9. Sınıf. Biyoloji. Soru Bankası. Naci KOÇAK

Transkript

1 9. Sınıf Biyoloji Soru Bankası Naci KOÇAK

2 Copright Evrensel İletişim Yayın Dağıtım San. Tic. Ltd. Şti. Bu kitabın her hakkı EVRENSEL İLETİŞİM LTD. ŞTİ. e aittir. Hangi amaçla olursa olsun, bu kitabın tamamının ya da bir kısmının,kitabı yayınlayan yayınevinin öncedenizni olmaksızın elektronik, mekanik, fotokopiya da herhangi bir kayıt sistemi ile çoğaltılması, yayınlanması ve depolanması yasaktır. Yazar Naci KOÇAK Genel Yayın Yönetmeni Engin KARAPINAR Dil Uzmanı Metin ÇETİN Dizgi. Tasarım. Kapak EVRENSEL İLETİŞİM YAYINLARI DİZGİ SERVİSİ Basım Yeri Tarcan MATBAASI ISBN EVRENSEL İLETİŞİM YAYINLARI Yeni Ziraat Mah Sk. No: 15/A Altındağ/ ANKARA Tel: (0312) Faks: (0312) evrensel@evrenseliletisim.com.tr

3 ATATÜRK ÜN GENÇLİĞE HİTABESİ Ey Türk gençliği! Birinci vazifen, Türk istiklâlini, Türk Cumhuriyetini, ilelebet muhafaza ve müdafaa etmektir. Mevcudiyetinin ve istikbalinin yegâne temeli budur. Bu temel, senin en kıymetli hazinendir. İstikbalde dahi, seni bu hazineden mahrum etmek isteyecek dâhilî ve hâricî bedhahların olacaktır. Bir gün, istiklâl ve cumhuriyeti müdafaa mecburiyetine düşersen, vazifeye atılmak için, içinde bulunacağın vaziyetin imkân ve şeraitini düşünmeyeceksin! Bu imkân ve şerait, çok namüsait bir mahiyette tezahür edebilir. İstiklâl ve cumhuriyetine kastedecek düşmanlar, bütün dünyada emsali görülmemiş bir galibiyetin mümessili olabilirler. Cebren ve hile ile aziz vatanın bütün kaleleri zapt edilmiş, bütün tersanelerine girilmiş, bütün orduları dağıtılmış ve memleketin her köşesi bilfiil işgal edilmiş olabilir. Bütün bu şeraitten daha elîm ve daha vahim olmak üzere, memleketin dâhilinde iktidara sahip olanlar gaflet ve dalâlet ve hattâ hıyanet içinde bulunabilirler. Hattâ bu iktidar sahipleri şahsî menfaatlerini, müstevlîlerin siyasî emelleriyle tevhit edebilirler. Millet, fakr u zaruret içinde harap ve bîtap düşmüş olabilir. Ey Türk istikbalinin evlâdı! İşte, bu ahval ve şerait içinde dahi vazifen, Türk istiklâl ve cumhuriyetini kurtarmaktır. Muhtaç olduğun kudret, damarlarındaki asil kanda mevcuttur. Mustafa Kemal ATATÜRK

4 İstiklâl Marşı Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak; Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak. O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak; O benimdir, o benim milletimindir ancak. Bastığın yerleri toprak! diyerek geçme, tanı: Düşün altındaki binlerce kefensiz yatanı. Sen şehit oğlusun, incitme, yazıktır, atanı: Verme, dünyaları alsan da, bu cennet vatanı. Çatma, kurban olayım, çehreni ey nazlı hilâl! Kahraman ırkıma bir gül! Ne bu şiddet, bu celâl? Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helâl... Hakkıdır, Hakk a tapan, milletimin istiklâl! Ben ezelden beridir hür yaşadım, hür yaşarım. Hangi çılgın bana zincir vuracakmış? Şaşarım! Kükremiş sel gibiyim, bendimi çiğner, aşarım. Yırtarım dağları, enginlere sığmam, taşarım. Garbın âfâkını sarmışsa çelik zırhlı duvar, Benim iman dolu göğsüm gibi serhaddim var. Ulusun, korkma! Nasıl böyle bir imanı boğar, Medeniyet! dediğin tek dişi kalmış canavar? Arkadaş! Yurduma alçakları uğratma, sakın. Siper et gövdeni, dursun bu hayâsızca akın. Doğacaktır sana va dettiği günler Hakk ın... Kim bilir, belki yarın, belki yarından da yakın. Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki fedâ? Şühedâ fışkıracak toprağı sıksan, şühedâ! Cânı, cânânı, bütün varımı alsın da Huda, Etmesin tek vatanımdan beni dünyada cüdâ. Ruhumun senden, İlâhi, şudur ancak emeli: Değmesin mabedimin göğsüne nâmahrem eli. Bu ezanlar-ki şahadetleri dinin temeli- Ebedî yurdumun üstünde benim inlemeli. O zaman vecd ile bin secde eder-varsa-taşım, Her cerîhamdan, İlâhi boşanıp kanlı yaşım, Fışkırır ruh-ı mücerred gibi yerden na şım; O zaman yükselerek arşa değer belki başım. Dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilâl! Olsun artık dökülen kanlarımın hepsi helâl. Ebediyen sana yok, ırkıma yok izmihlâl: Hakkıdır, hür yaşamış, bayrağımın hürriyet; Hakkıdır, Hakk a tapan, milletimin istiklâl! Meh met Âkif ER SOY

5 yazardan ÖNSÖZ Sevgili Öğrenciler, Uzun bir zaman sürecinin meyvesi olan bu kitap, MEB Talim Terbiye Kurulunun Biyoloji Dersi Öğretim Programına uygun olarak hazırlanmıştır. Biyoloji dersi kazanımlarını kapsamlı ve sistemli bir şekilde aktardığım bu kitapta içeriği, çeşitli görsellerle desteklenmeye, çeşitli yöntem ve teknikleri kullanmaya özen gösterdim. Soru bankasını hazırlarken;. Görsellerle desteklenmiş sorulara. Açık uçlu sorulara. Doğru yanlış sorularına. Boşluk doldurma sorularına. Farklı tiplerde test sorularına. Tanılayıcı ağaç sorularına. Bulmaca sorularına yer vermeye çalıştım. Bu kitap hem 9. sınıf konularını pekiştirmenize hem de daha uzun vadede üniversite sınavına hazırlanmanıza yardımcı olacaktır. Kitabın hazırlanması sürecinde desteklerini esirgemeyen aileme ve Sivas Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi idareci ve öğretmenlerine teşekkür ederim.. Bu kutsal görevi yerine getiren tüm meslektaşlarıma ve siz sevgili öğrencilere başarı dileklerimle Naci KOÇAK

6 İÇİNDEKİLER Bilimsel Bilginin Doğası - Canlıların Ortak Özellikleri... 8 Canlıların Ortak Özellikleri İnorganik Bileşikler Etkinlik - A Etkinlik Tanımlayıcı Ağaç Açık Uçlu Sorular Karbonhidratlar Yağlar Proteinler Canlıların Yapısında Bulunan Temel Bileşikler Açık Uçlu Sorular Etkinlik - 2A Etkinlik - 2B Açık Uçlu Sorular Etkinlik - 2C Etkinlik - 2D Etkinlik - 2E Enzimler Etkinlik Tanılayıcı Ağaç Nükleik Asitler ATP... 71

7 Canlıların Yapısında Bulunan Temel Bileşikler (Karma) Etkinlik Tanılayıcı Ağaç Açık Uçlu Sorular Hücre Zarında Madde Taşınması Etkinlik Etkinlik Bulmaca Bulmaca Hücre ve Hücre Teorisi Etkinlik Tanılayıcı Ağaç Bulmaca Canlıların Çeşitliliği ve Sınıflandırılması Etkinlik Konu Tekrarı Etkinlik Bulmaca Güncel Çevre Sorunları ve İnsan Güncel Çevre Sorunları - Biyolojik Çeşitlilik Cevap Anahtarları

