Çene Yüz Yaralanmaları

Transkript

1 ÇENE-YÜZ TRAVMALARI

2 Çene Yüz Yaralanmaları Tedavi aşamaları İlk yardım ve acil tedavi Erken tedavi Kesin Tedavi Kontrol

3

4

5 Basit Bridle Bağlama! Geçici redüksiyon ve sabitleme 0.5 mm çaplı tel ile lokal anestezi altında yapılır Kırık hattının her iki tarafından ikişer diş bağlanır.

6 Maksillofasiyal Kırıkların Meydana Gelişi, Etyolojisi ve Görülme Sıklığı

7 Kırığa Şeklini Veren Faktörler Gelen kuvvetin büyüklüğü Gelen kuvvetin yönü Travmayı oluşturan ajanın kesit alanı Kemiklerin direnci ve kafanın pozisyonu Etkilenen bölgenin anatomik özelliği Özellikle alt çenede kas yapışıklıkları

8 Kırık Oluşturabilecek Kuvvet miktarları G=Yer çekimi! Burun kemiği Zigoma Angulus Glabella bölgesi Maksilla orta hat Üst orbital kenar 30 G 50 G 70 G 80 G 100 G 200 G

9 Kas Yapışıklıkları ve Kırıkların Deplasmanı

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19 ! Etyoloji ve Görülme Sıklığı En yaygın sebepler trafik kazaları ve şiddete maruz kalmadır Avrupa da %35.6 ile trafik kazaları, Amerika da %69 ile şiddet en yaygın sebeptir Türkiye de genel kabul gören bir oran yoktur 1000 vakalık bir seride trafik kazaları %32.4, şiddet %32, düşme ise %27.1 ile en önemli sebepler olarak gösterilmiştir. 16 yaşından küçük bireylerde en önemli kırık sebebi düşmedir. Diğer önemli sebepler (sırasıyla) trafik kazası, spor-oyun kazasıdır.

20 Aylara Göre Kırık Vakaları

21 Çene yüz bölgesinde görülen travmaların %60 ından fazlasında diğer bölgelerde de kırık mevcuttur. Sadece çene yüz kırığı Kombine kırık

22 Kırık Vakalarının Yaş ve Cinsiyete Göre Dağılımı Erkek Kadın

23 Kadın 25% Erkek 75% En çok yaşlarında görülür. Erkek çocuklarda kız çocuklarından 2 kat fazla görülür. 14 yaş civarında maksiller anterior alveoler ve kondil kırıkları çoğunluktadır.

24 !

25 Anatomi

26 Yüz Anatomisinin Üç Bölgesi ÜST: Frontal kemiğin üst kenarı ile orbitanın üst kenarı arası ORTA: Orbitanın üst kenarı ile oklüzal düzlem arası Orbitalar, nazal kemikler, zigoma ve maksiller kemikleri içerir ALT: Mandibula ve dişler

27 !

28 Yüzün Sinirleri

29 Çene Yüz Yaralanmalarında Teşhis

30 Çene Yüz Yaralanmalarında Teşhis Tanrı size kulaklar, gözler ve eller verdi, bunları hastada sırasıyla kullanın Sir William Kelsey Fry ( )

31 Çene Yüz Yaralanmalarında Teşhis Anamnez Klinik Muayene İnspeksiyon Palpasyon Radyolojik Muayene Direk grafiler Bilgisayarlı tomografi Stereolithography (mevcutsa)

32 Anamnez Hasta kimdir? Kaza ne zaman oldu? Kaza nerede oldu? Kaza nasıl meydana geldi? Kaza sonrası herhangi bir tedavi uygulandı mı? Kaza bölgesinde diş, protez vs bulundu mu? Hastanın genel sağlık durumu nasıldır? Kazayı takiben mide bulantısı, kusma, şuur bulanıklığı, baş ağrısı, amnezi, görme bozuklukları veya konfüzyon olup olmadığı öğrenilir. Oklüzyonda değişiklik var mı?

33 Ciddi yüz yaralanması bulunan tüm hastalarda, - emin oluncaya kadar - boyun yaralanması da varmış gibi davranılmalıdır.

34 Şok Çene yüz travmaları nadiren şoka sebep olur %60 diğer yaralanmalarla birliktedir Şok varsa diğer sebepler araştırılmalıdır

35 Çocuklarda, kadınlarda ve yaşlılarda görülen çeneyüz travması, maruz kalınan şiddetin bir göstergesi olabilir.

