Gölgelemenin Sırık Domates Yetiştiriciliğinde Verim, Kalite ve Bazı Argonomik Özellikler Üzerine Etkisi. Duygu YILDIZ
|
|
- Özge Başak
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 Gölgelemenin Sırık Domates Yetiştiriciliğinde Verim, Kalite ve Bazı Argonomik Özellikler Üzerine Etkisi Duygu YILDIZ Yüksek Lisans Tezi Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı Danışman: Prof.Dr. Naif GEBOLOĞLU 2013 Her hakkı saklıdır.
2 T.C. GAZİOSMANPAŞA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ BAHÇE BİTKİLERİ ANABİLİM DALI YÜKSEK LİSANS TEZİ GÖLGELEMENİN SIRIK DOMATES YETİŞTİRİCİLİĞİNDE VERİM, KALİTE VE BAZI ARGONOMİK ÖZELLİKLER ÜZERİNE ETKİSİ Duygu YILDIZ TOKAT 2013 Her hakkı saklıdır
3
4 TEZ BEYANI Tez yazım kurallarına uygun olarak hazırlanan bu tezin yazılmasında bilimsel ahlak kurallarına uyulduğunu, başkalarının eserlerinden yararlanılması durumunda bilimsel normlara uygun olarak atıfta bulunulduğunu, tezin içerdiği yenilik ve sonuçların başka bir yerden alınmadığını, kullanılan verilerde herhangi biri tahrifat yapılmadığını, tezin herhangi bir kısmının bu üniversite veya başka bir üniversitedeki başka bir tez çalışması olarak sunulmadığını beyan ederim. Duygu YILDIZ 2013
5 ÖZET Y. Lisans Tezi GÖLGELEMENİN SIRIK DOMATES YETİŞTİRİCİLİĞİNDE VERİM, KALİTE VE BAZI ARGONOMİK ÖZELLİKLER ÜZERİNE ETKİSİ Duygu YILDIZ Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı Danışman: Prof. Dr. Naif GEBOLOĞLU Sera domates yetiştiriciliğinde gölgeleme yaygın olarak kullanılan bir yöntemdir. Gölgeleme domateste güneş ışınlarından kaynaklanan fizyolojik bozuklukların önlenmesinde kullanılmaktadır. Açıkta domates yetiştiriciliğinde gölgeleme çok az yapılmaktadır. Bu çalışmanın amacı açık alanda domates yetiştiriciliğinde gölgelemenin verim ve kalite üzerine etkilerini belirlemektir. Çalışma 2013 yılında Tokat ta yürütülmüştür. Denemede beyaz (%15, %35, %55) ve yeşil (%15, %35, %55) gölge tülleri, bitkisel materyal olarak ise Sedir F 1 sırık domates çeşidi kullanılmıştır. Fideler 15 Mayıs 2013 tarihinde dikilmiştir. Gölge tülleri 1 Haziran 2013 tarihinden hasat sonuna kadar kullanılmıştır. Deneme tesadüf bloklarından bölünmüş parseller deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Iskarta verim, ph, kuru madde ve suda çözünebilir kuru madde hariç pazarlanabilir verim, meyve sayısı, meyve ağırlığı, titre edilebilir asit ve C vitamini gölge uygulamaları tarafından önemli düzeyde etkilenmiştir. Pazarlanabilir verim 7,74 ton/da (yeşil 55%) ve 13,92 ton/da (beyaz 35%) arasında, kontrolde ise 11,21 ton/da olarak belirlenmiştir. En fazla meyve sayısı beyaz 35% ve 55% uygulamalarından (31,51 ve 31,76 adet/bitki) elde edilmiştir. En yüksek meyve ağırlığı (154,57-158,37 g,) beyaz 15% ve yeşil 15% gölge uygulamalarında belirlenmiştir. En fazla titre edilebilir asit değeri (0,42%.) yeşil 55% gölge tülünde tespit edilmiştir. En fazla C vitamin ise (18,83 mg) kontrol de gözlenmiştir. En düşük ıskarta verim %7,48 değeri ile yeşil 15% gölge uygulamasından elde edilmiştir. En yüksek ıskarta verim ise %12,35 değeri ile kontrol uygulamasında belirlenmiştir. En yüksek Ph 4,38 değeri ile yeşil 15% gölge uygulamasında tespit edilmiştir. En yüksek kuru ağırlık % 6,07 ile kontrol uygulamasında bulunmuştur. Suda çözünebilir kuru madde değerleri 4,27-4,60 arasında değişmiştir. En fazla suda çözünebilir kuru madde ise 4,60 ile kontrol uygulamasında belirlenmiştir. 2013, 44 sayfa Anahtar kelimeler: Domates, gölgeleme, verim, kalite, çatlama i
6 ABSRACT M.Sc. Thesis EFFECT OF SHADING ON YIELD QUALITY AND SOME AGRONOMIC CHARACTERISTICS OF IN DETERMINATE TOMATO Duygu YILDIZ Gaziosmanpasa University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Horticultural Science Supervisor: Prof. Dr. Naif GEBOLOĞLU Shading is a common practice in greenhouse tomato cultivation. It is used to prevent physiological disorders, caused by solar radiation in tomato. There is little application of shading in open field tomato cultivation. Aim of this study is to determine the effect of shading application on yield and quality in open field tomato cultivation. This study was carried out in 2013, Tokat/Turkey. In the study, white (15%, 35%, 55%) and Green (15%, 35%, 55%) shading nets were used as shading material. Sedir F1 indeterminate tomato variety was used as plant material. Tomato seedlings were planted in May 15 th, Shading nets were used from 1 st July, 2013 to the end of harvest. The experiment was carried out randomized complete split plots in block design with three replication. Marketable yield, fruit number, fruit weight, titratable acidity and Vitamin C were affected significantly by shading treatments except unmarketable yield, ph, dry weight, and soluble solid dry matter. The marketable yield were determined between 7,74 ton/da (green 55%) and 13,92 ton/da (white 35%). Control was 11,21 ton/da. The most fruit number was obtained from white 35% and 55% shading applications as 31,51 and 31,76 fruit/plant respectively. The highest fruit weight was obtained from white 15% and green 15% shading nets as 154,57-158,37 g, respectively. The highest titratable acidity was obtained from green 55% shading net as 0,42%. The highest Vitamin C (18,83 mg) was found out at control. The lowest unmarketable yield was obtained from green 15% shading net as 7,48%. The highest unmarketable yield was obtained from unshaded plants (12,35%). The highest ph was determined at green 15% shading net as 4,38. Soluble solid dry matter was determined between 4,27-4,60. The highest dry weight was found out control as 6,07%. 2013, 44 page Key words: Tomato, shading, yield, quality, cracking ii