8 9. Sınıf 1 1 Bilimsel Bilginin Doğası - Canlıların Ortak Özellikleri 1. Bütün canlılar metabolizma faaliyetlerini devam ettirebilmek için aşağıda belirtilen olaylardan hangisini kesinlikle yapmak zorundadır? A) Eşeyli üreme B) Sürekli büyüme ve gelişme C) Kendi besinini sentezleme D) Protein sentezleme E) Boşaltım sistemine sahip olma 5. I. Nükleik asit taşıma II. Protein sentezi III. ATP sentezi IV. Enzim kullanabilme Yukarıda verilen özelliklerden hangileri tüm canlılarda ortak olarak gözlenir? A) I ve III B) III ve IV C) I, II ve IV D) I, II ve III E) I, II, III ve IV 2. Canlılarda gözlenen; I. Enzim kullanımı II. Enerji üretme III. Metabolizmaya sahip olma IV. Aktif hareket etme olayların hangileri bütün canlı hücrelerde ortak gözlenir? A) I ve III B) III ve IV C) I, II ve IV D) I, II ve III E) I, II, III ve IV 3. Bir bilim insanı bilimsel çalışma yöntemi adı verilen basamakları izleyerek sonuca ulaşır. 6. Hücresel yapıya sahip tüm canlılarda; I. Dolaşım sistemi II. Solunum III. Üreme IV. Sindirim V. Çevresel uyartıları algılama özelliklerinden hangileri ortaktır? A) II ve III B) IV ve V C) I, II ve III D) II, III, IV ve V E) I, II, III, IV ve V Buna göre bir bilim insanı aşağıdaki yöntem ve basamaklardan hangisini yapmamalıdır? A) Problemi belirleyip onunla ilgili veriler toplama B) Daha önceki çalışmaları dikkate alma C) Kontrollü deneyler yapma D) Ön yargılı yaklaşma E) Gözlemler yapma 4. Metabolima sonucu oluşan artık ürünlerin vücuttan uzaklaştırılmasına ne denir? A) Solunum B) Boşaltım C) Sindirim D) Dolaşım E) Fosforilasyon 7. Canlılık özelliği gösteren tüm hücrelerde; I. Basit moleküllerden kompleks organik molekül sentezleme II. ATP enerjisi sentezleme III. Oksijenli solunum IV. Yönetici molekül taşıma özelliklerinden hangileri ortaktır? A) I ve II B) III ve IV C) I, II ve IV D) I, II ve III E) I, II, III ve IV 8

9 8. Tüm canlı hücrelerde; I. Hücre bölünmesi II. Fotosentez III. Substrat düzeyinde fosforilasyon IV. Dehidrasyon sentezi özelliklerinden hangileri ortaktır? A) I ve III B) III ve IV C) I,II ve IV D) I, II ve III E) I, II, III ve IV 11. Canlılarda meydana gelen; I. Işık yardımıyla besin sentezi II. Metabolik atıkları vücuttan uzaklaştırma III. Besin yıkımıyla ATP sentezi IV. Dış ortamdan organik besin alma olaylarından hangileri ototrof ve heterotrof canlılarda ortak gerçekleşir? A) II ve III B) III ve IV C) I,II ve IV D) I, II ve III E) I, II, III ve IV 9. Sağlıklı bir insanın canlı olan tüm hücrelerinde aşağıda verilen yapılardan hangisi bulunmayabilir? A) Ribozom B) Hücre zarı C) Sitoplazma D) Sentrozom E) RNA 12. Bilimsel yönteme ait bazı basamaklar aşağıda verilmiştir: I. Problemi belirleme II. Kontrolü deney yapma III. Hipotez kurma Bu basamakların doğru sıralaması hangi seçenekte verilmiştir? 10. A) I - II - III B) II - I - III C) III - II - I D) II - III - I E) I - III - II Tüm mineraller Kırmızı ışık 20 C sıcaklık Tüm mineraller Yeşil ışık 20 C sıcaklık Tüm mineraller Kırmızı ışık 25 C sıcaklık Bir bilim insanı özdeş bitkileri kullanarak yukarda verilen düzenekleri hazırlıyor. Bu bilim insanı; I. Farklı ışık renginin fotosentez hızına etkisi II. Mineral madde miktarının fotosentez hızına etkisi III. Mineral madde çeşitinin fotosentez hızına etkisi IV. Sıcaklık değişiminin fotosentez hızına etkisi konularından hangilerini araştırıyor olabilir? A) II ve III B) I ve IV C) I, II ve III D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV 13. I. Eşeyli üreme II. Oksijenli solunum yapma III. Ribozomda protein sentezi IV. Hücre zarında madde geçişi V. Çekirdekte DNA sentezi Yukarıda verilen olaylardan hangileri tüm canlılarda ortak gerçekleşir? A) I ve II B) III ve IV C) II, III ve IV D) I, II ve IV E) II, III, IV ve V 9

10 9. Sınıf 2 1 Canlıların Ortak Özellikleri İnorganik Bileşikler Mineral maddelerle ilgili olarak verilen; I. Küçük moleküllerdir, hücre zarından geçer. II. Solunumda kullanılmaz. III. Tüketiciler dışardan hazır alırken üreticiler kendi sentezler. IV. Yapısal veya düzenleyici molekül olarak kullanılabilir. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) I ve II B) III ve IV C) II ve IV D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV 4. Canlı organizmalarda mineral maddeler; I. Enzimler II. Kaslar III. Dişin mine tabakası IV. Klorofil molekülü V. Hemoglobin molekülü gibi moleküllerden hangisinin yapısına katılır? A) II, III ve V B) II, IV ve V C) III, IV ve V D) I, II ve III E) I, II, III, IV ve V 2. I. Anemi II. Kanın geç pıhtılaşması III. Balık pulluğu Yukarıda verilen hastalıklardan hangileri mineral eksikliğine bağlı olarak ortaya çıkar? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 5. Bazı böceklerin su üzerinde yürüyebilmesi su moleküllerinin; I. Kohezyon kuvveti II. Adezyon kuvveti III. Yüzey gerilimi özelliklerinin hangilerinden kaynaklanır? A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 3. Kas kasılması ve kanın pıhtılaşması için gereklidir. Kan basıncı ve bağışıklık için gereklidir. Kemik ve kas gelişimi için gereklidir. Eksikliğinde çocuklarda raşitizme neden olur. Eksikliği kanın pıhtılaşma süresinde uzamaya ve kas kramplarına neden olur. Yukarıda görevi ve eksikliğinde meydana gelen rahatsızlıklar verilen mineral madde aşağıdakilerden hangisidir? A) Kalsiyum B) Magnezyum C) Sodyum D) Demir E) Fosfor 6. Aşağıdakilerden hangisi mineral maddelerin özellikleri arasında yer almaz? A) Yapıya katılma B) Düzenleyici molekül olma C) Suda çözünme D) Sindirilmeme E) Solunumda enerji kaynağı olarak kullanılma 10

11 7. Aşağıda verilenlerden hangisi suyun sahip olduğu özellikler içinde yer almaz? A) Enzimlerin görev yapması için en az %15 suya ihtiyaç vardır. B) Kimyasal sindirimde su kullanılır. C) Vücut ısısının ayarlanmasında su kullanılır. D) Enzimin yapısına katılır. E) Kanda bulunan moleküllerin taşınmasında görev alır. 9. Reaksiyon hızı Su miktarı (%) Yukarıda bir hücrede su miktarına bağlı enzim reaksiyon hızı verilmiştir. Buna göre; I. Enzimlerin görev yapması için yaklaşık en az % 15 su gereklidir. II. Su miktarı % 15 in üzerine çıkarsa reaksiyon hızı artar, su miktarı arttırıldıkça reaksiyon hızı sürekli artmaya devam eder. III. Su miktarı % 30 un üzerine çıktığında enzim reaksiyon hızı maksimum olur. Verilen ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 8. ORGAN TÜR SU ORANI % Yaprak Abies 65 Gövde Abies 56 Gövde Elodea 94 Tohum Pinus 8 Tohum Populus 9 Yukarıda bazı bitkiler ve bitki organlarında bulunan su oranları verilmiştir. Tabloda verilen bilgilere göre; I. Bir bitkinin tüm organlarında su oranı aynı olmayabilir. II. En düşük su miktarı tohumda bulunur. III. Aynı bitkinin farklı kısımlarında su oranı farklı olabilir. IV. Bitkinin tüm kısımlarında miktarı değişmekle birlikte su bulunur. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) I ve II B) II ve III C) I, II ve IV D) I, II ve III E) I, II, III ve IV 10. I. Fosfor II. Magnezyum III. Demir IV. Kalsiyum V. Sodyum Yukarıdaki minerallerden hangisinin görevi yanlış verilmiştir? A) II. Klorofilin yapısına katılır. B) I. Nükleik asitlerin yapısına katılır. C) III. Hemoglobinin yapısına katılır. D) V. Sinirsel iletimde görev alır. E) IV. Vücutta enerji kaynağı olarak kullanılır. 11

