KARACABEY HARASI TÜRK MERtNOS KOYUNLARıNDA YAPA Gl VERİMİ, ÖNEMLİ BEDEN. ÖLÇÜLERI VE DÖL VERİMİ ÜZERİNDE tncelemeler. Giriş

Transkript

1 r ~- A. O. Veteriner Fakültesi Zootekni Kürsüsü KARACABEY HARASI TÜRK MERtNOS KOYUNLARıNDA YAPA Gl VERİMİ, ÖNEMLİ BEDEN. ÖLÇÜLERI VE DÖL VERİMİ ÜZERİNDE tncelemeler Selahattin Batu * Emin Arıtürk * * Mehmet Örkiz*** Giriş Son senelerde gittikçe gelişen yünlü sanayimızın ince yapağı ihtiyacı yıldan yıla artmaktadır. Memleketin kumaş yapımına elverişli yapağı ya olan isteği ve bu yönde dış mcmlcketlere giden dövizin tasarrufu gayesi ile bunun mutlaka yurt içinde temini zarureti anlaşılmıştır. Bu 'ihtiyaç ilk defa 1841 yılında Osmanlı devleti zamanında hissedilmiştir. Cumhuriyetten sonra 1934 senesinde Almanya'dan et-yapağı merinos koyunları ithal edilmiş Karacabey Harasında saf yctiştirilmeğe ve kıvırcık koyunlarımızia melezienrneğe başlanmıştır. Bu melezler 4 ncü kuşaktan sonra bütiin kendine has özelliklerini yavrularına geçiren ct randum<ı11l bakımından' kıvırcıktan üstün, kıvırcığa yakın süt veren, yemden istifade kabiliyeti yüksek, mahrumiyet ve hastalıklara dayanıklı bir tip meydana gelıniştir. Türk merinoslı adı verilen bu koyun tipi günden güne yetiştiricilere intikal ederek yayılmağa başlamıştır. Araştırma, Karacabey Harasında yetiştirilmektc olan bu koyunların yapağı verimlerini,bazı ünemli beden ölçülerini, canlı ağırlık, doğum ağırlığı ve döl verimlerini tesbit etmek amacı ilc ele alınmıştır. Araştırmamızda müşahede edilen, canlı ağırlık ölçülerindeki gerilemeyi önemli bir nokta olarak belirtmek isteriz. Daha önceden Hara koyunculuk şu besinde çalışan yetkililerin ifadelerine göre, bu durum, 2 yaşından yukarı merinos koyunlarının yetiştirilrnek te olduğu Çatalçeşmc \T Gerdeme meralarının zayıf oluşundan ileri gelmektedir. Kanaatnmza göre, canlı ağırlıktaki. bu gerilernede * A.C. Veteriner 'Fakülıesi Zooıekn; Kürsüsü Profesiirü, Ankara -Türkiye. *. A.O. Veteriner Fakültesi Zootekni Kürsüsü l'rofcsörü, Ankara.Türkiy(~...* Aynı Kürsücle Uzman Adayı Vet. Hek.

