Cevaplara bir kan damlasından ulaşabiliriz. TEST PROSEDÜRLERİ & SORUN GİDERME

Transkript

1 TEST PROSEDÜRLERİ & SORUN GİDERME

2 Prosedür-Genel Bakış Önemli yöntemsel notlar - Farklı kitlerden bileşenleri başka bileşenlerle değiştirmeyiniz - Kapiller venöz kan (anti-koagülanlı veya anti-koagülansız) - İçten kalite kontrol: reaktiflerin etkinliğini teyit etme ve testin performansını doğrulama Hemoglobini Çöktürme Örneğin Uygulanması R2/Yıkama Solüsyonunun Uygulanması Test Sonuçlarının Ölçümü 2

3 Başlamadan Önce 20 C 25 C Kimyasal reaksiyon sıcaklığa duyarlıdır - Önerilen test sıcaklığı 20 C ~ 25 C. - Analiz edici, muhtemel hataları en aza indirgemek için otomatik olarak sıcaklık değişimlerini dengeler. Oda nemini %10~ 70 RH tutunuz. Reaktiflerin (R1 & R2) analiz ediciden farklı sıcaklığa sahip olmaması için testi klima, fan, ısıtıcı vs. önünde çalışmayınız. Güçlü güneş ışığına maruz kalan bir yerde testi çalışmayınız. R1 ışığa karşı aşırı duyarlıdır. 3

4 Prosedür-Genel Bakış Önemli yöntemsel notlar - Farklı kitlerden bileşenleri başka bileşenlerle değiştirmeyiniz - Kapiller venöz kan (anti-koagülanlı veya anti-koagülansız) - İçten kalite kontrol: reaktiflerin etkinliğini teyit etme ve testin performansını doğrulama Hemoglobini Çöktürme: R1 reaktif tüpüne tam kandan 5 µl eklenir. İyice karıştırılır ve 2 dakika bekletilir. Örneğin Uygulanması: Homojen bir süspansiyon oluşturmak için tekrar karıştırılır. Test kasetine 25 µl reaksiyon karışımından eklenir. R2/Yıkama Solüsyonunun Uygulanması: Test kasetine 25 µl R2/Yıkama Solüsyonundan eklenir. Membranın tamamen yıkama solüsyonunu emmesine izin verilir. 10 saniye bekletilir. Test Sonuçlarının Ölçümü: Analiz edici kullanarak test sonuçları okutulur. 4

5 Kan Örneği Resim 1 Resim 2 Resim 3 Resim 4 Normalde kapiller kan bir sorun teşkil etmez. Venöz kan için test prosedürü; - Örnekleri, anti-koagülanlı kan toplama tüpleri (EDTA, Heparin, NaF vs.) veya şırınga kullanarak toplayınız. (Resim 1. Ve 2.de görüldüğü gibi) - Test hemen taze venöz kan kullanılarak yapılmalı - Veya örnekleri 2~8 de saklayınız (10 güne kadar) Donmuş veya çözdürülmüş örnek kullanmayınız - Hemoliz olmuş örnekleri kullanmayınız (Resim 3) Kan toplanan tüplerin kapağını kanın oksijene maruz kalmaması için açmayınız Kapağı açtığınızda testi hemen uygulayınız. Dikkat! Özellikle CBC ve yarı otomatik kimyasal sistem kullanıcıları, sistemleri test etmek için genelde kapağı açarlar. 5

6 R1 Sıcaklık Etkileri 20 C 25 C R1 reaktifini buzdolabından çıkartıp 5 dakikadan uzun bir süre ile oda sıcaklığında bırakınız. Ya da şekilde görüldüğü gibi R1 şişesini 30 saniye boyunca avucunuzda tutunuz. R1 sıcaklığı düşükse, gerçek sıcaklıktan daha az bir değerdedir. - Reaktifi oda sıcaklığına getirmeden kullanırsanız düşük test sonuçları elde edersiniz. 6

7 Örnek toplama Hava kabarcıklı yetersiz kan Kapiler tüpün dışındaki taşan kan Dikkatli bir şekilde silin. Lanset kullanarak parmaktan kan alma - 23G ~ 26G lanset kullanın (23G önerilir) - Yavaşça ve yeterli miktar kan çıkacak kadar parmağı sıkınız. - Vücut sıvısı ile karışmamasına dikkat ediniz. Kapiller tüp kullanarak 5 µl kan alınız - Mikropipet kullanılabilir. Fakat bu işlem uzman tarafından uygulanmalıdır. - Mikropipet kapiller tüpten ortalama yaklaşık % 0.3 daha yüksek bir değer verir. Kanı kapiller tüpe bir hamlede koyunuz Sorun giderme - Kapillerde hava kabarcığı: kapillerin yetersiz boşaltılması örnek hacmi çok düşük - Kapillerin dışında kan damlas örnek hacmi çok fazla 7