12 9. Sınıf 3 1 Canlıların Ortak Özellikleri - İnorganik Bileşikler Suyun özellikleriyle ilgili aşağıda verilen ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Kohezyon özelliği sayesinde bitkilerde suyun taşınmasında görev alır. B) İyi bir çözücüdür. C) Kimyasal sindirimde suya ihtiyaç vardır. D) Vücut ısısının ayarlanmasında görev alır. E) Donduğunda özgül ağırlığı artar. 4. Metabolizma hızı I II III Zaman 2. Canlıların tümünde; I. Nükleik asit taşıma II. Bir yere bağlı sabit yaşama III. Enzim kullanma IV. Fosforilasyon yapma özelliklerinden hangileri ortaktır? A) I ve II B) II ve III C) I, III ve IV D) I, II ve III E) I, II, III ve IV Bir insanın gün içindeki metabolizma hızının değişimleri yukarıdaki grafikle ifade edilmiştir? Bu birey I, II ve III. zaman aralıklarında; X: Tempolu yüzme Y: Uyuma Z: Yürüme faaliyetlerinden hangilerini yapmış olabilir? I II II A) X Y Z B) Y X Z C) Z Y X D) Y Z X 3. Sabah erken saatte alınan kesit E) X Z Y Akşam alınan kesit Bir saksı bitkinin yaprağından sabah erken saatte bir kesit alınıp tartılmış daha sonra akşam saatlerinde aynı büyüklükte bir kesit alınıp tartılmıştır. İki kesit karşılaştırıldığında akşam alınanın daha ağır olduğu saptanmıştır. Bu araştırmayı yapan kişinin amacı aşağıda verilenlerden hangisidir? A) Suyun bitki gelişimi üzerine etkisi B) Sıcaklığın bitki gelişimine etkisi C) Fotosentezin bitki ağırlığına etkisi D) Mineral madde miktarının bitki gelişimine etkisi E) Karbondioksit miktarının bitki gelişimine etkisi 5. I. Nişastanın iyotla mavi renk vermesi II. Kuru ağırlığın 25 gram azalması III. Sıcaklığın 5 º C yükselmesi IV. Karbondioksitin kireç suyunu bulandırması Yukarıda verilen gözlemlerden hangileri nitel gözleme örnek verilebilir? A) II ve III B) I ve IV C) II ve IV D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV 12

13 6. İyi bir hipotez I. Eldeki verilere uygun olmalıdır. II. Yeni tahmin yapma olanağı sağlamalıdır. III. Kesinlikle kontrollü deneylerle desteklenmelidir. yukarıda verilen özelliklerden hangilerini taşımalıdır? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 9. I. Kalıtsal madde içerme II. Özelleşmiş hücrelerden oluşma III. Çevresel uyarıcılara tepki gösterme IV. Embriyonik gelişim gösterme V. Hücre bölünmesi yoluyla büyüme Yukarıda verilen özelliklerden hangileri tüm canlılarda ortak gözlenir? A) I ve III B) I, III ve V C) III, IV ve V D) I, II, III E) I, II, III, IV ve V 7. I. Botanik II. Zooloji III. Mikoloji VI. Histoloji V. Ekoloji Yukarıda verilen bilim dallarından hangilerinin inceleme alanları içinde hayvanlar yer alabilir? A) II, III ve V B) I, IV ve V C) II, IV ve V D) I, II,III E) I, II, III, IV ve V 10. Canlı hücrelerde gerçekleşen; I. Monomerlerden polimer sentezi II. İnorganik maddelerden organik besin sentezi III. Polimerlerin hidrolizi ile monomer oluşumu IV. Organik monomerlerin enerji eldesi için daha küçük moleküllere parçalanması olaylarından hangileri bitkiler mantarlar ve hayvanlarda ortak gerçekleşir? A) II ve III B) I ve IV C) I, II ve IV D) I, III ve IV E) I, II, III ve IV 8. Aşağıda bazı gözlem sonuçları verilmiştir: I. İnsanda kanın PH değeri 7,4 dür. II. Sivasta su 94 C de kaynar. III. Etil alkol fermantasyonu olan kapalı bir şişenin ucuna balon takılırsa balon şişer. IV. Glikoz Benedick çözeltisi ile renk değiştirir. Bu gözlemlerden hangileri nitel, hangileri nicel gözlem örneğidir? Nitel Nicel A) I ve II III ve IV B) II ve III I ve IV C) III ve IV I ve II D) Yalnız II I, III ve IV E) II, III ve IV Yalnız I 11. I. Oksijenli solunum II. Eşeysiz üreme III. Nükleik asit taşıma IV. Enzim kullanma Yukarıda verilen özelliklerden hangileri tüm canlılarda ortak gözlenir? A) II ve III B) III ve IV C) II ve IV D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV 13

14 9. Sınıf BİYOLOJİ - 9 ETKİNLİK - 1 soru bankası A) Aşağıda boş bırakılan yerleri resimlere uygun gelecek şekilde doldurunuz. 1. Yukarıda verilen fotoğraflar, canlıların sahip olduğu ortak özelliklerden hangisiyle ilgili olabilir? 2. Bu özellik yaşamsal bir özelik midir? 3. Fotoğraftaki olay, canlıların ortak özelliklerinden hangisiyle ilgilidir? 4. Bu olayın amacı nedir? 5. Resimdeki olay, canlılardaki hangi ortak özellikle ilgilidir? 6. Bu olay hayvanlarda sınırlı mı, yoksa sınırsız mıdır? 14

15 BİYOLOJİ - 9 ETKİNLİK - 1 soru bankası Trakea (soluk borusu) Sağ ana bronş Sol ana bronş Sağ akciğer Sol akciğer 7. İnsanda yukarıda verilen sistemle gerçekleştirilen, canlılarda ortak gerçekleşen olayın amacı nedir? 8. Resimde verilen tüm canlılarda ortak gerçekleşen özelliğin adı nedir? HÜCRE DOKU ORGAN SİSTEM ORGANİZMA ORGANEL MOLEKÜL ATOM 9. Yukarıdaki şemada gösterilen ve canlılarda ortak gerçekleşen olayın ismi nedir? 15

16 9. Sınıf BİYOLOJİ - 9 ETKİNLİK - 1 soru bankası Sindirim Hareket Solunum Büyüme Adaptasyon Boşaltım Protein sentezi Üreme Beslenme B) Yukarıda canlılara ait özellikler verilmiştir. Aşağıdaki cümleleri kutu içinde verilen kavramları kullanarak tamamlayınız. 1. Canlıların kendine benzeyen canlılar meydana getirerek neslini devam ettirmesi olayına. denir. 2. Metabolik faaliyetler sonucu oluşan atık maddelerin vücuttan uzaklaştırılmasına. denir. 3. Monomerlerin enerji elde etmek için daha küçük birimlere yıkılmasına denir. 4. Polimerlerin su ve enzimler yardımıyla monomerlerine parçalanmasına denir. 5. Bir canlının bulunduğu ortamda yaşama ve üreme şansını artıran kalıtsal özelliklerin tümüne denir. 6. DNA daki kalıtsal bilgiye uygun olarak, ribozom organelinde kendine özgü organik molekül sentezine.. denir. 7. Hayvanlarda aktif yer değiştirme bitkilerde ise yönelim şeklindeki olaya..denir. 8. Tek hücrelilerde sitoplazmanın hacimce artması, çok hücrelilerde hem hacim hem de hücre sayısının artması şeklinde ortaya çıkan olaya.. denir. 9. Canlıların solunum ve yapım reaksiyonlarının devamı için hammadde sentezlemesi veya dışarıdan hazır almasına. denir. 16