2 230 Selahattin Balu - Emin Antürk - Mehmet Örkiz daha başka faktörlerinde rol oynıyacağı tabii olduğundan, bu hususun Rara ilgilileri tarafından üzerinde durularak gerçeğin ortaya konulmasında bu sürünün akibeti bakımından fayda mü lah aza etmekteyiz. Az sayıya dayanarak ortaya çıkan bu durumun Haradaki adı geçen mevcut sürülerde olup olmadığını ortaya koymak için geniş çapta bir araştırma plan ve projesinin ele alınıp konunun üzerinde önemle durulmasını belirtmek isteriz. Zira bu husus, Hara koyunculuğunun üzerinde karar verme bakımından faydalı olabileceği gibi yetiştiricilik yönünden de eksikliklerin tesbiti, gelecek için alınması gereken tedbirlerde hatayı azaltacağından bu noktaya ne kadar önem verilirse o kadar faydalı olacağı kanısındayız. Türk merinos koyunları üzerinde birçok araştırıcılar çeşitli yönlerden incelemelerde bulunmuşlardır. Terril ve Hazel 13 tarafından koyun verimleri üzerinde yapılan bir araştırmada, yapağı veriminde genler tarafından determine ve realize edilen kısmın % 3, benler tarafından determine ve fakat çevre şartları tarafından realize edilen kısmın % 7 ini teşkil ettiğini tesbit etmişlerdir. Bulçum, H. 7 Karacabey Harası saf kan ve yarım kan merinoslarında yapağı inceliği ve mukavemetine ait araştırmasmda, yarımkanlarda yapağoıda elyaf inceliğini 22,6 mikron olarak bildirmiştir. Üstünel, D. ve Kutsal A. 14 Karacabey Harası koyunculuğunda yapağı verimi, üzerine yaptıkları araştırmada, jenerasyon ve yaş durumu nazarı itibare alınmadan ortalama yapağı verimini 2,9 ::t o, i 3 kg. olarak bulmuşlardır. Kutsal A. ve Bilgin S. LO Bandırma Merinos Çiftliğinde yetiştirilen yarımkan merinoslarda yapağı verimi, canlı ağırlık ve kuzuların inkişafı üzerine yaptıkları araştırmada, yaş durumu nazarı itibare alınmadan ortalama yapağı verimini: 3,026 Kğ. Dişi koyunlarda doğum ağırlığını: 4,2 ::t 0,09 Kğ, olarak tesbit etmişlerdir. Şahinkaya R. li Türkiye'nin Bursa, Balıkesir, Çanakkale saf ve muhtelif kan dereceli merinos X kıvırcık melezierinde vücut ölçüleri ve yapağı özelliklerine ait araştırmasında Beden uzunluğunu 71,79 :l:: 0,52 Cm. Cidago yüksekliğini 68,37 ::t 0,52 Cm. Göğüs çevresini 95, i 6 ::t i,55 Cm. olarak bulmuş, ayrıca canlı ağırlığı 50,46 ::t 0,32 Kğ. Kirli gömlek ağırlığını 2,749 Kğ., Yapağı ineeliğini 22,7 ::t 0,354 Mikron olarak bildirmiştir. Batu S..1 Koyunculuğun Esasları adlı eserinde, Türk merinos koyunlarının kuzu doğum ağırlığı 2,5-3,5 Kğ.arasında ikizlilik nisbetinin % 2-3 a kadar çıkabileceğini belirtmiştir.

3 Karacabey Harası türk Mcrınos Koyunlarında İncelemeler 2:\i Batu S. ve arkada~ları 6 Bandırma.Merinos Çiftliği ndeki koyunlar üzerinde yaptıkları araştırmada: İkizlilik nisbetini 1960 da % 8, de % 1'2,1 Ig6'2'de % 19, te % 1'2,6 olarak, Gebelik nisbetini (I '2) % 84,4 kirli yapağı verimini yılları vasatisi olarak '2959,4 gram, yılları canlı ağırlık ortalamasının 47, i 8 Kğ. olduğunu ancak bu yıllarda meraların çok kötü ve verilen yemlerin yetersiz olduğunu zikretmektedirler. Materyal ve Metot Bu araştırmanın