabileceksiniz. ÜNİTE 13

2 GİRİŞ Günümüzde birey ve toplumun sağlığa verdiği önem, sağlık hizmet sunumunda kaliteli hizmet beklentisini de artırmıştır. Kaliteli hizmet sunumu eğitimli uzman kişilerle mümkündür. Bunun için sadece hekimlerin, hemşirelerin ve diğer sağlık personellerin değil sağlık personeline yardımcı ve destek hizmetleri sağlayan personellerin de profesyonel olmaları gerekmektedir. Hastanelerde otomasyon, veri kayıt girişleri gibi bilgisayarla yürütülen işlemler için genellikle bu alanda sertifika sahibi kişiler çalıştırılmaktadır. Ancak hastanelerin sağlık hizmeti veren kurumlar olması ve tutulan kayıtların tıbbi terminoloji bilgisini gerektirmesi nedeniyle, tıbbi sekreterlik ve dengi okullardan mezun olmuş ve tıbbi sekreter unvanı almış sağlık personelinin çalıştırılması uygun görülmektedir. Tıbbi sekreterler tıbbi dokümantasyon, tıbbi arşiv, sağlık kurulu, poliklinikler, hasta kabul birimlerinde tıbbi kayıtların tutulması ve yazışmaların yürütülmesi, bilimsel toplantılarda kayıtların tutulması ve tutulan kayıtların deşifre edilmesi gibi görevleri yerine getirmektedirler. TIBBİ SEKRETERLİK Tıbbi Sekreterliğin Tanımı ve Önemi Tıbbi sekreterlik, diğer sekreterlik türlerinden uzmanlık yönü bakımından ayrılmaktadır. Tıbbi sekreterlikle ilgili yapılan çeşitli tanımlar bulunmaktadır. Tıbbi sekreter, sağlıkla ilgili istatistiki verileri derleyen, bilimsel metotlarla analiz ederek ilgili birimlere rapor edebilen, tıbbi ünitelerdeki haberleşme ve yazışma hizmetlerini yürüten, bilgileri toplayıp belgeye dönüştürebilen Sağlık Bakanlığınca tescil edilen bir okuldan mezun olan sağlık meslek mensubudur. Diğer bir tanıma göre tıbbi dokümantasyon ve arşiv konusunda özel eğitim almış ve kendisine yasa ve yönetmeliklerle yüklenilen görevleri yapmakla sorumlu kişilere tıbbi sekreter denilmektedir. Tıbbi sekreterler: mevcut hastaların kabul edilmesi, muayeneye hazırlanması ve dosya işlemlerinin yapılması ile gerekli tıbbi dokümanların hazırlamasında bilgi ve beceriye sahip çalışanlardır. Tıbbi sekreter: Diğer sekreterlik türlerinden uzmanlık yönü bakımından ayrılan, kendine ait bir meslek dili olan, sağlık hizmet sunucularına başvuran kişilerin hizmeti alabilmesi için öngörülen önceden belirlenmiş prosedürlere ( mevzuat, kurumsal prosdür vb.) uygun olarak ilgili veriyi toplayan, belgeye ve dokümana dönüştüren, gerektiğinde tekrar ulaşılabilirliği sağlayacak etkenleri oluşturan ( arşiv, yazılım, dosyalama vb.) sağlık insan gücünün ekip üyesidir. Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 2