17 BİYOLOJİ - 9 ETKİNLİK - 1 soru bankası C) TANIMLAYICI AĞAÇ 1 Aşağıda bir tanılayıcı ağaç verilmiştir. Sorulan sorulara doğru-yanlış şeklinde tek cevap verip bu doğrultuda ilerleyerek doğru çıkışı bulunuz. BAŞLA Bir organizmanın kararlı bir iç çevre ve dengeye sahip olmasına homeostasi denir. D Y Eşeysiz üreyen canlılarda kalıtsal yapı, ata canlıdan farklıdır. Bitkilerde büyüme sınırsızken hayvanlarda sınırlıdır. D Y D Y Tüm canlılar çevrelerinde meydana gelen uyarılara tepki vermez. Her canlı, belirli bir organizasyona sahiptir. Tatlı sularda yaşayan canlılarda kontraktil koful boşaltıma yardımcı olur. Hücreyi oluşturan organeller arasında bir organizasyon yoktur. D Y D Y D Y D Y 1. çıkış 2. çıkış 3. çıkış 4. çıkış 5. çıkış 6. çıkış 7. çıkış 8. çıkış 17

18 9. Sınıf BİYOLOJİ - 9 soru bankası AÇIK UÇLU SORULAR 1. Gözlemler iki başlık altında toplanır: I. II. 2. Bir problem ile ilgili verilerin toplanmasındaki amaç. kurmaktır. 3. Hücre metabolizması sonucu oluşan artık ürünler, dış ortama hangi olay ile atılır? 4. Canlıların sahip oldukları kalıtsal özellikleriyle yaşadıkları ortama uyum sağlamalarına ne ad verilir? 5. Monomerlerin enerji eldesi için daha küçük moleküllere parçalanması olayına.. denir. 6. I. Solunum II. Fotosentez III. Kemosentez yukarıda verilen olaylardan hangilerini gerçekleştirdikleri için üretici olarak kabul edilir. 7. Canlılardaki yaşamsal fonksiyonların devamını sağlamak için gerekli, en düşük enerji miktarına ne ad verilir? 8. Bir hücrede meydana gelen yapım ve yıkım reaksiyonlarının tamamına denir. 9. Protein sentezinin gerçekleştiği yapı ve şifreyi veren yapının isimleri sırasıyla: I. II. 10. Deney ve gözlemler sonucu elde edilen düzenli bilgi birikimine verilen isimdir. 18

19 BİYOLOJİ - 9 soru bankası 11. Anne ve babasının gözleri kahverengi olan bireylerin mavi gözlü çocuklarının olabileceği sonucuna ulaşan bilim insanı, biyolojinin hangi alt bilim dalıyla uğraşmaktadır? 12. Canlıların ortak özellikleri içinde yer alan ancak yaşamsal olmayan özelliğe ne denir? 13. Canlıların sahip olduğu karakterin kuşaktan kuşağa aktarılması ve aktarılma oranlarını inceleyen bilim dalı. 14. Bitkilerde gözlenen hareketler nelerdir? I. II. 15. Ökaryot canlılarda, stoplazmada bulunan nükleik asit çeşitleri nelerdir? I. II. III. 16. Büyük moleküllerin su ve enzimler yardımıyla daha küçük moleküllere parçalanmasına ne ad verilir? AÇIK UÇLU SORULARIN CEVABI 1. I. Nitel gözlem II. Nicel gözlem 2. Hipotez 3. Boşaltım 4. Adaptasyon 5. Solunum 6. Fotosentez ve kemosentez yaptıkları için 7. Bazal metabolizma 8. Metabolizma 9. I. Ribozom II. DNA dır. 10. Bilim 11. Kalıtım 12. Üreme 13. Kalıtım 14. I. Tropizma II. Nasti 15. I. mrna II. trna III. rrna 16. Sindirim 19

20 9. Sınıf 4 1 Karbonhidratlar 1. Glikoz Glikoz + + Glikoz Fruktoz Dehidrasyon Hidroliz Dehidrasyon Hidroliz Maltoz + (Arpa şekeri) Sükroz + (Çay şekeri) H 2 O H 2 O 3. I. Oksijenli solunumda enerji kaynağı olarak kullanılma II. Yönetici moleküllerin yapısına katılma III. Monomer özellikte olma IV. Üretici canlının kendisi tarafından sentezlenme 2. Glikoz + Galaktoz Dehidrasyon Hidroliz Laktoz + (Süt şekeri) H 2 O Yukarıda disakkaritlerin oluşum reaksiyonları verilmiştir. Buna göre sentezlenen disakkarit çeşitleri ve sentez mekanizmalarıyla ilgili olarak verilen; I. Sükroz molekülü hidroliz edilirse iki farklı monomer oluşur. II. 10 molekül maltoz, 8 molekül sukroz, 7 molekül laktoz hidrolize uğratılırsa toplam 35 tana glikoz molekülü oluşur. III. Disakkaritlerin molekül ağırlığı kendini oluşturan iki monosakkaritin molekül ağırlığından daha azdır. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve III C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III Glikoz Fruktoz Laktoz Galaktoz Yukarıda verilen özelliklerden hangileri pentozlarla heksozları bir birinden ayırt etmek için kullanılabilir? A) I ve II B) III ve IV C) I, II ve IV D) I, II ve III E) I, II, III ve IV 4. I. Kitin II. Laktoz III. Sukroz IV. Maltoz Yukarıda verilen karbonhidrat çeşitlerinden hangileri sindirime uğradığında tek çeşit monomer oluşur? A) I ve II B) II ve III C) I ve IV D) I, II ve III E) I, II, III ve IV X Olayı Zaman Y Olayı Zaman Yukarıdaki grafiğe göre; I. Monomer miktarı zamanla azalmıştır. II. Reaksiyonların gerçekleşmesi için ATP enerjisine ihtiyaç vardır. III. Enzim kullanılmıştır. IV. Hücre içinde gerçekleşmiştir. verilen ifadelerinden hangileri hem X hem de Y olayı için söylenebilir? A) I ve II B) III ve IV C) I,II ve IV D) I, II ve III E) I, II, III ve IV 5. Pentozlardan olan riboz şekeri ile ilgili verilen; I. Hücrede enerji verici olarak kullanılır. II. Ribozom, RNA ve ATP nin yapısına katılır. III. Sindirime uğramaz, hücre zarından geçer. IV. Ökaryot hücrede en yoğun çekirdekte tüketilir. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) II ve III C) I ve III D) I, II ve III E) II, III ve IV 20

21 6. Nişasta Glikojen Kitin Yukarıdaki polisakkarit çeşitleriyle ilgili verilen; I. Çok sayıda glikozit bağı içerme II. Tek çeşit monomerden oluşma III. Yapıya katılma özelliklerinden hangileri ortaktır? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III 9. X, Y ve Z monosakkaritleri kullanılarak sentezlenen disakkarit çeşitleri aşağıda verilmiştir. X+Y K+H 2 O X+Z L+ H 2 O X+X Z+ H 2 O Bu tepkimeler ile ilgili verilen aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) K molekülü, Y molekülünden daha büyüktür. B) X ve Z moleküllerinin molekül ağırlığı toplamı, L molekülünden daha ağırdır. C) Buradaki X molekülü glikozdur. D) L molekülü kesinlikle laktozdur. E) Z molekülü kesinlikle maltozdur. 7. I. Glikoz II. Laktoz III. Sukroz IV. Maltoz V. Glikojen Yukarıda verilen karbonhidrat çeşitlerinden hangileri disakkaritler grubuna dâhil edilebilir? A) I, II ve III B) II, III ve IV C) III, IV ve V D) I, II, III ve V E) II, III, IV, V 10. I. Glikoz II. Maltoz III. Nişasta Yukarıda verilen karbonhidratların molekül büyüklüğü bakımından büyükten küçüğe doğru sıralanışı hangi seçenekte verilmiştir? A) I - II - III B) I - III - II C) II - III - I D) III - II - I E) II - I - III molekül glikoz kullanılarak I. tüpte glikojen, II. tüpte laktoz sentezlenmiştir. Sentezlenen glikojen ve laktoz molekülleri için; I. Kütleleri II. İçerdikleri bağ çeşidi III. Meydana gelen su sayısı IV. Sentez için harcanan ATP miktarları niceliklerinden hangilerinin farklı olması beklenir? A) Yalnız II B) I ve II C) III ve IV D) I, III ve IV E) I, II, III ve IV 11. Aşağıda bazı karbonhidratların özelliği verilmiştir. Kan şekeri olarak kullanılır. RNA nın yapısına katılır. DNA nın yapısına katılır. Hayvanlar tarafından sentezlenir. Buna göre aşağıdaki karbonhidratlardan hangisinin özelliği verilmemiştir? A) Glikoz B) Riboz C) Deoksiriboz D) Laktoz E) Maltoz 21

