BÖLÜM 3 DENETİMİ PLANLAMA

Transkript

1 BÖLÜM 3 DENETİMİ PLANLAMA Öğr. Gör. Mehmet KÖRPİ DENETİMİN PLANLAMASI SÜRECİ Denetimi planlanma, denetimin amacına ulaşmak için sıra ile yapılacak işlerin düzenlemesidir. Denetim planlaması, tasarlanan denetim uygulaması ve kapsamı hakkında genel bir stratejinin oluşturulmasıdır.

2 Denetim Planlanması Süreci Müşteri hakkında bilgi toplama Denetim çalışmalarını bölümleme İç kontrol sistemi hakkında bilgi edinme ve kontrol edinme ve kontrol riski değerleme Önemlilik düzeyini belirleme Denetim riski düzeyini belirleme Denetim amaçlarını belirleme Denetim programının taslağını yazma Denetim süresini ve zamanını belirleme Denetim personelini görevlendirme 1. MÜŞTERİ HAKKINDA BİLGİ EDİNME Denetimi planlamak için, mali tablolara önemli etkisi olan olayları, işlemleri ve uygulamaları denetçinin anlayabilmesini sağlayacak müşteri işletmenin işi konusunda yeterli bilgi edinilmelidir. Denetçi, aşağıdaki konularda bilgiye sahip olmalıdır. Müşteri işletmenin işi, örgüt yapısı ve faaliyetlerinin özellikleri, Müşteri işletmenin yer aldığı sektör, Müşteriyi etkileyen yasal düzenlemeler, Müşteri işletmenin muhasebe bilgilerine uygulanan analitik prosedürlerin sonuçları.

3 2. DENETİM ÇALIŞMALARINI BÖLÜMLEME Bağımsız denetçi tarafından mali tabloların denetlenmesinin genel amacı, mali tabloların, genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine uygun olarak, müşteri işletmenin mali durumunu, faaliyet sonuçlarını ve nakit akımını açıkça gösterip göstermediğine ilişkin bir görüş bildirmektir. Denetçi, bu genel amaca ulaşmak için yapacağı denetim çalışmasını, mali tabloları daha küçük birimlere bölerek yürütebilir. Bu bölümleme, denetim ekibindeki farklı görevlerin verilmesini sağlar. Böylece her birim birbirinden ayrı olarak denetlenir. Her birimin denetimi tamamlandığında, mali tablolar hakkında bir sonuca ulaşabilir. 3. ÖNEMLİLİK DÜZEYİNİ BELİRLEME Mali tablolarda açıklanan bilgilerin yanlışlığı, bilginin doğru olduğuna güvenen kişilerin kararını değiştirecekse veya etkileyecekse, mali tablolardaki bilgi yanlışlığının önemli olduğu kabul edilmelidir.

4 4. DENETİM RİSKİ DÜZEYİNİ BELİRLEME Mali tabloların denetimi ile ilgili iki risk kavramı vardır. Bunlar, denetim riski ve işletme riskidir. Denetim riski, mali tablolarda önemli yanlışlıklar olduğu halde, denetçinin mali tabloların doğru olarak sunulduğu sonucuna varması ve mali tablolar hakkında olumlu görüş bildirmesi olasılığıdır.

5 İşletme riski, mali tabloların denetimi ile ilişkili olarak, denetçinin veya denetim şirketinin bir davadan veya söylentiden dolayı mesleki uygulamasına zarar gelmesi veya kayba uğraması riskidir. Denetim riski üç tür riskin sonucudur: Yapısal risk Kontrol Riski Bulgu Riski

6 Yapısal risk, iç kontrol sistemini oluşturan politikaların ve prosedürlerin olmadığı varsayıldığında, belli yapısal ve çevresel özellikleri nedeniyle hesap kalanlarının önemli yanlışlıklarından etkilenebilirliğidir. Örneğin, paranın hırsızlıktan etkilenme derecesi kömür stoklarına göre daha fazladır. Kontrol riski, iç kontrol sistemini oluşturan politika ve prosedürlerle önlenemeyecek veya bulunamayacak hataların olması riskidir. Bu risk, iç kontrol sisteminin etkinliğinin bir fonksiyonudur. Bir hesaba ilişkin etkin iç kontrol politikaları ve prosedürleri kontrol riskini azaltır. İç kontrol sistemi, içinde var olan sınırlamalar nedeniyle, tüm önemli hataların önlenmesini veya bulunmasını tam sağlayamadığından, kontrol riski hiçbir zaman sıfır olmaz.

7 Bulgu riski, mali tablolarda var olan önemli bilgi yanlışlığını denetçinin denetim prosedürleriyle bulamaması riskidir. DR=YR x KR x BR DR = Arzu edilen denetim riski YR = Yapılan risk KR = Kontrol risk BR = Bulgu riski

8 5. DENETİM AMAÇLARINI OLUŞTURMA Her işlem grubuna ve her hesap kalanına uygulanabilir genel kabul görmüş muhasebe ilkelerini, denetçi genel denetim amaçları olarak kabul eder. Her bir işlem grubuna ve her bir hesap kalanına uygulanan ilkeleri ise, denetçi özel denetim amaçları olarak kabul eder. Genel denetim amaçları şunlardır: Gerçeklik, Bütünlük, Sahiplik ve yükümlülükler, Değerleme ve gidere dönüştürme, Sınıflandırma, Zamanlılık, Açıklama, Kayıtsal doğruluk,

9 6. DENETİM PROĞRAMININ TASARIMI Denetim programı, denetim çalışması sırasında uygulanacak denetim prosedürlerinin listesidir. Denetim programları, işlemlerin test edilmesinde, hesap kalanlarının test edilmesinde ve analitik prosedürlerin uygulanmasında kullanmak için hazırlanır. Başka bir deyişle denetim programı, denetimde yapılacak işlerin neler olduğunu, kimin tarafından ve ne zaman yapılacağının belirlendiği bir taslaktır. 7. DENETİM SÜRESİNİ VE ZAMANINI PLANLAMA Uygulanması tasarlanan denetim prosedürlerinin denetim programına yazılmasından sonra, denetçi çalışmanın yürütülmesi ile ilgili zamanını planlar. Denetim çalışması, müşterinin muhasebe dönemi içinde ve dönem sona erdikten sonra kısa bir süre içinde yapılır.

10 KAYNAK BAĞIMSIZ DENETİM Prof. Dr. Celal KEPEKÇİ