3 Sağlık sektöründe verilere kolayca ulaşılabilmesi, verilerin sistematik değerlendirilmesi ve uygulamaya sokulabilmesi sekreterlik hizmetlerinin iyi işleyişine bağlıdır. Resim Tıbbi Sekreterlik Tıbbi sekreterlik, diğer sekreterlik türlerinden uzmanlık yönü bakımından ayrılmaktadır. Tıbbi sekreterler sağlık alanında hizmet verdikleri için bu alanın kendine ait bir meslek dili vardır. Hastane, klinik ve laboratuarlarda tıbbi sekreterlerin uzmanlık bilgilerine büyük ihtiyaç duyulmaktadır. Tıbbi sekreterler hizmet verdikleri birimlerde yönetici ve hekimlerin teşhis, tedavi, hastanın izlenmesi, gerekli malzeme temini gibi konularda, yazışmalar yapmak gibi hayati öneme sahip görevleri yerine getirirler. Sağlık sektöründe verilere kolayca ulaşılabilmesi, verilerin sistematik değerlendirilmesi ve uygulamaya sokulabilmesi sekreterlik hizmetlerinin iyi işleyişine bağlıdır. Sağlık çalışanlarına, hasta ve hasta yakınlarına güvenli, kaliteli, hızlı ve ekonomik bir hizmet sunmak, sağlık işletmelerinin temel amaçlarındandır. Bu amacı gerçekleştirmek için iyi yetişmiş tıbbi sekreterlere ve iyi organize edilmiş sekreterlik hizmetlerine ihtiyaç duyulmaktadır. Her sağlık kuruluşu, tedavi ettiği her hastaya ait bilgileri saklamak zorundadır. Verileri saklamak hukuksal ve yasal açıdan olduğu kadar, akreditasyon standartları açısından da gereklidir. Tıbbi sekreterin hastanenin birçok bölümünde görev alması ve sağlık hizmetlerine duyulan ihtiyacın artması nedeniyle tıbbi sekreterlik mesleği giderek önem kazanmaktadır. Tıbbi sekreterlerin, tıbbi dokümanları düzgün bir şekilde düzenlemeleri, hasta, hastane, hekim, adli tıp, halk sağlığı, tıbbi araştırmalar yönünden oldukça önem taşımaktadır. Tutulan bu kayıtların, mahkemelerce birer kanıt ve güvenilir kaynak olması ancak bunların iyi bir şekilde düzenlenmesi, sıralanması ve saklanması ile gerçekleşebilir. Bu sıralanma ve saklamayı tıbbi sekreterler yapmaktadır. Tıbbi Sekreterliğin Tarihsel Gelişimi Geçmişte tıbbi sekreterlerin sayı ve nitelik bakımından az olması nedeniyle birçok kurumda tıbbi sekreterlik görevi hemşireler, sağlık memurları ve ebeler tarafından yerine getirilmekteydi. Hastalık türlerinde ve hastaların sayısında meydana gelen artışlar, sağlıkla ilgili hizmetlerin daha rasyonel bir şekilde verilmesi ihtiyacını doğurmuştur. Zaman içerisinde toplumsal ve teknolojik gelişmelere paralel olarak, tıbbi sekreterlik mesleğinde de olumlu gelişmeler kaydedilmiştir. Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 3

