İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza Hukuku Özel Hükümler Final Sınavı Soruları (İkinci Öğretim Öğrencileri İçin

Transkript

1 İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza Hukuku Özel Hükümler Final Sınavı Soruları (İkinci Öğretim Öğrencileri İçin , 13:30) Açıklamalar: Sınav Süresi 3 Saattir. Bir tabaka daha ek kâğıt kullanabilirsiniz. Lütfen yazınızın okunaklı, cevaplarınızın gerekçeli olmasına özen gösteriniz. Suç inceleme yönteminde herhangi bir özellik göstermeyen başlıklarda, bu durumu tespit etmeniz yeterlidir. Başarılar Dileriz. Olay I A ve B, İstanbul da bulunan hemşerilerini bir araya getirebilmek amacıyla bir dernek kurmaya karar verirler. Kendileri ile aynı köyden beş kişi daha bularak, Kurtoğlu Köyü Yardımlaşma ve Dayanışma Derneğini kurarlar. Dernek kısa sürede 5000 e yakın üye kaydeder. Üyelik aidatları ve zengin bazı köylülerin desteği ile kısa sürede ciddi bir mal varlığına sahip olan dernek, yönetim kurulu kararıyla dernek lokali olarak kullanılmak üzere bir taşınmaz satın almaya karar vererek bu işi tamamlama konusunda yönetim kurulu başkanı A ve muhasip yönetim kurulu üyesi B yi yetkilendirir. A, eşi C nin üzerine kayıtlı olan ve depreme dayanıklı olmadığı için yıkılması gereken dairesini, bu sayede elinden çıkarmayı planlamaktadır. Bu planını B ye anlattığında, B dairenin tescili için yine dernek yönetim kurulunun karar alması ve diğer yönetim kurulu üyelerinin de imzalamaları gerektiğini belirterek, imzaların alınmasının bu durumda zor olduğunu ifade eder. Bunun üzerine A, son yapılan yönetim kurulu kararı imzalandıktan sonra, imzaların üzerinde kalan boşluğa eşi C ye ait taşınmazın alınması kararını ekler. Dairenin tescili yapıldıktan sonra, belirlenen bedel yönetim kurulu başkanı A ve muhasip üye B nin imzaladığı talimatla derneğin banka hesabından C nin hesabına aktarılır. Olay II Gazeteci D, kamuoyunda kişisel mal varlığında son yıllarda meydana gelen artış ve karısına ödediği yüklü boşanma tazminatı nedeniyle ismi duyulan, İstanbul da kurulu ve ikinci ligde bulunan Z futbol kulübünün başkanı olan E hakkında araştırma yapmaya başlar. Bir bahane ile E yi ziyaret eder, ziyaret sırasında E nin odasına ses kaydeden bir cihaz yerleştirir. Bir hafta boyunca söz konusu cihaz, E nin odasındaki tüm konuşmaları kaydeder. Kayıt cihazı kayda devam ettiği sırada E ye sekreter olarak iş başvurusunda bulunan G, iş görüşmesi için kulübe gelir. İş görüşmesi öncesinde fazlaca alkol alan E, görüşmede G ye daha fazla para kazanabileceğini, ancak bunun için kendisinin her türlü ihtiyacını karşılaması gerektiğini belirterek, G yi öpmeye başlar. Durumdan rahatsız olan G, ayağa kalkar ve kapıya doğru koşar. Bu esnada arkasına baktığında E nin de peşinden geldiğini görür ve panikleyerek düşer ve kalça kemiğini kırar. Kayıt cihazını bulunduğu yerden alan gazeteci D, kayıtta E nin nasıl zengin olduğunu anlamaya yarar hiçbir bilgi olmadığını görür. Ancak buna rağmen hem kulüp başkanı, hem dolandırıcı, hem tacizci başlığı ile bir haber yayınlar. Haberde, E nin adı kullanılmaksızın, İstanbul da kurulu bir ikinci lig kulübünün başkanının yıllardır yönettiği kulübün gelirlerini mal edindiği, ayrıca çalışanlarını da taciz ettiği şeklinde iddialara