7 ÖNSÖZ Tez çalışmamın her aşamasında bilgi, öneri, yardım ve desteğini esirgemeyen ayrıca engin fikirleriyle akademik anlamda yetişmeme ve gelişmeme katkıda bulunan danışman hocam sayın Prof. Dr. Naif GEBOLOĞLU na teşekkürü bir borç bilirim. Ayrıca yaz döneminde çalışmamada emeği geçen bölümümüz Arş. Gör. Mine AYDIN'a, Zir. Müh. Seda YALAP'a ve 2012 dönemi staj öğrencilerine özellikle Aykut SAVAŞ kardeşime teşekkür ederim. Tez çalışmamı maddi olarak destekleyen Gaziosmanpaşa Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Komisyonu'na ve bitkisel materyal temininde desteklerinden dolayı ORSAM A.Ş.'ye teşekkür ederim. Hayatım boyunca beni her konuda destekleyen, her fedakârlığa katlanan ve bu başarıları elde etmemi sağlayan aileme ve bana her konuda destek olan nişanlım Sedat YILMAZ a teşekkür ederim. Tez çalışmamın ülkemiz tarımına yararlı olması dileğiyle. Duygu YILDIZ Mayıs, 2013 iii
8 İÇİNDEKİLER Sayfa ÖZET... i ABSTRACT... ii ÖNSÖZ... iii GRAFİK DİZİNİ.. vi ŞEKİLLER DİZİNİ... vii TABLOLAR DİZİNİ. viii 1. GİRİŞ LİTERATÜR ÖZETLERİ Domatesin Anavatanı, Taksonomisi, Tarihçesi ve Yayılışı Domatesin Genel Bitkisel Özellikleri Domatesin Ekonomik Önemi Gölge Tülü Faydaları ve Çeşitleri Kullanım alanları Gölge Uygulamalarının Domateste Verim ve Kalite Özelliklerine Etkileri MATERYAL VE YÖNTEM Materyal Yöntem Gözlemler Domateste Pazarlanabilir Meyve Sayısı (adet/bitki) Domateste Pazarlanabilir Toplam Verim (ton/ha) Domateste Ortalama Meyve Ağırlığı (g) Domateste Iskarta Verim (ton/ha) ve Iskarta Meyve Sayısı (adet/bitki) Hastalık, Zararlı ve Yabancı Ot Gelişmesi C Vitamini (mg/100g) Suda Çözünebilir Kuru Madde (SÇKM) (%) Titre Edilebilir Asitlik (%) ph Kuru Ağırlık (%) BULGULAR VE TARIŞMA Ortalama Meyve Sayısı Meyve Ağırlığı Pazarlanabilir Verim iv
9 4.4. Iskarta Verim Kuru Ağırlık Suda çözünebilir kuru madde (SÇKM) Domateste C Vitamini Titrasyon Asitliği Domateste ph SONUÇLAR VE TARTIŞMA KAYNAKLAR... ÖZGEÇMİŞ v
10 GRAFİK DİZİNİ Grafik Sayfa Grafik 3.1. Deneme alanının uzun yıllar ( ) ve 2012 yılı aylık ortalama sıcaklık değerleri(anonim, 2013 c ve d) Grafik 3.2. Deneme alanının uzun yıllar ( ) ve 2012 yılı en yüksek sıcaklık değerleri (Anonim, 2013 c ve d) Grafik 3.3. Deneme alanının uzun yıllar ( ) ve 2012 yılı en düşük sıcaklık değerleri (Anonim, 2013 c ve d) Grafik 3.4. Deneme alanının uzun yıllar ( ) ve 2012 yılı aylık yağış değerleri (Anonim, 2013 c ve d) Grafik 3.5. Deneme alanında uygulamalara bağlı oluşan ışık intensiteleri Grafik 3.6. Standart askorbik asit çözeltilerinden elde edilen standart kurve vi
11 ŞEKİLLER DİZİNİ Şekil Sayfa Şekil 2.1. Farklı gölge oranlarına sahip gölge tülü çeşitleri... 8 Şekil 3.1. Deneme alanından genel bir görünüm Şekil 3.2. Deneme alanında yabancı ot kontrolü ve genel bir görünüm Şekil 3.3. Pazarlanabilir meyve ağırlıkları ve hasat Şekil 3.4. Deneme alanından genel görünüm Şekil 3.5. Spektrofotometrede C vitamini analizi 24 Şekil 3.6. SÇKM ve titrasyon asitliği analizleri vii
12 TABLOLAR DİZİNİ Tablo Sayfa Tablo (ocak-aralık ayı) Türkiye Geneli Yaş Sebze 'de İhracat Yapılan İlk 5 Ürün... 7 Tablo 4.1. Ortalama Meyve Sayıları ( Adet/Bitki ) Tablo 4.2. Ortalama Meyve Ağırlıkları (gram /meyve) Tablo 4.3. Pazarlanabilir Toplam Verim (ton/da) Tablo 4.4. Iskarta Verim (%) Tablo 4.5. Kuru Ağırlık (%) Tablo 4.6. Suda Çözünebilir Kuru Madde (SÇKM) Tablo 4.7. Gölgeleme Renkleri ve Oranlarına Bağlı Olarak C Vitamini (mg/100 g) Tablo 4.8. Gölgeleme Renkleri ve Oranlarına Bağlı Olarak Titrasyon Asitliği Tablo 4.9. Gölgeleme Renkleri ve Oranlarına Bağlı Olarak ph Değişimi viii
13 1. GİRİŞ Türkiye tarımında sebze yetiştiriciliği oldukça önemli bir yere sahiptir. Son yıllık sürede sebze üretim alanları ve üretim miktarı sürekli artış göstermiştir. Ayrıca sebzelerde verimlilik % oranında artmış, bazı sebze türlerinde ise daha yüksek verimlilik değerlerine ulaşılmıştır. Bu değişimde, modern tarım teknikleri ve yüksek verimli ve kaliteli hibrit çeşitlerin payı oldukça büyüktür (Kaymak ve ark., 2005). Türkiye de en yüksek verim, iklim avantajının ve seracılık bölgesi olmasının doğal sonucu olarak Akdeniz bölgesinden alınmaktadır. Örtü altında üretilen sebze miktarları toplam sebze üretiminin % 85 gibi önemli bir kısmını meyvesi yenen sebzeler oluşturmaktadır (Abak ve ark., 2010). Türkiye de yıllık toplam sebze üretiminin yaklaşık % 40 ını ise domates üretimi oluşturmaktadır (Aybak ve Kaygısız, 2004). Ülkemizde sebze tarımında son 20 yılda ekim alanlarında % 35, üretim miktarlarında %88 ve verimde ise % 39 luk artış kaydedilmiştir. Türkiye de 2012 yılında sebze ürünleri üretim miktarlarına bakıldığında bir önceki yıla göre % 0,7 oranında artışla yaklaşık 27,8 milyon ton olarak gerçekleşmiştir (Anonim, 2012 a). Sebze üretimi içinde önemli sebzelerden olan domateste bir önceki yıla göre %3,1 oranında azalış gerçekleşmiştir. Domates Dünya da ve Türkiye de en