el- Özet - nin ifadesiyle Medine

Transkript

1 Ç a n a k k a l e O n s e k i z M a r t Ü n i v er s i t e s i ( S a y f a ) el- Abdülazîz b. Abdullah b. Ebî Seleme Özet - önemli bir zaman diliminde lik nin ifadesiyle Medine in rabînin, Anahtar Kelimeler: Abstract Al- Abd al- Salama al- his two briefs in adar. In this study, it is aimed to introduce Abd al- - briefs on adar to Turkish. alimportant period in the Islamic history, has important works in the field of Kal m as well as in Fiqh. Forasmuch, he is a friend of al- Mad na Mad na. He had written a book called al-muwa a before al-im m has been reached to our time. In his both briefs, Al- Majish n stated that belief in adar is haqq and denying adar is bid ah, likewise, even bedouin arabs, educated villagers, covered women, and boys in puberty are believe in adar. -posta: mansur-kocinkag@hotmail.com

2 Abdülazîz b. Abdullâh el- Abdülazîz el- Ansiklopedisi nde dahi onunla Abdülazîz elolan müellif, Medine 1, hicri a davet - 2 nin (v. 3 1 Zehebî, Muhammed b. Ahmed b. Kaymaz, Siyeru a lâmi n-nübelâ, VII, Yahsûbî, Tertîbu l-medârik ve takrîbu l-mesâlik li ma rifeti a lâmi mezhebi Mâlik, (thk. Muhammed Sâlim), Beyrut 1418/1998, I, Hatîb el- l- l- Zehebî, Siyeru a lâmi n-nübelâ l-

3 Abd ül azîz b. Abd ullah b. Ebî Seleme el - Risa l esi 83 5 l- Abdülazîz el- Bekr b. Hazm 4 el- - in Medine valisi Ebû l- Önemli Yakûb b. Ebî Seleme (v ), -Zührî (v. 124/742), Vehb b. Keysân (v. 127/745), l-münkedir (v. 130/747), Eyyûb es-sahtiyânî (v. 131/749), Sâlih b. Keysân (v. 140/757), Yahya b. Sa îd el-ensârî (v. 143/760). Ebü l-m l- Leys b. Sa d (v. 175/791), Muhammed b. el- - Vekî b. Cerrâh (v. 197/812), Abdurrahman b. Mehdî (v. 198/813), Yezîd b. Hârun (v. 206/821), Fazl b. Dukeyn (v. 219/834), Abdullah b. Sâlih Kâtibü l-leys (v. 223/838), Ebû Dâvud et-tayâlisî (v. 204/819). un, nin üç 4 ulemâi l-emsâr ve a lâmu fukahâi l-aktâr l-vefâ, 1411/1991, s Zehebî, Siyeru a lâmi n-nübelâ, VII, 310.

4 6 vermemesi 7 8 ten daha evvel Medine ameline dair Muvatta 9 Bu da de Rebîa (v. 136/753) ve Ebû z-zinâd (v. belirtilmektedir. 10 in (v. 204/820), önemi haizdir. 11 Abdülaziz el- a ait olan Kitâbü l-hac Bu eserin, kendisine nisbet edilen Muvatta Kitâbü l-hac söylenebilir. : Abdülazîz eld (v. 230/845), onun sika ve kesîrü l-hadîs 12 Yahya b. Ma în (v. 233/848) ise onun kendisinden hadis rivayet 6 Beyânu telbîsi l-cehmiyye fî te sisi bida ihim el-kelâmiyye, (thk. Heyet) Mecmau l-melik Fehd, Muhammadan Jurisprudence, Ox The Origins of 7 Hatîb,, XII, 194; Zehebî, Siyeru a lâmi n-nübelâ, VII, Zehebî, Siyeru a lâmi n-nübelâ, VII, Tertîbü l-medârik -Mâlikî, ed-dîbâcü l-müzhib fî ma rifeti a yâni ulemâi l-mezheb, (thk. Muhammed Ahmedî Ebû n-nûr), Kahire t.y., I, Vefayâtü l-a yân ve enbâu ebnâi z-zamân 11 Tehzîbü t-tehzîb, Hind 1326, VI, d, et-tabakâtü l-kübrâ VII, 323.