4 Türkiye de tıbbi dokümantasyon alanında bilimsel eğitim ve çalışmalar yapan ilk kişi Prof. Dr. Arif Artukoğlu dur de yayınlanan Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliğinin 160. maddesinde tıbbi sekreterin görevleri belirtilmiştir. Dünya da Tıbbi dokümantasyon meslek örgütünün katkılarıyla, tıbbi sekreterlikle ilgili müfredat çalışmaları ilk olarak 1932 yılında başlanmıştır yılında ise tıbbi sekreterlik eğitimi başlamıştır yılında tüm okullarda verilen eğitimlerin standart hâle getirilmesi amacıyla ortak bir müfredat geliştirilmiştir. Yurt dışında oldukça eski bir geçmişe sahip olan tıbbi sekreterlik mesleğinin Türkiye deki gelişimi çok yenidir. Türkiye de ilk tıbbi sekreterlik eğitimi, 1974 yılında Hacettepe Üniversitesi Sağlık Teknolojisi Yüksekokulu nun 5 bölümünden biri olarak verilmeye başlanmıştır yılları arasında 34 öğrenciye eğitim veren okul aynı yıl okulun diğer bölümleriyle üniversite tarafından kapatılmıştır. Bir yıl tıbbi sekreterlik eğitimi alan öğrencilerden 14 ü aynı yıl Hastane İdaresi Yüksekokulu na geçirilmiş ve ikinci sınıftan eğitime devam ettirilmişlerdir. Türkiye de ilk Tıbbi Dokümantasyon Programı 2547 sayılı YÖK Kanunu nun 7.maddesinin d fıkrası uyarınca tarihli kararla 7 programlı olarak açılan Hacettepe Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu içerisinde 2 yıllık bir program olarak yer almıştır. Aynı yıl Türkiye de tıbbi dokümantasyon alanında bilimsel eğitim ve çalışmalar yapan ilk kişi olan Prof. Dr. Arif Artukoğlu bölüm başkanı olarak atanmıştır. Sağlık enformasyon ve dokümantasyon hizmetlerinin istenilen düzeyde yürütülmesi ve sağlık hizmetlerinde verimliliğin artması amacıyla sağlık meslek liselerinin mevcut bölümlerine ilave olarak tarih ve 1412 sayılı onayı ile Tıbbi Sekreterlik bölümü açılmış ve öğretim yılında 22 okulda eğitim-öğretime başlanmıştır. Ülkemizde, sağlık meslek liselerinin Tıbbi Sekreterlik bölümlerinde, üniversitelerin Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokullarının Tıbbi Dokümantasyon ve Sekreterlik bölümlerinde, uzaktan eğitim, açıköğretim ve sertifikasyon programları ile tıbbi dokümantasyon ve sekreterlik eğitimi verilmektedir de yayınlanan Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliğinin 160. maddesinde tıbbi sekreterin görevleri belirtilmiştir tarihinde Sağlık Bakanlığı tarafından yayınlanan genelgede Sağlık Bakanlığı na bağlı hastanelerde Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliğinin 160. maddesinde tanımlanan görevleri yürütmek üzere hastane yönetimlerince yapılmakta olan hizmet alımı ihalelerinde, ilk etapta, tıbbi sekreter unvanlı personel istihdamına öncelik verilmesi, bilgisayar sertifikası bulunan personel istihdamının ise ancak tıbbi sekreter unvanlı personel bulunamadığı durumlarda tercih edilmesi yoluna gidilmesi gerekli görülmüştür tarihinde resmî gazetede yayınlanan Sağlık Meslek Mensuplarıyla Sağlık Hizmetlerinde Çalışan Diğer Meslek Mensuplarının İş ve Görev Tanımlarına Dair Yönetmelik te Tıbbi Sekreterlerin iş ve görev tanımları tekrar yapılmıştır. Tıbbi Sekreterlerin Çalışma Alanları ve Türleri Tıbbi sekreterler, Sağlık Bakanlığına bağlı resmi ve özel yataklı, yataksız sağlık kurumları ile diğer resmi ve özel kurumlarda çalışabilirler. Çalışma alanlarından bazıları hastaneler, Aile Hekimliği Merkezleri, özel laboratuarlar, özel muayenehaneler, eczaneler, özel radyoloji merkezleri, İl ve İlçe Sağlık Müdürlükleri, dispanserler, dal hastaneleri, üniversite hastaneleri, ecza depoları ve yazılım firmalarıdır. Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 4

5 Hastaneler, aile hekimliği merkezleri, özel iş yerleri, sağlık müdürlükleri, dispanserler, ecza depoları, yazılım firmaları tıbbi sekreterlerin çalışma alanlarının bazılarıdır. Tıbbi sekreterler, Kamu Personeli Seçme Sınavında (KPSS) girip yeterli puan alırlarsa, devlet memuru olarak yerleştirilirler ya da hastaneler taşeron firmalardan hizmet satın alma yöntemiyle de tıbbi sekreter çalıştırabilirler. Tıbbi sekreter türleri: Yataklı tedavi kuruluşlarında tıbbi sekreterler Poliklinik sekreterleri Klinik sekreterleri Acil servis sekreterleri Ameliyathane sekreterleri Laboratuar sekreterleri İdari bürolarda tıbbi sekreterler Hastane müdürlüğü sekreterleri Ana bilim dalı sekreterleri Hasta kabul sekreterleri Arşiv sekreterleri İstatistik birimi sekreterleri Özel tedavi kuruluşlarında tıbbi sekreterler Poliklinik sekreterleri Klinik sekreterleri Yataksız tedavi kuruluşlarında tıbbi sekreterler Sağlık grup başkanlığı sekreterleri Sağlık ocağı sekreterleri Dispanser sekreterleri Ana çocuk sağlığı merkezi sekreterleri Tıbbi Sekreterlerin Görevleri Tıbbi sekreterin tüm sağlık kurum ve kuruluşlarında farklı birimlerde farklı görevleri vardır. Tıbbi sekreterlerin yapmaları gereken görevler Meslek Standartları Komisyonu nca aşağıdaki şekilde belirlenmiştir. İş organizasyonu yapmak İşçi sağlığı ve iş güvenliğine ilişkin önlemleri almak. Haberleşme defterini incelemek. Günlük çalışma programı yapmak. Çalışma ortamını düzenlemek. Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 5