önemli sebze türlerinden biridir. Dünyanın değişik ülkelerinde en çok yetiştirilen ve tüketilen, adaptasyon yeteneği oldukça fazla olan bir sebze türüdür (Ercan ve ark., 2002). Dünya da 2011 yılı itibariyle domates üretimi 4.73 milyon hektar alanda yaklaşık 159 milyon ton olarak gerçekleşirken, Türkiye de 2011 yılında domates üretimi yaklaşık 269 bin hektar alanda 11 milyon ton olarak gerçekleşmiştir. Türkiye domates üretimi bakımından Dünya da Çin (48,5 milyon ton), Hindistan dan (16,8 milyon ton) ve ABD den (14,1 milyon ton) sonra 4. sırada yer almaktadır (Anonim, 2012 b). Geniş bir tür ve tip zenginliğine sahip olması, çok değişik şekillerde tüketilebilmesi ve tarıma dayalı sanayi için önemli bir ham madde olması domatesi öne çıkaran özelliklerindendir. Türkiye de açık alanda domates üretimine bakıldığında Karadeniz bölgesinin önemli bir yeri bulunmaktadır. Ağırlıklı olarak en fazla üretim Samsun ve Tokat ta yapılmaktadır. Bölgede açıkta yetiştiricilikte yer domatesi yaygın olmakla birlikte son
14 2 yıllarda başta Tokat olmak üzere Samsun ve Amasya da yoğun olarak sırık domates yetiştiriciliği yapılmaktadır (Aybak ve Kaygısız, 2004). Gerek Dünyada ve gerekse Türkiye de bu denli popüler olan domates, sebze türleri arasında yetiştiriciliği en zor ve sıkıntılı türlerden biridir. Domates yetiştiriciliğinde birçok biyotik ve abiyotik stres faktörü etkili olabilmektedir. Biyotik stres faktörleri arasında birçok fungal ve bakteriyel hastalıklar, virüs hastalıkları ve zararlı böcekler yer almaktadır. Abiyotik stres faktörleri arasında ise sıcaklık, yüksek ışık intensitesi, kuraklık ve tuzluluk en önemlilerindendir. Bu stres faktörleri arasında yüksek ışık intensitesi doğrudan ve dolaylı olarak domateste kalite ve kantite kayıplarına yol açabilmektedir. Son yılda Dünyada yaşanan ilklim değişikliklerine bağlı olarak ortaya çıkan yüksek ışık şiddeti ve buna bağlı oluşan yüksek sıcaklıklar domateste birçok biyotik ve abiyotik stres faktörünü tetiklemektedir. İklim değişikliğinin yanında domateste fizyolojik bozuklukların değişik nedenleri vardır. Genetik hassasiyet, çevresel faktörler, sulama, gübreleme, budama ve askıya alma gibi kültürel uygulamalar bu faktörlerden bazılarıdır. Çevresel faktörler içinde de ışık ve sıcaklık ayrıca önemli yer tutmaktadır. Tarımsal üretimde bitkileri güneş ışınlarının zararlı etkilerinden korumak için başvurulan yöntemlerin başında gölge tüllerinin kullanılması gelmektedir (Ilic ve ark., 2011). Gölge tüllerinin kullanımı aşırı ışık zararını önlemesinin yanında rüzgarın zararlı etkisini önlemekte, kuş ve virüs hastalıklarını taşıyan böcekleri bitkilerden uzak tutmakta ve bitkilerin bulunduğu ortamda sıcaklığın yükselmesini önlemektedir (Shahak, 2008; Teitel ve ark, 2008; Kittas ve ark, 2009). Gölge tüllerinin kullanımı önceleri örtü altı yetiştiriciliğinde başlamıştır. Özellikle seralarda yapılan yetiştiriciliklerde yetiştiriciliğin yaz aylarına kaymasıyla birlikte gölge tülü kullanımı başlamıştır. Açık alanda domates yetiştiriciliği ekonomik açıdan önem kazanmaya başlayınca, özellikle yaz aylarında yapılan bu yetiştiricilik şeklinde yüksek ışık şiddetinin başta meyvelerde olmak üzere oluşturduğu zararlı etkilerden korunmak maksadıyla gölge tülleri kullanılmaya başlanmıştır. Gölge tülleri tarla koşullarında yetiştirilen bitkilerin örtülmesinde uygulanabildiği gibi seralarda, sera dış yüzeyine veya sera içinde bitkilerin üzerine örtülerek de uygulanabilmektedir. (Shahak ve ark., 2004). Sera içinde gölge tülü uygulamalarında
15 3 gölge tülleri hareketli şekilde monte edilmekte, güneşli saatlerde gölge tülleri açılmakta, güneşin olmadığı veya etkisini kaybettiği saatlerde gölge tülü kapanmaktadır (Adams ve ark., 2001). Domateste gölge uygulamaları uygulama şekline ve uygulama zamanına, gölgelemede kullanılan materyalin özelliklerine, yetiştiriciliğin yapıldığı dönem ve koşullara, bölgede etkili olan stres faktörlerine ve çeşidin genetik davranışına bağlı olarak verim ve kalite özelliklerinde artış veya azalışa neden olabilmektedir. Örneğin; Mısır da %30 gölgeleme verimi artırırken %40 gölgeleme olumsuz etki yapmaktadır (Abdel- Mawgoud ve ark., 1996). Buna benzer çalışmalarda Brezilya da %52 lik gölgelemenin verimi %20 azalttığı (Sandri ve ark, 2003), İngiltere de %23 gölgelemenin verimi %20 azalttığı (Cockshull ve ark, 1992), İspanya da hareketli gölge tülü kullanmanın pazarlanabilir verimi %10 arttırdığı (Lorenzo ve ark, 2003) gibi sonuçlar araştırmalarla ortaya konmuştur. Domateste yaygın olarak görülen fizyolojik bozukluklardan meyvelerde güneş yanıklığı, meyve yüzeylerinde çatlama ve düzensiz olgunlaşma doğrudan ya da dolaylı olarak güneş ışığından etkilenmektedir (Adegoroye ve Jolliffe, 1987; Peet ve Willits, 1995; Dorais ve ark., 2001). Tokat özellikle son yıl içerisinde açık alandaki domates üretimi ile Türkiye de önemli üretici illerden biri olmuştur. Yıllık domates üretimi bin ton arasında gerçekleşmektedir. Bu üretimin %95 ten fazlası açık alanda yapılmakta ve üretimin önemli bir kısmını sırık çeşitler oluşturmaktadır. Tokat ta domates tarımı yapılan alanlarda karşılaşılan en büyük sorunlardan biri güneş yanıklığıdır. Özellikle Temmuz ve Ağustos aylarında gerçekleşen yüksek ışık intensitesi meyvelerde güneş yanıklığı, çatlama ve düzensiz olgunlaşmalara neden olmaktadır. Bu fizyolojik bozukluklara bağlı olarak da önemli verim ve kalite kayıpları meydana gelmektedir. Açık alanda sırık domates tarımına Tokat tan daha sonra başlayan illerde bu sorunları çözmek maksadıyla yaz aylarında gölge uygulamalarına başlandığı görülmektedir. Tokat ta ise açıkta domates yetiştiriciliğinde gölgeleme yapılmamaktadır. Bu konu ile ilgili olarak bölgede bu güne kadar herhangi bir araştırma da yürütülmemiştir. Özellikle domates tarımı bakımından son yıllarda Tokat ın rekabet gücünün zayıfladığı, bu durumun sebeplerinden birinin de kalitedeki düşme olduğu görülmektedir (Geboloğlu ve ark., 2012).
