doğal yaşam kılavuzu

Transkript

1 doğal yaşam kılavuzu

2 Organik Ürünler: Organik tarımla üretilmiş gıda ürünleri ve kozmetik hammaddeleridir. Günümüzde organik tarım, çevre sorunları için küresel bir çözüm olarak görülmektedir. Organik tarım su kaynaklarını, toprakları ve biyoçeşitliliği korur, verimliliği daha uzun süre devam ettirir, mikro besinler açısından zengin ürünler sunar ve zehirli moleküller yaymaz. Ayrıca enerji tasarrufu sağlar ve sera gazı salımı daha azdır. Ekolojik tarım olarak da bilinen organik tarım, bitkilerin nöbetleşe ekilmesi, kimyasal sentetik ilaçlama ve sentetik gübreleme kullanımına, tarım ilaçlarına, gıdalardaki katkı maddelerine, işlem yardımcılarına ve diğer maddelere getirilen katı sınırlamalar, genetiği değiştirilmiş organizmaların tamamen yasaklanması, çiftlik hayvanlarının gübrelerinin veya çiftlikte üretilen yemlerin kullanılması gibi sahadaki kaynaklardan faydalanılması, üretim için hastalığa dayanıklı ve yerel koşullara uyum sağlamış bitki ve hayvan türlerinin seçilmesi, Bunlara ek olarak organik tarım yapılan arazi işlek karayollarından, kirli su kaynaklarından, atık biriktirilen alanlardan, ağır sanayi tesislerinden ve toprağı, havayı, suyu kirleten her türlü etkiden uzak olmalıdır.

3 Fransa da Provence geniş organik tarım arazileri ile dünya çapında bilinen bir bölgedir ve birçok seçkin kozmetik markası organik hammaddelerini bu bölgede yetiştirilen bitkilerden sağlamaktadır. Türkiye de ise organik tarımda üretici sayısı ve üretim miktarı açısından Ege bölgesi ilk sırada yer almaktadır. Bir ürünün üzerinde organik ibaresini taşıması için yetkili kuruluşlar tarafından denetlenmesi ve sertifika alması gerekmektedir. Bu sertifikayı alan ürünlerin içeriğinin en az %10 u organiktir. Örneğin ECOCERT Fransa da bu denetimi yapan önemli firmalardan biridir. Türkiye de organik tarım alanında sertifikasyon yetkisine sahip kuruluşların listesine Tarım Bakanlığı nın web sitesinden ulaşılabilir. Organik ürünleri satın aldığınızda sağlığınızı korumuş olursunuz. Ayrıca tüketici olarak bu alanda talep yaratıp çevreye duyarlı tarım arazilerinin yaygınlaşmasını sağlayabilirsiniz. Organik olduğu iddia edilen ürünleri satın alırken, ürünün Tarım Bakanlığı onaylı bir kuruluş tarafından sertifikalı olduğundan emin olun.

4 Ecocert: 1991 yılında kurulmuş, merkezi Fransa da bulunan ECOCERT organik ürünlerle ilgili sertifikasyon ve denetim kuruluşudur. Dünyada 80 den fazla ülkede faaliyet göstermekte olan ECOCERT in Türkiye temsilcisi merkezi İzmir de bulunan ECOCERT Denetim ve Bilgilendirme Ltd. Şti. dir. ECOCERT tarafından onaylanan organik ürünler aşağıdaki logoyu taşımaktadır. Doğal ürünler: Doğal ürün tanımı ülkeden ülkeye farklılıklar gösterir. Ancak, doğal ürünlerin genel olarak doğal koşullarda yetişen veya doğal tohum ile ekilen ve doğal gübre ile yetiştirilen bitkiler ve bu bitkilerle üretilen yan ürünler olması gerektiği söylenebilir. Bu ürünlerin, üretim süreçlerinin herhangi bir aşamasında sentetik kimyasal maddeler ile temas etmemesi gerekir. ECOCERT in belirlediği standartlara göre doğal kozmetik ürünü: bitki, hayvan veya mineral veya bunların karşımından oluşur;