6 Büro ekipmanlarını kullanıma hazır hâle getirmek. Ekipman eksiklik ve arızalarını yetkiliye bildirmek. Haberleşme kayıtlarını tutmak. Tıbbi sekreterlerin tıbbi kayıtların tutulması, yazışmaların yürütülmesi ve istatistiki dokümanları hazırlamak gibi çeşitli görevleri vardır. Hasta muayene ve kabul işlemlerini yapmak Hasta randevularını düzenlemek. Hastalara ön bilgi vermek. Hasta dosyası açmak. Hasta tanıtma kartı hazırlamak. Hasta dosyası transferlerini sağlamak. Hasta kayıt defteri tutmak. Hastaların muayeneye alınmasını sağlamak. Tetkik işlemleri için hastayı yönlendirmek. Hasta yatış evrakları hazırlamak. Hasta yakınları ile irtibat sağlamak. Hastaların yatırılmasını sağlamak. Hasta çıkış evraklarını hazırlamak. Hasta dosyası işlemlerini yapmak Hasta indeks kartlarını hazırlamak. Hasta dosyalarının içeriğini kontrol etmek. Hasta dosyası içi eksikliklerinin tamamlanmasını sağlamak. Hasta dosyalarını dosyalama sistemi içerisindeki yerine yerleştirmek. Hasta dosyası istemlerini karşılamak. Hasta dosyalarının güvenliğini sağlamak. Tıbbi dokümanları hazırlamak Tıbbi dokümanları yazmak. Tıbbi dokümanların onaylanmasını sağlamak. Tıbbi dokümanların kayıt defterine islenmesini sağlamak. Tıbbi dokümanları dosyalarına yerleştirmek. Tıbbi dokümanların ilgililere ulaşmasını sağlamak. İstatistiki dokümanları hazırlamak Hastalık tanılarını kodlamak. Tanı kartlarını doldurmak. Tanı kartlarını kodlarına göre tasnif etmek. Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 6

7 Periyodik istatistik formlarını doldurmak. İstatistik formlarının ilgili yerlere ulaşmasını sağlamak. Tıbbi sekreterlerin iş ve görev tanımları Sağlık Meslek Mensuplarıyla Sağlık Hizmetlerinde Çalışan Diğer Meslek Mensuplarının İş ve Görev Tanımlarına Dair Yönetmelik te tanımlanmıştır. Mesleki gelişime ilişkin faaliyetleri yürütmek Yardımcı elemanlara eğitim vermek. Meslekle ilgili toplantı, seminer vb. faaliyetlere katılmak. Meslekle ilgili yayınları ve teknolojik gelişmeleri izlemek. Meslekle ilgili hizmet içi eğitim, iş başı eğitimi vb. faaliyetlere katılmak. T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü nün hazırladığı tarihinde resmi gazetede yayınlanan Sağlık Meslek Mensuplarıyla Sağlık Hizmetlerinde Çalışan Diğer Meslek Mensuplarının İş ve Görev Tanımlarına Dair Yönetmelik te Tıbbi Sekreterlerin iş ve görev tanımları aşağıda şekilde yer almaktadır. Tıbbi sekreter Sağlık kurum ve kuruluşlarında, sağlık hizmet sunumunun devamlılığı esası ile tıbbi iş ve işlemlerin gerektirdiği haberleşme ve yazışma hizmetlerini yürütür. Sağlık kurum ve kuruluşlarında, randevu hizmetlerini ve hasta kabul işlemlerini yapar. Hastaya ait tıbbi ve idari kayıtları tutar, elektronik ve/veya sesli ortamlara kayıt edilen tıbbi verileri tıbbi belgelere dönüştürür. Belirlenen sınıflandırma ve kodlama sistemlerine göre klinik kodlama işlemlerini yapar. Tıbbi istatistiklerle ilgili verileri derleyerek sonuçlarını üst yönetime raporlar. Hasta dosyaları arşivinin kurulum ve işleyişinde görev alır. Hasta dosyalarındaki eksikliklerin giderilmesini sağlar. Hastanın taburcu ve transfer işlemlerini yapar, kurumlar arası iletişimi sağlar. Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 7