36 Aile İçi Şiddet İlişkilerin %20 sinde görülmektedir. 10:1 Kadın:Erkek En sık yüz ve kafa travması ortaya çıkar.

37 Yaşlılara Uygulanan Şiddet Diş çürükleri, cheilitis, kötü hijyen, bakımsız görünüm İlgi göstermeyen saldırgan bakıcı konusunda dikkatli olunmalıdır.

38 Çene Yüz Yaralanmalarında Teşhis! İnspeksiyon Kanama Otore (Kulak akıntısı) Rinore (Burun akıntısı) Şekil bozukluğu Ekimoz Ödem Doku defektleri Oklüzyon bozukluğu

39

40 İnspeksiyon Abrazyon Laserasyon

41 İnspeksiyon Sublingual ekimoz Basamak defekti, kret Devamlılığında bozulma, Oklüzyon bozukluğu

42 Sinir Fonksiyonları I. N. Olfactorius II. N. Opticus III. N. Occulomotorius IV. N. Trochlearis V. N. Trigeminus VI. N. Abducens VII. N. Facialis VIII. N. Acusticus IX. N. Glossofaringeus X. N. Vagus XI. N. Accessorius XII. N. hypoglossus

43 Sinir Fonksiyonları I. N. Olfactorius II. N. Opticus III. N. Occulomotorius IV. N. Trochlearis V. N. Trigeminus VI. N. Abducens VII. N. Facialis VIII. N. Acusticus IX. N. Glossofaringeus X. N. Vagus XI. N. Accessorius XII. N. hypoglossus Koku alma bozulması Fonksiyonu: Koku alma

44 Sinir Fonksiyonları I. N. Olfactorius II. N. Opticus III. N. Occulomotorius IV. N. Trochlearis V. N. Trigeminus VI. N. Abducens VII. N. Facialis VIII. N. Acusticus IX. N. Glossofaringeus X. N. Vagus XI. N. Accessorius XII. N. hypoglossus Anlamsız dik bakışların olması Fonksiyonu: Görme

45 Sinir Fonksiyonları I. N. Olfactorius II. N. Opticus III. N. Occulomotorius IV. N. Trochlearis V. N. Trigeminus VI. N. Abducens VII. N. Facialis VIII. N. Acusticus IX. N. Glossofaringeus X. N. Vagus XI. N. Accessorius XII. N. hypoglossus Pupillaların daralmasında bozukluk Üst göz kapağının sarkması Fonksiyonu: Göz hareketleri (lateral ve omuz başına doğru hareket hariç diğerleri) Pupil dilatasyonu

46 Sinir Fonksiyonları I. N. Olfactorius II. N. Opticus III. N. Occulomotorius IV. N. Trochlearis V. N. Trigeminus VI. N. Abducens VII. N. Facialis VIII. N. Acusticus IX. N. Glossofaringeus X. N. Vagus XI. N. Accessorius XII. N. hypoglossus Gözün omuz başlarını tam olarak görememesi Fonksiyonu: Göz hareketi (sadece süperior oblik kas hareketinden sorumlu)

47 Sinir Fonksiyonları I. N. Olfactorius II. N. Opticus III. N. Occulomotorius IV. N. Trochlearis V. N. Trigeminus VI. N. Abducens VII. N. Facialis VIII. N. Acusticus IX. N. Glossofaringeus X. N. Vagus XI. N. Accessorius XII. N. hypoglossus Hafif dokunuşların hissedilmemesi Masseter kas zayıflığı Fonksiyonu: Baş ve yüzün ağrı ve dokunma duyusu (somatosensor) Çiğneme kasları

48 Sinir Fonksiyonları I. N. Olfactorius II. N. Opticus III. N. Occulomotorius IV. N. Trochlearis V. N. Trigeminus VI. N. Abducens VII. N. Facialis VIII. N. Acusticus IX. N. Glossofaringeus X. N. Vagus XI. N. Accessorius XII. N. hypoglossus Gözün dışa doğru döndürülememesi Fonksiyonu: Göz hareketi (Sadece lateral rektus kas hareketinden sorumlu)

