1. Ceza Hukukunun İşlevi, Kaynakları ve Temel İlkeleri. 2. Suçun Yapısal Unsurları. 3. Hukuka Aykırılık Unsuru

Transkript

1

2 1. Ceza Hukukunun İşlevi, Kaynakları ve Temel İlkeleri 2. Suçun Yapısal Unsurları 3. Hukuka Aykırılık Unsuru 4. Ceza Sorumluluğunu Kaldıran ve Azaltan Nedenler 5. Suçun Özel Görünüm Biçimleri 1 6. Yatırım Teorisi 7. Hayata ve Vücut Dokunulmazlığına Karşı Suçlar 8. Malvarlığına Karşı Şuçlar

3 Dersin Adı : Ceza Hukukuna Giriş Dersin Kodu : HUK215U Dersin Dönemi :Güz Dersin Kredisi :4 Dersin Soru Sayısı : 20 2 Ara Sınav Sorumlu Üniteler : 1-4 Dönem Sonu Sınavı Sorumlu Üniteleri:

4 ÜNİTE:1 Amacımız imkansızı mümkün. Mümkünü kolay. Kolayı da zarif ve zevkli yapmanın yollarını bulmaktır. Dr. Feldenkrais 1. Ceza Hukukunun İşlevi, Kaynakları ve Temel İlkeleri Genel kanun-özel kanun ilişkisi ile genel norm-özel norm ilişkisi birbirinden farklıdır. İçtihadı Birleştirme Kararları, mahkemeleri bağlayıcı nitelik taşıdıkları için doğrudan kaynaklar arasında yer alır. Ceza hukukunda yasak olan, yorum yapmak değil; kıyas ve kıyasa varacak şekilde genişletici yorum yapmaktır. Kıyas yasağı, sadece suç ve ceza içeren hükümler için geçerlidir. Ceza hukuku kurallarının zaman bakımından uygulanmasında, suçun işlendiği tarih dikkate alınır. İşlediği suçtan dolayı fail hakkında yapılan yargılamanın tarihi önemli değildir. Değişiklik yapılması halinde kanunlardan hangisinin lehe hükümler içerdiği, önceki ve sonraki kanunların ilgili bütün hükümlerinin somut olaya uygulanmasıyla ortaya çıkacak olan sonuçların birbirleriyle karşılaştırılması suretiyle belirlenir. Tüm hukuk kurallarının amacı, toplumsal düzeni sağlamaktır. Diğer hukuk disiplinleri gibi, ceza hukuku da kendi araçlarıyla bu genel amaca hizmet eder. Buna göre, ceza hukukunun temel işlevi, toplumsal yaşam bakımından hayati önem taşıyan değerlerin ihlâlini suç olarak tanımlamak ve bunlar karşılığında uygulanacak olan yaptırımları belirlemektir. Suç; toplumsal düzenin devamı açısından korunması gereken hukuki değerlerin ihlâli niteliğini taşıyan, haksızlık teşkil eden insan davranışıdır. Suç, bir haksızlık olmakla birlikte; her haksızlık kanunlarda suç olarak tanımlanmış değildir. Bazı hareketler, her ne kadar haksızlık oluştursa da; örneğin özel hukuk yaptırımları ya da idari yaptırımların uygulanması ile yetinilir. Zira, ceza hukuku yaptırımları birey hak ve özgürlüklerine doğrudan müdahale niteliği taşıdığı için son çare olarak görülmelidir. Her suç tanımı, norm ve yaptırımdan oluşur. Norm, kimseyi öldürme!, başkasının malını çalma!, tahkir edici söz söyleme!

5 şeklinde emir ya da yasak ihtiva eder. İnsanları, normun içerdiği emir ya da yasağa uygun davranmaya zorlayan şey ise, gerçekleştirdikleri davranışlarla söz konusu emir ya da yasağı ihlâl etmeleri halinde cezalandırılacakları düşüncesidir. Bu nedenle, her suç tanımı norm dışında bir de yaptırım içerir. İki yaptırım türü vardır: Ceza ve güvenlik tedbiri. Hukuk disiplinleri, ilgili oldukları ve düzenledikleri alandan hareketle, özel hukuk-kamu hukuku şeklinde ikiye ayrılmaktadır. Bu ayrımda, ceza hukuku, kamu hukuku içerisinde yer alır. Ceza hukukunun kaynakları, doğrudan kaynaklar ve dolaylı kaynaklar olmak üzere ikili bir ayrıma tâbi tutulur. Doğrudan kaynaklar, uygulayıcı bakımından bağlayıcıdır. Ceza hukukunun doğrudan kaynakları; Anayasa, kanunlar ve milletlerarası anlaşmalardır. Dolaylı kaynaklar ise, sorunun çözümünde doğrudan uygulanmamakta; sadece uygulanacak olan kuralın anlaşılması ve yorumlanmasında kullanılmaktadır. Mahkeme içtihatları ve doktrin gibi. Ceza hukuku, kişi hak ve hürriyetleri üzerinde en fazla etkisi olan hukuk disiplinidir. Bu nedenle, ceza hukuku uygulamasında kişi hak ve hürriyetlerini güvence altına almaya yönelik bazı temel ilkeler kabul edilmiştir: Suçta ve cezada kanunilik ilkesi, belirlilik ilkesi, kıyas yasağı ve zaman bakımından uygulama bunlar içinde en önemlileridir. Suçta kanunilik ilkesi gereğince, kanunun açıkça suç saymadığı bir fiilden dolayı kimseye ceza verilemez. Keza, kanunun açıkça cezayı arttırıcı bir neden olarak öngörmediği bir husustan dolayı da kimsenin cezası arttırılamaz. Cezada kanunilik ilkesi gereğince, hiç kimse belli bir suçla ilgili olarak kanunda öngörülmeyen bir ceza ile ya da kanunda öngörülen cezadan daha ağır bir ceza ile cezalandırılamaz. 4 Suç ve ceza içeren hükümlerin kanunla düzenlenmiş olması yetmez; aynı zamanda ilgili suç tanımının suçun unsurları itibarı ile açık ve seçik olması; hangi davranışın suç oluşturduğunun ve bunlar için öngörülen yaptırımların nelerden ibaret olduğunun herkesin anlayabileceği açıklıkta olması gerekir (belirlilik ilkesi). Bu ilkenin gereği olarak, kanun koyucunun cezasını belirlediği bir davranışın koşullarını belirleme yetkisinin idari bir makama bırakılması kanunilik ilkesine aykırıdır. Ceza hukukunda kıyas yasağı geçerlidir. Kıyas yasağı, sadece suç ve ceza içeren hükümler, yani ceza hukuku özel hükümler bakımından kabul edilmiştir. Ceza hukuku genel hükümlerde, yani suç teorisinin genel prensipleri açısından kıyas yasağı söz konusu değildir. Fakat genel hükümlerde kıyas serbest olmakla birlikte; ceza sorumluluğunun sınırlarını genişleten şekilde kıyas yapılamaz. Kıyas yasak olmakla birlikte; yorum serbesttir. Ceza hukukunun kişi hak ve hürriyetleri açısından güvence oluşturması amacıyla kabul edilen bir diğer kurala göre; fail, fiilin işlendiği tarihte yürürlükte bulunan kanunlara göre suç oluşturması halinde cezalandırılabilir. Fiil, işlendikten sonra yürürlüğe giren bir kanunda suç olarak tanımlanmış ise; bu kanun geçmişe yürütülerek