yer verilir. Futbolla ilgilenen kişiler, bahsi geçen kulübün Z spor kulübü olduğunu kolayca anlamışlardır. Bu haber ve G nin şikayeti üzerine açılan soruşturma sonucunda G nin gerçek yaşının 17 olduğu, nüfusa büyük yazdırıldığı anlaşılır. E hakkında kulübe ait malları iç ettiği iddiası ile açılan ceza davası zamanaşımı nedeniyle düşme kararı ile, G ye yönelik fiiller nedeniyle açılan dava ise mahkumiyetle sonuçlanır. SORU: Olaylardaki kişilerin -derslerde incelenen suçlar açısından- ceza sorumluluklarını, suç inceleme yöntemine uygun olarak değerlendiriniz. 1

2 OLAY I TOPLAM:110 (14 puan) A NIN DERNEK YÖNETİM KURULU KARARINI ÜYELER TARAFINDAN İMZALANMASINDAN SONRA KALAN BOŞLUĞA C NİN TAŞINMAZININ ALINMASI KARARINI EKLEMESİNİN ÖZEL BELGEDE SAHTECİLİK SUÇU BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ GEREKMEKTEDİR.(2+1) A. SUÇU U SU LA AÇ S DA İ DELEME a. Suçun Konusu Belge, olayları nakleden, içerdiği irade beyanları hukuken değer taşıyan ve muayyen kimse tarafından oluşturulan her türlü yazı olarak tanımlanabilir. Türü itibariyle de resmi ve özel belge olarak ikiye ayrılır. Resmi belge, kamu görevlisi tarafından görevi gereği tanzim edilen belgelerdir. Resmi olmayan her türlü belge özel belge niteliğindedir. Olayda fiile konu bu anlamda resmi belge değildir. (2) Özel belgede sahtecilik suçunun konusunu sahte olarak düzenlenen veya üzerinde değişiklik yapılarak kullanılan belge oluşturmaktadır. Olayımızda suçun konusu, değiştirilen dernek yönetim kurulu kararıdır. Dernek yönetim kurulu tarafından düzenlenen belge özel belge niteliğindedir. (1) b. Suçun Mağduru Sahtecilik suçlarında mağdur, dernek yönetim kurulu üyeleri olup, dernek suçtan zarar gören sıfatına haizdir. (1) c. Suçun Faili Olayda tartışılan özel belgede sahtecilik suçu, özgü suç olmayıp, herkes tarafından işlenebilen bir suçtur. Somut olayda suçun faili, A dır. c. Fiil Özel belgede sahtecilik suçunun oluşabilmesi için kişinin özel bir belgeyi sahte olarak düzenlemesi veya gerçek bir özel belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştirmesi ve bu belgenin fail veya üçüncü kişi tarafından kullanılması gerekmektedir. Bağlı hareketli suçtur.(2) Olayda özel belge niteliğinde olan dernek yönetim kurulu tutanağının üyeler tarafından imzalanmasından sonra A nın imzaların üst kısmındaki boşluğa C nin taşınmazının alınmasına ilişkin kararı yazmıştır. Bu durum özel belgede sahtecilik suçu bakımından başkalarını aldatacak şekilde değiştirmek niteliğindedir. Dernek yönetim kurlu kararında yaptığı değişiklikten sonra bu belgeyi taşınmazın tescili sırasında bu belgeyi kullanarak, özel belgede sahtecilik suçunun hareketini gerçekleştirmiştir.(2) 2. Manevi Unsur 3. Hukuka Aykırılık Unsuru B. İTELİKLİ U SU LA C. KUSUR D. SUÇU ÖZEL GÖ Ü Ü BİÇİMLE İ 1. Teşebbüs 2. İştirak Olayda B, A nın düşüncesini kendisine anlatmasından sonra bu planı nasıl gerçekleştireceği konusunda fikir vermiştir. Yani burada B, A ya kafasındaki fiili nasıl gerçekleştireceği konusunda yol göstermiş, suçu nasıl işleyeceğini anlatmış, dolayısıyla B, olayda yardım eden olarak sorumlu tutulacaktır. (1) 3. İçtima Özel belgenin kullanılması aynı zamanda bir başka suçu oluşturması halinde, gerçek içtima kuralları uygulanacak ve kişi hem özel belgede sahtecilikten ve hem de bu 2