5 Abd ül azîz b. Abd ullah b. Ebî Seleme el - Risa l esi be gibi hadiste otorite kabul l- n 14 imâm müftü hüccet ve sâhibu sünne Abdülaziz 15 l- in (A l- ten sonra Medine okulunun önde gelen âlimlerinden kabul edilmektedir. 16 nin önde gelen - un, kelama -i tûla/büyük bir biriki yet (Allah Yahya b. Ma în Ehl- 17 onun Ehlbilinmeyec ayetlerden hareketle he ân ân Eserleri 13 Zehebî, Siyeru a lâmi n-nübelâ, VII, Zehebî, Siyeru a lâmi n-nübelâ, VII, Zehebî, Siyeru a lâmi n-nübelâ, VII, Tertîbü l-medârik, I, Hatîb,, XII, 194; Zehebî, Siyeru a lâmi n-nübelâ, VII, 16.

6 Nitekim Hasan el-basrî ye (v. 110/728) ve Ömer b. Abdülaziz e (v. 101/720) Kader, Muhammed b. Hanefiyye ye (v. 81/700) ise ve Kader risaleleri nisbet edilmekte 18 Fakat a ye 19 a Muvatta/Musannef olarak Medine ameli Kayravan - Kitâbü l-hac adl muhtemelen Hicri birisidir. Eser, Habîb - Sahnûn - - -Rebî b. Süleyman-Leys in kâtibi Ebû Sâlih-Abdüla Leys eser gibi Leys görülmektedir. Birincisi Ebü l-fazl Cafer b. Muhammed el-kâflânî - Muhammed b. - - Ebû Sâlih Abdullah b. Sâlih Abdülazîz el- Ebû Hafs Ömer b. Muhammed b. Recâ ve Ebû Hafs Ömer b. Ahmed b. Abdillâh b. - Ebü l-abbâs Ahmed b. Abdillâh b. el-hasen - Ebû Bekr Ahmed b. Muhammed b. Hâni et-tâî el-esrem - Ebû Sâlih Abdullah b. Sâlih - Abdülazîz b. Abdillâh b. Ebî Seleme el- el Basrî'nin Abdülmelik ektup), C. Abdülaziz ve Hasan b. Muhammed el-hanefiye Ess in 1975 Beyrut Anfänge muslimischer Theologie mer b. Josef Van 19 Bütün bu eserler, Leys b. Sa d un en

7 Abd ül azîz b. Abd ullah b. Ebî Seleme el - Risa l esi 87 ye mensup birine cevap olarak 20 da önemli bilgiler içermektedir. el- 21 Söz konusu e nisbet 22 e Ömer b. Abdülazîz - Abdülazîz el- - un, Hicri tel sünnetü resûlillâh ifadesine iki yerde, es-sünne sünnet tabirine ise bir Abdülazîz i hadis es-sünnet ve sünnetü nebiyyihi 23 Peygamber 24 sünnetin, ilk defa Hz. dair risalenin de Ebü l-fazl Cafer b. Muhammed el-kâflânî Ebû Sâlih Abdullah b. Sâlih Abdülazîz elgörülmektedir. n Cehmiyye el- de ve Esrem de es- Sünne el- l-kübrâ, (thk. Osman Âdem el-etyûbî), Riyâd 1415/1994, IV, , IV, Bura Ebû Nuaym el- nin Hilyetü'l-evliyâ 23 Bkz. 85. Dipnot. 24 Schacht, The Origins, s el-fetvâ l-hameviyyeti l-kübrâ, (thk. Hamd b. Abdilmuhsin), Riyâd - - ; Mecmû u l-fetâvâ iyad 1416/1995, V, 42.

