HESAP TABLOSU PROGRAMLARI

Transkript

1 HESAP TABLOSU PROGRAMLARI BĠLGĠSAYAR ORTAMINDA YARATILAN ELEKTRONĠK ÇALIġMA SAYFALARI 1

2 HESAP TABLOSU PPROGRAMLARI Lotus Quattro Pro MS Excel Girilen veriler, tablolar halinde düzenlenerek iģlem yapılır. 2

3 MS-EXCEL Excel bir Hesap Tablosu (spreadsheet) programıdır. Excel her türlü veriyi (özellikle sayısal verileri) Tablolar ya da listeler halinde tutar. (Bu verilerle ilgili ihtiyaç duyulan tüm hesaplamaları ve analizleri yapma imkanı sunan bir uygulama programıdır. ) Excel ile, verilerle ilgili grafikler çizebilir, kolay ve hızlı bir Ģekilde raporlar, özetler hazırlanabilir. Ġstenilen verilere kolayca ulaģılır, sıralanır ve sorgulanır. 3

4 MS-EXCEL ile Kaydedilen Dosya Türleri : XLS XLSX XLT XLM XLW XML CSV : Excel ÇalıĢma Tablosu : Excel 2007 XML ÇalıĢma Kitabı : Excel ġablon Dosyası : Excel Makro Dosyası : Excel ÇalıĢma Kitabı : Microsoft Office Excel Dosyası : Virgülle AyrılmıĢ Veriler 4

5 TEMEL KAVRAMLAR ÇalıĢma Kitabı: Excel de oluģturulmuģ bir dosya, bir çalıģma kitabıdır. ÇalıĢma kitabı çalıģma sayfalarından meydana gelir. ÇalıĢma Sayfası: (Worksheet, Tablo) : Excel'in temel çalıģma ortamıdır. Veriler bu çalıģma alanının hücrelerine girilir. ÇalıĢma sayfaları arasında geçiģ yapmak için, alt kısımda yan yana dizili olan düğmeler kullanılır (Sayfa1, Sayfa2, Sayfa3,..). Bir çalıģma kitabında 255 çalıģma sayfası açılabilir. Satır, Sütun: Excel sayfası satır ve sütunlardan oluģan bir tablodur. ÇalıĢma sayfası 256 tane sütuna ve satıra sahiptir. Hücre (Cell) : Satırların ve sütunların kesiģtikleri her bir kutuya verilen isimdir. Bu kutular A1, A2, K15 gibi adreslerle gösterilir. 5

6 EXCEL in Çevre BileĢenleri : 6

7 STANDART ARAÇ ÇUBUĞU (STANDARD) 7

8 BĠÇĠM ARAÇ ÇUBUĞU (FORMATTING) 8

9 FORMÜL ARAÇ ÇUBUĞU Her Excel sayfasının harflerden oluģan sütun adresleri ve rakamlardan oluģan satır adresleri vardır. Böylece her hücrenin bir adresi bulunur. Bu adresler kullanılarak hesaplamalar ve bağlantılar oluģturulur. 9

10 MENÜ ARAÇ ÇUBUĞU (MENU BAR) 10

11 TEMEL DOSYA ĠġLEMLERĠ Yeni bir ÇalıĢma Kitabı OluĢturmak Mevcut Bir ÇalıĢma Kitabını Açmak ÇalıĢma Kitabını Kaydetmek ÇalıĢma Kitabını Yeni Adla Kaydetmek ÇalıĢma Kitabını Kapatmak 11

12 SATIR-SÜTUN-HÜCRE SEÇME Bir satırı veya satırları seçmek için "Satır Numaraları"nın üzerine basılır. ArdıĢık satırları seçmek için baģlangıç ve bitiģ satırı seçildikten sonra fare uygun biçimde kaydırılır. Bir sütunu veya sütunları seçmek için "Sütun BaĢlığı"nın üzerine basılır ArdıĢık sütunları seçmek için baģlangıç ve bitiģ sütunu seçildikten sonra fare uygun biçimde kaydırılır. Yanyana hücreleri seçmek için fare seçimin yapılacağı köģelerden birisine getirilip, çapraz biçimde fare kaydırılır. Yanyana olmayan satırları/sütunları/hücreleri seçmek için önce Ctrl tuģuna basılır, parmak kaldırılmadan seçilmek istenen satırlar/sütunlar/hücreler seçilir. 12