3 belgenin kullanılması ile ortaya çıkacak olan suçtan dolayı cezalandırılacaktır. (m.212) (1) Olayda A nın gerçek olan ancak üzerinde değişiklik yapılmış olan dernek yönetim kurulu kararını C nin taşınmazının alımında kullanıldığı için gerçek içtima gündeme gelecek ve A, hem özel belgede sahtecilik suçundan, hem de dolandırıcılık/güveni kötüye kullanma suçundan sorumlu olacaktır. (1) (İçtimaa ilişkin bu bölüm bir sonraki suçta incelenmiş olması halinde ve burada da incelenmesi mükerrerlik oluşturmuş ise, puan verilmeyecek). SUÇ (26 puan) A NIN YÖNETİM KURULU TUTANIĞINI DEĞİŞTİRMESİNDEN SONRA BU BELGEYİ KULLANARAK C YE AİT OLAN TAŞINMASI, DERNEK ADINA SATIN ALMASININ DOLA D C L K SUÇU VE GÜVE İ KÖTÜYE KULLA MA SUÇU BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ GEREKMEKTEDİR.(2+1) A. SUÇU U SU LA AÇ S DA İ DELEME a. Suçun Konusu Güveni kötüye kullanma suçu bakımından suçun konusu kendisinin kullanımına verilen derneğe ait paradır. (1) Dolandırıcılık suçunun konusu, malvarlığında mevcut olan herhangi bir değerdir. Olaydaki konu, C ye ait olan depreme dayanıklı olmadığı için yıkılması gereken taşınmaza karşılık verilen tutardır.(1) b. Suçun Mağduru Güveni kötüye kullanma suçunda mağdur, suça konu malın tasarruf yetkisini devreden kişidir. Bu anlamda olayda dernek yönetim kurulu mağdur, dernek tüzel kişiliği ise suçtan zarar görendir. (2) Dolandırıcılık suçunun mağduru, zarara uğrayan malvarlığının sahibi olan gerçek veya tüzel kişidir. Suçun oluşması için aldatılan kişi ile zarar uğrayan kişinin aynı olmasına gerek yoktur. Olayda aldatılan kişi, tapuda bu tescili gerçekleştiren memur iken, zarara uğrayan dernektir. Dolayısıyla, suçtan zarar gören, olayda depreme dayanıklı olmadığı için yıkılması gereken dairenin alınması ile zarar uğrayan dernektedir.(1) c. Suçun Faili Olayda tartışılan dolandırıcılık suçu, özgü suç olmayıp, herkes tarafından işlenebilen bir suçtur. Somut olayda suçun faili, A dır. Olayda güveni kötüye kullanma suçunun kabul edilmesi durumunda, bu suç özgü suçtur. Kişinin fail olabilmesi için başkasına ait bir mal muhafaza etmek veya belirli bir şekilde kullanılmak üzere verilmiş olması gerekmektedir. Olayda fail, A dır.(2) c. Fiil Güveni kötüye kullanma suçunun oluşabilmesi için kişinin başkasına ait olup da muhafaza etmek veya belirli bir şekilde kullanılmak üzere zilyetliği kendisine verilmiş mal üzerinde, kendisinin veya başkasının yararına olarak, zilyetliği devri amacı dışında kullanmış olması gerekmektedir. Yine güveni kötüye kullanma suçunun oluşabilmesi için kişiye verilen malın rıza ile verilmesi gerekir. (1) Olayda A ve B dernek yönetim kurulu tarafından alınan karar ile dernek lokali olarak kullanılmak üzere bir taşınmaz bulmak ve almak konusunda yetkilendirilmiştir. Bu yetkilendirme, A veya B nin herhangi bir hileli davranışı olmaksızın, yönetim kurulu üyelerinin rızası ile gerçekleşmiştir. (1) Dolandırıcılık suç bakımından suçun oluşumu için hileli hareketle zarar arasında bir nedensellik bağı bulunmalıdır. Olayda hileli hareket, dernek yönetim kurulu kararının C Nin dairesinin alınması şeklinde değiştirilmesidir. Ancak bu durum, derneğin 3