16 4 Bu çalışma, yukarıda belirtilen durumlar dikkate alınarak Tokat ta yaz aylarında açık alanda sırık domates yetiştiriciliğinde gölgeleme uygulamalarının verim, kalite ve bazı fizyolojik bozukluklar üzerine etkisini belirlemek maksadıyla yürütülmüştür. Çalışmada değişik renk ve gölge oranlarına sahip gölgeleme tülleri Temmuz-Kasım ayları arasında uygulanmıştır.
17 5 2.LİTERATÜR ÖZETLERİ 2.1. Domatesin Anavatanı, Taksonomisi, Tarihçesi ve Yayılışı Domates (Lycopersicon esculentum L.), Solanaceae familyasının önemli türlerinden biridir. Patatesle birlikte dünyada üretimi en yaygın olan türdür. Güney Amerika orijinli olan domates yüksek adaptasyon yeteneği sayesinde dünya üzerinde birçok ülkede yaygın olarak yetiştirilebilmektedir. Bu durum farklı çevre koşullarına adapte olabilen çeşitlerin geliştirilebilmesiyle mümkün olmuştur. Çok değişik çevre koşulları ve kullanımlara adaptasyon gösteren çeşitlerin geliştirilmesi, Lycopersicon cinsinde mevcut büyük genetik varyabilite zenginliğinin bir yansımasıdır. Solenaceae familyasının önemli türlerinden biri olan domatesin (Lycopersicon esculentum) anavatanı Güney Amerika nın kıyıları ve çevresi olup, dünyaya Meksika dan yayılmıştır. Yeryüzünde yetiştiriciliği yapılan domatesler oldukça geniş bir varyasyona sahiptir. Ticari özelliğe sahip olmamakla beraber birçok biyotik ve abiyotik stres faktörüne karşı yürütülen ıslah çalışmalarında dayanıklılık kaynağı olarak kullanılan geniş bir yakın akraba tür zenginliğine sahiptir. Lycopersicon pimpinellifolium, Lycopersicon hirsutum ve Lycopersicon peruvianum bu yakın akraba türlerden en önemlileridir. Kültür domatesi olarak yetiştiriciliği yapılan Lycopersicon esculentum türü içinde de oldukça geniş bir varyasyon mevcuttur. Kültür domatesleri bodur (determinate), yarı bodur ve sırık (indeterminate) olmak üzere gelişme şekli bakımından 3 farklı grup içermektedir. Bodur veya sırık çeşitlerin yanında sofralık domates, beef domates, kokteyl domates, salkım domates, kiraz domatesi gibi meyve özellikleri bakımından da geniş bir tip zenginliğine sahiptir. (Kalloo, 1991; Kalloo ve Bergh. 1993; Vural ve ark., 2000; Razdan ve Mattoo, 2007). Güney Amerika da yabani formlarına deniz seviyesinden itibaren 3000 metreye kadar farklı yüksekliklerde rastlanan domateste yabani tipleri çok yıllık özellik göstermektedir. Kültüre alınmış domatesler ise tek yıllıktır. Domates Avrupa ya 16. Yüzyılda gelmiştir. Başlangıçta ilaç olarak kullanılan domatesin kültüre alınması ile ilgili çalışmalar 1700 lü yıllardan itibaren başlamıştır (Peralta ve Spooner, 2007). Türkiye ye ise domates 19. Yüzyılda Sultan Abdülmecit zamanında ilk olarak İstanbul a girmişti
18 Domatesin Genel Bitkisel Özellikleri Ucuz ve bol vitamin kaynağı olan domates besleyici ve lezzetli özelliğinden dolayı Dünyanın birçok ülkesinde en çok üretilen sebzelerin başında gelmektedir. Turfanda olarak yetiştirilebilmesi nedeni ile her mevsimde tüketilebilmektedir. Taze domatesin %94.1' ini su oluşturmaktadır. Domates meyvesinin 100 g ında g kuru madde, mg C vitamini, mg potasyum, mg fosfor, mg kalsiyumun yanında A, B6ve B1 vitaminleri, protein, yağ, karbonhidrat, demir ve yüksek miktarda likopen bulunmaktadır (Anonim, 2008). Sofralık çeşitlerde C vitamin içeriği önem kazanmaktadır (Özbahçe ve Padem, 2007). Ülkemizin iklim şartları domates yetiştiriciliği için oldukça uygundur. Domates ılıman iklim sebzesi olup, optimal sıcaklık isteği gece 18 C ve gündüz 27 C dir. Bu nedenle Kuzey ve Güney yarım kürenin 30. ve 40. paralelleri arasında kalan ılıman bölgelerde dış koşullarda yetiştiriciliği kolaylıkla yapılabilmektedir. 10 C' nin altındaki sıcaklıklar çiçek oluşumu üzerine olumsuz etki etmekte ve sıcaklık 0 0 C nin altına düştüğünde don zararları görülmektedir. 35 C üzerindeki sıcaklık ve düşük nem koşullarında kuruluk nedeniyle polen canlılığı şiddetli bir şekilde azalırken çiçek dökümleri meydana gelmektedir. Dengeli beslenme koşullarında bu yüksek sıcaklıklar altında çiçek dökümlerinin dengesiz beslenmeye oranla daha az olduğu bilinmektedir. Domates ışık isteği bakımından seçici olmamakla beraber düşük ışık intensitesine ve kısa güne karşı olumsuz tepki verir (Wien, 1997; Vural ve ark., 2000). Domates seçici olmamakla birlikte süzek, humus ve organik maddece zengin, su tutma kabiliyeti iyi, tınlı topraklardan hoşlanmaktadır (Ünlü, 2008). Domates taze olarak tüketildiği gibi yemeklerde diğer sebzeler ile pişirilerek veya dayanıklı domates suyu, konsantre domates suyu, turşu, konserve, salça, ketçap, sos, pulp ve püresi, dondurularak, kurutularak da tüketilmektedir (Gazozcuzade, 2010).