materyalini, Karacabey Harasında yetiştirilen Türk merinos koyunları teşkil etmiştir. Araştırma Harada ki bu koyun sürülerinden ihtimali örnekleme esaslarına göre çekilen örnekler üzerinde; yapağı verimleri, canlı ağırlık, önemli beden ölçükri bioistatistik metotlarla işlenmiştir. Döl verimi mevcut bütün koyunlar üzerinden nisbet tayini suretiyle yapılmıştır. Yapağı verimleri, doğum ağırlıkları ve döl verimine ait materyal hara kayıtlarından çıkarılmıştır. Yapağı vasıfları; bu koyunlara ait omuz, kaburga, but yapağı numunelerinin Bursa Veteriner Bölge Yapağı Laboratuvarında senelerinde yıllık lüle uzunlukları ve elyaf kuturlarına ait analiz neticelerinden istifade edilerek bulunmuştur. Yapağı verimleri, teden ölçüleri ve ağırlıkların tesbitinde kullanılan variyantlar azdır. Sebebi: Aynı çevre şartlarında yeti~tirilen mevcut Rambouillet koyunları ile bunların çeşitli yönlerden mukayesesini yapabilmek için Rambouillet koyunların ya~, cins ve mevcuduna göre Türk merinos koyun sürüsünden örnekler yapmak suretiyle varyant ~eçimi rr.ecburiyetinden ileri gelmiştir. i. rapa,~ı. verımı: Sonuç ve Tartışma Türk merinos koyunlarında i 960- i 965 yıllarına ait kirliyapağı verımı aşağıdaki tabloda gösterilmiştir:. TTablo: 1. Karacabey Harası Türk Merinos Koyunlarında Yıllık Yapagı Verİmi. (i960- i965) 0/ Yıllar n x: :i:: Sx :i:: S /0 V :\'1iıı. Mak 'IC, 'il c, PO ,-, 19.2.'i 3.'i C ı " i ! 2.60 'i.10 VASATİ 3.35 O.OB

4 232 Selahattin Balıı - Emiıı Arıtürk - Mehmet Örkiz Bu tabloda i 960- i 963 yılı \'erimleri sıra ile 3,4,5,6 ya~lı koyunların i 964 ve i 965 yılı verimleri ise 2 ve 3 ya~lı koyunların yıllık yapağı verimlerine tekabül etmektedir. Seneler arası verim ortalamalarındaki farklılıklar seneden seneye iklim şartlarının değişik olu~u ve yaş farkından ileri gelmiştir. :Meraların iyi gelişemediği dçılayısiyle koyunların yeteri kadar meralandırılamadıklarıı 964 yılı yapağı veriminde hayvanların genç olmasından bir artma beklenirken aksine az nisbette bir dü~me görülmüştür. Meraların zayıflığı dolayısiyle, koyunlara harada her nekadar kesif yem verilmişse.de bu, mera kadar yapağı verimine tesir etmemektcdir. (I o) Terı'il ve Hazel (I 3) in bildirdikıcı'ine göre yapağı veriminde, genler tarafından determine ve realize edilen kısmın % 30, genler tarafından determine ve fakat çevre ~artları tarafından realize edilen kısmın % 7 ini te~kil ettiği bildirilmektedir. İşte çevre şartlarının bu büyük etkisi dolayısiyledir ki i 935 ten beri sürüde yapılan seleksiyonun tesiri yapağı veriminde ileri derecede kendini gösterememiştir. Bu durum Türk merinos koyunlarında yapağı miktarını artırmak için seleksiyondan ziyade çevre şartları bilhassa meraların islahı üzerinde önemle durulmasını gerektirmektedir. i No. lu tablonun tetkikinde görüldüğü gibi kaçınılmaz hata ortalamaları oldukça küçük bulunmuş ::t 4 S;Zsınırları dı~ında varyanta rastlanmamı~tlr. Bulunan yıllık ortalamaların % i ve % 5 lik güven ölçüleri (t) tablosuna göre biometrik olarak çok önemli bulunmuştur. Türk merinos koyunlarında vasati