8 Tıbbi Sekreterlerin Hak ve Sorumlulukları Tıbbi sekreterler tüm memurlarda olduğu gibi ilk olarak, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabidirler. Göreve kabul edilme durumlarına göre yasal düzenlemelerinde farklılık vardır. Aşağıda, bulundukları pozisyonlara (işe alınma) göre kanun maddeleri bulunmaktadır. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4/B maddesine göre 4924 Sayılı Kanun(Çakılı Sözleşme) 506 Sayılı Sigorta Kanunu Tıbbi Sekreterlerin sorumluluklarından bazıları: sadakat, tarafsızlık ve devlete bağlılık, davranış ve işbirliği, emirlerin yerine getirilmesi, mal bildirimidir. Bu kanunlar kapsamında birtakım sorumlulukları bulunmaktadır. Bunlar: Sadakat Tarafsızlık ve devlete bağlılık Davranış ve işbirliği Emirlerin yerine getirilmesi Kişisel sorumluluk Mal bildirimi Basına bilgi ve demeç vermeme Resmî belge, araç ve gereçlerin, yetki verilen mahaller dışına çıkarılmaması ve iadesi Tüm bu sorumlulukların yanı sıra tıbbi sekreterlerin sahip oldukları haklar da bulunmaktadır. Bu haklar aşağıdaki şekilde sıralanmaktadır: Uygulamayı isteme hakkı Güvenlik Emeklilik Çekilme (İstifa etme) Müracaat, şikayet ve dava açma Sendika kurma İzin İsnat ve iftiralara karsı korunma Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 8

9 Meslek Elemanlarında Aranan Özellikler Tıbbi sekreterlerin sahip olması gereken birtakım özellikleri bulunmaktadır. Dış görünüşü El ve parmakları, görme ve işitme organları sağlam olmalı. Makyaj yapıyorsa ölçülü olmalı, çok parlak renkler yerine pastel renkler tercih etmeli. Saç şekli çalışmaya engel olmayacak şekilde olmalı. Seçilen kıyafet renkleri göz alıcı veya dikkat çekici olmamalı. Aşırı takılardan kaçınılmalı, kullanılan takılar sade ve kıyafete uygun olmalı. Erkek sekreterler saç ve sakal tıraşına dikkat etmeli. El ve tırnak bakımına özen gösterilmeli, özellikle temiz olmasına dikkat edilmeli. Resim Tıbbi sekreterlerin dış görünüşü Tutum ve davranış özellikleri Çalışkan olmalı. Güler yüzlü olmalı. Empati kurabilmeli. Çevre korumaya karşı duyarlı olmalı. Detaylara özen göstermeli. Dikkatli olmalı. Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 9

10 Tıbbi sekreter, arşiv bilgisine sahip olmalı ve tıbbi bilgi ve terminoloji bilgisiyle hızlı, doğru ve eksiksiz kayıt tutabilmelidir. Dürüst olmalı. Enerjik olmalı. Hoşgörülü olmalı. İnsan ilişkilerine özen göstermeli. İş disiplinine sahip olmalı. İş güvenliğine dikkat etmeli. İş yeri çalışma prensiplerine uymalı. İş yerine ait araç, gereç ve ekipmanların kullanımına özen göstermeli. Kaliteye dikkat etmeli. Kararlı olmalı. Meslek ahlakına sahip olmalı. Planlı ve organize olmalı. Sabırlı olmalı. Saygılı olmalı. Sır saklamalı. Soğukkanlı olmalı. Sorumluluk sahibi olmalı. Temiz ve bakımlı olmalı. Titiz olmalı. Yeniliklere açık olmalı. Zamanı iyi kullanmalı. Bilgi ve beceri düzeyi ile ilgili özellikleri Araç, gereç ve ekipmanları kullanabilmeli. Arşiv bilgisine sahip olmalı. Bilgisayar programları kullanabilmeli. Tıbbi bilgi ve terminoloji bilgisiyle hızlı, doğru ve eksiksiz kayıt tutabilmeli. Büro yönetimi bilgisine sahip olmalı. Etkin klavye kullanabilmeli. Etkin dinleme yeteneğine sahip olmalı. Ekip içinde çalışma yeteneğine sahip olmalı. Genel istatistik, sağlık, ilk yardım, hijyen bilgisine sahip olmalı. İkna yeteneğine sahip olmalı. Etkili iletişim kurabilmeli. Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 10