8 Karıştırma ve İnkübasyon (Bekletme) İtiniz Test R1 raktifi kullanılacağı zaman oda sıcaklığında olmalıdır. Kapiller tüpü R1 reaktif şişesine dik olarak getiriniz. Kapiller tüpün arka kısmını itiniz ve R1 reaktif tipine damlatınız. 8 Çalkalayınız - Kapiller tüpü R1 tüpünün ortasına yerleştiriniz. - Tüpün şişenin duvarına yapışmadığından emin olunuz. İyice karıştırınız. - R1 tüpünü kapiller tüpün iyice boşaldığından emin olana kadar en az 10 kez çalkalayınız. İnkübasyonu başlatmak için Next butonuna basınız. Minimum 2 dakika bekletiniz ve inkübasyonun 3 dakikayı geçmediğinden emin olunuz. - Analiz edici otomatik olarak 2 dakika sayacaktır.

9 Venöz Kan Testi Tüpü ters düz çevirerek düzgünce karıştırınız, tüm hücresel bileşenler tamamen karışana kadar avuç içinizde tüpü döndürünüz. veya Test prosedürü Push 9 kandan bir damla temiz cam veya plastik tabak üzerine damlatınız kapiller tüp kullanarak kan damlasını çekiniz fazla kanı dikkatlice siliniz

10 İnkübasyon Zamanının Etkileri 10 % HbA1c İnkübasyon Zamanı(dak) çoklu testler için saat kullanınız Örneği 2 dakika boyunca inkübe ediniz (en fazla 3 dakika) Fazla kısa inkübasyon süresi GHb ve konjugat arasında tamamlanmayan reaksiyon Fazla uzun inkübasyon süresi Spesifik olmayan reaksiyon?

11 R1 karışımı R1 karışımında 4 bileşen vardır Mavi boya OH B OH Serbest Konjugat Çökelmiş Hemoglobin H H H O OH Mavi boya H O H H H O OH OH CH 2 NH Hemoglobin OHH OH OH H CH 2 NH Hemoglobin B OH O H Bağlanmamış HbA1c Konjugata bağlanmış çökelmiş glikozillenmiş hemoglobin 11

12 Reaksiyon Karışımı Homojenite açısından nazikçe karıştırınız - Karıştırmak için sallamayınız, bu balon oluşturabilir. Sabit hacim pipet veya laboratuvar mikro pipeti kullanınız - pipeti reaksiyon karışımı içinde 1 ~ 2 kez çalkalayınız Şişenin orta derinliğinden 25µl karışım alınız. Not: pipetle önce tüpün en dibine değiniz daha sonra orta derinliğe çıkınız Tüpün içinde hava baloncuğu oluşturmaktan kaçınınız - 1 kere pipet yapınız - Pipet ucunun dışında kalmış karışımı siliniz. 12

13 Reaksiyon Karışımını Uygulama İyi bir pipetleme şekli Test kaseti kullanılacağı zaman oda sıcaklığında olmalıdır. Karışımdan 25µl pipetle alıp test kasetine aktarınız - Membran (zar) kasetinin ortasına pipetin ucuna işaret parmağınızı koyarak yerleştiriniz 0.5 ~ 1cm - pipeti hızlıca boşaltacak şekilde yaklaşık olarak 0.5 ~ 1cm yukarıdan tutunuz Reaksiyon karışımını test kasetinin tamamen emmesini sağlayınız. (10 saniyeden az sürecek şekilde) 13

14 Test Kaseti & R2 Yıkama Test kaseti - Sıvı ve diğer hücre bileşenlerinden çökelmiş hemoglobini ayırır. Çökelmiş hemoglobin filtre zarın üst kısmında kalır sıvı ve diğer hücresel bileşenler alt katmandaki ped tarafında absorbe edilir R2 / Yıkama solüsyonu - Zarın üst kısmından serbest konjugatı ayırır. 14