yapağı verimi, Kutsal A. ve Bilgin S. LO ye göre 3,026 ::!:: 0,7 kg. olarak Üstünel D. ve Kutsal A. 14 ya göre 2,9 ::Lo, i 3 kg. olarak, Şahinkaya R.ye ii göre 2,749 Kğ. olarak bildirilmiştir. Batu S. ve arkada~ları i 963 yılları kirli yapağı verim ortalamasını 2,959 Kğ. bulmuşlar ancak 1954, i 955, i 956 senelerinde meraların çok zayıf olmasından bu yıllara ait verimlerin çok dü~ük olduğunu zikretmişlerdir. Bu üç yıl hariç tutulursa 'yılları kirli yapağı verim ortalaması: 3,264 Kğ. bulunmaktadır.. Bu araştırmada yıllık Kirli yapağı verim ortalaması: 3,35 i 0,09 Kğ. olarak tesbit edilmiştir. Bu hususta Batu S. ve arkada~ları 6 ile Kutsal A. ve Bilgin S. ıo nin hulguları arasında önemli bir fark tesbit edilememiştir. Ancak Şahinkaya R. ıı nin ortaya koyduğu miktar bu araştırmada tesbit edilenden düşük bulunmuştur. 2. rapağı inceliği ve lüle uzunluğu Türk merinos koyunu yapağı vasıflarının tesbitinde, Bursa Veterincı' Bölge Yapağı LaboratU\'arı kayıtlarından istifade edilmiş-

5 Karacabey Hara" Türk :Ileriııos Koyunlarında İncelemeler 233 tir. Burada i 964- i 965 yıllarına ait numuneler üzerinde clyaf kutru ve yıllık lüle uzunluğu analizleri yapilmış olduğundan araştırmada bu iki vasıf için tesbit edilen veriler bioistatistik metotlarla işlenerek ortalama değerler 2 ~o. i u tabloda gösterilmiştir. Tablo: 2. Karacabey Lüle Yıllar 1964 VASATİ Harası Türk Merinos Koyunlarında Yıllık Uzunluğu ve Elyaf Kutru ( ) i Ölçüler Yıllık Lüle i Elyaf Kutru \ Uzunluğu (Cm.) (Mikron) n X S:X n X S:X x + S:X o.31 i Tablonun tetkikinde, hcl' iki yıla ait elyaf kuturlarınd<i bir değişiklik olmamıştır. i 964 yılı vasatisi 23.8 :!::: 0.3 i 5 mikron, 1965 yılı vasatisi 23.6 i o.307 mikrondur. i 964 yılı meraların zayıf oluşu yıllık lüle uzunluklarındaönemli derecede etki etmiştir. Bu yıla ait yıllık lüle uzunluğu vasatisi 6.9 :!::: O. i 25 Cm. i 965 senesinde 7.9 :t O. i 45 Cm. olarak bulunmuştur. Bu hususta, Batu S. ve Özcan K. 5 Türk İnerinoslarında elyaf kutrunu :!::: mikron, Bulçum H mikron ve Şahinkaya R :t mikron olarak bildirmektedirler. Bu araştırmada Türk merinos koyun yapağılarında elyaf kutru her iki sene vasatisi olarak :!::: o.31 i mikron bulunmuştur. Yukarıdaki araştırmacıların bulguları ile bu araştırmada bulunan cüz'i farkın e1yaf kutru tayininde tatbik edilen analiz metotları ayrılığından ileri geldiği kanısındayız. Türk merinos koyun yapağılarında lüle uzunluğuna ait bir çalışmaya rastlıyamadığımız için mukayese etmek imkanını bulamadık. 3. Türk merinos koyunlarında beden ölçüleri ve canlı ağırlık Bu koyunların önemli bazı beden ölçülerini tetkik edebilmek amacı ilc 1965 aralık ayında Karacabey Harasında yukarıda bahsedilen şartlara uyularak, ihtimali örneklerneye göre seçilmiş örnekler esas alınmıştır. Ölçülerin alındığı anda koyunlar üzerinde takriben 8 aylık yapağı mevcuttu Bu durum için ayrıca düzeltme emsali he-