11 İnsan psikolojisini anlayabilmeli. İş yeri güvenlik önlemlerini alabilmeli. Karar verme yeteneğine sahip olmalı. Mesleği ile ilgili yasal düzenlemeleri bilmeli. Mesleki teknolojik gelişmeleri takip etmeli. Tıbbi terminoloji bilgisine sahip olmalı. Öğrenme ve öğretme yeteneğine sahip olmalı. Organizasyon yapabilmeli. Karşılaştığı problemleri çözebilmeli. Kurum içi ve kurum dışı haberleşmeyle ilgili temel yazışma tekniklerini bilmeli. Kılık ve Kıyafet Yönetmeliği nin sekreterlerle ilgili hükümlerini bilmeli. İstatistiki verileri kurallara uygun kaydetmeyi bilmeli. Türkçeyi etkili ve güzel kullanabilmeli. TIBBİ SEKRETERİN SAĞLIK EKİBİ İÇİNDEKİ YERİ VE ÖNEMİ Tıbbi sekreterlik, sağlık personeline yardımcı ve destek hizmetleri sağlayan bir meslektir. Hemşireden uzman hekime kadar uzanan sağlık hizmetleri zincirinin bir halkasını da tıbbi sekreter grubu oluşturmaktadır. Tıbbi sekreterlik, sağlık personeline yardımcı ve destek hizmetleri sağlayan bir meslek olarak kendisini göstermektedir. Günümüzde birey ve toplumun sağlığa verdiği önemin artması, sağlık hizmet sunumunda kaliteli hizmet beklentisinin artması, hastalık türlerinde ve hastaların sayısında meydana gelen artışlar, sağlıkla ilgili hizmetlerin daha rasyonel bir şekilde verilmesi ihtiyacı tıbbi sekreterlik mesleğine olan ihtiyacı ve önemi attırmıştır. Sağlık hizmetlerinde kalite artışı ve sağlıkla ilgili hizmetlerin daha rasyonel bir şekilde verilmesi alanında uzman personelin çalıştırılmasıyla sağlanır. Tıbbi sekreter, hızlı ve kaliteli sağlık hizmetinin sunulmasında, sağlık personeli ve hizmet alacak bireyler arasındaki koordinasyonda rol oynamaktadır. Hastanelerde bilgisayar teknolojisinin kullanılmasında sağlanan gelişmeler, tıbbi sekreterlik mesleğinin yerine getirilmesinde hız ve kalite bakımından önemli katkılar sağlamıştır. Sağlık sektöründe verilere kolayca ulaşılabilmesi, verilerdeki bilgilerden sistematik bir değerlendirme yapılabilmesi ve uygulamaya alınabilmesi sekreterlik hizmetlerinin iyi işleyişine bağlıdır. Hastalara, hasta yakınlarına ve sağlık çalışanlarına güvenli, kaliteli, hızlı ve ekonomik hizmet sunmak sağlık işletmelerinin temel amaçlarındandır. Bu amacı gerçekleştirmek için iyi yetişmiş sağlık ve yardımcı sağlık personelinin yanı sıra, iyi yetişmiş tıbbi sekreterlere ve iyi organize edilmiş tıbbi sekreterlik hizmetlerine ihtiyaç duyulmaktadır. Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 11

