K213 ANALİTİK KİMYA I

Transkript

1 K213 ANALİTİK KİMYA I Prof. Dr. Mustafa DEMİR Eğitim Öğretim yılı Yaz OKULU M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 1

2 Ders Programı Perşembe : Cuma : M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 2

3 Ders Değerlendirme Arasınav değerlendirme: % 60 vize % 40 Ödev M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 3

4 Başarı Notu Arasınav ortalaması : %40 Final Sınavı :%60 M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 4

5 Arasınav Tarihleri K213 Ders için: 1. arasınav : 23 Temmuz M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 5

6 Kaynak Kitap Analitik Kimya Temelleri Skoog, West, Holler (Çev:E.Kılıç, F. Köseoğlu) Bilim Yayıncılık,Ankara 2003 Analitik Kimya Daniel C. Harris (Çev. G.Somer) Gazi Büro Kitabevi, Ankara, 1994 Analitik Kimya Nicel Mustafa Demir Milli Eğitim Bakanlığı Yay,Ankara, 2001 M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 6

7 Ayrıca Ders notları Sınav soruları Sınav sonuçları Ders ile ilgili duyurular emir Web sitesinde yayınlanacaktır M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 7

8 Dersin Kapsamı 1. Giriş(Tanımlar, kavramlar) (Bl 1) 2. Çözeltiler, Derişim, Derişim Birimleri 3. İyon tepkimeleri, Denklemlerin eşitlenmesi 4. Sulu çözeltilert ve Kimyasal Denge (Bl 9) 5. Kimyasal Dengelere Elektrolit Etkisi (Bl.10) 6. Karmaşık Sistemlerde Denge Problemlerinin Çözümü (Bl.11) 7. Gravimetrik Analiz Yöntemleri(Bl.12) 8. Titrimetrik Yöntemler; Çöktürme titrasyonları(bl.13) 9. Nötralleşme titrasyonu İlkeleri (Bl.14) 10. Karmaşık Asit-baz sistemleri için titrasyon eğrileri (Bl.15) 11. Nötralleşme titrasyonlarının uygulamaları (Bl.16) 12. Kompleksleşme Tepkimeleri ve Titrasyonları (Bl.17) 13. Elektrokimya (Bl 18) 14. Standart Elektrot Potansiyeli ve uygulamaları(bl 19) 15. Yükseltgenme-İndirgenme Tepkimeleri ve Uygulamaları(Bl 20) M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 8

9 Dersin Kapsamı-2 Bölüm 2-8 Analitik Kimyada Temel İşlemler Analitik Kimyada Hesaplamalar Kimyasal Analizde hatalar İstatistik verilerin işlenmesi ve değerlendirilmesi Numune alma, standardizasyon, kalibrasyon M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 9

10 Kimya Bilimin Merkezinde Deniz Bilimleri Atmosfer Bilimi Fizik Tıp Ekonomi Kamu yönetimi KİMYA Jeoloji Arkeoloji Biyoloji Astronomi Politikacılar Bireyler M.DEMİR(ADU R(ADU-AYDIN) AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 10

11 M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 11

12 Analitik Kimya nerelerde? Endüstrinin, tıbbın ve Fen bilimlerinin her alanında Kan analizleri, idrar analizleri, diğer sağlık analizleri Egzoz gazı analizleri Gıda kontrol analizleri Endüstriyel kalite kontrol analizleri Tarımsal ürün kalite kontrol analizleri Yakıt analizleri DSI, Tarım İl Müdürlüğü, Dış Ticaret Müsteşarlığı, Sağlık Müdürlüğü, Ticaret Borsası vb. birimlerin analizleri M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 12

13 M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 13

14 Ekonomik ve sosyal Yönden M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 14

15 Analitik Kimyanın Gelişimi M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 15

16 Ne (Nicel Analiz) Element analizi Ne kadar (Nicel analiz) Dağılım analizi Yüzey analizi Türlendirme Molekül analizi Nasıl bağlı (Bağ oluşum analizi) Yapı analizi Nerede (özel analiz) M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 16

17 Analitik İşlemler M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 17

18 Örnek ve analiz kütlesi M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 18

19 Analitik Süreç M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 19

20 Analiz M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 20

21 ANALİTİK KİMYA Tanım Nicel analiz Nitel analiz Tam analiz Tek Analiz Grup Analizi Analiz Metodları Makro analiz Yarımikro analiz Mikro analiz Ultramikro analiz M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 21

