Eco new farmers. Modül 4 - Hayvancılık Yetiştiriciliği. Bölüm 5 - Organik Hayvancılıkta Besleme

Transkript

1 Eco new farmers Modül 4 - Hayvancılık Yetiştiriciliği Bölüm 5 - Organik Hayvancılıkta Besleme

2 Modül 4 Hayvan bakımı Bölüm 5 Organik hayvancılıkta beslenme 1. Giriş Başarılı organik çiftliklerde, geviş getiren hayvanlar otlakta merkezi bir rol oynar. Otlak yönetimi hayvancılık işletmesinin başarısı üzerine önemli bir etkiye sahiptir. Çiftçiler genellikle ot üretimindeki azalış ve hayvancılık üretimi ile ilgilenir ve çiftçiler organik üretime dönüştürme de tecrübelidirler. Bu bölümde şunlara bakacaksınız: otlatma yönetimi tarafından solucan kontrol potansiyeli ot kalitesi, özellikle mineral içeriği ve hayvan sağlığı Sığırlarda çayır yönetimi ve kabartma arasındaki ve silaj verimi ve potansiyel stoklama oranları. 2. Solucana meydan okuma ölçütünü etkileyen faktörler Bir merada otlayan hayvanlara merada bulunan solucan larvalarından etkilenmeyişleri aşağıdaki ölçütlere bağlı olacaktır; Çimen kontaminasyon seviyesi ilkbaharda örneğin otlatma döneminde başlar otlayan hayvanlarda otlama döneminde yumurta birikim düzeyi hava koşulları yumurta ve larva gelişimini teşvik ettiği otlatma dönemi 2.1. Hayvan yaşı ve solucan direnci Genç hayvanlar yetişkin hayvanlara kıyasla uzun solucan ve mide solucanlarına daha duyarlıdırlar. Genç enfekte hayvanlardan ziyade olgun hayvanlarla çayırda otlar bu nedenle, meralarda kontaminasyon oluşumu hızlıdır.

3 Düşük veya orta düzeyde parazitlere maruz kaldığında hayvanlar olgunlaşırken parazitlere dayanıklılıkları artar. Ancak, olgun hayvanlar enfeksiyona tamamen bağışık değildir. Yavrulama gibi stres dönemlerinde mide solucanları çok sayıda bulunabilir Yönetim stratejileri Sığır ve koyunlarda iç parazit sorununu minimize etmek için çok çayır yönetimi ile ilgili çok sayıda işlev yapabilirsiniz (Çizelge 1). Çizelge 1. Sığır ve koyunlarda endoparazitlere riskini en aza indirmek için otlak yönetim stratejileri Strateji Mekanizma Uygulama Seyreltme Solucandan korunmak için hassas Alt stok oranları hayvanlar daha az solucan bulunan Karışık tür otlatma alanlara alınır veya dayanıklı türle Karışık yaş gruplu otlatma karıştırılabilir. Kaçırma Solucana duyarlı otlayan hayvanları koruma hayvanları bulaşık meralardan daha temiz meralara kaydırılarak yapılır. Önleme Solucan önleme her yıl bulaşık olmayan sürü getirerek mera temizlenmesi ie önlenir mera bulaşıklığının yüksek olduğu dönemde bulaşıklık artışını önlemek için merayı temizle İlkbaharda başka türler tarafından kerirerek otlamaya izin ver silaj veya samanın kullanmasına izin ver Yeni tohumlardan yeni içm alanı kur Yıllık yem bitkilerini kullan merada bulaşıklığı otlar büyümeden temizlemek Karışık türle otlatma Karışık yaşta hayvanr grupları ile otlatma 3. İdeal senaryo Çiftlik istihdam stratejileri çiftlikte ve benimsedik tarım sisteminin fiziksel kaynakları ile sınırlı olacaktır. Kurt sorununu minimize etmek için ideal senaryo tek bir hayvan türünün otladığı kalıcı bir bitki örtüsüne kıyasla geçici örtü oluşturacak karışık çim örtüsü oluşturmaktır. Tarlayı kaliteli yem veya silaj üretebilecek şekilde tutmaktır. Bu uygulamalar genç hayvan sürünüzde kurt sorununu en aza indirecektir Sürünüzde sorunların en aza indirilmesi Solucan sorunlarını en aza indirmek için ideal bir senaryo şunlardan oluşur: Karışık örtü/ekilebilir sistem;