15 R1 Karışım Hacminin Etkileri HbA1c, % Grafiğin y ekseni açıklaması: reaskiyon karışımının uygulanan hacmi ( μl ) 15

16 Dikkat! Hava baloncuğu Hava baloncuğu oluşturmayınız. Bu, düzgün olmayan bir yüzey oluşturur - Karışımı çok yavaş veya çok yakından koyduğunuz zaman baloncuk oluşabilir. - Test kaseti zarında beyaz noktalar genellikle çok yüksek test sonuçları Bir kerede koyunuz. Önerilen uzaklık (0.5 ~ 1 cm) dir. Taşırma Taşırmaktan kaçınınız. Bu yanlış test sonuçlarına neden olur. miktarı kontrol etmek için işaret parmağınızı kullanınız. Zara dokunma Pipet ucuyla zara dokunmayınız. Bu, zar yüzeyini deforme eder. Zardan pipet ucu uzaklığını 0.5 ~ 1 cm olarak ayarlamak için işaret parmağınızı kullanınız. 16 Kenarlara damlatma Zar kenarına karışımdan damlatmayınız. Zarın ortasını hedeflemek için işaret parmağınızı kullanınız.

17 R2/Yıkama Solüsyonunu Uygulamadan Önceki Zaman HbA1c,% R2 yıkama solüsyonunun yüklemeden önceki zaman (saniye) R1 reaksiyon karışımını uyguladıktan sonra, R2 yıkama solüsyonunu uygulamadan önce en az 15~20 saniye bekleyiniz. - Yıkama solüsyonu membranın tamamen rekaasiyon karışımını emmesinden önce uygulanır Genelikle cok yüksek sonuçlar 17

18 R2/Yıkama Solüsyonunu Uygulama µl R2/Yıkama solüsyonundan biir hamlede test kasetine koyunuz. Yıkama solüsyonunun test kasetine tamamen emilmesini sağlayınız - R2 yıkama solüsyonu 10 saniyede tamamen emilmelidir Analiz etmeden önce minimum 20 saniye bekleyiniz.

19 Dikkat! Hava baloncukları R1 için uygulanan sorun giderme ve talimatların aynısı R2 içinde uygulanabilir. - Hava baloncuğu ve taşırmadan sakınınız Hava baloncuğuna dikkat ediniz Genellikle çok yüksek test sonuçları R1 karışımı için kullanılan pipet uçlarını kullanmamaya dikkat ediniz R2 uygulamadan önce, lütfen R1 karışımının tamamen absorbe olduğunu kontrol ediniz. R2 koyulduktan sonra, koyu mavi renkli zar koyu kırmızı renge dönüşecektir. 19

20 R2 / Yıkama Solüsyonu Hacminin Etkileri % HbA1c Yıkama solüsyonunun uygulanan hacmi ( μl ) 20

21 Test Sonuçlarını Okuma Analiz cihazının tepsisine örnekleri yüklemeden önce R2 yıkama solüsyonunun tamamen emildiğinden emin olunuz. - R2 yıkama solüsyonunun uygulanmasından sonra, yüklemeden önce en az 10 ~ 20 saniye beklenmesi önerilir. Analyze butonuna basınız Ölçümlerin tamamlanması ve okunması için 7 saniye bekleyiniz. 21

22 Test Sonuçlarını Okumadan Önceki Süre HbA1c, % Test sonuclarını okumadan önceki zaman, saniye Analiz edici cihaz ile 5 dakika için test sonuçlarını okuyunuz - Test sonuçları yıkama solüsyonunun tamamen zar tarafından emilmesinden önce ölçülürse bu çok yüksek test sonuçlarına sebep olabilir. 22

23 Test Sonuçları Neden 10 Saniye ile 5 Dakika Arasında Ölçülmeli? < 10 saniye Karışım zar üzerinde hala sıvı halde kalır. > 10 saniye Sadece hemoglobin çökeltisi zarda kalır. < 5 dakika Sadece hemoglobin çökeltisi zarda kalır. > 5 dakika Yüzey çok kuru kalır. 23

24 Sorun Giderme Özet Beklenmedik düşük sonuçlar : genellikle reaktiflerin yanlış saklanmasından reaktif kullanılmadan önce oda sıcaklığına getirilmediğinden dolayı olabilir. Beklenmedik yüksek sonuçlar: genellikle yanlış muamele Reaktifi herzaman aliminyum folyo ile saklayınız. Kullanmadan önce reaktifleri oda sıcaklığına getiriniz. (20-25 C) Sadece taze kan örnekleri ile çalışılmalıdır. İnkübasyon zamanını 2-3 dakika şeklinde tutunuz zaman ölçer kullanınız. Reaksiyon karışımını uygularken hava kabarcığı olmasını engelleyiniz- beyaz lekeli, noktalı cihazları boşaltınız. 24