CANLILARIN ORTAK ÖZELLİKLERİ

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "CANLILARIN ORTAK ÖZELLİKLERİ"

Esin Taylan
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 1 CANLILARIN ORTAK ÖZELLİKLERİ 1.Hücresel yapıdan oluşur 2.Beslenir 3.Solunum yapar 4.Boşaltım yapar 5.Canlılar hareket eder 6.Çevresel uyarılara tepki gösterir 7.Büyür ve gelişir (Organizasyon) 8.Üreme yapar (Çoğalır) 9.Bulundukları ortama uyum sağlar (Adaptasyon) 10.Metabolizma reaksiyonları vardır 11.Ribozom organeli bulunur 12.Glikoliz enzimleri var 13.Enzim sistemi vardır 14.Nükleik asit bulunur 15.Homeostasi var (iç denge) 16.Mutasyon *Canlıların ortak özellikleri: Canlıların ortak özelliklerinden bazıları şunlardır: **Hücresel yapı: Bütün canlılar, hücre ya da hücrelerden oluşmuştur. Bir hücreli canlılar " Bazı canlılar sadece bir hücreden oluşur. Örnek : Öglena, Amip, Paramesyum "Çok hücreli canlılar" çok sayıda hücrenin belirli bir organizasyon ile bir araya gelmesi sonucu oluşmuştur. Örnek : İnsan, Hayvan, Bitki

2 2 1-Prokaryot Hücre: ÖRNEK: Bakteriler ve mavi yeşil algler. Prokaryot hücrelerde çekirdek, ve zarla çevrili organeller BULUNMAZ, sadece ribozom bulunur. 2-Ökaryot Hücre: ÖRNEK: İnsan hücresi, Hayvan hücresi, Bitki Hücresi Ökaryot hücrelerde çekirdek, ve zarla çevrili organeller BULUNUR, **Üreme: canlıların, kendilerine benzer yeni bireyler meydana getirmesine ÜREME denir. Tüm canlılarda üreme vardır. Canlılarda üreme; eşeysiz ve eşeyli üreme olmak üzere iki farklı şekilde gerçekleşir. Eşeysiz Üreme (Mitoz Bölünme) ; Mitoz hücre bölünmesi ile oluşur. Kalıtsal açıdan hem birbirine hemde ana canlıya tamamen benzer yavrular oluşur. Kalıtsal çeşitlilik yoktur. Tek bir ata vardır. Eşeyli Üreme (Mayoz Bölünme) ; Üreme hücreleri mayoz bölünmeyle oluşturulur. Erkek ve dişi üreme hücreleri vardır. (Yumurta ve Sperm, iki canlı var.) Oluşan yavrular hem birbirinden hemde ana babadan tamamen farklıdır. Kalıtsal çeşitlilik var, bu nedenle farklı yaşam şartlarına kolay uyum sağlarlar. Eşeysiz üremeye göre bu nedenle avantajlı.

3 3 **Duyarlılık (irkilme): Bütün canlılar, çevreden gelen uyartılara karşı tepki gösterirler. **Hareket: Bütün canlılar hareket eder. Canlılarda hareket; aktif ve pasif hareket olmak üzere ikiye ayrılır. Hayvanlarda aktif, bitkilerde ise pasif hareket görülür. **Boşaltım: Bütün canlılar, hücre içinde oluşturdukları atık maddeleri vücuttan uzaklaştırır. **Beslenme: Bütün canlılar enerji ihtiyaçlarını karşılamak için besin tüketirler. Canlılarda beslenme; ototrof ve hetetrof beslenme olmak üzere ikiye ayrılır. Bitkilerde ototrof, hayvanlarda ise heterotrof beslenme görülür. Otorotof beslenme ; Canlıların kendi besinini kendisi üretmesidir. Bu beslenme şekli fotosentetik bitkiler (ışık enerjisi ile besin üretme) kemo sentetik canlılarda (bakterilerde) görülür. Bu canlılara üreticiler de denir. Heterotrof Beslenme ; Canlılar ihtiyacı olan besini dışarıdan hazır olarak alırlar. Bu canlılara Tüketiciler de denir. ÖRNEK: İnsan, hayvan, mantar ve daha bir sürü canlıda görülür.