13 SATIR-SÜTUN BOYUTLANDIRILMASI ÇalıĢma sayfasında kullanılan satır yüksekliklerinin ayarlanması için; Birinci yöntem: Satır numaralarının ve Sütün harflerinin arasındaki çizgi üzerine gelinir ve Ġmleç ucundaki ok artı iģareti biçimine gelince, farenin sol tuģuna basılır ve istenilen sütün geniģliği veya satır yüksekliğine ayarlamak için fare aģağı veya yukarı çekilir. Ġkinci yöntem: 1. Yüksekliğini değiģtirmek istediğiniz satırlardan en az birer hücre seçin. 2. Menü Araç çubuğundan "Biçim/Satır/Yükseklik" yani Menü bar dan (Format/Row/Height) komutu seçilir. 3. Satır yüksekliğine bir değer yazın ve "OK" (Tamam) düğmesine basın. 13

14 ARDIġIK SAYI ÜRETME 0, 1, 2, 3,... 0, 2, 4, 6,... 3, 8, 13, 18,. Gibi ardıģık sayı üretilmesi. + ArdıĢık iki rakam seçilir ve seçim kutusunun sağ alttaki siyah noktadan itibaren fare aģağıya doğru sürüklenerek istenilen kadar ardıģık sayı üretilir. 14

15 EXCEL DE ARĠTMETĠKSEL VE MANTIKSAL ĠġLEMLER Aritmetik ve mantıksal iģlem yapılacak hücreye formül girilebilmesi için hücreye önce = iģareti girilir. Bu Excel'in en önemli özelliklerindendir. Çünkü formül diğer hücreler içindeki veriler üzerinde istediğiniz iģlemi yapmanızı sağlar. Formül giriģi doğrudan hücreye yapılacağı gibi formül çubuğu aracılığı ile de yapılabilir. Örnek olarak; A1 ve B1 hücrelerindeki iki sayının toplamı sonucunu C1 hücresine yazdırmak için: 1. C1 hücresine gelinir, 2. Formülü =A1+B1 Ģeklinde yazılıp, enter tuģuna basılır. 15

16 HAZIR FONKSĠYONLARI KULLANMA Fonksiyonlar önceden tanımlanmıģ formüllerdir. Topla Fonksiyonu [TOPLA ()] Eğer kullanılmak istenen hazır fonksiyonun özelliklerini biliniyorsa formül çubuğuna formül doğrudan yazılabilir. Eğer bilinmiyorsa "Ekle" (Insert) menüsündeki "ĠĢlev" (Function) komutundan veya simgesini kullanarak istenilen fonksiyona ulaģılır. Komutu vermeden önce kendisi için formül hazırlamak istediğiniz hücreyi aktif hücre durumuna getirmeniz gerekir. =B1+B2+B3+...+B9 =TOPLA(B1:B9) 16

17 HAZIR FONKSĠYONLARI KULLANMA 1. Hücre seçimi yapılır. 2. ĠĢlev (formül) ekle simgesi tıklanır. 3. Ġstenilen hazır fonksiyon seçilerek iģlem yapılır. 17

18 TOPLAMA FORMÜLÜ Toplama iģlemi : Belirtilen hücrelerdeki sayıların toplamını bulur. Kullanım Ģekli : = TOPLA(hücre veya bölge adları) A1 -den E1 e kadar olan sayıların toplamlarını F1 hücresine yazdırmak için F1 hücresine; =TOPLA (A1 : E1) yazılır ve ENTER tuģuna basılır. A1 -ile E1 hücrelerindeki sayıların toplamlarını F1 hücresine yazdırmak için F1 hücresine; =TOPLA (A1 ; E1) yazılır ve ENTER tuģuna basılır. =SUM(A5:A10;B5:B10) :? 18

19 Mantıksal Fonksiyonlar HAZIR FONKSĠYONLAR Excel in bir çok hazır fonksiyonu vardır. Bu hazır fonksiyonlara ulaģmak için Ekle/ĠĢlev komutunu vermek gerekir. Mantıksal fonksiyonlar; DEĞĠL, DOĞRU, EĞER, VE, YA DA ve YANLIġ tan oluģmaktadır. Bu fonksiyonlardan çok kullanılanları ele alınacaktır. 19