4 doğrudan zararına bir durum değildir, zarar söz konusu dairenin satın alınması ile ödenen bedelden kaynaklanmaktadır. Nitekim olayda B, dairenin dernek adına tescili için yönetim kurulu kararının varlığına ihtiyaç olduğunu söylemektedir. Paranın ödenmesi konusunda bir karar alınmış değildir. (2) Buna ek olarak dolandırıcılık suçundan bahsedilebilmesi için hile ile aldatılan kişinin, suça konu zarar üzerinde en azından fiili bir muhafaza imkanının olması gerekmektedir. Olayda aldatılan kişi, tapu çalışanıdır ve dernek mal varlığı üzerinde herhangi bir yetkisi bulunmamaktadır. Bu nedenle dolandırıcılık suçu oluşmaz. (2) Suçun konusu daire için ödenen bedel olarak belirlendiğinde, bu para bakımından güveni kötüye kullanma suçu bakımından bir inceleme yapılması gerekmektedir. Olayın oluşundan A ve B nin müşterek imza ile derneğe ait para üzerinde tasarruf imkanlarının olduğu anlaşılmaktadır. Bu durumda A ve B, derneğe ait bankadaki para üzerinde zilyet durumundadırlar. Bu zilyetliğin devri, A ve B nin suça konu parayı, derneğin amaçları doğrultusunda kullanmaları amacıyla gerçekleştirilmiştir.(2) Bu bağlama A ve B nin söz konusu para üzerinde derneğin amaçları dışında veya dernek zararına gerçekleştirdikleri her davranış bakımından, para üzerinde devir amacı dışında tasarrufta bulunmak nitelendirmesi yapılabilecektir. A ve B nin C ye ait banka hesabına, alınmaması gereken bir taşınmazın bedeli para aktarması, güveni kötüye kullanma suçunun maddi unsurunu oluşturacaktır. (2) 2. Manevi Unsur Suç kasten işlenebilen bir suç olup, olayda A, kasten hareket etmiştir. Dolayısıyla suçun manevi unsuru gerçekleşmiştir. 3. Hukuka Aykırılık Unsuru B. İTELİKLİ U SU LA Suçun başkasına ait mallarını idare yetkisinin gereği olarak tevdi ve teslim edilmiş eşya hakkında işlenmesi hali suçun cezayı artıran nitelikli hal olarak düzenlenmiştir. Olayda dernek yöneticileri bu kapsamdaki derneğe ait malları idare yetkisi nedeniyle zilyet durumundadırlar.(1) C. KUSUR D. SUÇU ÖZEL GÖ Ü Ü BİÇİMLE İ 1. Teşebbüs 2. İştirak Olayda A ve B müşterek fail olarak sorumlu tutulmalıdır. Zira mallar üzerinde zilyetliğin devir amacı dışında tasarrufta bulunmak fiili, müştereken icra edilmiştir. (2) C nin durumunun ikili olarak ele alınması gerekmektedir. Buna göre, derneğin taşınmazın alınmasına ilişkin olan kararının sonradan eklendiğini bilmesi durumu söz konusu ise, C, müşterek fail olacaktır. Ancak satış sırasında kullanılan yönetim kurulu kararının değiştirildiğini bilmiyorsa, olayda C nin bir sorumluluğu söz konusu değildir. (1) 3. İçtima Özel belgenin kullanılması aynı zamanda bir başka suçu oluşturması halinde, gerçek içtima kuralları uygulanacak ve kişi hem özel belgede sahtecilikten ve hem de bu belgenin kullanılması ile ortaya çıkacak olan suçtan dolayı cezalandırılacaktır. (m.212) (1) Olayda A nın gerçek olan ancak üzerinde değişiklik yapılmış olan dernek yönetim kurulu kararını C nin taşınmazının alımında kullanıldığı için gerçek içtima gündeme gelecek ve A, hem özel belgede sahtecilik suçundan, hem de dolandırıcılık suçundan sorumlu olacaktır. (1) (İçtimaa ilişkin bu bölüm bir önceki suçta incelenmiş olması halinde ve burada da incelenmesi mükerrerlik oluşturmuş ise, puan verilmeyecek) OLAY II (9+1:10 puan) Gazeteci D nin, E nin odasına ses kaydeden bir cihaz koyarak konuşmaları kaydetmesi, Kişiler Arasındaki Konuşmaların Dinlenmesi ve Kayda Alınması Suçu (TCK m.133) 4