22 9. Sınıf 5 1 Yağlar 1. O H H H H H H H H H H H H H H H HO C C C C C C C C C C C C C C C C H H H H H H H H H H H H H H H H Yukarıdaki yağ asidiyle ilgili verilen; I. Karbon atomları hidrojen iyonuna tamamen doymuştur. II. Karbon atomları arasında çiftli bağ bulunur. III. Bu yağ asitleri kullanılarak sentezlenen yağlara doymuş yağlar denir. IV. Bu yağ asidi bitkiler tarafından sentezlenemez. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) I ve II B) I ve III C) I, II ve III D) I, III ve IV E) I, II, III ve IV 2. Aşağıda yağ çeşitlerine ait bazı bilgiler verilmiştir: Fosfolipitler hücre zarının yapısına katılır. Yağ asitleri solunumda kullanılabilir. Steroitler; kortizol, aldesteron ve eşeysel hormonların yapısına katılır. 4. I. Hücre zarının yapısına katılarak hücre zarının geçirgenliğini ve dayanıklılığını artırır. II. Bitki hücrelerinde hücre zarının yapısına katılır. III. Bazı hormon ve vitaminlerin yapısına katılır. IV. Hayvan hücreleri aldıkları karbobhidratların fazlasını steroit şeklinde depolar. Steroitlerle ilgili olarak yukarıda verilen ifadelerden hangileri geçerlidir? A) I ve III B) III ve IV C) I, II ve IV D) I, II ve III E) I, II, III ve IV 5. Aşağıda verilenlerden hangisi yağlarla ilgili doğru bir ifade değildir? A) Hücre yapısında yer alır. B) Hormon yapısına katılır. C) Deri altında depo edilip vücut ısısını korur. D) Enzim yapısına katılır. E) İç organları korur. Bu bilgilere göre yağlar; I. Düzenleyici II. Enerji verici, III. Yapıcı - onarıcı özelliklerinden hangilerine sahip olabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve II 6. 3H2O 3 Ester bağı Gliserol 3 yağ asidi Bir yağ 1 1 H2C O H HO OC R H2C O OC R 2 2 HC O H HO OC R H2C O OC R + 3H2O 3 3 H2C O H HO OC R H2C O OC R Gliserol Yağ asitleri Trigliserit 3. Trigliseritlerle ilgili olarak aşağıda verilen ifadelerden hangileri doğru değildir? A) Gliserol molekülüne üç yağ asidinin bağlanması sonucu oluşur. B) Yıkımı zor olmasına karşın insanlarda deposu olmayan proteinlerden önce kullanılır. C) Deri altında depo edilerek canlıyı sıcaklık kaybına karşı korur. D) Doymamış yağlar hayvanlar tarafından üretilir. E) Yapısında üç ester bağı bulunur. Yukarıda yağ sentezi şematize edilmiştir. Yağ senteziyle ilgili olarak verilen; I. Bir yağ sentezlenirken gliserolün üç katı yağ asiti harcanır. II. Bir yağın yapısında maksimumum dört çeşit molekül bulanabilir. III. Bir yağın yapısında minimum iki çeşit molekül bulunabilir. ifadelerinden hangisi doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) I ve II E) I, II ve III 22

23 7. Yağ sentezi A D B C Zaman 9. Yağ asitleri canlıda yapıya katıldığı için büyüme, gelişme, onarım ve bazı metabolik reaksiyonlar için gereklidir. Bazı yağ asitleri vücudumuzda üretilirken bazıları dışarıdan hazır alınır. Sentezleyemediğiz ve dışarıdan almak zorunda olduğumuz yağ asitlerine esansiyel yağ asitleri denir. Omega 3 ve omega 6 esansiyel yağ asitlerine örnektir. Bu yağlar bitkiler tarafından sentezlenir. Yukarıda verilen reaksiyon yağın yıkımı ile ilgilidir. Buna göre grafikteki değişimleri gösteren harflerle ilgili eşleştirmelerden hangisi doğrudur? A B C D A) Enzim Yağ asidi Gliserol Yağ B) Yağ asidi Gliserol Enzim Yağ C) Enzim Gliserol Yağ asidi Yağ D) Yağ H 2 O Enzim Yağ asidi E) Yağ Yağ asidi Gliserol Enzim Buna göre esansiyel yağ asitleriyle ilgili verilen; I. Omega 3 ve omega 6 yağ asitleri sağlıklı yaşam için gereklidir. II. Esansiyel yağ asitleri hem bitkisel hem de hayvansal besinlerle alınabilir. III. Esansiyel yağ asidi almak için mutlaka bitkisel kaynaklı besin kullanılmalıdır. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III 10. Aşağıda verilen yağ çeşitlerinden hangisi doymuş yağdır? A) Zeytinyağı B) Fındık yağı C) Ayçiçek yağı D) Kuyruk yağı E) Soya yağı 8. O H H H H H H HO C C C C C C C H H H H H H H C H H H C C H C H H C H C H C H H H H H C C C C H H H H H Yukarıda şekli verilen yağ asiti için söylenen; I. Doymamış yağ asitidir. II. Yapısında çift bağ taşır. III. Doymuş yağ asitlerinden daha fazla enerji verir. ifadelerden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III 11. I. Solunumda parçalandığında fazla miktarda enerji vermesi II. Diğer organik bileşiklerden hafif olması III. Solunumda fazla miktarda metabolik su oluşturması. Yağlarla ilgili yukarıda verilen özelliklerden hangileri kuşların yağ depo etmelerinin sebepleri içinde yer alır? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III 23

24 9. Sınıf 6 1 Proteinler 1. H H H H C C O C H R NH H CH 3 CH 2 OH CH 2 OH CH 2 SH CH 2 Glisin Alanin Serin Tirozin Sistein Triptofan 3. Bir birinden farklı X ve Y protein molekülleri için; I. Amino asit sırası II. Amino asit çeşidi III. Amino asit sayısı faktörlerinden hangileri kesinlikle iki protein için farklıdır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III Yukarıdaki şekilde altı farklı amino asitin sahip oldukları radikal gruplar verilmiştir. Buna göre; I. Bir amino asitin yapısında en az iki karbon atomu bulunur. II. Amino asitin çeşidini radikal grup belirler, radikal grup değiştikçe amino asidin çeşidi değişir. III. Bir amino asitin yapısında birden fazla radikal grup bulunur. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III 2. Sıcaklık, PH, tuz derişimi ve basınç gibi etmenler protein yapısını bozar. Verilen etmenlerden biri kullanılarak protenin üç boyutlu yapısı bozulmuş fakat primer yapısı değişmemiştir. 4. H H H H C C O C H R NH H CH 3 CH 2 OH CH 2 OH CH 2 SH CH 2 Glisin Alanin Serin Tirozin Sistein Triptofan Yukarıda altı farklı amino asit çeşidi ve bu amino asitlerin sahip oldukları radikal gruplar verilmiştir. Buna göre; I. Amino asit çeşidini radikal grup belirler. II. 20 çeşit amino asit bulunduğuna göre 20 farklı radikal grup mevcuttur. III. Bir amino asidin yapısında en az üç karbon atomu bulunur. IV. Amino asitler solunumda kullanılırsa azotlu ürün meydana gelir. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) I ve IV B) II, ve IV C) I, II ve III D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV Buna göre bu proteinle ilgili; I. Bir enzim ise görev yapmaya devam eder. II. Amino asit sırası ve sayısı değişmemiştir. III. Peptit bağları bu olaydan etkilenmemiştir. IV. Amino asit dizilimi bozulmuştur. V. Protein zincirde kopmalar meydana gelmiştir. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) II ve III B) IV ve V C) I, II ve V D) I, II ve III E) III, IV ve V 5. I. Peptit bağı sayısı II. Amino asit sayısı III. PH miktarı Antikor sentezinin yoğun olduğu bir hücrede yukarıda verilenlerden hangilerinin sayıları artar? A) Yalnız I B) I ve III C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III 24