20 HAZIR FONKSĠYONLAR VE AND (koģul1; koģul2;...koģuln) FONKSĠYONU Bu fonksiyon, verilen koģulları kontrol ederek tümü de doğru ise doğru (True); sadece biri bile yanlıģsa yanlıģ (FALSE) değerini geri döndürür. (geri döndürür yani ; girildiği hücreye bu değeri yazar.) B5 deki değeri 9 yaptığınızda koģul doğrulanacak ve geri dönen değer doğru ya dönecektir. 20

21 HAZIR FONKSĠYONLAR EĞER IF (koģul1 ya da fonksiyon; değer1; değer2) Fonksiyonu Uygulamada çok faydalı ve çok kullanılan bir excel fonksiyonudur. KoĢul1 doğru ise değer1; doğru değilse değer2 atanır. KoĢul1 bir sabit sayı, bir ifade ya da baģka bir eğer fonksiyonu olabilir. B1 e 15 C1 e 20 değerleri girilmiģ, E1 e büyük, E2 ye ise küçük yazılmıģtır. Daha sonra C3 hücresine =EĞER(B1+C1>50;E1;E2) mantıksal fonksiyonu girilmiģtir. Bu iliģkide B1+C1 toplam 50 den büyük ise E1 içeriği, değilse E2 içeriği C3 hücresine aktarılacaktır. 21

22 HAZIR FONKSĠYONLAR ĠÇ ĠÇE EĞER KULLANIMI: =Eğer(KoĢul; ġart Sağlandı ise iģlem; Eğer(KoĢul; ġart Sağlandı ise iģlem; Eğer(KoĢul; ġart Sağlandı ise iģlem; Eğer(KoĢul; ġart Sağlandı ise iģlem; Eğer hiç biri sağlanmadı ise iģlem)))) (Kaç parantez açılmıģ ise o kadar kapatılmalıdır.) Bir önceki Eğer örneğinde yalnızca iki alternatif vardır. Ancak bazı durumlarda koģul sayısı ikiden çok fazla olabilir. O zaman iç içe Eğer kullanmalıdır. artırılabilir. KoĢul sayısını istenildiği kadar 22

23 EĞER (ĠÇ ĠÇE ) BİLGİSAYAR TEMELLERİ VE PROGRAMLAMAYA GİRİŞ HAZIR FONKSĠYONLAR =EĞER(A12>=95;"AA";EĞER(A12>=89;"BA";EĞER (A12>=82;"BB";EĞER(A12>=75;"CB";EĞER(A12> =65;"CC";EĞER(A12>=55;"DC";EĞER(A12>=50;" DD";EĞER(A12>=0;"F")))))))) 23

24 HAZIR FONKSĠYONLAR YA DA - OR (KoĢul1, koģul2,...koģul n) Fonksiyonu Aldığı koģulları kontrol eder, koģulların biri bile doğru olsa doğru değerini, hepsi yanlıģsa yanlıģ değerini geri döndürür. 24

25 HAZIR FONKSĠYONLAR NOT - DEĞĠL (mantıksal sabit ya da koģul) Fonksiyonu Verilen mantıksal sabitin tersini elde eder. KoĢul olarak verilmiģ ise sonuç doğru ise yanlıģ, yanlıģ ise doğru yapar. 25

26 HAZIR FONKSĠYONLAR DEĞĠL -NOT - (mantıksal sabit ya da koģul) Fonksiyonu 26

27 HAZIR FONKSĠYONLAR Hedef Ara (Goal Seek) Fonksiyonu Hedef ara özelliği Excel in pek bilinmeyen ancak kullanıģlı bir özelliğidir. Formülden elde etmek istediğiniz sonuç biliyor ancak bu sonucu elde etmek için formüle hangi giriģ değerinin gerektiğinden emin olunamadığı durumlarda özelliği kullanılabilir. Hedef Arama 27

28 Hedef Ara Fonksiyonu BİLGİSAYAR TEMELLERİ VE PROGRAMLAMAYA GİRİŞ HAZIR FONKSĠYONLAR Tek bilinmeyenli denklemlerin çözümü, bir baģka değiģ ile belirli bir değeri elde etmek için gerekli olan giriģ değerininin bulunması Excel e otomatik olarak yaptırılabilir. Bunun için 2003 versiyonunda; Araçlar > Hedef ara 2007 Versiyonunda; Veri > Durum çözümlemesi > Hedef ara menü adımları ile Hedef Ara ekranına ulaģılmalıdır. 28

