En parlant à votre enfant, vous développez sa capacité de compréhension.

Transkript

1

2 Bu kitapçık, siz anne ve babalar için, ortofonistler (konuşma, okuma ve yazma sorunları uzmanları) tarafından hazırlanmıştır. Amaç, çocuklarınızın dili kullanmadaki gelişmelerine daha duyarlı ve dikkatli olmanızı sağlayabilmektir. Bu kitapçığı hazırlayan ortofonistler, önerilerinden yararlanmanızı, çocuklarınızın eğitimini rahatlıkla ve baskısız bir biçimde üstlenebilmenizi dilerler. " Iki dil konuşmak " Çocuk küçük yaşta sürekli iki ayrı dili duyarsa, kuşkusuz bu iki dili hem anlayabilecek hem de konuşabilecektir. Bu olanak kendisi için büyük bir şanstir. Ailenin tüm fertleriyle iletişim kurabilecek ve ayni zamanda da iki ayri kültürü keşfedebilecektir. Çocuğunuzla ana dilinizde ya da sizin için en doğal olan dilde konuşun. HHiç Hiç bir zaman bir dilden bir dile geçmeyin. "Bir dil, bir kişidir"... unutmayın. Çocuk çok kısa zamanda kiminle hangi dili konuşacağını kavrar. 2-3 yaşına gelince çocuğunuz aynı cümlede iki dili karıştırıp konuşursa, endişelenmeyin. Bulamadığı kelimeleri ona hatırlatın. Bir dilin diğerine oranla ağır bastığını, çocuğun genellikle okuldaki veya dış toplumun dilini daha çok kullandığını görürseniz, sert bir biçimde karşı çıkmayın. Diğer dili (kendi dilinizi) kullanmaya devam edin, onu sakın ihmal etmeyin. Onunla kendi dilinizde konuşun ; hikâye anlatarak, şarkı söyleyerek kendi dilinize ağırlık verin... Çocuk bir dili sadece iletişim ve kendini ifade etme geriği duyduğu zaman konuşur. Çocuğunuzun konuşmak istediği dili seçmesine engel olmayın, kendi arzularınızı ona zorla kabul ettirmeye çalışmayın. Bugün, iki dil konuşabilmek çok yararlıdır. - P. 10 : Les livres Faites découvrir les livres à votre enfant. Dès 6 mois, proposez-lui des livres plastifiés, en carton, en tissu. Regardez, feuilletez avec lui des revues, nommez-lui et racontez-lui ce qu il voit. - P. 11 : Lire Maman et Papa qui racontent pour la centième fois la petite histoire toujours réclamée... ne peuvent que développer chez leur enfant l envie de lire. Les enfants son sensibles à l exemple : lisez pour et devant eux. - P. 12 : Dépistage et prévention Quel soit l âge de votre enfant, parlez de vos inquiétudes à votre médecin si vous avez l impression qu il y a un retard dans le développement de votre enfant. Attention : des insuffisances auditives peuvent être la cause de difficultés de prononciation, de parole et d expression. Consultez un médecin si vous notez ces insuffisances ou retard chez votre enfant ; un diagnostic précoce peut prévenir de difficultés futures de lecture ou d orthographe. - P. 13 : Succion Encouragez votre enfant à abandonner le biberon ou la tétine avant lâge de 30 mois. Aidez-le à arrêter la succion du pouce à partir de 6 ans. - 4 ème de couverture Apprendre deux langues, c est une grande chance pour tous les enfants, faites en sorte que votre enfant puisse bénéficier de cette possibilité. Les mamans et les papas sont irremplaçables. Même si votre enfant ne vous montre pas qu il comprend tout ce que vous dites, parlez-lui quel que soit son âge. Votre voix, vos paroles, vos regards, et vos gestes attirent l attention de votre enfant et favorisent son ouverture au monde. En parlant à votre enfant, vous développez sa capacité de compréhension. Cette plaquette "çocuğunuzla konuşmak" à été réalisée à partir de document "parler à son enfant"conçu par le Syndicat des orthophonistes de Meurthe et Moselle Adaptations : Elisabeth MARIE, orthophoniste Traduction : Kadiriye ATAK, interprète 2 15

