DEMİR EKSİKLİĞİ ANEMİSİNDE REÇETE YAZIM İLKELERİ ve REÇETE ÖRNEKLERİ. Dr. Ayhan DÖNMEZ

Transkript

1 DEMİR EKSİKLİĞİ ANEMİSİNDE REÇETE YAZIM İLKELERİ ve REÇETE ÖRNEKLERİ Dr. Ayhan DÖNMEZ

2 ANEMİ Hemogram (periferik yayma, retikülosit, Fe, TDBK) Ferritin Sedimantasyon ve CRP Hamile Laktasyon Genç bayan Erkek Postmenopozal kadın Genito-üriner sistem tetkiki Gaita da gizli kan Hipermenore gibi neden var GGK:Pozitif Tedavi GİS taraması Çöliak hst, H. pylori

3 DEMİR TEDAVİSİ Oral tedavi Preparat Etkili Ekonomik Uygun dozda Uygun sürede Yan etkiler Bilinmeli Hastaya anlatılmalı

4 Tarihçe İlk oral kullanım lerin sonlarında Fe sülfat Başarılı tedavi

5 Oral demir tedavisi Ferröz (Fe ++ ) demir tercih edilmeli 1. Etkili Hb (g/dl) Fe ++ Fe +++ p Bazal NS 1. ay < ay 12,5 11,4 <.01 Kavaklı K ve ark. Pediatric Hematology and Oncology, 21: , 2004

6 Oral demir preparatları Ferröz (Fe ++ ) demir tercih edilmeli 2. Ucuz Form İlaç adı Fe (mg) n TL Maliyet Sülfat Oroferon Tardyferon Glukonat Lösferron Fe ++ Ferro sanol duo Glisin sülfat Ferro sanol drg Duofer Fumarat Vi-fer Maltofer fol sol Hidroksimaltoz Maltofer fol tab Fe +++ Ferrum Süksinat Ferplex Komfer

7 Oral demir tedavisi Reçete - 1 Sayın: R p / 1. (demir sülfat) drg. No: 2 (iki) S: 2x1, yemeklerden en az 1 saat önce veya 2 saat sonra. (Antiasid alıyorsa 4 saat ara) Dr. Ayhan Dönmez

8 Oral demir tedavisi Yan etki Hastaya anlatılmalı Dışkı siyah renk Dozla ilişkili Bulantı Epigastrik dolgunluk, ağrı Dozla ilişkisiz Kabızlık İshal Yaklaşım Yemeklerle birlikte Enterik formlar Doz azaltılabilir 2 3 günden fazla Parenteral demir Kullanılmamalı Aktif ülser varlığında

9 Oral demir tedavisi Enterik kaplı, yavaş salınımlı preperatlar ilk tercih olmamalı Yan etki izlenen hastalarda ikinci tercih Günler

10 Oral tedaviye yan etkili hastalar Reçete - 2 Sayın: R p / 1. (enterik form) drg. No: 2 (iki) S: 1x1, daha sonra belki 2x1 Yemeklerden 1 saat önce veya 2 saat sonra. Dr. Ayhan Dönmez

11 Oral tedaviye yan etkili hastalar Reçete - 3 Sayın: R p / 1. (düşük doz glisin sülfat) drg. No: 2 (iki) S: 1x1, daha sonra birer drg. arttırarak tolere ettiği doza çıkılabilir. Yemeklerden 1 saat önce veya 2 saat sonra. Dr. Ayhan Dönmez

12 Oral demir tedavisi Emilimi etkileyen ilaç ve besinler Antiasit Antibiyotik Kinolonlar Tetrasiklin Birlikte alınma Tahıl (fitat ve polifenon) Diyet ürünleri (fitat ve polifenon) Çay (polifenon) Kahve Yumurta Süt

13 Oral demir tedavisi takip Demir eksikliği 3 ay Kontrol mg tek doz, yatarken Hemogram Ferritin Demir eksikliği anemisi 1. ay Kontrol 2 6 aylar Kontrol mg 2 doz Hemogram mg Tek doz, yatarken Hemogram Ferritin

14 Oral demir tedavisi Gebelik ve laktasyon Üç ay öncesi ilk üç ay Üçüncü aydan sonra Laktasyon Folik asit ( mg) Fe sülfat + Folik asit (0.35 mg folik asit içeriyorlar) Fe sülfat + Folik asit

15 Oral demir tedavisi - gebe Reçete - 4 Sayın: R p / 1. (demir sülfat + folik asit) drg. No: 2 (iki) S: 1 (2) x 1, yatarken (sabah akşam aç karına) Dr. Ayhan Dönmez