19 Domatesin Ekonomik Önemi Tarımsal üretimin tüm kollarında olduğu gibi domates tarımında da temel hedef birim alandan en yüksek gelirin elde edilmesidir. Bu bağlamda domates yetiştiriciliğinde birçok yeni teknik uygulamaya konmuştur. Günümüzde bu konudaki arayışlar devam etmektedir. Bu arayışlar arasında domates arzının azaldığı ve dolayısıyla fiyatların yükseldiği dönemde domates meyvelerinin pazara sunulması da önemli bir yer tutmaktadır yılı Ocak-Aralık döneminde Yaş Sebze de Türkiye geneli en fazla ihracatı yapılan ürün değerde 405,2 milyon $, miktarda kg ile domates olmuştur. Bunu sırasıyla, Biber, Hıyar-Kornişon ve Kabak izlemiştir. İşlenmiş domates buna dahil değildir (Anonim, 2013). Tablo (ocak-aralık ayı) Türkiye Geneli Yaş Sebze 'de İhracat Yapılan İlk 5 Ürün Madde / / Miktar (ton) Değer (1000$) Miktar (ton) Değer (1000$) Domates Biber Hıyar.kornişon Kabak Soğan Kaynak: Akdeniz İhracatçılar Birliği 2.4. Gölge tüllerinin faydaları ve çeşitleri Gölgeleme yapılan alan üzerinde, eşit gölgeleme yapar Güneşin zararlı ışınlarına karşı koruma sağlar. Kullanılan alanlarda, yapılan sulamanın buharlaşmasını azaltır. Seralarda gölgeleme altında bulunan sera naylonlarının ve diğer tarımsal ekipmanların kullanım ömrünü uzatır. Gölgeleme yapılan alanı çiğ, kırağı, toz gibi çevresel etmenlerden korur. Tarımsal ürünleri kuş ve zararlı böceklere karşı korur. Üzerine çekildiği alanın gölgelenmesini sağlarken aynı zamanda gözenekli dokusu ile ihtiyaç duyulan hava sirkülasyonunu sağlar.
20 8 %15 Gölgeleme tülü %35 gölgeleme tülü %55 gölgeleme tülü %75 gölgeleme tülü %95 gölgeleme tülü Şekil 2.1. Farklı gölge oranlarına sahip gölge tülü çeşitleri İstenilen renklerde üretimi yapılabilir. Koyu yeşil, yeşil ve siyah en çok tercih edilen renklerdir Kullanım alanları *Seralar (Domates, salatalık, biber ) *Fidanlıklar ve Meyve Bahçeleri *Tarlalar (Domates, Karpuz, Kavun ) *Turistik amaçlı plajlarda, spor sahalarında, havuzlarında ve otoparklarda gölgelik ve rüzgarlık olarak kullanılmaktadır Gölge Uygulamalarının Domateste Verim ve Kalite Özelliklerine Etkileri Serada domates yetiştiriciliğinde, farklı gölgeleme yöntemleri ile farklı gölgeleme oranlarının araştırıldığı bir çalışmada, gölgelemenin sera sıcaklığı ile domatesin verim ve kalitesi üzerine etkisi araştırılmıştır. Gölgelemenin radyasyon seviyesindeki azalmaya yol açması nedeniyle verimin düştüğü, % 30' dan fazla gölgelemenin sera klima koşullarında herhangi bir iyileşmeye yol açmadığı ve verimin azaldığı belirlenmiştir. Çalışmada gölgeleme yapılmayan seralarda meyve kalitesinin gölgeleme
21 9 uygulaması yapılanlara göre daha düşük olduğu belirtilmektedir (Zipori ve Dayan, 1990). Geç sonbahar dönemi domates yetiştiriciliğinde gölgelemenin meyve verimi ve kalitesi üzerine etkisinin araştırıldığı bir çalışmada, gölgeleme meyve sayısı ve toplam verimi önemli ölçüde artırırken maksimum verim %35 gölgelemeden elde edilmiştir. Araştırıcılar gölgelemenin fiziksel özelikler üzerine etkisine baktıklarında bitki boyunun önemli ölçüde artığını meyve ağırlığı, meyve çapı ve meyve büyüklüğünün %35 gölgelemede en yüksek olduğunu; gölgelemenin titre edilebilir asit oranını artırırken, meyvede suda çözünebilir kuru madde (SÇKM) ve askorbik asit miktarını azalttığı; gölgelemenin aynı zamanda güneş yanıklığını önemli ölçüde önlerken gölgeleme yapılmayan uygulamalar ile ağır gölgeleme (% 63) yapılan uygulamalarda meyvede yumuşama ve lekeli olgunlaşmanın en yüksek düzeye çıktığını belirlemişlerdir. (El - Gizawy ve ark., 1993). Aynı çalışmada gölgelemenin bitkide çiçeklenme ve kimyasal kompozisyonunu araştırdıklarında, gölgeleme bitki boyunun uzamasına ve yaprak alanının artmasına neden olurken yaprak sayısı ve yaprak kuru ağırlığında azalmaya neden olmuştur. Gölgelemeye bağlı olarak çiçeklenmeye kadar geçen süre daha uzamış krolofil a, krolofil b, karatonoidler ve total pigment seviyesi gölgelemenin artmasıyla yükselmiş, bununla beraber yapraklardaki karbonhidrat miktarı azalmıştır. Yaz dönemi domates yetiştiriciliğinde, gölgelemenin verim ve kalite üzerine etkisinin araştırıldığı bir çalışmada besleyici film tekniği ile yaptıkları çalışmada % gölgeleme yapmışlar ve gölgelemeyi ilk çiçek tomurcuğu oluşumundan 10 gün sonra başlatmışlardır. Araştırıcılar gölgeleme oranı arttıkça toplam verimin azaldığını belirtmektedirler. Araştırıcılara göre ışık