4 Geçici örtü kalıcı olmayan otlak; Birden fazla hayvan türlrü; Silaja uygun arazi kalitesi/kaba yem her araziye uygun olmalı. Genç sürülerinizi baharda otlatmak için yeni tohumla ekilerek kurulmuş otlaklar sizlere daha temiz alanlar sunar Silaj ve karışık otlama Tarlanızın hepsini silaj yapacaksanız ve maksimum esneklikte bitki ile alternatif otlama sistemini kuracaksanız Martan sonra silajınızı veya sezon sonu arazinizi temizleyiniz. Eğer birden fazla hayvan türüne sahipseniz dayanıksız hayvanların oranı azaltılmalı ve karışık otlamanın avantajlarından yada alternatif otlatmadan yararlanma olanağınız vardır Alternatif otlatma Yıllık olarak alternatif otlatma geniş olarak Kabul bulan bir otlatma sistemidir. Bu sistemde her tarlayı, parseli üç yıllık bir rotasyonla yönetebilirsiniz Bunlar (yıl 1), silaj (yıl 2) sığır (yıl 3) (Şekil 1). Şekil 1. Üç yıllık rotasyon kullanımı - koyun, silaj, sığır Sistemin esası koyunları etkileyen kurtlar sığırları etkilemeyeceği esasına dayanır ve tam bunun tersi de mümkündür. Bu nedenle aynı türle otlatmada 12 ay boşluk bırakmak aynı arazide larva kontaminasyon oluşumunu engeller Sistemi rafine etme Sistemi daha ileri düzeyde rafine temek (temizlemek) mümkündür. Örneğin ileri yaz ayında sütten kesilen kuzuları silaj için ayırabilirsiniz yada sığırlarınızın bazılarını kuru besi koyunlarla sütten kesimden sonra birlikte otlağa getirebilirsiniz. Elbette bu sistem ot hasatı ve silaj için tarlalarınız düz olduğunda uygulanabilir.

5 Buna karşın arazide biçim yapılamıyorsa örneğin kurt zararını önlemek için çiftliğiniz kalıcı bir çayıra sahipse sığır ve koyunun değişmeli olarak otladığı iki yıllık bir rotasyon izleyebilirsiniz. 4. Sadece-koyunların olduğu çiftlikler Koşullarınız çifliğinizin fiziksel yapısı ile sınırlı ise, örneğin çiftlikte sadece koyunlarınız varsa (Şekil 2), iyi ve temiz bir otlatma sistemine sahip olmanız oldukça zordur. Sadece yapacağınız tek şey sürü sayısını azaltmaktır. Şekil 2. Sadece koyun bulunan çiftlik Buna ilaveten, dişi koyun yerleştirme işlemi yaparken koyunların solucana olan dayanıklılıkları dikkate alınmalı şöyle ki solucan enfeksiyona dayanıklılık yavaş yavaş zemin üzerinde artar. Koyunlardan çıkan bahar yumurtaları hayvanları hamileliklerinin geç döneminde uygun bir beslemeye tabi tutarak özellikle proteinli yemlerle besleyerek azaltılabilir. Aynı zamanda koyun dışkısında yumurta sayımı yapabilirsiniz, şöyle ki anthelmintic tedavi gerektiğinde kurtçuk artışını tahmin edebilirsiniz. Rutin anthelmintic tedavisine bağlı kalırsanız organik sertifika kuruluşları tarafından sertifikalandırılmayabilrsiniz. 5. Ot mineral içeriği Hayvanlarınızın sağlığı için hayvanlarınızın diyetlerinden aldığı mineraller çok önemlidir. Ottaki eser elementlerin hayvanlarınızın sağlığını etkileyeceğinden haberdar oolmalısınız. Ottaki mineral içeriği, kısmen iz elementler, topraktaki ana materyal tarafından belirlenir. Yine de, mineral içeriğini etkiletecek kültürel uygulama seçeneğiniz vardır. Genelde ph sı yüksek topraklar bakır gibi bazı iz elementlerin uygunluğunu ve topraktan alımını azaltır (Çizelge 2). Bu nedenle ph nın arasında olmasını sağlayarak iz elementlerin makul bir seviyede bulunmasını garantilersiniz ve zayıf üçgül yetiştirme ve az herba veriminden kaçınmalısınız.

6 Çizelge 2. ot mineral içeriğine toprak ph sının etkisi Bağıl mineral alımı İz element Toprak ph 5.5 Toprak ph 6.0 Toprak ph 6.5 Kobalt Bakır Molibden Yüksek ot verimi daha az iz elemen olmasını sağlar. Örneğin Azot uygulaması ot gelişimini teşvik eder fakat genellikle iz element miktarının düşük olmasına neden olur. Genellikle çoğu ürüne kıyasla yüksek verimli çok yıllık çavdar otu daha düşük bakır içermeye eğilimlidir. Hindiba veya sinirotu gibi yem bitkileri çimlerden daha fazla oranda iz element içerirler. Bu bitkilerin derin kök sistemleri diğer birçok yem bitkisine kıyasla toprağın derinlerine giderek iz elementleri bulmasına olanak sağlar. Bu türler size besin içeriği yönünden iz elementli besin sağlar. 6. Kalsiyum ve magnezyum eksiklikleri Hayvan diyetinde kalsiyum ve magnezyum eksiklikleri süt hummasına ve hipomagnezemi neden olur fakat bu durum geleneksel tarımda olduğu gibi organik tarımda çok yaygın değildir. Çünkü ottan lüks oranda potasyum alınması söz konusudur, çözülebilir azot ve potasyum uygulamaları organik alanlarda otlayan hayvanlarda ortaya çıkmaz. Yine de otlak olarak kullanılacak tarlaya yavaş uygulama yaptığınızda ve yüksek oranda potasyum tutan killi topraklarda bu durumu göz önünde tutmalısınız, 7. Şişkinlik Sığırlarda şişkinlik sığırların uzun çimleri yüksek oranda üçgülle birlikte otladığında ortaya çıkar (Şekil 5). Bu durum koyunlarda nerdeyse hiç ortaya çıkmaz. Şişkinlik sorunu üçgüllerin bol olduğu Ağustos ve Eylül aylarında zirve yapar. Silaj ve ot özellikle kuru madde miktarı düşükse en yüksek risk oluşturabilecek potansiyele sahiptir, örneğin nemli Eylül sonbaharda. Yaz aylarında şişkinlik olması çok düşüktür.