49 Sinir Fonksiyonları I. N. Olfactorius II. N. Opticus III. N. Occulomotorius IV. N. Trochlearis V. N. Trigeminus VI. N. Abducens VII. N. Facialis VIII. N. Acusticus IX. N. Glossofaringeus X. N. Vagus XI. N. Accessorius XII. N. hypoglossus Kaşları kaldıramamak Gözlerini kapatamamak Simetrik gülememek Dudakları buruşturamamak veya alt dudağı dışarıya döndürememek Fonksiyonu: Tat alma (dilin 2/3 önü) Kulağın somatosensor bilgisi Mimik kasları

50 Sinir Fonksiyonları I. N. Olfactorius II. N. Opticus III. N. Occulomotorius IV. N. Trochlearis V. N. Trigeminus VI. N. Abducens VII. N. Facialis VIII. N. Acusticus (vestibulocohlear) IX. N. Glossofaringeus X. N. Vagus XI. N. Accessorius XII. N. hypoglossus Baş dönmesi ve duymada azalma Fonksiyonu: Denge Duyma

51 Sinir Fonksiyonları I. N. Olfactorius II. N. Opticus III. N. Occulomotorius IV. N. Trochlearis V. N. Trigeminus VI. N. Abducens VII. N. Facialis VIII. N. Acusticus IX. N. Glossofaringeus X. N. Vagus XI. N. Accessorius XII. N. hypoglossus Uvulanın hasta olan tarafta yukarıya kalkmaması Fonksiyonu: Tat alma (dilin 1/3 arkası) Dil, tonsil ve farinksin somatosensor bilgisi Yutkunma sırasında kas hareketleri

52

53 Sinir Fonksiyonları I. N. Olfactorius II. N. Opticus III. N. Occulomotorius IV. N. Trochlearis V. N. Trigeminus VI. N. Abducens VII. N. Facialis VIII. N. Acusticus IX. N. Glossofaringeus X. N. Vagus XI. N. Accessorius XII. N. hypoglossus Uvulanın hasta tarafta yukarıya kalkmaması Fonksiyonu: İç organların (bezler, sindirim sistemi, kalp hızı) duyu, motor ve otonom kontrolleri

54 Sinir Fonksiyonları I. N. Olfactorius II. N. Opticus III. N. Occulomotorius IV. N. Trochlearis V. N. Trigeminus VI. N. Abducens VII. N. Facialis VIII. N. Acusticus IX. N. Glossofaringeus X. N. Vagus XI. N. Accessorius XII. N. hypoglossus Engel koyulduğunda başı o tarafa çevirmekte zorluk olması Fonksiyonu: Kafa hareketini sağlayan kaslar (trapezius vb)

55 Sinir Fonksiyonları I. N. Olfactorius II. N. Opticus III. N. Occulomotorius IV. N. Trochlearis V. N. Trigeminus VI. N. Abducens VII. N. Facialis VIII. N. Acusticus IX. N. Glossofaringeus X. N. Vagus XI. N. Accessorius XII. N. hypoglossus Dilin bir tarafa deviye olması Fonksiyonu: Dil kaslarının kontrolü

56 Çene Yüz Yaralanmalarında Teşhis Palpasyon basamak defekti Krepitasyon Kemik segmentleri Deri altı amfizem

57

58 !

59 Yüz Muayenesi Laserasyon değerlendirilmesi Kafatasında çökme varlığı Asimetri Burun ve kulak akıntısı Serebrospinal sıvı ihtimali Kemik defektlerinin belirlenmesi Sistematik olarak iki elle (bimanual)

60 ! Yüz Muayenesi Ağız açıklığının değerlendirilmesi Bukkal vestibül mukozanın palpasyonu Lateral sinüs duvarında krepitasyon Oklüzyonun değerlendirilmesi Dişlerin varlığı ve durumunun kaydedilmesi Ekimoz yaygın bulgudur Farinksin laserasyon ve kanama açısından değerlendirilmesi

61 ! Yüz Muayenesi Orbitaların değerlendirilmesi Orbita çevresinde ödem ve ekimoz Ciddi görme bozukluğu Şaşılık Pupil boyut ve şekli Subkonjuktival kanama

62 ! Yüz Muayenesi Orbitaların değerlendirilmesi Göz kapağı yırtılmaları Medial kantal tendon yapışıklığı Göz yaşı miktarında artış (Epiphora) İç kantus bölgesinde gözyaşı birikimine bağlı kabarıklık Kantuslar arası mesafe artışı Göz hastalıkları (Oftalmoloji) bölümünden konsültasyon istenir