şiddetinin düşük olduğu dönemlerde kontrol uygulamasında verimin yüksek seyrettiği ancak yaz ortalarına doğru ışık şiddetinin artmasıyla birlikte meyvedeki çatlamanın etkisiyle, verim azalmaya başlamıştır. Gölgeleme uygulaması meyvelerde çatlamayı azaltmıştır. Gölgeleme titre edilebilir asiti artırırken birix in azalmasına neden olmuştur (Wada ve ark., 2006). Callojen-Ferre ve ark. (2009), domateste sera koşullarında alüminyumlu gölge aparatlarıyla gölgelemenin meyve verimi ve kalitesi üzerine etkisini araştırdıkları bir çalışmada % 40, % 50, % 60 oranlarında gölgeleme yapmışlar, kontrol uygulamasında ise gölgeleme yapmamışlardır. Araştırıcılar gölgelemenin veya gölge oranlarının
22 10 bitkilerin bulunduğu ortam sıcaklığına etkisinin olmadığını, ancak hava oransal nemini gölgelemeye bağlı olarak arttırdığını, gölge uygulamalarının verim ve ortalama meyve ağırlığı üzerine etkisinin olmadığını belirlemişlerdir. Brix miktarının ise sadece %60 gölgelemede düşüş gösterdiğini, gölgelemeye bağlı olarak gölgeleme arttıkça PH ında kısmen düştüğünü ve meyve eti sertliğinin gölgeleme ile arttığını belirlemişlerdir. Kittas ve ark., (2009), Yunanistan da açık alanda yaz aylarında yürüttükleri bir çalışmada gölgelemenin domates yetiştiriciliğine etkilerini araştırmışlardır. Araştırıcılar gölgelemenin; yaprak alan indeksini ve pazarlanabilir verimi % 50 oranında arttırdığını, meyvelerde çatlamayı %50 oranında azalttığını belirtmektedirler. Naraghi ve Lotfi., 2010, yaz aylarında % 0, % 15, % 35 ve % 60 gölgeleme uygulamalarının hıyarda verim ve kalite özelliklerine etkisini araştırmışlardır. Araştırıcılar, %35 e kadar yapılan kadar yapılan gölgelemenin meyve sayısını arttırdığını, %60 gölgelemede ise meyve sayısını azalttığını belirtmektedirler. Çalışmada gölge uygulamasının hıyar meyvelerinde güneş yanıklığı gibi fizyolojik bozuklukları önemli düzeyde azalttığını belirten araştırıcılar, en yüksek verimin %35 gölgelemeden elde edildiğini belirtmektedirler. Kyriakopoulou ve ark. (2012), yüksek sıcaklığın söz konusu olduğu koşullarda gölgelemenin bamyada bitki gelişimi ve verime etkisini araştırmışlardır. Araştırıcılar %0, %30 ve %70 gölgeleme yaptıkları bir çalışmada bitki boyunun % 70 gölgelemede en yüksek olduğunu bitkideki çiçek sayısının azalmadığını ancak bakla veriminin gölgelemeye bağlı olarak düştüğünü ve yaprak sayısında azalma meydana geldiğini belirten araştırıcılar sonuç olarak Akdeniz bölgesinde sıcak dönemlerde gölgelemenin bamya için yararlı bir uygulama olmadığını belirtmektedirler. Yüksek ışık şiddeti bitkilerde fizyolojik bozukluklara neden olmakta ve bu bozukluklara bağlı olarak önemli verim ve kalite kayıpları meydana gelmektedir. Yüksek ışık yoğunluğunun en belirgin olumsuz etkisi özelikle meyvelerde oluşturduğu güneş yanıklığıdır. Bunun yanında bitkinin şiddetli güneşe maruz kalan bölgelerinde pigment oluşumu yavaşlamakta ve hücre ölümleri meydana gelmektedir. Işığın bitkilerde oluşturduğu bu stres etkisi ağırlıklı olarak ışığın termal etkisiyle ortaya çıkmaktadır. Domates başta olmak üzere (Dodds ve ark., 1997; Harender ve ark., 1995), bir çok bitki
23 11 türünde güneş yanıklığının önemli bir problem oluşturduğu araştırıcılar tarafından ortaya konmuştur (Kays, 1999). Milenkovic ve ark., 2012, domateste fizyolojik bozuklukların önlenmesinde ışık kırıcı gölge tüllerinin etkisini araştırdıkları bir çalışmada kırmızı, mavi, siyah ve gümüş renkte % 40 ve %50 gölgeleme yapan gölge tülleri kullanmışlardır. Araştırıcılar, kontrolünde içinde bulunduğu uygulamalar arasında en yüksek verimi % 40 gölgelemede ve kırmızı ve gümüş renkli gölge tüllerinden elde etmişlerdir. Meyvelerde çatlamanın kontrolde en yüksek düzeye ulaştığını belirten araştırıcılar en az çatlamanın % 40 gümüş ve kırmızı renkli gölge tüllerinde oluşturduğunu; meyvelerde güneş yanıklığının kontrolde %11 iken gölge uygulamalarında % 0 olduğunu belirtmişlerdir. Araştırıcılar gölge uygulamalarının çiçek burnu çürüklüğü yumuşama ve şekilsiz meyve oluşumunu da azalttığını belirtmektedirler. Araştırıcılar domateste meyvelerdeki C vitamininin kontrolünde ışığın mekanizmasının henüz yeterince anlaşılmadığını belirtmiş ve bu etki mekanizması ile ilgili olarak bir çalışma yürütmüşlerdir. Araştırıcılar cam sera koşullarında kiraz domateste yürüttükleri çalışmada kontrol (gölgeleme uygulaması yapılmamış bitkiler), yaprak