DONANIM BİLGİSAYAR DERS NOTLARI-I BİLGİSAYAR NEDİR?

Transkript

1 BİLGİSAYAR DERS NOTLARI-I Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık-A Fen Bilgisi Öğretmenliği A-B Türkçe Öğretmenliği-B İngilizce Öğretmenliği- D şubeleri için. Hazırlayan:Yasemin Kahyaoğlu Sorularınız için yasemin.kahyaoglu@deu.edu.tr adresine mail atabilirsiniz. İyi çalışmalar. BİLGİSAYAR NEDİR? Giriş birimleri ile dış dünyadan aldıkları veriler üzerinde aritmetiksel ve mantıksal işlemler yaparak işleyen ve bu işlenmiş bilgileri çıkış birimleri ile bize ileten, donanım (hardware) ve yazılım (software) dan oluşan elektronik bir makinedir. DONANIM Bilgisayar Kasası Anakart İşlemci Bellek Sabit Disk Ekran Kartı CD, DVD Ses Kartı Modem Kartı Ethernet Kartı TV Kartı Monitör Klavye Mouse Yazıcı Diğer Aygıtlar

2 Bilgisayar Kasası Bilgisayarı oluşturan kartlarını içinde barındıran ve fiziksel zararlara karşı koruyan metal ya da plastik kutudur. Kasanın içinde çeşitli donanım bileşenlerine elektrik veren güç kaynağı (power supply), kablolar, anakart, montaj pimleri ve plastik ayaklar bulunur. Anakartlar Bilgisayarın elektronik parçalarının tümünün takıldığı, bağlandığı elektronik devredir. Ayrıca üzerinde işlemcinin, çeşitli kartların takılacağı yuvalar; kasanın arkasına açılan kısmında fare,klavye,monitör vs. bağlama noktaları bulunur. Anakartların çoğu zaman markası yada modeli yerine üzerlerindeki chipset'in adı ile anılır oldular. İşlemciler (Cpu/Merkezi İşlem Birimi) Bilgisayarın beynidir. Merkezi işlemci birimidir. Aritmetiksel ve mantıksal işlemlerin hepsi burada gerçekleşir. Bütün birimler buradan yönetilir. Bütün üniteler bu birim üzerinden çıkacak sonuca göre hareket ederler. Günümüz işlemcilerinde saniyenin 1/1000 (nanosaniye) süresinde milyarlarca işlem yapılmaktadır.

3 Bellekler Ana Bellek (RAM =Random Access Memory-Rastgele Erişimli Bellek): Verilerin işlendiği ve geçici olarak saklandığı yerdir. Özellikle grafik kullanıcı yüzüne sahip işletim sistemleri daha çok RAM kullanır. Kolayca sökülür, değiştirilir, taşınabilir ve takılabilir. EDO, SDRAM, RDRAM, DDRAM olarak çeşitleri vardır. Bir bilgisayarda işlenecek bütün veriler önce RAM belleğe yüklenir. İşlendikten sonra sonuçlar yine RAM belleğe dönerek ulaşacağı yerlere bu bellekten ulaşırlar. ROM BELLEK " Read Only Memory " Sadece okunabilir bellektir. Bu bellek üretici firma tarafından hazırlanmıştır. Bilgileri okunabilir fakat üzerinde bir değişiklik yapılamaz. Bu bilgiler makineyi kapatma veya elektrik kesintisinden etkilenmezler ve silinmezler. Kullanıcı tarafından verilen komutları isleme koyar. Sabit Disk (Hard Disk) Verilerimizi depolayan birimdir. Sabit diskler büyük kapasiteye sahip bilgisayarda yerleşik olarak bulunan manyetik esasla çalışan, çoklu plaklardan oluşur. İlgili kavramlar: Veri : Bilgiyi oluşturan parçalardır. Çoğunlukla tek başlarına anlamları yoktur. Bir kişinin adı soyadı, sicil numarası birer veridir. Benzer şekilde bir ürünün üretim tarihi, fiyatı vb bilgileri de birer veridir. Bilgi : Verilerin işlenmiş anlamlı sonucudur. Bilgi bir yargı üretir. Örneğin bir hesaplamada kullanılan rakamlar veridir, hesaplamanın kendisi ve sonucu bir bilgidir. Bit : Bilgisayardaki en küçük veri birimine bit adı verilir. Değeri 0 yada 1 olabilmektedir. Byte : 8 bitten oluşan bir veri büyüklüğüdür. Kilo Byte (KB) : 1024 byte Mega Byte (MB) : 1024 KB Giga Byte (GB) : 1024 MB Tera Byte (TB) : 1024 GB Ekran Kartı Ekran kartları zamanlama sinyalleri, renkler ve karakterlerin ekranda yaratılması gibi işlemleri kontrol eden parçaların bir araya gelmesiyle oluşmuştur.