5 bakımından değerlendirilmelidir. (2+1) A. SUÇU TEMEL U SU LA Korunan Hukuki Değer: a. Suçun Konusu Suçun konusunu kişiler arasında gerçekleştirilen aleni olmayan konuşmalar oluşturmaktadır. Olayda suçun konusu, E ile G arasında gerçekleştirilen konuşmalardır. (1) b. Hareket c. Fail m.133/1 de, kişiler arasındaki aleni olmayan konuşmaların taraflardan birinin rızası olmaksızın bir aletle dinlenmesi veya bir ses alma cihazı ile kaydedilmesi suçun hareket unsurunu oluşturmaktadır. Mütemadi bir suçtur. (2) Olayda D nin, E nin odasına ses kaydeden bir cihaz yerleştirerek, E ile G arasındaki aleni olmayan konuşmaların kaydedilmesi ile suçun hareket unsuru gerçekleşmiştir.(1) Suçun faili, aleni olmayan konuşmanın tarafı olmayan herhangi bir üçüncü kişi tarafından işlenebilir. (1) Olayda E ile G arasındaki konuşmanın tarafı olmayan D suçun failidir.(1) d. Mağdur Suçun mağduru, aleni olmayan konuşmanın taraflarıdır. Olayda E ve G suçun mağdurudurlar. (1) 2. Manevi Unsur Suç kasten işlenebilen bir suçtur. Olayda D kasten hareket etmiştir. 3. Hukuka Aykırılık Unsuru B. SUÇU İTELİKLİ U SU LA (25+1:26 puan) E nin, iş görüşmesine gelen G ye daha fazla para kazanabilmek için kendisinin her türlü ihtiyacını karşılaması gerektiğini söyleyerek G yi öpmesi ve ilişkiye girmeye yönelik hareketi Cinsel Saldırı (TCK m.102) ve Cinsel İstismar Suçunun Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Hali (TCK m.103) bakımından değerlendirilmeli. (2+1) A. SUÇU TEMEL U SU LA a. Suçun Konusu ve Mağdur Cinsel istismar suçunu oluşturan hareketin ve aynı zamanda suçun konusu, çocuğun beden ve cinsel dokunulmazlığıdır. Olayda konu, 17 yaşında olan G dir.(1) Cinsel saldırı suçunu oluşturan hareketin ve aynı zamanda suçun konusu yetişkin bireylerdir. Olayda 18 yaşından büyük olduğu düşünülen G nin bedeni suçun konusudur.(1) b. Hareket Çocuğun cinsel yönden istismar edilmesi, bu suçun hareket unsurunu oluşturur. Cinsel istismar suçunu oluşturan fiiller ise çocukların yaşına göre değişmektedir. Buna göre, 15 yaşını tamamlamamış (1. grup) ve 15 yaşını tamamlamış olmakla birlikte, fiilin hukukî anlam ve sonuçlarını algılama yeteneği gelişmemiş olan (mümeyyiz olmayan, 2. grup) çocuklara yönelik her türlü cinsel davranış hareket unsurunu oluştururken, 15 yaşını tamamlamış ve mümeyyiz olan (3. grup) çocuklara karşı ise cebir, tehdit, hile ve iradeyi etkileyen nedenlere dayalı olarak gerçekleştirilen cinsel davranışlar bu suçu oluşturur. (3) Olayda 17 yaşında olan G ise rızasına aykırı gerçekleştirilmeyen ve cinsel ilişki boyutuna varmayan hareketler cinsel istismar suçunu oluşturmaz. Ancak olayda E, G yi rızası dışında (cebir kullanıldığı kabul edilebilir) öperek cinsel istismar suçunu 5