5 insan sağlığına zararlı olabilecek bir madde içermemelidir; doğal malzemeler fiziksel, mikrobiyolojik veya enzimatik yöntemlerle elde edilmelidir; ISO 9235 standardına uygun doğal parfümler ve fiziksel yöntemlerle izole edilmiş maddeler doğal kozmetik ürünlerinde kullanılabilir; doğal parfümleri taklit eden sentetik esansiyel yağlar veya kimyasal olarak değiştirilmiş hammaddeler kullanılamaz; belirtilen kullanım koşulları sağlandığı sürece aşağıdaki koruyucu maddeler kullanılabilir: benzoik asit ve tuzları, propionik asit ve tuzları, salisilik asit ve tuzları, asit4 hydroxybenzoïc, tuzları ve esterleri, formik asit, 2 phenoxyethanol, benzilik asit, sorbik asit. Bu koruyucu maddelerin en az birini içeren ürünler koruyucu ibaresiyle bu maddeleri belirtmelidir. Doğal ürünlerden elde edilen aşağıdaki emilgatörler doğal kozmetiklerin üretiminde kullanılabilir: katı ve sıvı yağlar, mumlar, lesitin, lanolin, mono-, oligo- ve polisakkaridler, proteinler, lipoproteinler. ECOCERT standardına göre doğal kozmetik ürünlerinde bitkisel maddelerin en az % 50'si doğal, organik kozmetikte ise en az % 95'i organik olmalıdır. Ayrıca doğal kozmetik ürünlerinde tüm hammaddelerin en az % 5'i, organik kozmetikte de tüm hammaddelerin en az % 10'u organik olmalıdır. Sadece ECOCERT in onayladığı maddelerin bulunması koşuluyla sentetik içerik en fazla %5 oranında olabilir. Her zaman doğal ürünleri sentetik ürünlere tercih edin.

6 Genetiği Değiştirilmiş Organizma (GDO): Genetiği, genetik mühendisliği teknikleriyle değiştirilmiş organizmalardır. Farklı organizmaların DNA larının alınıp laboratuvar ortamında birleştirilerek yeni genlerin üretilmesi veya mevcut genlerde değişiklik yapılması ve bu genlerin organizmalara transfer edilmesi ile elde edilir. GDO lar biyoloji ve tıp araştırmalarında, ilaç yapımında ve tarım alanında kullanılır. Tarımda daha çok böceklerin verdiği zararlara ve zararlı otları öldüren maddelere karşı dirençli ürünler elde etmek ve daha küçük bir araziden daha fazla verim almak için uygulanan bir yöntemdir. Yetiştirilen ürünün cinsine göre bölgedeki biyoçeşitliliği etkiler. Genetiği değiştirilmiş besinlerin zehirli ve alerjen etkilerinin yanısıra başka birçok etkisinin de tahmin edilemez olması nedeniyle GDO larla ilgili dünya çapında yoğun bir tartışma vardır. Türkiye dahil birçok ülke GDO üretimine ve satışına kısıtlamalar getirmiştir. Türkiye de 29 Ekim 2010 tarihinden itibaren GDO içeren ürünlerin etiketlerinde Genetik yapısı değiştirilmiştir veya genetik yapısı değiştirilmiş üründen üretilmiştir ibaresi bulunması zorunluluğu getirilmiştir. Gübreler ve tarım ilaçları: Suni gübreler ve tarım ilaçları çevreye ve insan sağlığına büyük zarar verir. Tarım ilaçlarının çoğu kanser, nörolojik ve üremeyle ilgili rahatsızlıklar başta olmak üzere insan sağlığı üzerinde hasar bırakabilecek potansiyel olarak toksik olan kimyasallar içerir. Ayrıca tarım ilaçları yağmurla beraber göllere ve akarsulara karışabilir. Gübre ise, bir su kütlesine karıştığı zaman suyun oksijen seviyesini düşürerek sudaki yaşamı tehdit eder. Dolayısı ile tüketici olarak organik gıda ve ürünleri seçerek suni gübre ve tarım ilaçlarından uzak durmalıyız. Bu ürünleri tercih etmek doğaya verdiğimiz zararı azaltır. Sağlığınızı ve doğayı korumak için mümkün olduğu kadar doğal yollarla üretilen ürünleri tercih edin.