29 HAZIR FONKSĠYONLAR Hedef Ara (Goal Seek) Fonksiyonu Örnek: BaĢabaĢ noktası için aģağıdaki gibi giriģler yapıldığını varsayalım : BaĢabaĢ noktası iģletmenin hangi satıģ hacminde kâra geçtiğini ifade ettiğine göre baģabaģ noktasında kârın sıfır olması gereklidir. Kârın sıfır olduğu satıģ hacmini bulmak için Hedef Ara ekranında Hücre kısmında çözüm bulmak istediğimiz formülün olduğu hücre girilir, Sonuç hücre kısmında bu formülün ulaģmasını istediğimiz değer girilir (bu örnekte 0 girilmekte) ve DeğiĢecek hücre kısmında ise denklemde bilinmeyen olarak geçen değer girilir: 29

30 Hedef Ara Fonksiyonu BİLGİSAYAR TEMELLERİ VE PROGRAMLAMAYA GİRİŞ HAZIR FONKSĠYONLAR Eğer karģılaģılan problem ikiden fazla değiģken içeriyor ise Çözücü fonksiyonu kullanılmalıdır. Çözücü fonksiyonu ile de bir hücrenin değerini ya belli bir değere ya da maksimize / minimize edilmeye çalıģılır. Excel de Araçlar > Çözücü menü adımları takip edildiği takdirde Çözücü Parametreleri ekranına ulaģılır. 30

31 Hedef Ara Fonksiyonu BİLGİSAYAR TEMELLERİ VE PROGRAMLAMAYA GİRİŞ HAZIR FONKSĠYONLAR Örneğin, biraz borç almanız gerektiğini varsayalım. Ne kadar para istediğinizi, borcu ne kadar sürede geri ödemek istediğinizi ve her ay ne kadar ödeme yapabileceğinizi biliyorsunuz. Borç hedefinize ulaģmak için ne kadarlık bir faiz oranıyla para bulmanız gerektiğini saptamak için Hedef Arama'yı kullanabilirsiniz. 31

32 Hedef Ara Fonksiyonu BİLGİSAYAR TEMELLERİ VE PROGRAMLAMAYA GİRİŞ HAZIR FONKSĠYONLAR Örnek: Bir öğrencinin belli bir not ortalamasını tutturabilmesi için bir dersten alması gereken notun hesaplanmasında da Hedef Ara fonksiyonu kullanılabilir. 32

33 HAZIR FONKSĠYONLAR Hedef Ara (Goal Seek) Fonksiyonu x 3 Örnek: fonksiyonunun -1< x <0 f ( x) x e x 1 arasındaki kökünü EXCEL'de Heder Ara komutunu kullanarak bulunuz. 33

34 Matematik ĠĢlevleri BİLGİSAYAR TEMELLERİ VE PROGRAMLAMAYA GİRİŞ DĠĞER GELĠġMĠġ ĠġLEVLER Mutlak : Bir sayının mutlak değerini verir. Kullanımı: Mutlak(sayı) Yuvarla : Bir sayıyı belirlenen sayıda basamağa yuvarlar. Kullanımı: Yuvarla(sayı; basamak sayısı) 34

35 Matematik ĠĢlevleri BİLGİSAYAR TEMELLERİ VE PROGRAMLAMAYA GİRİŞ DĠĞER GELĠġMĠġ ĠġLEVLER Tamsayı : Bir sayıyı aģağıya doğru en yakın tamsayıya yuvarlar. Kullanımı: Tamsayı(sayı) Mod : Tamsayı vermeyen bir bölme iģleminde kalanı bulmak için kullanılır. Kullanımı: Mod(sayı; bölen) 35

36 Matematik ĠĢlevleri BİLGİSAYAR TEMELLERİ VE PROGRAMLAMAYA GİRİŞ DĠĞER GELĠġMĠġ ĠġLEVLER Bölüm : Bir bölmenin tamsayı kısmını verir. Bir bölmenin kalanını atılmak istediğinde bu iģlev kullanılabilir. Kullanımı: Bölüm(sayı; bölen) Çarpım : Bağımsız değiģken olarak verilen sayıları çarpar. Topla fonksiyonunun bir benzeridir. Kullanımı: Çarpım(sayı_1; sayı_2; ; sayı_n) 36

37 Matematik ĠĢlevleri BİLGİSAYAR TEMELLERİ VE PROGRAMLAMAYA GİRİŞ DĠĞER GELĠġMĠġ ĠġLEVLER Çarpınım : Bir sayının faktöriyelini verir. Kullanımı: Çarpınım(sayı) Kuvvet : Bir sayının üssünü alır. Üs alma iģlemi ^ operatörü kullanılarak da yapılabilir. Kullanımı: Kuvvet(sayı; üs) 37