6 oluşturmuştur. Ayrıca devamında nitelikli hali gerçekleştirmeye yönelik hareketlerini sürdürmektedir. (1) Cinsel saldırı suçu açısından değerlendirme yaptığımızda ise yetişkin kimsenin rızasına aykırı olarak cinsel davranışlarla vücut dokunulmazlığının ihlal edilmesi cinsel saldırı suçunu oluşturur.(1) Olayda E nin 18 yaşından büyük olduğunu düşündüğü G yi rızasına aykırı olarak öpmesi cinsel saldırı suçunun temel şeklini oluşturmaktadır.(1) E nin gerçekleştirdiği öpme fiili dışında, suçun icrası sırasında G nin düşerek beden sağlığının bozulması neticesi sebebiyle ağırlaşmış hal meydana gelmiştir(m.102/5).(1) Cinsel saldırı suçunun temel şeklinin gerçekleştirilmesi ile G nin bu fiilden kendini kurtarması amacıyla kaçarken düşmesi arasında nedensellik bağı bulunmakta olup, objektif olarak isnad edilebilirliği kaldıran bir durum da bulunmamaktadır. Zira burada G nin kayarak düşmesi, objektif isnadiyeti kesmeyecektir. (2) c. Fail Cinsel istismar ve cinsel saldırı suçu fail bakımından genel bir suç olup, olayda fail, E dir. d. Mağdur 2. Manevi Unsur Cinsel istismar ve cinsel saldırı suçu kasten işlenebilen suçlardır. Cinsel istismar suçu açısından değerlendirdiğimizde suç kasten işlenebilen bir suç olup, failin kastı mağdurun yaşını kapsamalıdır. Olayda G nin gerçek yaşının 17 olmasına rağmen nüfus cüzdanında 18 yaşından büyük olduğu anlaşılmaktadır. Dolayısıyla E, mağdurun yaşı bakımından hataya düşmüş olup bu hata esaslı bir hatadır. (2) E nin mağdurun yaşında düştüğü hata cinsel istismar suçu bakımından kastını kaldırmıştır. Taksirle de işlenemeyeceğinden cinsel istismar nedeniyle sorumlu değildir. (1) Ancak E, cinsel saldırı suçundan sorumlu tutulacaktır. E nin gerçek düşüncesi yetişkin birini öpmeye yönelik olup, bu hareket nedeniyle cinsel saldırı(102/1) suçundan sorumluluğu devam edecektir.(2) E nin neticesi sebebiyle ağırlaşmış hal olan kalça kemiğinin kırılması halinden sorumluluğu için m.23 de aranan koşulları değerlendirmek gerekir. Buna göre işlenmesi istenen temel suç olan cinsel saldırı kasten işlenmektedir. Ağır netice bakımından değerlendirdiğimizde ise, E nin panikle kaçan G nin düşmesi ya da kendisine başkaca bir zarar vermesi öngörülebilir bir durum olup ağır netice bakımından en azından taksirinin olduğunu söylemek mümkün olmaktadır. (2) 3. Hukuka Aykırılık Unsuru Hukuka aykırılık unsuruna ilişkin herhangi bir özellik bulunmamaktadır. B. SUÇU İTELİKLİ U SU LA E, G ile cinsel ilişkiye girmeye yönelik icra hareketlerine başlamış ancak bu hali gerçekleştirememiştir. Teşebbüste değerlendirme yapılacaktır. C. KUSURLULUK E nin fiili gerçekleştirdiği sırada alkollü olması, alkolü kendi iradesi ile almış olması nedeniyle kusurluluğunu etkileyen bir durum olarak kabul edilmeyecektir.(1) D. SUÇU ÖZEL OLU UM BİÇİMLE İ 1. Suça Teşebbüs Cinsel saldırı suçunun nitelikli haline (m.102/2) teşebbüs bakımından iki görüş bulunmaktadır. Birinci görüşe göre, eğer fail ilişkiyi gerçekleştirmeye yönelik tereddüte yer bırakmayacak şekilde icrea hareketlerine başlamış ancak elinde olmayan nedenlerle ilişkiyi gerçekleştirememişse nitelikli hale teşebbüsten sorumlu tutulabilir.(2) İkinci görüşe göre ise, fail nitelikli hal olan cinsel ilişkiyi gerçekleştirememişse, teşebbüsten sorumlu tutulamaz. O ana kadar meydana gelen hareketler cinsel saldırı suçunun temel şekli bakımından sorumluluk doğuracaktır.(2) 2. Suça İştirak 6