7 Geri Dönüşüm Atıkların geleneksel yollarla tasfiyesi yerine yeni ürünlere dönüştürülmesidir. Bu sayede potansiyel fayda sağlayacak malzemeler boşa harcanmaz, daha az enerji tüketilir, hava ve su kirliliği azalır, sera gazı salımı düşer. Geri dönüşümlü ambalaj malzemeleri aşağıdaki logoyu taşır: Geri dönüşüm sisteminin 5 temel basamağı vardır: değerlendirilebilir atıkları diğer çöplerle karıştırmadan biriktirme; biriktirilen atıların ayrı ayrı toplanması, toplanan malzemelerin cam, metal, plastik ve kağıt bazında ayrılması; ayrılmış malzemelerin kimyasal ve fiziksel işlemlerle yeni malzemelere dönüştürülmesi ve dönüştürülen malzemenin yeniden kullanılması. Alışveriş yaparken, olabildiğince az miktarda, geri dönüşümlü veya geri dönüştürülmüş malzemeden üretilmiş ambalajı olan ürünleri tercih edin. Şehrin çeşitli noktalarında bulunan cam, kağıt ve plastik atıklar için ayrılmış geri dönüşüm kumbaralarını kullanın. Çevreci ürünler: Üretiminde, paketleme veya sunumunda çevre üzerinde minimum hasar bıraktığı veya hiç hasar bırakmadığı kabul edilen ürünlerdir. Bilinçli tüketiciler olarak, aldığınız ürünlerin çevreye hangi ölçüde zarar vereceğini de dikkate alın, çevreci ürünlere yönelin.

8 FSC ve Sürdürülebilir Ormanlar: FSC (Forest Stewardship Council) uluslararası bağımsız bir sivil toplum örgütüdür. Sağduyulu ve sürdürülebilir şekilde korunan ve kullanılan ormanlardan elde edilen ürünler için sertifika verir. Böylece tüketicilere ve iş dünyasına insanlar ve doğa için faydalı bir seçenek sunar. Bu sertifikaya sahip ürünler FSC nin aşağıdaki logosunu taşır: Çevre dostu bir alışveriş için bu logoya sahip ürünleri güvenle satın alabilirsiniz. Hayvanlar üzerinde testler: Kozmetik ürünlerinin geliştirilmesinde hayvan testlerini kullanmak, bitmiş bir ürünün veya bitmiş bir ürünün içindeki maddelerin çoğunlukla tavşanlar, fareler veya diğer hayvanlar üzerinde denenmesini kapsayabilir. Bazı durumlarda alerji testleri, ürünlerin veya içeriklerindeki maddelerin hayvanların gözlerine, ağzlarına ve burunlarına uygulanmasıyla yapılır ve hayvanlara zarar verilebilir.

9 Kozmetik ürünlerini hayvanlar üzerinde test etmek 2002 yılında Hollanda, Belçika ve İngiltere de yasaklanmıştır. Avrupa Birliği de 2004 yılında itibaren kozmetik ürünlerinin, 2009 yılından itibaren ise ürünlerin içeriğinde kullanılan maddelerin hayvanlar üzerinde test edilmesini ve bu ürünlerin satılmasını yasaklamıştır. Fransa da dünyaca ünlü birçok kozmetik üreticisi başta yasağa karşı mahkemeye başvurduysa da bir sonuç alamamış ve yasağı uygulamak zorunda kalmıştır. Yasaktan önce Avrupa da kozmetik testlerinde kullanılan ve ölen hayvan sayısının yılda 38,000 olduğu rapor edilmiştir. Ürün veya içerikleri hayvanlar üzerinde denemeyen üreticiler, çoğunlukla önceden denenmiş maddeleri kullanmak veya testleri gönüllü insanlar üzerinde yapmak yollarını benimser. AB de hayvanlar üzerinde test edilmemiş ürünler bu işareti taşır. Hayvanlar üzerinde test edilmeyen kozmetik ürünlerine yönelin, böylece kişisel bakım ve güzellik için onlara zarar verilmesine engel olun.