63

64 Yüz Muayenesi Orbitaların Değerlendirilmesi

65

66

67 Yüz Muayenesi Orta yüz ve burun kanadı palpasyonu

68

69 Dolan Çizgileri!

70 Cesaret nedir?

71 Budur

72 Travmada Klinik Bulgular Objektif bulgular Şekil bozukluğu Anormal hareket Oklüzyon bozukluğu Krepitasyon Şişlik Kötü ağız kokusu Renk değişikliği Tükürük fazlalığı Dişlerde bozulmalar Fragmanların görülmesi Subjektif bulgular Ağrı ve parestezi Aşırı hassasiyet Hareketsizlik

73 Radyolojik Muayene

74 ! Radyolojik Muayene Radyolojik Muayene Ağız içi röntgenler Ağız dışı röntgenler Panoramik röntgenler Kafa röntgenleri Tomogramlar Ultrasonografi Stereolitografi

75 Radyografi Teknikleri Radyolojik Muayene Ağız içi röntgenler Ağız dışı röntgenler Panoramik röntgenler Kafa röntgenleri Tomogramlar Ultrasonografi Stereolitografi Periapikal filmler Oklüzal filmler

76 Radyografi Teknikleri Radyolojik Muayene Ağız içi röntgenler Ağız dışı röntgenler Panoramik röntgenler Kafa röntgenleri Tomogramlar Ultrasonografi Stereolitografi Çene bölgesi için alınan filmler Ramus mandibula için alınan filmler Korpus mandibula için alınan filmler TME için alınan filmler

77 Radyografi Teknikleri Radyolojik Muayene Ağız içi röntgenler Ağız dışı röntgenler Panoramik röntgenler Kafa röntgenleri Tomogramlar Ultrasonografi Stereolitografi Panoramik tomogram Status-X

78 Radyografi Teknikleri Radyolojik Muayene Ağız içi röntgenler Ağız dışı röntgenler Panoramik röntgenler Kafa röntgenleri Tomogramlar Ultrasonografi Stereolitografi Sagital projeksiyonlar PA filmler AP filmler Paranazal sinüs filmleri Göz çevresi için alınan filmler TME, transorbital filmler Aksiyal projeksiyonlar Aksiyal kafa filmleri Zigomatik arkların iki taraflı karşılaştırması için alınan filmler İzole zigomatik ark filmleri Lateral projeksiyonlar Teleradyogramlar, sefalometrik lateral filmler Lateral burun filmleri Schuller tekniği ile TME filmleri

79 Panoramik Radyografi

80 Alt çenenin tüm kırıkları, üst çenede ise Le Fort I ve alveol kırıkları görülebilir Tanı için oldukça yararlıdır İmkan varsa tüm çene kırıklarında panoramik film çekilmelidir!

81 TME grafisi

82 ! AP kafa filmleri ile Kafatası kırıkları (Posterior bölge net görülür)

83 ! PA kafa filmleri ile (Anterior bölge net görülür) Mandibula Koronoid çıkıntı Ramus Angulus (köşe Gövde Maksilla Le Fort I, II, III Blow-outout Zigomatik ark Zigomatik kompleks Kafa tabanı

84 Radyografik Değerlendirme Lateral kafa grafisi Water s grafisi

85 Lateral Kafa Grafisi Frontal Sinus Maksiller sinüs Bazen pterigoid çıkıntılar Kondiller

86 Water s Grafisi Paranasal sinüsler, Maksiller sinüslerin duvarları Zigomatik kemik ve ark Orbita kenarları

87 Temel kullanım amacı zigomatik arkı görüntülemektir. Submentoverteks grafisi

88 Towne Radyografisi Kondil kırıklarının saptanmasında idealdir Zigomatik ark kırıkları da görülebilir

89 Bilgisayar Tomografi (BT)

90 BT tarama

91 3 Boyutlu Bilgisayarlı Tomografi (BT)

92 Stereolitografi

93 Stereolitografi ile defektin gerçek modeli elde edilir. Eğer mevcutsa rekonstrüksiyon için faydalı bir yöntemdir.

94 Çocuklarda Çene Kırıkları Gelişim için fonksiyon X iyileşme için hareketsizlik Fragmanlar birkaç gün içinde iyileşmeye başlar İntermaksiller fiksasyon güç olabilir Vital bulgular hızla değişebilir Genellikle mandibula kırıkları görülür En çok da dentoalveoler kırıklar görülür