6 L_ 234 Selahattin Batu - Emin Arıl ürk - :\Ielııııet Örkiz saplanmamış bulunan rakamhır olduğu gibi işlenmiştir. Türk merinos koyunlarında bioistatistik metodlarla bulunan beden ölçüleri, canlı ağırlık ve doğum ağırlıkları 3 No. lu tabloda gösterilmiştir. Tablo: :i. Karacabey Harası Türk Yierinos Koyunlarında Bazı Beden Ölçüleri ile Canlı Ağırlık ve Doğum Ağırlıkları. i Yaşında i 2 Yaşında i 3 ve daha Yaşlı Ölçüler i n X :l: Sx i n ix :l: Sx i n X :l: SX Beden uzunluğu i :l: :l: :l: 0.4 Cidago yüksekliği :l: :l: :l: 0.4 Göğüs çevresi :l: i 10.3 :l: :l: 0.8 Ön incik çevresi 13 S.8 :l: :l: :l: O.i i Canlı ağırlık :l: 0.7. ı2 Si.0 :l: ı :l: 0.2 Doğum ağırlığı :l: :l: :l: 0.1 Not: Ağırlıklar kg. Diğer ölçüler cm. birimindendir. 3. No. lu tabloda görüldüğü gibi i ve 2 yaşında dişilerle 3 ve daha yukarı yaşlı anaç koyunlarda, beden ölçüleri ile canlı ağırlık ve doğum ağırlıkları ayrı ayrı bioistatistik metodlarla işlenmiş olup aralarındaki farklar gelişim durumlarını göstermektedir. Ancak anaç koyun olarak kabul ettiğimiz 3 ve daha yukarı yaşlı koyunların beden uzunluğu ve cidago yüksekliği 2 yaşlıların hemen hemen ayni olmasına rağmen göğüs çevresinde 2 Cmlik bir azalma görülmektedir. Keza canlı ağırlıkta 5 Kğ, lık bir cksilme tesbit edilmiştir. Bu husus bakım ve beslenme ile ilgili olduğu kanaatını kuvvetlendirmektedir. Zira adı geçen harada bu koyunlar diğer mevkilere nazaran mer'asının zayıf olduğu bildirilen Çatalçeşme ve Gerdeme mevkilerinde bulunmaktadır. Ana<; koyunlardaki bu gerileme ilk nazarda dahi göze çarpmaktadır. Türk merinos koyunlarında beden ölçüleri hakkında (yetişkinlerde) Şahinkaya R. ıı ı:ıin verdiği ölçüler: Beden uzunluğu: ::t o.52 Cm. Cidago yüksekliği: ::to.52 Cm. Göğüs çevresi: ::t i.55 Cm. dir. Bu araştırmada anaç koyunlarda beden uzun luğu: 73.3 ::t 0.4 Cm. Cidago yüksekliği: 69.2 ::t 0.4 Cm. Güğüs çevresi: i 0.8 Cm. olarak bulunmuştur. Aradaki eüz'i farklılık yukarıda da işaret edildiği gibi ölçülerin yapağı lı olarak alındığından ileri gelmiştir. Yani bu hususta bulunan netieeler adı geçen araştırıcının bulgularına tamamen uygun çıkmıştır. Ayni araştırıcı canlı ağırlık ortalamasını 5.4 ::t.32 olarak bildirmiştir. Burada 46.7 ::t 0.2 Kğ. olarak bulduk.

7 Karacabey Hara.ı Türk ~erinos Koyunlarıııda İneelemeler 235 Batu S.ve arkadaşları 6 Bandırma merinos Çiftliğinde yetiştirilen Türk merinos koyunlarında eanlı ağırlık ortalamasının 47. i 8 Kğ. oldugunu bildirmişlerdir. Bu netice bu araştırmada tesbit edilen miktara çok yakındır. 4. Döl verimi Türk merinos koyunlarında i 960- i 966 yılları arası 6 yıllık döl verimi nisbetleri ve bu 6 yıla ait vasatiler4. No. lu tabloda gösterilmiştir. Tablo: 4. Karacabey Harası Türk Merinos koyunlarında döl verimi ve cinsiyet oranı i964-..