4 4 **Nükleik asitler: Bütün canlılarda, DNA ve RNA adı verilen yönetici moleküller bulunur. **Mutasyon: Bütün canlıların DNA şifresi, zamanla çevre faktörlerinin etkisiyle değişime uğrar. **Adaptasyon: Bütün canlılar, değişen çevre koşullarına karşı uyum sağlamayeteneğindedirler. **Homeostasi (iç denge): Bütün canlılarda, kararlı bir iç denge bulunur. **Metabolizma: Bütün canlılarda, metabolizma adı verilen yapım ve yıkım reaksiyonları gerçekleşir. Anabolik ve katabolik olaylar hücrenin hayatı boyunca devam eder. Anabolik olaylar > Katabolik olaylar --> Canlı büyür. Anabolik olaylar = Katabolik olaylar --> Büyüme durur.(yetişkinlik) Anabolik olaylar < Katabolik olaylar --> Yaşlanma Hayvanlarda büyümenin üst sınırı vardır. Bitkilerde ise gövde ve kök uçlarında bulunan sürekli bölünebilen doku nedeniyle büyüme sınırsızdır.

5 5 **Enzim sistemi: Bütün canlılarda, metabolizmanın gerçekleşmesinden sorumlu olan enzim sistemleri bulunur. **Ribozom organeli: Bütün canlılarda, protein sentezinden sorumlu olan Ribozom organeli bulunur. **Büyüme: Bütün canlıların vücut büyüklüğünde boyca ve hacimce artış görülür. **Solunum: Bütün canlılar, besinleri parçalayarak ATP sentezler. Canlıların büyümesi, iş yapabilmesi, üremesi, bütün hayatsal Fonksiyonlarını gerçekleştirebilmesi için enerjiye ihtiyaç vardır. Canlıların kullandığı enerjinin temeli Güneş tir. Güneş enerjisinin tüketici canlılar (heterotrof) tarafından kullanılabilmesi için fotosentezle bitkiler tarafından kimyasal bağ enerjisine (besinlere) dönüştürülebilmesi gerekir. Fotosentez organik besinlerin kimyasal bağlarında depolanan bu enerji hücre solunumu ile serbest hale geçer ve hücrede kullanılır. Hücrede Oksijenli ve Oksijensiz olmak üzere iki çeşit solunum gerçekleşir. Oksijenli Solunum ; Hücrede oksijen kullanarak besinlerdeki kimyasal bağ enerjisinin açığa çıkarılabilmesidir. Örnek ; Hayvan, bitkiler, İnsanlar Oksijensiz Solunum ; Hücrede oksijen kullanmadan besinlerdeki kimyasal bağ enerjisinin açığa çıkarılması olayıdır. Örnek ; Bazı bakteriler

6 6 **Glikoliz enzimleri: Bütün canlılarda, hücresel solunumda kullanılan Glikoliz enzimleri bulunur. **Hücre içi sindirim: Bütün canlılar, hücre içinde depoladıkları besinleri hücre içinde sindirir. cevap:c cevap:c cevap:b

7 7 cevap:d cevap:e

8 8 cevap:c cevap:d cevap:d

9 9 cevap:e cevap:b cevap:e

Benzer belgeler

YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI. 9. Sınıf 1 BİLİMSEL BİLGİNİN DOĞASI CANLININ ORTAK ÖZELLİKLERİ

YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI. 9. Sınıf 1 BİLİMSEL BİLGİNİN DOĞASI CANLININ ORTAK ÖZELLİKLERİ YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI 9. Sınıf 1 BİLİMSEL BİLGİNİN DOĞASI CANLININ ORTAK ÖZELLİKLERİ DOĞRU YANLIŞ SORULARI Bilimsel problemlerde hipotezler her zaman bir sonuca ulaşır. Bir problemle ilgili gözlem