7 Şekil 3. Sığırlarda şişkinlik Bir dereceye kadar şişkinlik oluşumu tahmin edilebilir ve bu nedenle riski en aza indirilebilir: Aç hayvanları üçgüllerin bol olduğu meralara göndermeyin sığırlar otlağa bitkileri otlaktan kaldırdıktan hemen sonra otlağa sürülmeli, üçgüllerin tarlayı kapladığı zaman hayvanların otlağa çıkarılmasına izin verilmemeli çok riskli durumlarda, şişkinliği önleyen Poloxalene ile normal beslenmeye dönmeden 2 gün süre ile hayvanları beslemelisiniz. Poloxalene yağ içerikli toz olup yüzey alanı tansiyonunu azaltmada işlev yapar, hayvanın midesinde şişkinliği önler, rumenden gaz salınımına olanak sağlar. 8. Ot verimi Otlağınızda uygun oranda baklağil bitkisi, uygun seviyede fosfor ve potasyum varsa, ph uygun ve yeteri kadar nem varsa tatmin edici bir ot verimi alırsınız (Çizelge 3). Üçgül oranı tatmin edici olmak koşulu ile birinci biçimden Mayıs ayında hektara 4-5 ton kuru ot verimi alabilirsiniz ve Haziran ortalarında 5-6 ton kuru ot verimi alabilirsiniz Yazlık bitki gelişimi Çizelge 3. Organik çayırda silaj üretimi (ton DM/ha) Toplam yıllık verim 1. kesim silaj Aralık Ortalama araştırma sonucuna dayanmaktadır Yazlık büyüme kısmen önemli ise, örneğin kuzularda, otlama planını bir önceki sonbaharda yapmanız çok önemlidir. Kasımda/Aralıkta üçgül gelişimini teşvik için sıkı bir otlama yapın/ Sürüyü aralıktan önce meradan çekin

8 Zaman geçmeden otlama yapmayın 9. Potansiyel sürü taşıma kapasitesi Eğer toprak verimliliğiniz ve üçgül oranınız yeterli ise organik tarımda hektar başına hayvan sayınız 1.6/hayvan (büyükbaş) olmalı (Çizelge 4). Bu sayı bazen makul miktarda yüksek olabilir, bazen de çiftçiler ödeme sübvansiyonlarından yararlanmak için bu sayının altında olabilir. Çizelge 4. hektar başına yıllık hayvancılık üniteleri Toplam yıllık verim 1. kesim silaj Stok oranı(lu her yemde) Aralık to 2.1 Ortalama Hayvancılık üniteleri (LU) hayvancılık farklı türleri arasında yem gereksinimlerini karşılaştırmak için kullanılır: Bir Hayvan Birimi (LU) bir olgun süt ineğine eşdeğerdir (Friesian Bir orta ağırlıkta koyun hayvan ünitesinin onda biri olarak kabul edilir Bu nedenle birr Friesian ineği için gerekli olan ondan fazla koyunu beslemek için gerekli arazi miktarı olarak hesaplanır Eğer sürü oranı LU'ya göre hesaplıyorsanız, bu sayıları her tip besi hayvanına dönüştürebilirsiniz (Çizelge 5). Çizelge 5. Hayvan birimine (LU) hayvan sayısını dönüştürmek için oranlar LU A. Otlak yönetimi hesaplamaları için Süt ineği (625 kg, 4500 kg süt) Emzikli inek aylık sığır 0-12 aylık sığır Orta ağırlıkta dişi koyun Kuzu, doğumda yağ A. IACS hesaplaması için 5730 kg süt kotası Emzikli inek Boğa > 2 yaşında Boğa < 2 yaşında Koyun

9 10. Özet Çayır/mera düzenlemesi ve idaresinin özellikle karın kurtları açısından ne denli önemli olduğunu öğrendiniz. Kurt kontrolü için çok sayıda strateji uygulanır. Çayır/mera yönetimi özellikle ot içindeki mineral maddeler özellikle iz elementler açısından önemlidir. Sığırlarda şişkinlik önceden tahmin edilebilir ve kaçınılabilir. Hektar başına ot verimi çayırdaki üçgül oranına bağlıdır. Üçgül oranını tatmin edici seviyede olması koşulu ile Mayıs ayında birinci biçimden hektara 4-5 ton kuru ot verimi alabilirsiniz ve Haziran ayının ortalarında yapılan biçimden ise hektara 5-6 ton kuru ot alabilirsiniz. Yıllık organik tarımda ortalama hektar başına 1.6 büyükbaş hayvan düşmektedir.