38 Metin ĠĢlevleri BİLGİSAYAR TEMELLERİ VE PROGRAMLAMAYA GİRİŞ DĠĞER GELĠġMĠġ ĠġLEVLER BirleĢtir veya & Operatörü : Metin dizilerini birleģtirmek için BirleĢtir iģlevi kullanılabileceği gibi & operatörü de kullanılabilir. Kullanımı: BirleĢtir(metin1; metin2;...; metinn) Soldan: Bir metin dizisindeki belirtilen kadar sayıda olan en soldaki karakterleri verir. Kullanımı: Soldan(metin; karakter_sayısı) 38

39 Metin ĠĢlevleri BİLGİSAYAR TEMELLERİ VE PROGRAMLAMAYA GİRİŞ DĠĞER GELĠġMĠġ ĠġLEVLER Sağdan : Bir metin dizisindeki belirtilen kadar sayıda olan en sağdaki karakterleri verir. Kullanımı: Sağdan(metin; karakter_sayısı) Parçaal : Bir metin dizisindeki belirtilen konumdan itibaren belirtilen sayıda olan karakterleri verir. Kullanımı: Parçaal(metin; baģlangıç; karakter_sayısı) 39

40 Metin ĠĢlevleri BİLGİSAYAR TEMELLERİ VE PROGRAMLAMAYA GİRİŞ DĠĞER GELĠġMĠġ ĠġLEVLER Uzunluk: Bir metin içerisindeki karakter sayısını verir. Kullanımı: Uzunluk(metin) Küçükharf: Bir metin içerisindeki tüm karakterleri küçük harfe çevirir. Kullanımı: Küçükharf(metin) 40

41 Metin ĠĢlevleri BİLGİSAYAR TEMELLERİ VE PROGRAMLAMAYA GİRİŞ DĠĞER GELĠġMĠġ ĠġLEVLER Büyükharf: Bir metin içerisindeki tüm karakterleri büyük harfe çevirir. Kullanımı: Büyükharf(metin) Yazım.Düzeni: Bir metin içerisindeki ilk karakteri ve önündeki karakter harf olmayan diğer tüm harfleri büyük harfe diğer tüm harfleri küçük harfe çevirir. Kullanımı: Yazım.Düzeni(metin) 41

42 Metin ĠĢlevleri BİLGİSAYAR TEMELLERİ VE PROGRAMLAMAYA GİRİŞ DĠĞER GELĠġMĠġ ĠġLEVLER DeğiĢtir: Bir metin içindeki belli bir konumdaki belli sayıdaki karakteri verilen bir baģka metin ile değiģtirir. Kullanımı: DeğiĢtir(metin; baģlangıç; karakter_sayısı; yeni_metin) Yerinekoy: Bir metin dizisi içindeki belirli bir metni bir baģka metin ile değiģtirir. Kullanımı: Yerinekoy(metin; eski_metin; yeni_metin; değiģtirme_baģlangıcı) 42

43 Metin ĠĢlevleri BİLGİSAYAR TEMELLERİ VE PROGRAMLAMAYA GİRİŞ DĠĞER GELĠġMĠġ ĠġLEVLER Yinele : Verilen bir metni belirtilen sayıda yineler. Kullanımı: Yinele(metin; yineleme_sayısı) Kırp: Bir metindeki sözcükler arasındaki boģluklar dıģındaki tüm boģlukları siler. Yine bu iģlev Excel dıģından aktarılan verileri düzenlemede kullanılabilir. Kullanımı: Kırp(metin) 43

44 Tarih ĠĢlevleri BİLGİSAYAR TEMELLERİ VE PROGRAMLAMAYA GİRİŞ DĠĞER GELĠġMĠġ ĠġLEVLER Tarih : Yıl, ay, gün olarak verilen rakamları Excel tarafından anlaģılabilen tarih seri numarasına çevirir. Kullanımı: Tarih(yıl;ay;gün) ġimdi: Geçerli tarih ve zamanını (sistem tarihi ve zamanı) serino sunu döndürür. Kullanımı: ġimdi() Bugün: Geçerli tarihin (sistem tarihi) seri-no sunu döndürür. Kullanımı: Bugün() 44

45 Kaynaklar Microsoft Office Excel Excel Yardım (F1)