7 3. Suçların İçtimaı (33+1:34puan) D nin yaptığı haberde isim belirtmeksizin E nin kulübün gelirlerini mal edindiğini, ayrıca çalışanlarını taciz ettiği şeklinde iddialara yer vermesi Hakaret (TCK m.125) suçu bakımından değerlendirilmelidir. (2+1) A. SUÇU TEMEL U SU LA a. Suçun Konusu: b. Fiil: Kişilerin şeref ve saygınlığı hakaret suçunun konusunu oluşturmakta olup, olayda suçun konusu E nin şeref ve saygınlığıdır. Bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat edilmesi veya sövmek suretiyle bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığına saldırılması hakaret suçunun fiil unsurudur. Buna göre bu suçta, somut bir fiil veya olgu isnat etmek şeklinde veya sövmek (soyut bir değer yargısı isnadı) şeklinde iki seçimlik hareket bulunmaktadır.(2) Hakaret suçu işleniş şekli bakımından huzurda veya gıyapta işlenebilir. Söz konusu fiiller bir gazetede yayınlanmış olup, gazete mağduru muhatap alan bir ileti değildir. Dolayısıyla fiiller mağdurun gıyabında (gıyapta hakaret) işlenmiş olup, gazetenin ulaştığı kitle itibariyle en az üç kişiyle ihtilat etme unsurun da gerçekleştiği söylenebilir.(1) Olayımızda D, E ye yönelik olarak dolandırıcı, tacizci başlıklı haberde, E nin kulübün gelirlerini mal edindiğini ve ayrıca çalışanlarını da taciz ettiği şeklinde iddialar ileri sürerek somut bir fiil veya olgu isnat etmiştir. Bu isnat, yer ve şekil bakımından belirlenebilir. Bu ifade objektif olarak tahkir edici niteliktedir. Fiil hakaret suçunu oluşturmaktadır.(2) c. Fail: Herkes hakaret suçunun faili olabilir. Olayda tahkir edici isnatları gerçekleştiren D, faildir. c. Mağdur: Hakaret suçunun oluşması için mağdurun belirli ya da belirlenebilir olması; belirli bir kişiye matuf olarak gerçekleştirmesi gerekir. Mağdurun isminin açıkça belirtilmediği hallerde Kanun, 126. maddede matufiyet karinesi kabul etmiştir. Buna göre hakaret suçunun işlenmesinde mağdurun ismi açıkça belirtilmemiş veya isnat üstü kapalı geçiştirilmiş olsa bile, eğer niteliğinde ve mağdurun şahsına yönelik bulunduğunda duraksanmayacak bir durum varsa, hem ismi belirtilmiş ve hem de hakaret açıklanmış sayılır.(2) Olayda D, haberde verdiği ifadelerde, E nin adını kullanmaksızın İstanbul da kurulu bir ikinci lig kulübünün başkanına yönelik iddialarda bulunmaktadır. Bu ifadenin, futbol ile ilgilenen kimseler tarafından kolayca anlaşılabildiği ifade edilmiş olup, mağdurun şüpheye yer bırakmayacak şekilde E olduğu kabul edilebilecektir.(1) 2. Manevi Unsurlar Hakaret suçu kasten işlenebilir. Kastın maddi unsurları kapsaması gerekir. Gıyapta hakaret bakımından ihtilatın burada olduğu gibi maddi unsur içerisinde ele alınması halinde, kastın ihtilatı da kapsaması gerekir. İhtilatın objektif cezalandırılabilirlik şartı olduğunu kabul eden görüş esas alındığında ise, ihtilat kastın kapsamında değerlendirilmeyecek, failin tahkir edici isnatları kasten yöneltmesi yeterli olacaktır. İhtilat şartı gerçekleştiği anda da fail cezalandırılacaktır.(2) Buna göre olay değerlendirildiğinde, olayda, A nın gerek tahkir edici ifadeler gerekse gazetenin ilgili kitleye ulaşması bağlamında ihtilat açısından kasten hareket ettiği açıktır. (1) 7