4 Türleri: Renkli Grafik Kartı, Geliştirilmiş Grafik kartı, Video Grafik Kartı, Süper Video Kartı CD, CD-ROM, DVD ve DVD Sürücüler CD ler disk ve disketler gibi veri depolamak için kullanılan birimlerdir. Veriler CD ye, disk ve disketlerden farklı olan optik mantığına göre kaydedilirler. CD üzerine bilgiler bir kez yazılabilir, fakat birden fazla üzerine yazılabilen CD lere Rewritable (tekrar yazılabilir) CD- RW denir. CD üzerinde ki bilgileri okuyan donanım ürününe CD-ROM Sürücü denir. Bu sürücüler verileri, çukur ve tümsekler üzerine gönderilen laser ışığının yansımasını sınıflandırarak elektrik sinyaline çevirir. CD üzerine bilgi kaydetmek için CD Yazıcı'lar kullanılır. 40X 12X 40X'lik bir CD yazıcının 40 yazma hızını, 12 yeniden yazılabilir yazma hızını, 40 okuma hızını gösterir. DVD ler CD lerin yapım teknolojisine çok benzer bir teknoloji ile üretilmişlerdir. CD lerden farkı, daha fazla bilgiyi tek bir DVD içerisine sıkıştırabilmeleridir. Bir CD yaklaşık 650 MB lık bilgi alırken, DVD ler üretim formatlarına göre 4.7 Gb ile 117 Gb arasında kapasiteye sahiplerdir. Ses Kartı Bir ses kartının yaptığı iş ses sinyallerini dijital sinyallere dönüştürerek bilgisayar tarafından kullanilabilir hale getirmek ve daha sonra da dijital veri olarak saklanan bu ses kaydını yeniden ses sinyallerine dönüştürüp, kendine bağlanan bir dış hoparlöre vermektir. Modem Kartı Modemler, standart telefon hatlarını kullanarak, farklı yerlerdeki bilgisayarlar arasında bağlantı yapılmasını sağlayan aygıtlardır. Bu şekilde, bir bilgisayardan diğerine veri aktarımı yapılabilir, ya da özel bazı protokoller ile, Internet servisleri kullanılabilir.

5 Ethernet Kartı Ağ ortamının vazgeçilmez elemanları Ethernet kartları ve kablolardır. Ethernet kartı diğer bilgisayarlarla iletişiminizi sağlar. Ayrıca Internet e girmek için de kullanılırlar. Ağda kullanılan Ethernet kartlarının hızı, verilerin ağ üzerinden iletilme hızını belirleyen en önemli etkendir. TV Kartı Bilgisayarda televizyon izlemek için bir TV kartı kullanılır. TV tuner içeren bu aygıtlar TV yayınlarını video görüntüsüne dönüştürerek görüntü işlemcisine aktarırlar. TV yayınlarını üzerlerindeki TV Tuner ünitesi alır. Monitörler Monitörler ekran kartından gelen görüntü bilgisini ekrandan yansıtmakla görevlidir. Sadece ekran kartının emirleri doğrultusunda görüntüyü oluştururlar. Bilgisayarın işlemcisinden tamamen bağımsızdır. KLAVYE (Keyboard) Klavye, bilgi girişi yapılan en yaygın girdi aygıtıdır. Başka bir ifadeyle bilgisayarla kullanıcı arasında iletişim kurmayı sağlayan önemli bir aygıttır. Klavyeler genellikle bir daktiloya benzetilmektedir. Klavye, üzerindeki tuşlar vasıtasıyla kullanıcının bilgisayara sinyaller göndermesini sağlar.

6 Mouse Fare, klavyeden sonra bilgisayarda kullanılan en yaygın girdi aygıtıdır. Fare temel olarak şu şekilde çalışır; kullanıcı fareyi eliyle hareket ettirir, fare kullanıcının fareyi ne yönde ve ne kadar hareket ettirdiğini kaydeder ve bunu bilgisayara aktarır. Yazıcılar Bilgisayardaki bilgilerin basılı bir kopyasını almamızı sağlar.başka bir ifadeyle bilgisayardan elde edilen çıktıları kağıt üzerine yazan elektronik baskı birimidir. Üç çeşit yazıcı vardır: Nokta vuruşlu yazıcılar Mürekkep püskürtmeli yazıcılar Laser yazıcılar Nokta vuruşlu yazıcılar: Matrix şeklinde dizilmiş iğneleri bilgisayardan aldıkları emirler doğrultusunda elektromıknatıs etkisiyle hareket ettirerek kağıt ile yazıcı kafası arasında gergin duran şeride nokta vuruşlarla karakteri basan yazıcılardır. Mürekkep püskürtmeli yazıcılar: Bu tip yazıcılar yazma prensibi olarak nokta vuruşlu yazıcılar gibi karakter basabilir. Bununla birlikte bu yazıcılar çok sessiz ve görünüşleri daha ergonomiktir. Laser yazıcılar: Son geliştirilen yazıcı türüdür. Sessiz, yüksek baskı kalitesine sahip ve diğer yazıcılara göre daha hızlıdır. Temel olarak fotokopi makinasına benzer bir baskı tekniği kullanırlar. Fotokopi makinası ile laser yazıcıyı birbirinden ayıran özellik;baskı kaynağının bilgisayardan gelen digital kodlarının olmasıdır. Hoparlör Joystic Elektriksel sinyalleri insan kulağının duyabileceği ses sinyallerine çeviren elemanlara hoparlör denir.