{j5i vasati Koç altı koyun \ Gebe kalan koyun ~/~ Kısır kalan koyun % Doğuran koyun% \ Tek doğum % \ İkiz doğum % IO Kuzu telefatı % \.9 \ Cinsiyet oram Erkek kuzu % Dişi kuzu %.'l\.i i Tablonun tetkikinde, bu koyunlarda gebe kalma oranı senelerc göre % arasında değişmekte olup vasati % 92.7 olarak tesbit edilmiştir. Keza doğuran koyun nisbeti senelere göre % i.4 arasında olup vasati % 86. i olarak kısırlık nisbeti vasatisi % 7.3 olarak bulunmuştur. İkiz doğum nisbetinin her nekadar iyi' bir bakım ve besleme ile % a çıkabi.leccği Batu S. (3) tarafından bildirilmekte ise de, bu araştirmada ikiz doğum nisbeti yıllara göre değişiklik göstermekle beraber vasati olarak % 8.3 bulunmuştur. Gene 6 yıllık ortalamada doğan kuzuların % 48 nin erkek % 52 sinin dişi olduğu yani Türk Merinos koyunları kuzulalamalarında yaklaşık olarak 100 erkek kuzuya mukabil 108 dişi kuzu elde edildiği tesbit edilmiştir. Ayni materyalde kuzu telafatı nisbeti ortalama % 2.7 olarak hesaplanmıştır. Batu S. ve arkadaşları 6 Bandırma Merinos Yetiştirme Çiftliğindeki koyunlar üzerinde yapmış oldukları araştırmada ikizlilik nisbetini 1960 ta % 8.0, 1961 de % 12'.1, 1962 de % te % 12.6 olarak, i 962 yılları arasında gebelik nisbetini % 84.4 olarak bildirmişlerdir. Bu araştırmada, Karacabey Harası

8 236 Selahattin Ilat 11 - Emin Arıt ürk - Mehmet Ürkiz Türk merinos koyunlarında vasati ikizlilik nisbeti biraz dü~ük (% 8.3) olarak, gebelik nisbeti vasatisi ise biraz yüksek (%) 92.7) olarak bulunmu~tur.. 4. No. lu tabloda görülen döl verimine ait nisbetler, senelere göre iklim deği~ikliklerine rağmen yapağı verimindeki homojenite; Türk merinos koyunlarının sağlam konstitüsyonlu, mahrumiyet- 'leı e dayanıklı, yemden azami istifade sağlıyan bir koyun tipi olduğunu göstermektedir. Bununla beraber, 3 ve daha yukarı ya~lı koyunlarda bilhassa canlı ağırlık ölçülerinde görülen azalma, bunların bakım ve beslenmelerine biraz daha dikkat gösterilmesi lüzumunu ortaya çıkarmakta ise de, daha ba~ka faktörlerinde bu hususta rol oynıyacağı dü~ünülebilir. Bu ara~tırmada, canlı ağırlığın fenotip durumu ele alınmı~ cinsiyet, ya~, doğum ve yeti~tirme ~ekiııcrinin canlı ağırlık üzerine etki payları hesaplanmamı~tır. Ayrıca çalı~an materyal üzerinde ya~ gurublarındaki fertlerin kaçıncı jenerasyon mahsulü oldukları tesbit edilmemi~tir. Bu itibarla görülen farklılıkların yaş gurublarındaki variyantların çqitli jenerasyonda olmalarından da ileri gelebileceği zannedilmektedir. Hara koyunculuğu ve Türk merinosu yetiştiriciliği yönünden, bu hususta geni~ çapta bir araştırma yapılarak gerçeklerin ortaya çıkarılmasının memleket koyunculuğu bakımından çok ehemmiyetli olduğu kanısındayız. Öze t Bu çalı~mada, Karacabey Harası Türk merinos sürüsünde yapağı verimi, bazı yapağı özellikleri, canlı ağırlık, beden ölçüleri ve döl verimine ait hususların tesbit edilmesi amacı güdülmüştür. Yaş durumları nazarı itibare alınmadan vasati kirli gömlek ağırlığı 3.35 _ ~L 0.08 Kğ. Elyaf kutru: ::!: 0.3 ı ı. mikron, yıllık lük uzunluğu: 7.4 ::!: 0.ı35 Cm., Canlı ağırlık (ya~lara göre) 46.7 ::!: ::t o. 7 Kğ. arasında, doğum ağırlığı: 4. ı ::!: o. ı :+- o. ı Kğ. olarak tesbit edilmi~tir. Beden ölçüleri ve döl verimi durumları 3 ve 4 No. lu tablolarda gösterilmi~tir. Summary Studies on Wool Production, Fertility and Some Body Measurements of Turkish Merino Sheep Raised in Karacabey State Farm This study was made to obtain information on some characteristics of Merinos at Karacabey state farm.