8 Kaynakça Abdülazîz el- Kitâbü l-hac, (thk. Mik Günay, H. Mehmet, l- Hatîb el- l- l- Beyrut 2002/1422. el- l-kübrâ, (thk. Osman âdem el-etyûbî), Riyâd 1415/ Mâlikî, ed-dîbâcü l-müzhib fî ma rifeti a yâni ulemâi l-mezheb, (thk. Muhammed Ahmedî Ebû n-nûr), Kahire t.y.. -Askalânî, Tehzîbü t-tehzîb, Hind n Ahmed b. Muhammed, Vefayâtü l-a yân ve enbâu ebnâi z-zamân ulemâi l-emsâr ve a lâmu fukahâi l-aktâr Dâru l-vefâ, 1411/1991. d, et-tabakâtü l-kübrâ, Dâru Der ü te ârudi l-akl ve n-nakl Câmi atü l- -, Riyad 1411/1991. el-fetvâ l-hameviyyeti l-kübrâ, (thk. Hamd b. Abdilmuhsin), Riyâd 1425/2005. eymiyye, Mecmû u l-fetâvâ Riyad 1416/1995. Takiyyuddîn Ahmed b. Abdilhalîm el-harrânî, Beyânu telbîsi l- Cehmiyye fî te sisi bida ihim el-kelâmiyye, (thk. Heyet), Mecma u l-melik Fehd, Medine -Yahsûbî, Tertîbu l-medârik ve takrîbu l-mesâlik li ma rifeti a lâmi mezhebi Mâlik, (thk. Muhammed Sâlim), Beyrut 1418/1998. Kubat, Mehmet, - an el-basrî'nin Abdülmelik B. Mervân'a, C. 8, S. 1, Schacht, Joseph, The Origins of Muhammadan Jurisprudence, Oxford University Schrameier, W.L., Ueber den Fatalismus der Vorislamischen Araber, Bonn

9 Abd ül azîz b. Abd ullah b. Ebî Seleme el - Risa l esi 89 Van Ess, Josef, Anfänge muslimischer Theologie, Beyrut Zehebî, Muhammed b. Ahmed b. Kaymaz, Siyeru a lâmi n-nübelâ Arnâût), Beyrut 1402/1982. un Kadere Dair Birinci Risalesi Abdullâh b. Sâlih - Abdülazîz b. Abdillâh b. Ebî Seleme el- dan: - Ebü l-abbâs Ahmed b. Abdillâh b. el-ha - Ebû Bekr Ahmed b. Muhammed b. Hâni et-tâî el-esrem - Abdullâh b. Sâlih - Abdülazîz b. Abdillâh b. Ebî Seleme el- dan: onu 26 makdûrun aleyh ve ma zûrun eylemlerde mut aramak üzere (alâ t-talebi bi l- olma hususunda O nun mülkünde o O Allah talep etmek, Allah l günaha 26 Kâf: 50/37.

10 Allah a isyanda mazeretim olamaz kendisini r vaziyettedir. bilmiyor demektir. 27 yoktur. hemen tavana bir ip çeksin, sonra mi? 28 Allah nefsinizi, kaderi inkâr etmeye yönlendirmeyiniz ve Allah Allah içe Allah 29 (e olmayan kulun da buna Hac: 22/ Âl-

11 Abd ül azîz b. Abd ullah b. Ebî Seleme el - Risa l esi tevekkül etsinler. 32 ca 33 O nun kaderini iman eden mi, yoksa 34 Fakat biz isyan ettik "Bu konuda bizim De ki: dururuz. (Bazen bir topluma iyi ya da kötü günler gösteririz, bazen için böyle yapar Tevbe: 9/ Âl- 32 Âl- 33 Âl- ân: 3/ Âl- 35 Âl- 36 Âl- 37 Âl-

12 38 anar, hâlbuki diye buyurur. Bedir de söz verdi ve 39 Allah, vaadini hileye indiriyor, sonra da meleklere ben sizinle beraberim 40 diyerek onlara sebat veriyor, onlar da iman edenlere sebat veriyorlar. Kaderi inkâr edenlere göre bu, 41 "Bu (kimse) yok, mutlaka ben de size h, meleklere diye görün 38 Enfâl: 8/ Âl- 40 Enfâl: 8/ Enfal: 8/48.