12 Sekreterlik hizmetinin iyi sunulması, hem hasta ve yakınlarını rahatlatabilir hem de ekibin diğer üyelerinin işini kolaylaştırabilir. Tıbbi sekreterlik zaman içerisinde gelişim göstererek istihdam alanı yaygınlaşan bir meslek hâlini alsa da tıbbi sekreterlerin sayı ve nitelik bakımından az olması nedeniyle bazı kurum ve kuruluşlarda tıbbi sekreterlik görevlerini ebeler, hemşireler ve sağlık memurları yerine getirmektedir. Sağlık ekibinde tıbbi sekreterin yer alması hemşirelerin kendi görevlerine yoğunlaşmalarını ve hasta ile daha yakından ilgilenmelerini sağlamaktadır. Ayrıca tıbbi sekreterler gerek veri toplamada, gerek bu verileri değerlendirme de gerekse yazılım işlemlerinde hekimlerin yardımcısıdır. Sağlık hizmetlerinin verildiği tüm ortamlarda, hasta veya hasta yakınlarıyla ilk karşılaşan tıbbi sekreterdir. Sekreterlik hizmetinin iyi sunulması, hem hasta ve yakınlarını rahatlatabilir hem de ekibin diğer üyelerinin işini kolaylaştırabilir. Tıbbi sekreterler görev yaptıkları birimlerde sadece hekimlerle, hemşirelerle değil diğer sağlık profesyonelleriyle de sürekli iletişim hâlindedir. Günümüzde tıbbi sekreterler sağlık hizmetlerini yürüten ekibin vazgeçilmez bir parçasıdır. Şekil Tıbbi Sekreterin Sağlık Ekibi İçindeki Yeri Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 12

13 Özet Tıbbi Sekreterlik, Sağlık Ekibi İçindeki Yeri Tıbbi sekreter: diğer sekreterlik türlerinden uzmanlık yönü bakımından ayrılan, kendine ait bir meslek dili olan, sağlık hizmet sunucularına başvuran kişilerin hizmeti alabilmesi için öngörülen önceden belirlenmiş prosedürlere uygun olarak ilgili veriyi toplayan, belgeye ve dokümana dönüştüren, gerektiğinde tekrar ulaşılabilirliği sağlayacak etkenleri oluşturan sağlık insan gücünün ekip üyesidir. Ülkemizde, sağlık meslek liselerinin Tıbbi Sekreterlik bölümlerinde, üniversitelerin Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokullarının Tıbbi Dokümantasyon ve Sekreterlik bölümlerinde, uzaktan eğitim, açıköğretim ve sertifikasyon programları ile tıbbi dokümantasyon ve sekreterlik eğitimi verilmektedir de yayınlanan Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliğinin 160. maddesinde tıbbi sekreterin görevleri belirtilmiştir tarihinde resmî gazetede yayınlanan Sağlık Meslek Mensuplarıyla Sağlık Hizmetlerinde Çalışan Diğer Meslek Mensuplarının İş ve Görev Tanımlarına Dair Yönetmelik te Tıbbi Sekreterlerin iş ve görev tanımları tekrar yapılmıştır. Tıbbi sekreterlerin çalışma alanlarından bazıları şunlardır: hastaneler, aile hekimliği merkezleri, özel laboratuarlar, özel muayenehaneler, eczaneler, özel radyoloji merkezleri, İl ve İlçe Sağlık Müdürlükleri, dispanserler, dal hastaneleri, üniversite hastaneleri, ecza depoları, yazılım firmaları Tıbbi sekreterler yataklı ve yataksız tedavi kuruluşlarında, idari bürolarda ve özel tedavi kuruluşlarında görev almaktadır. Tıbbi sekreterlerin görevleri; iş organizasyonu yapmak, hasta muayene ve kabul işlemlerini yapmak, hasta dosyası işlemlerini yapmak, tıbbi dokümanları hazırlamak, istatistiki dokümanları hazırlamak, mesleki gelişime ilişkin faaliyetleri yürütmektir. Tıbbi sekreterlik, sağlık personeline yardımcı ve destek hizmetleri sağlayan bir meslektir. Günümüzde tıbbi sekreterler sağlık hizmetlerini yürüten ekibin vazgeçilmez bir parçasıdır. Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 13