25 6. Canlının kalıtsal bilgisine bakılarak sentezlenen proteinler aşağıda verilen görevlerden hangisini gerçekleştiremez? A) Vücuda giren mikroplara karşı vücudu savunur. B) Metabolik reaksiyonların gerçekleşmesini sağlayan enzimlerin yapısına katılır. C) Kanın ozmotik basıncını ayarlar. D) Solunum gazlarının taşınmasını sağlayan hemoglobinin yapısına katılır. E) Solunumda ilk kullanılan molekül proteinlerdir. 9. Protein yetersizliği yaşayan bir insanda; I. Kanın pıhtılaşma süresinin uzaması II. Bağışıklık sisteminin zayıflaması III. Büyüme ve gelişmenin yavaşlaması IV. Vücutta ödemler oluşması olaylarından hangileri gerçekleşir? A) I ve II B) III, ve IV C) I,II ve III D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV 7. I. Kemosentez II. Fotosentez III. Dehidrasyon IV. Sindirim V. Solunum Bir amino asit molekülü yukarıda verilen reaksiyonlardan hangileri için substrat olarak olarak kullanabilir? A) I ve V B) III ve V C) I, II ve V D) I, II ve III E) I, II, III, IV ve V 10. İnsanda bulunan proteinlerin görevleriyle ilgili olarak aşağıda verilen bilgilerden hangisi söylenemez? A) Kanın osmotik basıncı ve PH düzeyinin ayarlanmasında görev alır. B) Humoral bağışıklıkta görevli antikorlar protein yapıdadır. C) Enzim yapısına katılarak yaşamsal faaliyetlerin düzenlenmesinde görev alır. D) Vücuda alınan ihtiyaç fazlası amino asitler protein şeklinde depo edilir. E) Kanın pıhtılaşmasında görev alır. 8. Bir hücrete bulunan amino asitler; I. Enerji üretimi II. DNA dan RNA sentezi III. Protein sentezi olaylarından hangisine bağlı olarak azalibilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) I ve II E) I, II ve III 11. Temel amino asitlerle ilgili olarak verilen; I. Eksikliğinde bazı proteinler ve enzimlerin üretiminde sıkıntı yaşanır. II. Karaciğerde diğer amino asitlerin dönüşüm reaksiyonlarıyla üretilir. III. Fazla da alınsa hiçbir zaman solunumda kullanılmaz. IV. Çok fazla alınırsa ihtiyaç fazlası yağa dönüştürülüp depolanır. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) I ve II B) I ve IV C) I, II ve III D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV 25

26 9. Sınıf 7 1 Canlıların Yapısında Bulunan Temel Bileşikler Gliserol + Yağ asiti Monogliserit Glikoz + Fruktoz Sukroz Amino asit + Amino asit Dipeptit Yukarıda verilen üç dehidrasyon sentezi reaksiyonu için; I. Bitki hücrelerinde gerçekleşebilme II. Oluşan su sayısı III. Oluşan bağ sayısı IV. Enzim kullanımı ve ATP harcama 4. I. Deoksiriboz II. Maltoz III. Vitamin IV. Fruktoz V. Yağ asidi Yukarıda verilen organik moleküllerden hangileri solunumda direkt kullanılır? A) I ve II B) II ve III C) IV ve V D) I, II ve V E) II, III ve IV olaylarından hangileri ortak gerçekleşir? A) I ve II B) II ve III C) I ve IV D) I, II ve III E) I, II, III ve IV 2. Bir havyan hücresinde sentezlenen; I. Laktoz II. Protein III. Monogliserit molekülleri içerdikleri monomer çeşidi bakımından hangi seçenekte doğru sıralanmıştır? A) I = III > II B) I > II = III C) II > I >III D) II > I = III E) I > III > II 5. Bir insanın karaciğer hücresinde gerçekleşen; I. Glikoz Amino asit II. Glikoz Galaktoz III. Yağ asiti Amino asit IV. Amino asit Glikoz dönüşüm olaylarından hangileri gerçekleşirken azot atomu harcanır? A) Yalnız I B) I ve III C) III ve IV D) II, III ve IV E) I, II ve IV 3. Gerekli sindirim enzimlerinin tamamını içeren bir deney tüpüne; I. Su II. Yağ III. Laktoz IV. Gliserol V. Amino asit molekülleri konularak sindirim tamamlanıncaya kadar bekleniyor. Bu sürenin sonucunda yukarıda verilen moleküllerden hangilerinin miktarı değişmez? A) Yalnız V B) IV ve V C) I, IV ve V D) I, II ve III E) I, III, IV ve V 6. Maltoz Glikoz Glikojen Yukarıda verilen reaksiyonları gerçekleştiren canlı için söylenen; I. Etçil organizmadır. II. Otçul organizmadır. III. Kendi proteinini kendi sentezler. IV. Kemosentezle besin üretebilir. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız II B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III E) I, II ve IV 26

27 7. I. Stomaların açılıp kapanması II. Kimyasal sindirim III. Dolaşım sistemine sahip canlılarda besin taşınması IV. Vücut ısısının ayarlanması Yukarıda verilenlerden hangileri suyun canlılardaki görevleri içinde yer alır? A) I ve II B) II ve III C) I, II ve IV D) I, II ve III E) I, II, III ve IV 10. Protein, yağ ve karbonhidrat molekülleri için; I. Solunumda enerji kaynağı olarak kullanılma II. Hücre zarının yapısına katılma III. Enzim yapısına katılma IV. Nükleik asit yapısına katılma özelliklerinden hangileri ortaktır? A) II ve III B) I ve II C) III ve IV D) I, III ve IV E) I, II, III ve IV 8. I. Glikoz sentezi II. Glikojen sentezi III. Maltoz sentezi IV. Kitin sentezi V. Yağ sentezi Yukarıda verilen molekülerden hangileri bir mantar hücresi tarafından üretilebilir? A) I ve II B) II ve III C) I, II ve V D) II, IV ve V E) I, II, III ve IV 11. Monomerlerden polimer sentezlenirken meydana gelen; I. H 2 O oluşumu II. ATP harcanması III. PH nin değişmesi IV. Bağ sayısının artması değişimlerinden hangileri tüm polimer sentezleri için ortaktır? A) Yalnız II B) I ve II C) I, II ve III D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV 9. Memeli bir hayvanın karaciğer hücresi içinde; I. Glikojenin sindirimi II. Yağ asidi sentezi III. Nişasta sindirimi IV. Maltoz sindirimi V. Amino asit sentezi olaylarından hangileri gerçekleşir? A) I ve V B) II, IV ve V C) I, II ve V D) I, II ve III E) I,II, III, IV ve V 12. Vitaminlere ait özelliklerden; I. Organik yapıda olma II. Sindirime uğramama III. Düzenleyici olma IV. Solunumda kullanılmama özelliklerinden hangileri mineral maddeler için de geçerlidir? A) II ve III B) I, II ve III C) II, III ve IV D) I, III ve IV E) I, II, III ve IV 27

