Harita : Yeryüzünün tamamının veya bir bölümünün kuşbakışı görünümünün belli bir ölçek dahilinde küçültülerek düzleme aktarılmasına denir

Transkript

1

2 Harita : Yeryüzünün tamamının veya bir bölümünün kuşbakışı görünümünün belli bir ölçek dahilinde küçültülerek düzleme aktarılmasına denir Not: Bir çizimin harita olması için 2 temel unsur gereklidir : 1. Kuşbakışı görünüm 2. Ölçek

3 Kuşbakışı Görünüm : Haritası çizilecek yerin tam tepeden görünümüne denir.

4 Ölçek: Bir gerçek alanın düzleme aktarılması için kaç kere küçültüldüğünü gösterir. Gerçek Alan ½ oranında küçültülmüş 1/4 oranında küçültülmüş 1/8 oranında küçültülmüş

5 Büyük Ölçekli Haritalar 1. Ölçeğin Paydası den küçüktür. 2. Küçültme oranı azdır. 3. Ayrıntı fazladır. 4. Bozulma oranı azdır Küçük Ölçekli Haritalar 1. Ölçeğin Paydası den büyüktür. 2. Küçültme oranı çoktur. 3. Ayrıntı azdır. 4. Bozulma oranı fazladır.

6 Büyük Ölçekli Haritalar 5. Aynı ebattaki iki kağıda çizilen haritalardan büyük ölçekli olan daha dar alanı gösterir Küçük Ölçekli Haritalar 5. Aynı ebattaki iki kağıda çizilen haritalardan küçük ölçekli olan daha geniş alanı gösterir

7 Büyük Ölçekli Haritalar 6. İzohipsler arası yükselti farkı daha küçük sayılarla ifade edilir. Küçük Ölçekli Haritalar 6. İzohipsler arası yükselti farkı daha büyük sayılarla ifade edilir metre yükseklikteki K adasının büyük ölçekli izohips haritası 500 metre yükseklikteki K adasının küçük ölçekli izohips haritası

8 Kullanım amacına göre haritalar Fiziki Beşeri ve Ekonomik Siyasi (İdari) Özel

9 Kullanım amacına göre haritalar Fizik Haritalar : Yeryüzü şekillerini yükselti eğim vb. değerleri gösteren haritalardır Fiziki Beşeri ve Ekonomik Siyasi ve İdari Özel

10 Kullanım amacına göre haritalar Beşeri ve Ekonomik Haritalar : Nüfus,göç,yerleşme ve ekonomik varlıkların dağılışını ve yayılışını gösterir Fiziki Beşeri ve Ekonomik Siyasi ve İdari Özel

11 Kullanım amacına göre haritalar Siyasi (İdari) Haritalar : Ülkerin siyasi sınırlarını veya idari birimlerini (il,ilçe, köy vb) gösteren haritalardır Fiziki Beşeri ve Ekonomik Siyasi ve İdari Özel

12 Kullanım amacına göre haritalar Özel Haritalar : Belirli bir konu için özel olarak hazırlanan ve sadece konunun uzmanları veya ilgilileri tarafından kullanılan haritalardır. Belirli bir meslek grubuna hitap ederler. Toprak,jeoloji,orman vb. haritaları örnek verilebilir. Fiziki Beşeri ve Ekonomik Siyasi ve İdari Özel

13 Kilometre (km) Hektometre (hm) Dekametre (dam) Metre (m) Desimetre (dm) Santimetre (cm) Milimetre (mm) 1 km = 10 hm 1 km = 100,000 cm

14 Ölçek = Harita Uzunluğu Gerçek uzunluk Harita Uzunluğu = Gerçek Uzunluk Ölçeğin Paydası Gerçek Uzunluk = Harita Uzunluğu x Ölçeğin Paydası

15 Soru : İki kent arasındaki uzaklık 10 km dir. Bir haritada bu uzaklık 10 cm ile gösterildiğine göre bu haritanın ölçeği nedir? 1983 ÖSS

16 Ölçek = Harita Uzunluğu Gerçek uzunluk 10 cm 10 km = 10 cm cm = 10 cm cm 1 100,000

17 Soru : Ölçeği olan bir haritada 5 cm lik uzaklık gerçekte kaç km dir 1982 ÖSS

18 Gerçek Uzunluk = Harita Uzunluğu x Ölçeğin Paydası 5 cm x = cm Sonuç km istendiği için cm = 10 km

19 Kilometre (km) Hektometre (hm) Dekametre (dam) Metre (m) Desimetre (dm) Santimetre (cm) Milimetre (mm) km = 100 hm km = 10,000,000,000 cm = 10 cm

20 Ölçek = Harita Uzunluğu Gerçek uzunluk Harita Alanı = Gerçek Uzunluk Ölçeğin Paydası 2 Gerçek Alanı = Harita Alanı x Ölçeğin Paydası 2

21 Soru : Ölçeği 1/800,000 olan bir haritada 16 cm 2lik yer tutan bir adanın gerçek alanı 2 kaç km olur.

22 5 2 2 (8.10 ) x 16 km = x 16 km = 64 km x 16 km = 1024 km 2 2 2

23 1cm Ölçek = Harita Uzunluğu Gerçek uzunluk 1 cm 2 km = 1 200,000

24

25

26

27 Bütün haritalardan faydalanılarak : 1. Yön bulunabilir 2. Konum belirlenebilir 3. Alan veya Uzunluk hesaplanabilir

28 Dünya nın küresel şeklinden ve yer şekillerinin engebeli olmasından dolayı haritalarda bozulmalar meydana gelmektedir. Bu bozumların en aza indirgenmesi için projeksiyon dediğimiz yöntemlerin uygulanması gerekir.