14 DEĞERLENDİRME SORULARI 1. Aşağıdakilerden hangisi ülkemizde tıbbi dokümantasyon ve sekreterlik eğitimi verilen eğitim kurumları arasında yer almaz? a) Sağlık meslek liseleri b) Üniversiteler c) Açıköğretim üniversitesi d) Açıköğretim lisesi e) Uzaktan eğitim 2. Aşağıdakilerden hangisi ülkemizde tıbbi sekreterlerin görev tanımlarının yer aldığı ilk yönetmeliğin yayınlandığı tarihtir? a) 1982 b) 1994 c) 2014 d) 1985 e) Aşağıdakilerden hangisi yataksız tedavi kuruluşlarındaki tıbbi sekreter çeşitlerindendir? a) Poliklinik sekreteri b) Klinik sekreteri c) Dispanser sekreteri d) Ameliyathane sekreteri e) Laboratuvar sekreteri 4. Aşağıdakilerden hangisi tıbbi sekreterin görevlerinden değildir? a) İş organizasyonu yapmak b) Klinik temizliğini yapmak c) Hasta dosyası işlemlerini yapmak d) Tıbbi dokümanları hazırlamak e) İstatistiki dokümanları hazırlamak 5. Aşağıdakilerden hangisi tıbbi sekreterlerde aranan özelliklerden değildir? a) Güler yüzlü olmak b) Arşiv bilgisine sahip olmak c) Etkili iletişim kurmak d) En az lisans mezunu olmak e) Ekip içinde çalışma yeteneğine sahip olmak Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 14

15 6. Aşağıdakilerden hangisi tıbbi sekreterlerin sorumluluklarındandır? a) Güvenlik b) Tarafsızlık ve devlete bağlılık c) Emeklilik d) Sendika kurma e) İzin 7. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye de ilk 2 yıllık Tıbbi Dokümantasyon programının açıldığı YÖK Kanunu nun yayınlandığı tarihtir? a) 1935 b) 1982 c) 1994 d) 1938 e) Aşağıda tıbbi sekreterlikle ilgili yer alan ifadelerden hangisi yanlıştır? a) Liselerde tıbbi sekreterlik eğitimi 1994 yılında başlamıştır. b) İş organizasyonu yapmak tıbbi sekreterin görevlerindendir. c) 2014 yılındaki yönetmelikle tıbbi sekreterlerin görev tanımları tekrar yapılmıştır. d) Tarafsızlık ve devlete bağlılık tıbbi sekreterlerin haklarındandır. e) Tıbbi sekreterlik, sağlık personeline yardımcı ve destek hizmetleri sağlayan bir meslektir. 9. Aşağıdakilerden hangisi tıbbi sekreterlerde aranan özelliklerden değildir? a) Türkçeyi etkili ve güzel kullanmak b) İstatistiki verileri kaydetmek c) Etkin klavye kullanabilmek d) Tıbbi terminoloji bilgisine sahip olmak e) Program yazılımı yapabilmek 10. Aşağıdakilerden hangisi tıbbi sekreterlerin görevlerindendir? a) Hastaneyi temizlemek b) Bakım yapmak c) Tedavi yapmak d) Hasta dosyası açmak e) Hasta odalarını düzenlemek Cevap Anahtarı 1.D, 2.A, 3.C, 4.B, 5.D, 6.B, 7.E, 8.D, 9.E, 10. A Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 15

16 YARARLANILAN VE BAŞVURULABİLECEK DİĞER KAYNAKLAR Altınöz, M. (2008). Sekreterlik Bilgisi, Ankara: HacettepeÜniversitesi Yayınları. Ataklı, A. (2016). Tıbbi Dokümantasyon ve Sekreterlik, Ankara: Güneş Tıp Kitapevleri. Aytürk, N.(2007). Büro Yönetimi ve Yönetici Sekreterliği, Ankara: Nobel Yayınları. Göral, R. (2009 ). Sekreterlik Bilgisi, Ankara: Gazi Kitapevi. Öztürk, M.A. (2008). Temel ve Çağdaş Sekreterlik, Bursa: Ekin Yayınevi. Tengilimoğlu, D. Köksal, A. (2013). Tıp Sekreterliği, 3. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık. Tengilimoğlu, D. Çıtak, N. (2003).Yönetici ve Tıp Sekreterliği, 1.Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık. T.C Milli Eğitim Bakanlığı, Sağlık Hizmetleri Sekreterliği Modülü, Ankara, %DDZMETLER%DD%20SEKRETERL%DD%D0%DD.pdf Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 16