8 3. Hukuka Aykırılık Unsuru Hakaret suçu bakımından haber verme hakkı, hakkın kullanılması hukuka uygunluk sebebi çerçevesinde gündeme gelebilir. Ancak bunun için yapılan haberin gerçeklik (görünüşte) taşıması, güncel olması, kamusal ilgi ya da yararın bulunması ve yapılan haber ile kullanılan ifadeler arasında ölçülülük/düşünsel bağ bulunması gerekmektedir.(2) Güncellik: olayın, haber konusu yapıldığı tarih itibariyle kamunun ilgisini çekiyor olması, az veya çok kamunun gündeminde olması hali (1) Görünüşte Gerçeklik: haberin verildiği andaki zaman, yer, kişi, şekil gibi olgulara göre olumlu ya da olumsuz ispatlanabilecek durumdur (1) Kamuyu ilgilendirmesi: ilgili haberin kamu tarafından bilinmesindeki yarar.(1) Ölçülülük: verilen haberdeki ifadeler ile görünüşte gerçek olan haber arasında ilgi olması ve kullanılan kelimelerin makul olması(1) Olayda D nin, E ile ilgili olarak dolandırıcı olduğunu iddia eden, şirketin gelirlerini mal edinmesi iddiası ile tacizci olduğunu iddiaa eden, şirket çalışanlarını taciz ettiği iddiası, haber verme hakkı bağlamında ele alınacaktır. tacizci iddiası bakımından haber verme hakkının tüm koşullarının olduğu görülmekte ve bu iddia bakımından haber verme hakkı hukuka uygunluk nedeni vardır. (2) Ancak dolandırıcı iddiası bakımından görünüşte gerçekliğin olduğunu söylemek mümkün değildir. D, hiçbir bilgi ve duyumu olmamasına rağmen, görünüşte dahi gerçek olduğu izlenimi veremeyeceği bir iddia ileri sürerek haber verme hakkının sınırını aşmış, bu nedenle haber verme hakkı hukuka uygunluk nedeninden yararlanamayacaktır. (2) B. SUÇU İTELİKLİ U SU LA Hakaret suçunun alenen işlenmesi m.125/4 de nitelikli hal olarak düzenlenmiş olup, aleniyet, fiilin, gerçekleştiği koşullar itibariyle belirli sayıda olmayan birden fazla kişi tarafından algılanabilir olmasını ifade etmektedir. Fiilin, basın yayın organlarıyla işlenmesi de aleniyeti sağladığından nitelikli hal gerçekleşmiştir. (2) C. KUSURLULUK E nin fiili gerçekleştirdiği sırada alkollü olması, alkolü kendi iradesi ile almış olması nedeniyle kusurluluğunu etkileyen bir durum olarak kabul edilmeyecektir.(1) D. SUÇU ÖZEL OLU UM BİÇİMLE İ 1. Suça Teşebbüs Teşebbüse ilişkin herhangi özel bir durum söz konusu değildir. 2. Suça İştirak İştirake ilişkin herhangi özel bir durum söz konusu değildir. 3. Suçların İçtimaa D nin yaptığı haber sonucu, E hakkında soruşturma açılması TCK nun 267. maddesinde yer alan iftira suçunu da oluşturmaktadır. (1) Bu suçun varlığı halinde, D nin tek fiili ile aynı kişiye birden fazla suç işlemesi, yani aynı neviden fikri içtima, söz konusu olacaktır. Dolayısıyla D hakkında aynı neviden fikri içtima hükümleri gereği, tek bir ceza verilecek ve bu ceza belirli oranda arttırılacaktır. (1) D. CEZALA D LABİLİ LİĞİ DİĞE A TLA / OBJEKTİF CEZALA D ABİLME A T Bu bağlamda isnadın ispatı değerlendirilecektir. Hakaret suçundan isnadın ispat edilmemiş olması objektif cezalandırılabilme şartıdır. Bu noktada D nin dolandırıcı ve tacizci şeklindeki ifadeleri isnat edilen ve suç oluşturan fiilin mahkumiyete dayanıp dayanmamasına göre ayrı değerlendirilecektir. (2) 8

9 Buna göre; E nin dolandırıcılık suçundan dolayı hakkında açılan davanın zamanaşımı nedeniyle düşmesi, mahkumiyet kararı anlamına gelmeyeceğinden isnat ispat edilmemiş olacağından D hakaret suçu nedeniyle cezalandırılabilecektir.(2) Olayda bu iddia bakımından mahkumiyet kararının var olması veya olmaması bir etki yaratmayacaktır. Zira söz konusu fiil, hukuka uygunluk nedeni kapsamında hukuka uygundur. Mahkumiyetin bir etkisi bulunmamaktadır.(1) 9