28 9. Sınıf 8 1 Canlıların Yapısında Bulunan Temel Bileşikler Aşağıdakilerin hangisinde bitki ve mantarlardaki depo polisakkarit çeşitleri doğru ifade edilmiştir? Bitkilerde Depo Mantarlardaki Depo Polisakkariti Polisakkariti A) Selüloz Kitin B) Kitin Selüloz C) Nişasta Kitin D) Selüloz Glikojen E) Nişasta Glikojen 4. Hayvan hücrelerinde bulunan; I. Laktoz II. Glikojen III. Protein moleküllerinin içerdikleri monomer çeşidi sayısı bakımından ilişkisi aşağıdaki seçeneklerin hangisinde doğru verilmiştir? A) I > II > III B) I > II = III C) II > I > III D) III > I > II E) II > I = III 2. I. Temel amino asitler II. Mineral maddeler III. Esansiyel yağ asitleri IV. Enzimler Yukarıda verilen besin maddelerinden hangileri üretici canlılar tarafından sentezlenemediği için kesinlikle dışardan alınmak zorundadır? A) Yalnız I B) I ve III C) I, II ve III D) I, III ve IV E) I, II, III ve IV 5. Gliserol + Yağ asiti Yağ + 3 H 2 O Amino asit + Amino asit Dipeptit + H 2 O Yukarıda verilen iki olay için; I. Ortam asitliğinin azalması II. ATP harcanması III. Bağ sayısı kadar su oluşması özelliklerinden hangileri ortaktır? A) Yalnız I B) I ve III C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III 3. Miktar K L 6. Sukroz I Zaman Hayvan hücresinde meydana gelen katabolik bir reaksiyon grafikte gösterilmiştir. K ve L organik yapılı olduğuna göre bu maddelerin eşleştirilmesi hangi seçenekte doğru verilmiştir? K L Laktoz IV Glikoz III Kitin Glikojen II A) Yağ asidi Karbondioksit B) Maltoz Glikoz C) Fruktoz Sukroz D) Glikojen Glikoz E) Glikoz Laktoz Glikozun kullanıldığı yukarıdaki tepkime çeşitlerinden hangileri hayvanlarda gerçekleşir? A) I ve II B) I ve III C) II ve IV D) II ve III E) II, III ve IV 28

29 7. I. 200 glikoz II. 100 maltoz III. 200 glikozdan oluşan glikojen Yukarıda verilen moleküller hangi seçenekte ağırlığı bakımından çoktan aza doğru sıralanmıştır? A) I - II - III B) II - I - III C) III - II - I D) II - III - I E) I - III - II 10. Bir deney düzeneğine disakkarit çeşitlerinden tamamı konulmuş ve üzerine disakkaritlere etki eden tüm enzim çeşitleri eklenmiştir. Reaksiyonlar tamamlandıktan sonra elde edilen momomer sayıları tabloda verilmiştir. Monosakkarit Molekül Sayıları Glikoz 45 Galaktoz 12 Fruktoz 13 Deney tüpüne başlangıçta konulan disakkarit çeşidi sayısı hangi seçenekte doğru verilmiştir? 8. I. Protein II. Yağ III. Karbonhidrat Yukarıda verilen besinlerden hangileri sindirilince ortamdaki fenol kırmızısı sarı renge dönüşür? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III Maltoz Laktoz Sukroz A) B) C) D) E) Nişasta molekülü iyotla mavi renk verir. Tükürük sıvısı Nişasta karışımı İyot 25 C İçinde nişasta ve iyot karışımı bulunan şekildeki kaba, tükürük sıvısı damlatıldığında belli bir süre sonra mavilik ortadan kaybolur. Maviliğin kaybolmasında; I. Tükürük içinde bulunan enzimlerin nişastayı sindirmesi II. Nişasta sindiriminin hücre dışı ortamda gerçekleşmesi III. Enzim yapısının yüksek sıcaklıkta bozulması olaylarından hangileri etkilidir? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 11. Oksijen atomu işaretlenmiş, temel amino asitlerle beslenen bir insanın karaciğer hücrelerinde; I. Amonyak II. Yağ III. Glikoz IV. CO 2 moleküllerinin hangilerinde işaretli oksijene rastlanır? A) I ve IV B) II ve IV C) I, II ve III D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV 29

30 9. Sınıf 9 1 Canlıların Yapısında Bulunan Temel Bileşikler Su miktarı Zaman Monomer miktarı Zaman Enzim miktarı Zaman Bir hücrede yağ sentezine bağlı olarak monomer, su ve enzim miktarında meydana gelen değişimler yukarıdaki grafiklerde verilmiştir. Grafiklerde gözlenen değişimlerin tamamı, I. Protein sentezi II. Glikojen sindirimi III. Laktoz sentezi olaylarından hangilerinin meydana gelmesi sırasında gerçekleşebilir? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 3. I. Nişasta II. Glikojen III. Laktoz IV. Kitin V. Maltoz VI. Sukroz Yukarıda verilen karbonhidrat çeşitlerinden hangileri aynı canlıda birlikte bulunmaz? A) I ve V B) II ve III C) V ve VI D) IV ve V E) II ve IV 4. Glikoz Glikoz + + Glikoz Fruktoz Maltoz + (Arpa şekeri) Sükroz + (Çay şekeri) H 2 O H 2 O Glikoz + Galaktoz Laktoz (Süt şekeri) + H 2 O Yukarıda verilen reaksiyonlarla ilgili verilen; I. Dehidrasyon sentezi reaksiyonudur. II. ATP harcanır. III. Ozmotik basıncı azaltıcı yönde etki ederler. IV. Bitkilerde olur. K L 2. Polimerler Monomerler İnorganik maddeler M N Bir hücrede gerçekleşebilen bazı metabolik reaksiyonlar yukarıda verilmiştir. Bu tepkimelerle ilgili olarak verilen; I. K ve L olayları yıkım reaksiyonlarıdır ve her iki reaksiyonda da su harcanır. II. K, L, M ve N olaylarının tamamı bitkilerde gerçekleşir. III. İnsanda sadece N olayı gerçekleşmez. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III ifadelerinden hangileri tüm reaksiyonlar için ortaktır? A) I ve II B) III ve IV C) I, II ve III D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV 5. I. Temel amino asitler II. Temel yağ asitleri III. Mineral maddeler IV. Vitaminler Yukarıda verilen moleküllerden hangileri canlılar tarafından sentezlenemediği için dışarıdan hazır alınır? A) Yalnız III B) I ve III C) II ve IV D) II ve III E) I ve II 30

31 6. I. 5 molekül sükroz II. 3 molekül glikojen III. 4 molekül trigliserit IV. 2 molekül protein Yukarıda verilen moküller sindirilirse hangilerinde oluşacak molekül sayısı önceden bilinir? A) I ve III B) II, ve IV C) I, II ve III D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV 7. Trigliserit ve tripeptit moleküleri için; I. Aynı miktar su ile hidrolize uğrama II. Aynı sayıda monomer taşıma III. Hücre zarından geçememe IV. Oluşan monomerlerinin PH i değiştirmesi özelliklerinden hangileri ortaktır? A) I ve II B) III ve IV C) I, II ve III D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV 8. Canlı yapısına katılan inorganik bileşiklerin bazı özellikleri aşağıda verilmiştir: «Hemoglobin molekülünün yapısına katılır. «Kas kasılmasında görev alır. «Klorofil pigmentinin yapısına katılır. «Amino asit ve nükleik asitlerin yapısına katılır. Yukarıdaki özellikler ve aşağıda verilen mineraller eşleştirilirse hangi mineral dışarıda kalır? A) Azot B) Kalsiyum C) Klor D) Demir E) Magnezyum 9. I. Yapıya katılma II. Düzenleyici görev yapma III. Solunumda enerji verme IV. Yıpranan dokuların onarımında görev alma Canlılarda bulunan inorganik maddeler yukarıdaki işlevlerden hangilerini yerine getirir? A) I ve II B) II ve IV C) I, II ve III D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV 10. Organik bileşikler içinde en fazla hidrojen atomuna yağlar sahiptir. Bu durum yağlara; I. Besinler içinde en fazla enerji verme II. Solunumda en fazla suyu verme III. Düzenleyici görev alma IV. Birim hacminin daha hafif olması yukarıda sıralanan özelliklerden hangilerini sağlar? A) I ve II B) II ve III C) I, II ve IV D) I, III ve IV E) I, II, III ve IV 11. I. A vitamini - Gecekörlüğü II. D vitamiin - Raşitizm III. E vitamini - Kısırlık IV. K vitamini Kanın pıhtılaşmaması V. C vitamini - Beri beri Vitaminlerin eksiklerinde ortaya çıkan hastalıklarla ilgili yukarıda verilen eşleştirmelerden hangisi yanlıştır? A) 1 B) II C) III D) IV E) V 12. Aşağıda vitaminlerin sahip olduğu bazı özellikler verilmiştir: I. Sindirilmeden hücre içine alınma II. Karaciğerde depo edilebilme III. Fazlasının idrarla dışarı atılması IV. Organik yapıda olma V. Eksikliğinin geç ortaya çıkması Bu özelliklerden hangileri C vitaminiyle D vitaminini birbirinden ayırmak için kullanılır? A) I ve II B) II ve III C) II, III ve V D) I, II, III ve IV E) II, III ve IV 31