13 Abd ül azîz b. Abd ullah b. Ebî Seleme el - Risa l esi gücünüz yetmiyor, ben de kendi nefsimde gidereyim? hani Allah, sana çok gösterseydi elbette bilendir. onla 43 ki Allah, Kaderiy tan bir ihtiyâl, nun, rekabet söz bir sesle un kavmine semadan öldürüverir. Bunda hile (mekr) ve istidrâc yoktur. kimse ona engel olamaz ve kimse de O 42 Enfal: 8/ Enfâl: 8/43.

14 görü O, Hz. Musa Musa avn "Onu (bebek böylece Fir Allah, Hz. Musa mesinden süt Allah avn avn a verdi. Daha önce verilen avn un onu akis yakîn ve güven duygusuyla Musa

15 Abd ül azîz b. Abd ullah b. Ebî Seleme el - Risa l esi Zira Fir avn Hz. Musa, onun elindeydi, fakat onun haberi yoktu, yine Allah, kendi kudretiyle Hz. Musa ediyordu. Hâlbuki Allah yakîn geldi 45 Biz, Allah nun minnet ve faziletiyle övdü z de (sadece) kendi ediyoruz. Neden böyle dedi sorgulanama 46 Dikkat edin, yaratmak da, emretmek Kasas: 28/8. 45 Yûnus: 10/ Enbiyâ: 21/ A râf: 7/54.

16 Abdülazîz b. Abdullâh b. Ebî Seleme Abdullâh b. Sâlih - Abdülazîz b. Abdillâh b. Ebî Seleme el- dan: - Ebü l-abbâs Ahmed b. Abdillâh b. el- - Ebû Bekr Ahmed b. Muhammed b. Hâni et-tâî el-esrem-abdullâh b. Sâlih- Abdülazîz b. Abdillâh b. Ebî Seleme el- dan: Emmâ ba d: in sünnetine vasiyet/tavsiye ediyorum. tutunman gerekir, zira sünnet, Allah 48 kader Kader, cahiliyye döneminde de mevzu bahis edilen bir 48 in kader risalesi ile benzerlik arz etmektedir (bkz., s ).

17 Abd ül azîz b. Abd ullah b. Ebî Seleme el - Risa l esi 97 kaderle teselli bulmaya 49 hususu - - îf ve Allah zîm ederek bu konuyu -i diyecek olursa onlar Kur ân nundur, lehimize ve aleyhimize 50 ve Onlar ki Kur ân Ehlü t-tenzildir. esile 49 in ( ) 1881 Ueber den Fatalismus der Vorislamischen Araber - Ankara 2013, s. 223). 50 un, Ömer b. Abdülaziz

18 Allah Kaderi O nun emrini tesli kalbi Allah nu nun (ezelde) edeceklerini de biliyorlar. Onlar, böylece Allah Nitekim Allah na itaat inden haberdar kimselerdir. cahillerden olurum" dedi. 51 merhamet edendir" dedi. 52 ör Hz. Yusuf, bütün güç ve kuvvetin Allah ta, onlar için bir 51 Yusuf: 12/ Yusuf: 12/53.

19 Abd ül azîz b. Abd ullah b. Ebî Seleme el - Risa l esi 99 Allah nun kaderinin nâfiz/belirleyici ve O kudret ve hüccetin O a özür beyan edeceklerini 53 ve gelmeden yapabilecekl 54 Sübhânallâh, Sübhânallâh! Ey Allah Siz kendi nefsinizden dola in Arapça metinde memlukün mümellekûn

20 ek ise 55 yüklenmez. 56 Kur ân ve cedel a dönmesi de mümkündür. Fakat En âm: 6/71. da mümkündür.

21 Abd ül azîz b. Abd ullah b. Ebî Seleme el - Risa l esi

22

23 Abd ül azîz b. Abd ullah b. Ebî Seleme el - Risa l esi

24

25 Abd ül azîz b. Abd ullah b. Ebî Seleme el - Risa l esi

26

27 Abd ül azîz b. Abd ullah b. Ebî Seleme el - Risa l esi

28 90 90