22 Tanım Analitik kimya, maddenin hangi bileşenlerden ve hangi oranlarda birleşmesiyle meydana geldiğini inceleyen kimyanın bir dalıdır. Kısaca maddenin yapısının aydınlatılmasını sağlayan bilim dalıdır. Aydınlatma, maddenin içindeki element, molekül, iyon, atom veya grupların bilinmesi olabilir. Yapının aydınlatılmasında uyguladığı yöntem analizdir. M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 22

23 Sınıflandırma Bir maddenin içinde nelerin var olduğunun araştırılması işlemine nitel analiz, ne kadar var olduğunun araştırılması işlemine nicel analiz denir. M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 23

24 M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 24

25 Nitel ve nicel analizler için bazen aynı kimyasal tepkime geçerli olabilir. Örneğin; demir(iii) iyonu içeren bir çözeltiye tiyosiyanat iyonu eklenirse koyu kırmızı bir renk verir. Dolayısıyla, bilinmeyen çözeltisine tiyosiyanat iyonu eklendiğinde koyu kırmızı bir renk oluşursa o çözeltide demir(iii) iyonunun bulunduğu anlaşılır. M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 25

26 Öte yandan rengin açık veya koyu oluşu, ortamdaki demir(iii) iyonunun derişimine bağlı olduğundan, bu rengin şiddetinin ölçülmesiyle çözeltide ne kadar demir(iii) iyonunun bulunduğu hesaplanabilir. Renkölçer (kolorimetre) ile demir yüzdesi tayini bu temele dayanır. M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 26

27 Nitel analitik kimya "hangi?, Ne?" sorusuna yanıt ararken nicel analitik kimya"ne kadar?" sorusuna yanıt arar. M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 27

28 M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 28

29 M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 29

30 M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 30

31 M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 31

32 M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 32

33 M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 33

34 M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 34

35 M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 35

36 Nicel Analiz M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 36

37 Uygulanan yönteme göre Klasik yöntem(yaş yöntem) Modern yöntem(aletli yöntem) M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 37

38 Analiz yalnız organik veya inorganik kimyasal maddelerin çözeltileri kullanılarak gerçekleştirilmişse buna klasik yöntem veya yaş yöntem denir. Eğer analiz sırasında bu çözeltilerin yanı sıra modern araçlar da kullanılmışsa buna da enstrumental yöntem, modern veya aletli yöntem denir. M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 38

39 M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 39

40 Klasik yöntemler Gravimetrik yöntemler Volumetrik yöntemler M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 40

41 Gravimetrik yöntemlerde bir bileşikteki ilgilenen maddenin suda çözünmeyen bileşiği oluşturulur. Volumetrik yöntemlerde analizlenecek madde, derişimi bilinen belli hacimdeki çözeltisiyle tepkimeye sokulur. M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 41

42 Klasik yöntemlerde maddenin nötürleşme, çökme, kompleksleşme, redoks gibi moleküler düzeydeki özelliklerinden yararlanılır. Aletli yöntemlerde ana prensip analizlenecek maddenin elektriksel, elektro kimyasal, atomik veya molekülsel gibi bazı özelliklerinden yararlanmaktır. Yararlanılan özelliğe göre elektrokimyasal, atomik veya moleküler spektroskopik, kromatografik gibi değişik isimler altında ele alınır. M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 42

43 Şüphesiz, maddenin nicel yapısının bilinebilmesi için nitel yapısının bilinmesi gerekir. Bu nedenledir ki analitik kimya öğretiminde önce nitel analiz ilgili bilgiler, daha sonra nicel analizle ilgili bilgiler verilir. M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 43

44 Nicel Analiz basamakları Analiz metodu seçimi Numune alma Numune hazırlama Çözelti hazırlama Bozucu etkileri giderme Ölçme Hesaplama Güvenirlik hesabı M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 44

45 M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 45

46 M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 46

47 M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 47

48 M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 48

49 M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 49

50 M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 50

51 M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 51

52 M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 52

53 ANALİTİK KİMYADA TEMEL Kabuller M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 53

54 M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 54

55 M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 55

56 Periyodik Tablo Acrobat Document M.DEMİR(ADU-AYDIN) 01-TEMEL KAVRAMLAR 56