9 Karacabey HamSl Türk \Ierİııo, Koyunlarıııoa İııcclcmcler 237 Average valucs at differant age s were: 3.35 ::!: 0.08 Kğ. for grcas [[eece weigbt, :.t 0.3 i i micron for fiber diameter, 7.4 ::!: O. i 35 Cm. {or staple lcnght, 46.7 ::!: : ::t 0.7 Kğ. for body weigbt, and 4. i ::t: ::t o. i Kğ. for birtlı vvcight. Eody measurcments and fertility traits are tabulated (Tablc: 3 and 4.) Literatür i - Akıncı, İ.; Batu, S. (I 940) : Türk0,ede Merinoscııluk. Ulus Basımevi Ankara. 2 - Baker, E. T. (I 952): Management mıd Feeding of Sheep. O. J. Publishing com. ine. New York. 3 - Batu, S. (I 962): Koyunculuğun Esaslaıı. V ct. Fak. Yayınları No. 136, Üniversite :\1atbaasl, Ankara Batu, S., Arıtürk, E. ve Kutsal, A. (I 962): Eııcil Hayvanlarda lstatistik Variya.l)!on. Vet. Fak. Yayınları :\0. i 38, Güven Matbaası, Ankara. j -- Batu, S., Özcan, K. (1962): Akkaraman, Dağlıç, Kıvırcık ve Türkiyede Yetiştirilen Merinos MelezIerinde Yapağı Follikül Sayıları ve E~yaf Çapları Üzerinde Araştırmalar. Lahtban Zoo. A. Enst. Yayınları No. 10 Ankara. 6 - Batu, S., Arıtürk, E., Özcan, H. ve Ertuğrul, N. (I 964) : Bandırma Merinos retiştirme Çıftliği Ko)'unlarında Görülen Verim Azalmaları Üzerinde Araştırma. V ct. fak. Yayınları No. 3-4, Üniversite Mabaası, Ankara. 7 - Bulçunı, H. (1947): Karacabey Harası Sajkan ve Türk Merinoslarında rapa.~ı lnceli,ği ve Mukavemetine Ait Araştırma. Türk Vet. Hek. D. S: i 3, Ankara Düzgüneş, O. (1952): İstatistik Metotlar. Ziraat Fak. Yay., Üniversite Matbası Ankara. 9 - Kanınııade, W. G. (19:):'»: Sheep Sience. Lippincotl comp. New York. i o - Kutsal, A., Bilgin, S. (ı 956): Yanmkan Aferinoslarda Yapağı Verimi, Canlı A,ğır/ık ve Kuzuların lnkişafı Ü;::.erindeAraştırmalar. Vet. Fak. Yayınları No. 3-4-, Üniversite Basımevi, Ankara.- i i - Şahinkaya, R. (I 957): Türkiye' nin Bursa, Balıkesir, Çanakkale Saf ve Muhtel~l Kan Dereceli Merinos x Kıvırcık MelezIerinde Vücut Ölçüleri ve Yapağı Özellikleri. Ziraat Fak. Yayın No Üniversite Matbaası, Ankara.

10 2311 Selahattin Batıı - Emin Arıtürk - Mehmet Örkiz 12 - Terril, C. E.,. Stoehr, J. (1942): The Importance of Body Weight in Selection of Range Ewes. U.S. Deper. of agr. Idaho Terril, C. E.., Hazel, L. N. (1945): Heritability of Weaning Weiglzt and Sable Lenght in Range Rambouillet Lambs. U.S. Depar. of agr. Idaho Üstünel, D., Kutsal, A. (1955) : Karaca!5ey Harası Koyunculuğunun rapağı Verimi Bakımından Biometrik Incelemesi. Yet. Fak. D. Sayı: 100- ıo I, Ankara. razı "Dergi razı Kuruluna" günü gemiştir. l