29 Silindirik Projeksiyon : Bozulma oranı en az ekvator ve çevresindedir. Ekvatordan uzaklaştıkça bozulmalar artar.

30 Konik Projeksiyon: Orta enlemlerde bozulma oranı daha azdır.

31 Düzlem(ufki) Projeksiyon: Düzlemin küreye teğet geçtiği yerde bozulma oranı en azdır. Dar alanların gerçeğe yakın olarak çiziminde kullanılır

32 2007 ÖSS

33

34 Harita Çizim Yöntemleri Gölgelendirme Tarama Kabartma Renklendirme İzohips

35 Harita Çizim Yöntemleri Gölgelendirme: Haritası çizilecek arazinin kuzeybatısından 45ᴼ lik bir açıyla ışık geldiği varsayılarak gölgede kalan yerlerin çizilmesi ile oluşur. Yükselti basamaklar tam anlamı ile belirlenemez. Gölgelendirme Tarama Kabartma Renklendirme İzohips

36 Harita Çizim Yöntemleri Tarama: Belirli bir yükselti aralığında kalan alanlar eğimlerine göre taranarak çizilir. Bu tip haritalarda eğimin fazla olduğu yerler kısa,kalın ve sık çizgilerle ifade edilir, eğim az ise önceki durumun tam tersi söz konusudur. Gölgelendirme Tarama Kabartma Renklendirme İzohips

37 Harita Çizim Yöntemleri Kabartma: Haritası çizilecek olan arazinin gerçeğe uygun olarak kabarması yapılır ve renklendirilir. Gerçeğe en yakın harita türleridir. Gölgelendirme Tarama Kabartma Renklendirme İzohips

38 Harita Çizim Yöntemleri Renklendirme: Belirli aralıklardaki yükselti basamaklarının renklendirilmesi ile çizilen haritalardır. Gölgelendirme Tarama Kabartma Kahverengi Açık Kahverengi Turuncu Sarı Açık Yeşil Renklendirme İzohips (-200) 0-(-500) Yeşil Açık Mavi Mavi

39 Harita Çizim Yöntemleri İzohips (Eş yükselti) : Haritası çizilen alanda aynı yükseltiye sahip noktaların birleştirilmesi ile çizilen haritalardır Gölgelendirme Tarama Kabartma Renklendirme İzohips

40 1. İzohipsler iç içe kapalı eğrilerdir 2. İzohipsler arası yükselti farkı her zaman eşittir 3. Bir izohips kendini kapsayan izohipsten yüksektir. 4. Kara ile denizi ayıran sınıra kıyı çizgisi denir ve yükseltisi her zaman 0 m dir 0 250

41 5. Birbirine komşu birbirini kapsamayan iki izohipsin yükseltisi aynıdır

42 6. Bir akarsuyun her iki yanındaki akarsuyun yükseltisi eşittir

43 7. İzohipslerin sıklaştığı yerlerde eğim fazladır.

44 8. İzohipsler eğer kıyılarda sık ise burada kıta sahanlığı dardır yoksa geniştir

45 Kıta Sahanlığı : 0 m den 200 m derinliğe ulaşıncaya kadar geçen yatay mesafeye denir. Kıta sahanlığı geniş Kıta sahanlığı dar

46 9. Bir izohips üzerindeki noktanın yükseltisi kesin bir sayı ifade edilebilir ama iki izohips arası kesin bir sayı ile ifade edilemez K L K= 500 m L = m değerlerinden herhangi biri verilebilir

47 10. İzohipsler arası yükselti farkı büyük ölçekli haritalarda daha küçük sayılarla ifade edilirken küçük ölçekli haritalarda büyük sayılarla ifade edilir metre yükseklikteki K adasının büyük ölçekli izohips haritası 500 metre yükseklikteki K adasının küçük ölçekli izohips haritası

48

49 Vadi, Akarsu, Mevsimlik Akarsu Sırt

50 Yamaç Tepe, Zirve (Doruk)

51 Çukur (Çanak) Delta

52 Haliç

53 10 m 20 m K L 40 m 30 m 20 m 10 m 0 m

54 10 m 20 m K L 40 m 30 m 20 m 10 m 0 m

55 10 m 20 m K L 40 m 30 m 20 m 10 m 0 m

56 Eğim = Yükselti farkı x 100 (veya 1000 ) Yatay Uzaklık (Gerçek Uzaklık

57

58 Eğim = h x 100 (veya 1000 ) L (GU) 900 m x 1000 L Gerçek Uzunluk = Harita Uzunluğu x Ölçeğin Paydası L = 500,000 x 30 cm L = 15,000,000 cm L = 150,000 m

59 Eğim = 900 m x 1000 L Eğim = 900,000 m 150,000 m Eğim = 900,000 m 150,000 m Eğim = 6

60