32 9. Sınıf 10 1 Canlıların Yapısında Bulunan Temel Bileşikler Aşağıda verilen organik bileşiklerden hangisi canlı yapısında en fazla oranda bulunur? A) Glikojen B) Selüloz C) Yağ D) Nişasta E) Protein O H H H H H H H H H H 4. HO C C C C C C C C C C C H H H H H H H H H H Palmitik asit O H H H H H H HO C C C C C C C H H H H H H H C H H C H H H C C H C H H C H C H C H H C H H C H H C H H C H H H H H C C C C H H H H H Linoleik asit 2. 3 yağ asidi + Gliserol Trigliserit + 3H2O X + Y Enzim Z Trigliserit + 27H 2 O Yukarıda bir yağ çeşidi olan trigliserit molekülünün sentezi verilmiştir. Buna göre X, Y ve Z moleküllerinin yerine hangisi gelmelidir? X Y Z A) 15 yağ asidi 5 gliserol 5 B) 27 yağ asidi 9 gliserol 9 C) 9 yağ asidi 27 gliserol 9 Yukarıda açık formülleri verilen yağ asitleriyle ilgili söylenen; I. Verilen yağlarda karbon atomları arasında çift bağ bulunduğu için doymuş yağlara örnek oluşturur. II. Palmitik asit hayvansal yağların yapısına katılır. III. Linoleik asit, doymamış yağ asidi olduğu için karbon sayısı aynı olan doymuş yağ asidine oranla daha fazla enerji verir. verilen ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III D) 9 yağ asidi 9 gliserol 3 E) 27 yağ asidi 27 gliserol 9 5. Aşağıda verilen reaksiyonlardan hangisi gerçekleşirken suyun harcanması söz konu değildir? A) Fotosentezle organik besin sentezi B) Kimyasal sindirim C) Zehirli maddelerin atılması D) Vücut ısısının ayarlanması E) Dehidrasyon sentezi 3. I. n (Glikoz) Glikojen + (n 1)H 2 O II. n (Aminoasit) Protein + (n 1) H 2 O III. CO 2 + H 2 O Glikoz + O 2 IV. ATP + H 2 O ADP + P + Enerji V. Glikoz + O 2 CO 2 + H 2 O + Enerji Yukarıda verilen reaksiyonlardan hangileri dehidrasyon reaksiyonlarına örnektir? A) I ve II B) II, ve III C) I, II ve IV D) I,III ve V E) I, II, III ve IV 6. I. Gliserol II. Aminoasit III. Galaktoz IV. Vitamin Yukarıda verilen molekülerden hangileri oksijenli solunumda kullandığında ATP ve amonyak elde edilir? A) Yalnız II B) I ve II C) II ve IV D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV 32

33 7. I. 451 Glikozdan oluşan nişasta II. 150 molekül trigliserit 11. Nişasta II Glikoz III. 451 amino asitten oluşan protein Yukarıda verilen moleküller sentezlenirken oluşan su sayılarını kıyaslarsak hangisi gibi olur? A) I = II > III B) I > II >III C) II > I >III I Glikoz IV III CO 2 + H 2 O D) I = II = III E) I > III > II Yukarıdaki şemada canlılarda oluşan bazı madde dönüşüm reaksiyonları numaralandırılmıştır. 8. Diş sağlıığının korunması için gereklidir. Deniz ürünleri ve içme suyunda bulunur. Eksikliğinde diş çürümesi meydana gelir. Yukarıda özellikleri verilen mineral madde aşağıdakilerden hangisidir? A) İyot B) Magnezyum C) Demir D) Glikojen E) Protein Bu basamaklardan hangisi bir yaprağın tüm canlı hücrelerinde olur? A) I ve II B) II ve III C) I ve IV D) I, III ve IV E) I, II ve III 9. Bir öğünü Patates püresi Makarna Ekmek Mevsim salatası şeklinde olan bir insanda aşağıda verilen besinlerden hangisinin sindirimi gerçekleşmez? A) Nişasta B) Maltoz C) Lipit D) Glikojen E) Protein 12. I. Oksijen II. Güneş ışığı III. Metallerle temas Yukarıda verilen faktörlerden hangileri vitaminleri bozabilir? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III D) I ve II E) I, II, ve III 10. Bir kobaya karbon atomları işaretlenmiş nişasta veriliyor. İşaretli karbon atomuna bir enzimin yapısında rastlanıyor. I. Enzim sentezi II. Nişasta sindirimi III. Glikozdan amino asit sentezi IV. Protein sentezi olaylarının gerçekleşme sırası hangi seçenekte doğru verilmiştir? A) I - II - III - IV B) III - II - IV - I C) II - III -IV -I D) IV - II - I - III E) II - III - I - IV 13. Vitamin tabletlerinin koyu renkli şişelerde satılmasının sebebi nedir? A) Vitamenlerin oksijenle bozulmasını önlemek B) Vitaminlerin ışıktan zarar görmesini engellemek C) Vitaminlerin metalle temasını engellemek D) Vitaminleri soğuk ortam sağlayarak muhafaza etmek E) Vitaminleri kapalı ortamda tutarak vitamin değerlerii artırmak 33

34 9. Sınıf 11 1 Canlıların Yapısında Bulunan Temel Bileşikler İnsanda depo edilen glikojen molekülünde yer alan glikozit bağlarının rastgele koparılması ile; I. Maltoz II. Laktoz III. Glikoz IV. Sükroz moleküllerinden hangileri oluşur? A) I ve II B) I ve III C) I ve IV D) I, III ve IV E) I, II ve III 3. I II III 20 Glikoz 6 Fruktoz 4 Galaktoz 22 Glikoz 5 Fruktoz 7 Galaktoz 14 Glikoz 2 Fruktoz 2 Galaktoz Yukarıdaki tüplere altında yazılı maddeler konularak disakkarit sentezi gerçekleşinceye kadar beklenilmiştir. Tüm monamerlerin tükenmesi sağlanmıştır. Buna göre; I. Bütün tüplerde oluşan maltoz sayıları eşittir. II. Tüplerde oluşan laktoz sayılarının sıralaması II > I > III şeklindedir. III. Oluşan toplam disakkarit sayıları çoktan aza II > I > III şeklinde sıralanır. ifalerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 2. Sukraz 100 mol Sukroz 37 C 300 mol su Laktaz 120 mol Laktoz 37 C 300 mol su Maltaz I II III 70 mol Maltoz 37 C 300 mol su Yukarıdaki tüplere altlarında yazılı maddeler konularak üzerlerinede belirtilen enzimler konulmuştur. Sindirim tamamlanıncaya kadar beklenip tüplerde oluşan glikoz miktarları kıyaslanıyor. Buna göre, sıralama aşağıdakilerden hangisi gibi olmalıdır? A) I = III > II B) I > II = III C) II > I > III D) III > II > I E) I > III > II 4. Canlılarda yer alan disakkarit çeşitleri, I. Monomer çeşiti II. Monomer sayısı III. Monomer sırası IV. Yapıdaki bağ şeşidi faktörlerinden hangileri açısından farklılık göstermez? A) Yalnız IV B) I ve II C) I ve III D) II ve IV E) I, II ve III 5. Karbonhidrat monomerlerinin sahip olduğu; I. Yapıya katılma II. Hücre zarından geçme III. Enerji sentezinde kullanılma IV. Üreticiler tarafından üretilme özelliklerinden hangileri mineraller için de ortaktır? A) I ve II B) II ve III C) I, II ve IV D) I, III ve IV E) I, II, III ve IV 34