gölgelemesi, meyve gölgelemesi ve bütün bitki gölgelemesi uygulamalarını karşılaştırmışlardır. Araştırıcılar kontrol veya meyve gölgelemesi yapılan uygulamalarda kuru madde miktarının diğer gölge uygulamalarına göre daha yüksek ve farkın önemli olduğunu (% 6,3-7,8), 100 gram kuru ağırlıktaki sitrik asit miktarının ise gölge uygulamalarında daha yüksek ve aradaki farkın önemli olduğunu (7,2-10,7 g/100g kuru ağırlık) belirlemişlerdir. Meyvelerde yapılan gölgelemenin meyvedeki C vitamini miktarını azalttığı, suda çözünebilir asit üzerine etkisi olmadığını, yaprak gölgelemesinin bitkideki askorbik asit miktarıyla doğrusal bir ilişkisi olduğunu ve meyvedeki askorbik asit miktarı ile SÇKM arasında bir kolerasyonun olmadığını belirtmektedirler. (Gautier ve ark., 2009). Mısır da 2001 yılı yaz mevsiminde tarla koşullarında yürütülen bir çalışmada siyah ve beyaz renkli gölge uygulamalarının domateste etkilerini araştırmışlardır. Siyah renkli gölge uygulamasında bitki boyu, klorofil içeriği, karotenoidler, bitkideki meyve sayısı, ortalama meyve ağırlığı, meyve verimi ve titrasyon asitliğinin daha yüksek olduğunu,
24 12 beyaz renkli gölge tülünde ise suda çözünebilir kuru madde ve askorbik asit miktarının daha yüksek olduğunu belirtmektedirler. (Adam ve ark., 2002). Afrika gibi sıcak bölgelerde yaz aylarında açık alanda domates yetiştiriciliği yapmak yüksek ışık yoğunluğu ve yüksek sıcaklığın oluşturduğu olumsuz koşullar nedeniyle neredeyse mümkün olamamaktadır. Güney Afrika da Gana da yürütülen bir çalışmada sıcak yaz aylarında domates yetiştiriciliğinde gölgelemenin etkisini araştırmışlardır. Araştırıcılar gölgelemenin bitki boyunda % 67 ve kök ağırlığında % 47' lik bir azalmaya neden olduğunu ancak meyve veriminin gölgelemeden etkilenmediğini belirlemişlerdir. (Kugblenu ve ark,. 2013). Janse (1990), 4 yıl süre ile serada gölgelemenin domateste etkisi araştırılmıştır. Araştırıcı gölgelemenin meyvenin olgunlaşması üzerine olumsuz etki yaptığını ancak; raf ömrünü 4 günden, 6 güne çıkardığını, gölgeleme arttıkça domates meyvelerinde yeşil veya sarı omuz oluşumunun ve çatlamanın azaldığını belirtmektedir. İsrail de yılları arasında 5 yıl süre ile farklı renklerdeki gölge uygulamalarının domates ve biberde vektörle taşınan virüs hastalıkları üzerine etkisini araştırmışlardır. Araştırıcılar yarı arit koşullarda yürüttükleri çalışmada sarı, sedef renkli gölge tüllerinin diğer gölge tüllerine göre virüs hastalıklarını 2-3 kat azalttığını belirtmektedirler. (Ben-Yakir ve ark., 2012). Gölgeleme aynı zamanda sulama suyundan da tasarruf sağlayabilmektedir. Topraktaki nemin buharlaşması üzerine gölgelemenin etkili olduğu ve gölgelemeye bağlı olarak topraktan suyun daha az buharlaştığı değişik araştırıcılar tarafından ifade edilmektedir (Horton, 1989; Todd ve ark., 1991). Tarımsal üretimde çok yönlü kullanım olanakları olan tüllerin bir diğer avantajıda bitkileri dolu zararından korumasıdır. Castellano ve ark, (2004), Tony ve ark, (2009) ve Shahak ve ark, (2004). Değişik bitki türlerinin yetiştiriciliğinde dolu zararından korunmak için tül kullanımı önermektedir. Sebze yetiştiriciliğinde gölge uygulamaları çoğunlukla Akdeniz ülkelerinde seralarda başvurulan bir yöntemdir. Bununla beraber yazların sıcak veya yaz döneminde ışık intensitesinin çok yüksek olduğu bölgelerde açık alanlarda yapılan sebze yetiştiriciliklerinde de gölgeleme yapılmaktadır. Seralarda gölgeleme seranın dış yüzeyine gölge materyali örtülerek veya seranın iç kısmında bitkilerin üzerine gölge tülü çekilerek iki şekilde gölgeleme yapılmaktadır. Seralarda daha çok üretimin yaz
25 13 mevsimi başına veya yaz mevsiminin sonuna denk geldiği zamanlarda gölgeleme önem kazanmaktadır. Işık şiddetinin çok yüksek olmadığı kış döneminde gölgelemenin herhangi bir etkisinden söz edilememektedir. Zira bu dönemlerde yapılan gölgeleme çalışmalarında kayda değer bir sonuçtan söz edilememektedir. Domateste güneş ışınlarının doğrudan meyveye temas ettiği durumlarda güneş yanıklığının yanı sıra meyvelerde olgunlaşma bozukluklarına da neden olmaktadır. Yazları sıcak ve ışık şiddetinin yüksek olduğu bölgelerde açık alanda yapılan domates yetiştiriciliğinde yüksek ışık şiddeti doğrudan ve dolaylı bazı fizyolojik bozukluklara yol açmaktadır. Bu olumsuz etkiyi önlemek için açık alanda yapılan domates yetiştiriciliklerinde de gölgeleme yapılması gerekmektedir.