16 Tedaviye dirençli DEA Hasta ilacı kullanmış mı? Çöliak hastalığı Yeni tanı DEA de % Gluten kısıtlı diyet ile düzelme Antiendomysial antikor Helicobacter pylori Daha duyarlı Premenopazal dönem Çocuklar Antibiotik tedavisi ile düzelme IgG antikor, Nefes testi Atrofik gastrit Gastrin Antiparietal antikor Matriptase 2 eksikliği Karaciğer transmembran serin proteaz Hepsidin gen sunumunda etkili Defekterinde hepsidin düzeyi belirgin artmakta

17 PARENTERAL DEMİR TEDAVİSİ Demir açığının fazla olduğu durumlar GİS kanamaları Menoroji Kronik hemodiyaliz Malabsorpsiyon Gastrik rezeksiyon Atrofik gastrit Çöliak hastalığı Oral tedavide yetersizlik GİS yan etkileri Tedaviye uyumsuzluk

18 İV demir tarihçe Gelişmekte Fe(OH) 3 YMA DD İlk İV tedavi DMA DD Ferrik glukonat Demir sukroz Ferumoxytol 500 mg/gün Karboksimaltoz İsomaltozid Total doz bir defada 20 saniyede Test gereksiz Kısa sürede Test gereksiz YMA DD: Yüksek moleküler ağırlıklı demir dekstran DMA DD: Düşük moleküler ağırlıklı demir dekstran Kalp yetmezliğinde etkili

19 PARENTERAL DEMİR TEDAVİSİ DMA Demir dekstran Anafilaktik reaksiyon % Geç dönem serum hastalığı benzeri belirtiler Tekrarlayan tedavilerde % 2.5 Günümüzde daha güvenilir formlar Demir sukroz Demir glukonat

20 Parenteral formların özellikleri Dekstran (Cosmofer) Glukonat (Ferrlecit) Sukroz (Venofer, Ferroven, İnferose) Maksimum doz (mg/gün) (250?) 100 (300?) Test doz Gerekli 25 mg İV Hekime bağlı 25 mg İV Hekime bağlı 25 mg İV İnfüzyon süresi 1 4 saat 15 dakika 2 15 dakika Anafilaktik reaksiyon % %0.04 %0.002 Geç reaksiyonlar Sık değil Nadir Nadir Artmış enfeksiyon riski?? +? Kutulama 100 mg x mg x 5 Fiyat (TL)

21 PARENTERAL DEMİR TEDAVİSİ DİKKAT - KONTRENDİKASYON Alerjik hastalık (astma, egzama vb) Diğer ilaçlara duyarlılık Karaciğer sirozu ve hepatiti olan hastalar Enfeksiyon (akut ve kronik) Aktif inflamatuvar hastalık (RA vb) Akut böbrek yetmezliği Gebeliğin ilk üç ayında

22 SUT (Sağlık Uygulama Tebliği) Uzman hekim raporu gerekli İntestinal malabsorbsiyon sendromları Kronik inflamatuvar bağırsak hastalıkları Aktif GIS kanaması olan hastalar Hemodiyaliz hastaları Total ve subtotal gastrektomili hastalar Atrofik gastritli hastalar Oral demir alımını tolere edemeyen hamileler

23 DEMİR AÇIĞININ HESAPLANMASI : (14 - Hasta Hb) x Vücut Ağırlığı (Kg) x 2.14 Hb 7 gr/dl, 70 kg bir bir hasta için Fe açığı (14 7) x 70 x 2.14: 1048 mg Total kan hacmi 65 ml/kg, 1 gr Hb 3.3 mg Fe içeriyor Hb açığı: 14-7: 7 gr/dl Total kan volümü: 65x70: 4550 ml: 45.5 dl Total Hb Açığı: 7x45.5: Total Fe açığı: 318.5x3.3: 1051 mg

24 Parenteral demir tedavisi Reçete - 1 Sayın: R p / 1. Demir sukroz No: 2 (iki) S: 100 ml izotonik içine 1 ampul konacak. 25 mg test dozu yapılıp beklenecek. Reaksiyon olmaz ise 15 dakikada verilecek. Günaşırı total doz tamamlanacak. Not: Anafilaksi yönünden tam önlem alınabilecek ortamda uygulanmalı Dr. Ayhan Dönmez

25 Parenteral demir tedavisi Reçete - 2 Sayın: R p / 1. Cosmofer amp No: 2 (İki) S: 100 ml izotonik içine 1 amp konacak. 25 mg test dozu 15 dakikada yapılıp 60 dakika beklenecek. Reaksiyon olmaz ise kalanı en az 30 dakika da infüzyon yapılacak. Haftada üç kez olacak şekilde total doz tamamlanacak. Not: Anafilaksi yönünden tam önlem alınabilecek ortamda, tercihan klinikte (özellikle tek doz uygulamalarda) yatırılarak uygulanmalı Dr. Ayhan Dönmez