3

4 "Dünyaya gelmek bir dil ortamina girmektir " " Emme " Çocuğunuz henüz konuşmuyor, ama kendisiyle konuşan insanlar ona ilgi gösteriyorsa : dil, zevkle ve karşılıklı anlaşmak arzusuyla öğrenilir. Şimdiden, siz anne ve baba... Bebeğinizle sakin bir biçimde ve sevgiyle konuşun, Ona oyun tekerlemeleri söyleyin, İsmiyle çağırın, Onunla gülün, Kulağına tatlı sözler fısıldayın, Sokakta ve evde duyduğu çeşitli sesleri ona açıklayın, Çevresindeki insan ve nesnelerin isimlerini söyleyin, Yaptıklarınızı ona anlatın, Çocuğunuzun yakınlarının dışında başka kişilerle de ilişki kurmasını sağlayın. Kötü alışkanlıkları yenmeye çalışın : Çocuğunuzun, 2 buçuk yaşına gelmeden (30 ayılık olmadan), emziği ve biberonu bırakmasına dikkat edin. Dişlerinin düzgün bir biçimde çıkması ve yerlerine otumalari için, 6 yaşından önce parmağını emmesini bırakmasına dikkat edin. Çocuk, anne sütünden kesilmeye ve bu alışkanlıklardan vaz geçmeye razı olmalıdır ; onu bu konulara duyarlılaştırın. Böylece, doğal olarak, çocuğunuz konuşulan ve anlatılan bir ortamda büyüyecektir. Dikkat edin : televizyon, radyo, müzik setinin sesleri çocuk için karmaşık gürültüden başka bir şey değildir. Gerçek bir iletişim kurabilecekken, bu aletler çocuğun dikkatini çelip onu boşuna yorabilir. 4 13

5 " Erken teşhis ve önlem alma " Tüm dikkatinize, özeninize, sevginize rağmen, şayet çocuğunuz dili düzgün ve uyumlu bi biçimde kullanamazsa? Çocuğunuzun yaşı ne olursa olsun, endişeleriniz varsa, doktorunuza danışın. Çocuğunuzu tanıyan kişilerin, onun konuşmasıyla ilgili ne düşündüklerini öğrenin ; akrabalara, arkadaşlara, bakıcılarına, öğretmenlerine sorun... Belki, bu yakınların gözlemleri, çocuğunuzun dili kullanmadaki sorunlarını açıklayabilecek ve onları anlamanıza yardımcı olabilecektir. " Konuşmaktan zevk almak " Çocuğunuzun iletişim kurma ve konuşma zevkini keşfetmesine yardımcı olun. İletişim kurabileceği ortamlar kurun. Çocugunuza herşeyin "dil-ifade" olduğunu gösterin. yüz buruşturmaları el ve yüz işaretleri iç çekmeler bakışlar gülmeler ve gülücükler davranışlar duruşlar ağlamalar D İ KKAT! Duyma yetersizliği, telaffuzda, konuşmada ve anlatımda sorunlar yaratabilir. Çocuğunuzda bu yetersizlikleri ya da gecikmeleri fark ederseniz doktora danışın ; erken teşhis, ilerde çocuğunuzun okuma ve yazma (imla) zorlukları çekmesini önleyebilir. Çocuğunuz henüz konuşmasa da, sesiniz, sözleriniz, ona söylenen her şey, onun ilgisini çeker ve dünyaya merakla bakmasını sağlar. Sözleriniz çocuğunuzun anlama yeteneğini geliştirir. Çoncuğunuzun size, yaptıklarınız ve duygularınız hakkında, sorular sormasına izin verin ; kendisinin anlatmak istemediği, onları sır gibi saklamak istediği konuların üstünde durmayın - örneğin, "ağabeyi ne demiş?", "okulda ya da bakıcıda ne yapmiş?" gibi

6 " Nasıl Yapmalı? " " Okuma " İlerde çocuğunuz düzgün konuşamıyor veya yanlış telaffuz ediyorsa, cümleyi veya kelimeyi siz düzelterek söyleyin, ancak, çocuğunuzu, doğru biçimde tekrarlamaya zorlamayın. Çocuğunuzla normal bir biçimde konuşun, Kolay anlaşılan kelimeler kullanın ama onları basitleştirmeyin, Kısa ve düzgün cümleler kurmaya çalışın. Çocuğunuz, yavaş yavaş birçok şeyi öğrenme dönemine girecektir. Okumayı kavramak ve okumaya alışmak için gerekli bilgileri edinecektir. Örneğin dünü bugünden ve yarından önceyi, şimdiden ve sonradan ayırtedebilecektir (zaman kavramı) sağı ve solu, önü ve arkayı ayırtedebilecektir (alan kavramı) Anne ve baba çocuğa masla anlatırsa, ve onun isteği üzerine aynı masalı defalarca tekrarlarsa... çocukta güçlü bir okuma isteği uyanır ve gelişir. Ayrıca, anne ve baba çocuğun yazıyı kolayca öğrenmesini bu şekilde sağlar. Yavaş yavaş çocuğunuzun söz hazinesini zenginleştirin. Anlamadığı kelimeleri açıklayın. Çocuk size konuşurken, düşüncelerini ve duygularını açıklamasına yardımcı olun. Çocuk, konuşmasıyla alay edildiği zaman çok kırılır ve üzülür : yanlış telaffuz ettiği sözleri, yanlış kurduğu cümleleri alaycı bir biçimde taklit etmeyin. Ayrıca, her seferinde cümlenin veya kelimenin doğru telaffuzunu tekrarlamaya zorlamayın : iyi ve hatasız konuşmayı öğrenmek çok zaman alır Yazı dili, konuşma dili gibi, çocukların ihtiyaçları olduğu bir iletişim aracıdır. Çocuklar gördükleri örneklere duyarlıdır ; sizleri okurken görmelerini sağlayın ve onlara kitap ya da dergi okuyun. 6 11