7 Kulaklık-mikrofon Çok değişik tip ve dizayn edilmiş kulaklık ve mikrofon seçenekleri mevcuttur. Ayrı ayrı satın alma imkanı olduğu gibi kulaklık ve mikrofonun bir arada olduğu modeller de vardır. Makinamızın ses kartına takılır. Aynı şekilde hoparlör de ses dinlemek için yine ses kartına takılır. Web kamera Web kameralar doğrudan USB aygıtına ya da kendi arabirim kartı ile bilgisayara takılabilen modellerden oluşan bu aygıtlar bilgisayarın dış ortamdan görüntü almasını sağlar ve yazılımla desteklenmek zorundadırlar. *Joystic, bilgisayarın oyun portuna takılır ve oyun oynamada kolaylık sağlar. YAZILIM Değişik ve çeşitli görevler yapma amaçlı tasarlanmış elektronik araçların birbirleriyle haberleşebilmesini ve uyumunu sağlayarak görevlerini ya da kullanılabilirliklerini geliştirmeye yarayan makina komutlarıdır. BİLGİSAYAR YAZILIMLARI Kullanımı Serbest Olan Yazılımlar (Public Domain): Kullanımı herkese açık olan yazılımlardır. İsteyen istediği kadar kullanabilir. İstediği kadar kopyalayıp dağıtabilir. Paylaşılabilir Yazılımlar (Shareware): Copyright'lı yazılımlardır. Yalnız belirli bir süre (15 gün, 1 ay, 2 ay gibi) deneme amaçlı olarak kullanılabilir. Sürekli kullanım hakkı için ücretini ödemek gerekir. İşletim Sistemi (Operating System): Kullanıcı ile bilgisayar arasında iletişimi sağlayan programlardır. Bilgisayar sisteminin tüm hareketlerini denetler. Sistemde bulunan MİB, ana bellek vb. kaynakları yönetir. Disk İşletim Sistemi DOS (Disk Operating System): Windows (3.1, 95, 98, 2000,XP)Windows NT,MAC OS,UNIX, LINUX Yararlı Programlar: İşletim Sistemi ile verilen format, sıkıştırma, hesap makinesi gibi programlara verilen isimdir. Aygıt sürücüleri (Device Driver): Çevre birimlerinin çalışması için bilgisayara yüklenen programlar. Programlama Dilleri: Bir işi bilgisayara yaptırmak ancak belirli kodların belirli bir sıra doğrultusunda kullanılması ile olanaklıdır. Kullanılan bu koda programlama dili denilir. Yazılan kaynak kod program derleyici veya yorumlayıcı tarafından bilgisayar diline çevrilir. Programlama dillerinden bazıları C, Pascal, Delphi, Java, Visual Basic, Visual C Uygulama Programları : Belli bir amacı gerçekleştirmek üzere üretilmiş yazılımlardır. Örneğin, okul yönetim sistemi programları, muhasebe programı, bilgisayar oyunları, programlama dilleri derleyicileri vb.uygulama yazılımları belirli

8 uygulamaları çalıştırırlar. Bilgisayarın çok amaçlı olmasına olanak tanırlar ve işlerin daha iyi yapılmasına yardımcı olurlar. Kelime işlemci (word processor) yazılımları mektup, günlük plan, ders notu hazırlamada; Tablolama programları öğrenci not ortalaması hesaplama, maaş bordrosu yapmada; veri tabanı yazılımı, öğrenci bilgilerinin saklanması, bulunması, güncellenmesi, düzenlenmesi ve rapor oluşturulmasında kullanılırlar.elektronik posta yazma, grafik hazırlama, masaüstü yayıncılık, çalışma planı hazırlama, iş akışı çizimi, web sayfası oluşturma programları da uygulama yazılımlarına örnektir. Ticari yazılımlar: Muhasebe, tahmin yapma, proje yönetimi gibi genellikle sektorlere hitap edep ücretli programlardır Eğlence yazılımları: Oyun, ekran koruyucu v.b programlar için kullanılır. Eğitim ve Başvuru Yazılımları: Bilgisayar Destekli Eğitim yazılımları, benzetim (simulasyon) yazılımları, elektronik ansiklopedi, atlas. Çokluortam (Multimedia) Yazılımları: Bilgisayar tabanlı medya ile bütünleşik olarak hazırlanırlar. Ses, video, animasyon, resim içerirler. Çokluortam ansiklopedileri bunlara örnektir. Ücretsiz Yazılım (Freeware): Freeware tanımının kabul edilmiş açık bir tanımı yoktur. Yeniden dağıtımına izin verilen ancak değiştirilmesine izin verilmeyen yazılımlardır. Paylaşılabilir yazılım (Shareware): Yeniden dağıtımına izin verilen ancak deneme sürelerinden sonra kullanılmaya devam etmek isteyenlerin lisans ücreti ödemesi gereken yazılımlardır. Casus yazlımlar: Bilgisayara zarar veren virüs çeşitleridir. Yazılımlar donanıma uyumlu ise çalışır. İşletim sistemi ile yazılımlar uyumlu olmalıdır.