10 Kozmetik Ürünlerinde Kullanılan Bazı Kimyasallar: Paraben: Şampuanlar, traş jelleri, diş macunları, deodorantlar, nemlendiriciler gibi birçok kişisel bakım ürünün yanında bazı yiyeceklerde de koruyucu olarak kullanılır. Bazı araştırmalarda memeden alınan tümörlerde bu maddeye rastlandığından meme kanserine neden olduğundan şüphelenilmektedir. Phenoxyethanol: Kozmetikler, aşılar ve ilaçlarda koruyucu olarak, parfümlerde kokuyu sabitlemek için kullanılır. Kozmetiklerde kullanımı Japonya da ve AB de kısıtlanmıştır. Üreticiler bu kimyasalın yutulduğunda, solunduğunda veya cilt tarafından emildiğinde zararlı olduğunu; üremeyle ilgili hasar bırakabileceğini, göz ve cilt için tahriş edici olduğunu belirtmekteler. İsviçre Basel deki üniversite hastenesinin dermatoloji biriminde S. Bohn ve A. J. Bicher tarafından yapılan bir araştırma, DPT aşısı yapılan 18 yaşındaki bir erkekte aşıdan 24 saat sonra ürtiker (kurdeşen) ve egzama tespit etti. Araştırmacılar böyle reaksiyonların nadir olduğunu belirtseler de bu vaka bu kimyasalın bebek cildinde kullanımıyla ilgili soru işaretleri doğurmaktadır. Kozmetik ürünleri alırken paraben ve phenoxyethanol yerine sorbic asit ve benzoic asit kullanılan markaları tercih edebilirsiniz. Sodium laureth sulfate: Sabunlar, diş macunları ve şampuanlarda köpürtücü etkisi ve düşük maliyeti nedeniyle kullanılır. Kozmetik üründeki konsantrasyonu arttıkça cilt için tahriş edici olabildiği bilinmektedir. Bu maddeyi içeren bazı ürünlerde muhtemel bir kanserojen olan 1,4-dioxane maddesine rastlanmıştır. Sodium laureth sulfate içeren ürünler yerine hindistan cevizi yağından üretilen ammonium lauryl sulfate içeren kozmetik ürünlerini tercih edebilirsiniz.

11 Propylene glycol: Makyaj malzemeleri, şampuan, deodorant, saç köpüğü, temizleme kremi, sabun, cilt kremleri, banyo köpüğü, bebek pudrası, saç kremi, after shave, bebek mendilleri, oda parfümleri vb ürünlerde bulunabilir. Yutulması veya deri tarafından emilmesi durumunda zararlı olabilir. Gözde ve ciltte tahrişe neden olabilir. Kronik olarak maruz kalmak, mide ve bağırsak rahatsızlıklarına, nezleye, baş ağrısı ve kusmaya, santral sinir sistemi depresyonuna yol açabilir. Kullanımı yenidoğanlar, çocuklar ve yaşlılar için risklidir. Daha öncesinde cilt, göz ve alerji sorunları yaşayanlarda aşırı hassasiyet görülebilir. Propylene glycol içeren ürünlerden mümkün olduğunca uzak durun. Alkol Alkol içeren deodorantlar, deterjanlar ve el sabunlarının cildi kurutup tahriş edebildiği bilinmektedir. Hassas ve kuru ciltler için bu ürünler tavsiye edilmez. Alüminyum Terlemeyi önleyen deodorantlarda bulunur. Bu deodorantları kullananların küçük bir yüzdesinde ciltte alerjiye bağlı tahriş görülebilir. Yüksek dozlarda aluminyum ise nörotoksiktir. Araştırmalar, yüksek dozda alüminyum içeren terlemeyi önleyen deodorantların maymunlarda, farelerde ve köpeklerde zararlı etkiler bıraktığını ortaya çıkarmıştır. Olası zararlı etkilerinden korunmak için alüminyum içermeyen deodorantlar kullanın. Kozmetik ürünlerinin içinde bulunan maddelerin, türlerine bağlı olarak çeşitli oranlarda, cilt tarafından emilerek kana karıştığını unutmayın.

12 Bu semboller, ürünlerin normal kullanımlarının dışına çıkıldığında oluşacak riskleri önlemek içindir. Bu sembol sıcaktan ve ateşten uzak tutunuz cümlesinin yerine geçer. Bu sembol ürüne doğrudan temas edildiğinde cildin tahriş olabileceğini gösterir. Bu sembol ürünün, su ortamına saf olarak karıştığında kirlilik riski taşıdığını gösterir. Bu sembolleri taşımayan esansiyel yağlar, rekabetle ilgili yasal düzenlemelere aykırıdır. Esansiyel yağ içeren oda parfümlerinde bu sembollerin yer alması, kullanılan bazın birleşimine (bu yağların doğası ve konsantrasyonuna) bağlıdır. Bu sembolün üzerindeki sayı, aldığınız kozmetik ürününün kapağı açıldıktan sonra özelliğini kaç ay koruduğunu ve kaç ay sağlıklı bir şekilde kullanılabileceğini gösterir. Örneğin bu sembolü taşıyan ürün için bu süre 12 aydır. Kullandığınız kozmetik ürünlerinin üzerlerindeki sembollere dikkat edin.

13