7 " Kitaplar " " El Hareketleri " Çok erken yaşta, çocuğunuza kitapları tanıtın. 6 aylık olunca, plastik, bez, ya da kartondan yapılmış çocuk kitapları alın. Tekerlemeler, çocuk masalları ve hikayeleri, cocuk şarkıları kolayca el hareketleriyle de anlatılabilir. El - kol hareketleri, cocuğunuza ona söylenenleri daha iyi anlayabilmek kendi vücudunu keşfetmek ona konuştuğunuz dili daha iyi kavramak Kontrolunuz altında, çocuğunuza dergiler verebilirsiniz : dokunmayı ve yaptığı sesi duymayı sevdiği için onları buruşturup yırtabilir. Şekiller ve renkler çocuğunuzun ilgisini çeker. Kendisiyle birlikte dergilere bakın, gördüklerinin isimlerinin kendisine söyleyin için yardımcı olabilir Hikâyeyi anlatırken yaptığınız her hareket çocuğunuzun hafızasına yerleşir, ona hikayenin özünü hatırlatmaya yardımcı olur. Abla ve ağabeyler, küçükler için önemli bir rol oynay. Çoğu kez bilgilerini gururla göstermeyi severler. Büyükler, küçüklerin aradığı örneklerdir. Yakında çocuğunuz kendi kendine sayfaları çevirecek, gördügü "resimleri okuyacak" : okuma zevkini bu yöntemle ona tattırabilirsiniz Basım evleri çoğu kez kitabın üzerinde hangi yaştaki çocuklara uygun olduğunu belirtir : basım evinin verdiği bilgilere güvenin. İki yaşından sonra çocuğun eline kalem ve boyayabileceği kitaplar vermeyi unutmayın. 10 7

8 Çocukları gelişme aşamaları Kaç yaşında olursa olsun, çocuğunuz söylediklerinizi anladığını açıkça belirtmese de, sesinizden onu mahrum etmeyin. Gün boyunca kullandığınız kelimelerin anlamının çocuğunuzun hafızasına yerleşmesini sağlayın. 18 aylıkken Düşüncelerini 2-3 kelimelik cümlelerle anlatıyor : ona, anlatmak istediğine uygun cümleler bularak yardımcı olun. 4 aylıkken Çocuğunuzun çağrıları, cıvıltıları, ağlamaları çeşitlenir. Onları birbirinden ayırt etmeyi öğrenin.bebeğinize onları anladığınızıgösterin. Kelime hazinesi zenginleşerek daha düzgün cümleler kurmaya başlıyor. Çocuğunuz kendini, ismini söyleyerek veya "ben" diyerek belirtiyor. 2 yaşındayken Çocuğunuz cıvıldamalarıyla, gülümsemeleriyle, kıkırdamalarıyla, bakışlarıyla, sizin beklentilerinizi anladığını ifade eder. 9 aylıkken İlk kelimeler : onu cesaretlendirin! Çocuğunuza sizin bir muhatabınız olarak değer verin, kullandığı kelimelerden daha fazlasını anladığını unutmayın. 6 aylıkken İlk heceler : mamama, bababa... gibi. Bebeğiniz sizi taklit etmeye çalışıyor. Başıyla "hayır" demesi, elleriyle "bravo" yapması, oyuncaklarını çarpması... hespi birer anlatma yoludur. 12 aylıkken 3 yaşındayken Çocuğunuzun konuşması artık gelişmiştir : ona söylenenleri anlamakta ve düşüncelerini doğru bir biçimde anlatabilmektedir. Çocuğunuz "ben" diyor, duyguları ifade eden kelimeleri kullanıyor, uzun ve karmaşik cümleler kuruyer. Gün içinde yapmış olduğu hareketlerin dilini anlıyor. Okul, onun için, yeni bir deneyim ortamıdır. 4 yaşındayken 12 yaşına kadar cümle yapıları ve kelime hazinesi daha da gelişmeye devam eder. Çocuğunuz konuşmayı öğrenerek zekâsını geliştirir ve toplum içinde yaşamayı öğrenir. 8 9