26 14 3. MATERYAL VE YÖNTEM 3.1. Materyal Çalışma Tokat ta 2012 Mayıs-Kasım ayları arasında Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü araştırma ve uygulama alanında yürütülmüştür. Tokat ili Orta Karadeniz bölgesinde, Karadeniz Bölgesi ile İç Anadolu Bölgesi arasında geçit iklimine sahip olup, ', ' Kuzey enlemleri ile ', ' Doğu boylamları arasında yer almaktadır. Denemenin yürütüldüğü alanın 2012 yılı ve yıllarını kapsayan uzun yıllar aylık ortalama sıcaklık değerleri Grafik 3.1 de, aylık en yüksek sıcaklık değerleri Grafik 3.2 de, aylık en düşük sıcaklık değerleri Grafik 3.3 te ve aylık ortalama yağış değerleri Grafik 3.4 te karşılaştırmalı olarak verilmiştir. Deneme alanının 2012 yılında ve uzun yıllarda gerçekleşen ortalama meteorolojik değerleri incelendiğinde aylık ortalama sıcaklık seyri bakımından denemenin yürütüldüğü 2012 yılı ile uzun yıllar ortalaması arasında önemli farklılıkların olmadığı görülmektedir. Şubat ve Mart aylarında aylık ortalama sıcaklık değerleri uzun yıllar ortalamasının 3 ile 5 0 C altında gerçekleşmiş olmasına rağmen Nisan Aralık ayları arasındaki periyotta 2012 yılında gerçekleşen aylık ortalama sıcaklık değerleri uzun yıllara ait aylık ortalama sıcaklık değerlerine göre ile 3 0 C daha yüksek seyretmiştir. Deneme alanının 2012 yılında ve uzun yıllarda gerçekleşen ortalama en yüksek sıcaklık değerleri incelendiğinde Ocak- Mart ayları arasında 2012 yılı aylık ortalama en yüksek sıcaklık değerleri uzun yıllar ortalamasının C altında gerçekleşirken, Mart ayından itibaren Mayıs ayına kadar aylık ortalama sıcaklık değerleri daha da düşerek C dolaylarında bir azalış gerçekleşmiştir. Mayıs-Aralık ayları arasında aylık ortalama en yüksek sıcaklık seyri bakımından denemenin yürütüldüğü 2012 yılı ile uzun yıllar ortalaması arasında önemli farklılıkların olmadığı, denemenin yürütüldüğü 2012 yılında uzun yıllara göre C azalış meydana geldiği görülmektedir. Deneme alanının 2012 yılında ve uzun yıllarda gerçekleşen ortalama en düşük sıcaklık değerleri incelendiğinde Ocak- Nisan ayları arasında C düzeylerinde farklılıklar görülmektedir yılında gerçekleşen düşük sıcaklıklar uzun yıllar ortalamalarına göre Nisan ayına kadar daha düşük gerçekleşmiş olup, Nisan ayından sonra Aralık ayına
27 15 kadar uzun yıllar ortalamasının üzerinde gerçekleşmiş olup C dolaylarında farklılıklar görülmektedir. Deneme alanının 40 yıllık yağış ortalaması incelendiğinde yıl içerisinde düzenli bir dağılış göstermektedir. Ocak- Mart ayları arasında 40 mm dolaylarında gerçekleşen aylık ortalama yağış Nisan Mayıs aylarında 60 mm dolaylarında seyretmiş, Ağustos ayında 2 mm ye kadar düşüş göstermiş, Ekim-Kasım aylarında tekrar 40 mm nin üzerine çıkmıştır. Deneme alanında 2012 yılındaki yıllık yağış dağılımına bakıldığında Mart ayına kadar ki yağış dağılımı uzun yıllar ortalamasına paralellik göstermiş ancak Mayıs ve Kasım aylarındaki yağış miktarları uzun yıllar ortalamasına göre önemli sapmalar göstermiştir. Deneme alanının uzun yıllar ortalamasına göre yıllık yağış miktarı 441,3 mm iken, 2012 yılında bu rakam 540,5 mm olarak gerçekleşmiştir yılındaki bu fark Mayıs ve Kasım aylarındaki aylık 100 mm yi bulan aşırı yağışlardan kaynaklanmaktadır. Grafik 3.1. Deneme alanının uzun yıllar ( ) ve 2012 yılı aylık ortalama sıcaklık değerleri (Anonim, 2012 c ve d). o C
28 16 Grafik 3.2. Deneme alanının uzun yıllar ( ) ve 2012 yılı en yüksek sıcaklık değerleri (Anonim, 2012 c ve d). o C Grafik 3.3. Deneme alanının uzun yıllar ( ) ve 2012 yılı en düşük sıcaklık değerleri (Anonim, 2012 c ve d). o C
29 17 Grafik 3.4. Deneme alanının uzun yıllar ( ) ve 2012 yılı aylık yağış değerleri (Anonim, 2012 c ve d). mm Denemede bitkisel materyal olarak Tofida firmasına ait Sedir F 1 sırık domates çeşidi kullanılmıştır. Gölgeleme materyali olarak %15, %35 ve %55 gölge oranlarına sahip beyaz ve yeşil renkli gölge tülü kullanılmıştır. Denemede bitkilerin sulama ihtiyacı damlama sulama yöntemiyle karşılanmıştır. Sulama aralıkları görsel olarak topraktaki nem seviyesi ve bitkilerin su ihtiyacı dikkate alınarak yapılmıştır. Deneme alanında yabancı ot kontrolü için 2 defa çapa yapılmıştır. Bitki kök bölgesinde çıkan otlarla elle koparılarak mücadele edilmiştir. Gübreleme programı ise literatürde önerilen dozlar dikkate alınarak hesaplanmıştır. Buna göre 35 kg/da N, 25 kg/da P2O5, 40 kg/da K2O, 4 kg/da Ca ve 4 kg/da Mg fertigasyon yöntemiyle uygulanmıştır. Gerekli mikro elementler yaprak gübresi şeklinde uygulanmıştır.
30 YÖNTEM Deneme açık tarla koşullarında yürütülmüş ve fideler hazır olarak temin edilen fideler 15 Mayıs 2013 tarihinde dikilmiştir. Fide dikiminde çift sıralı sistem uygulanmıştır. Dar sıra arası 60 cm, geniş sıra arası 120 cm ve sıra üzeri 40 cm alınmıştır. Dikimden 30 gün sonra boğaz doldurma yapılmıştır. Bitkilerin askıya alınmasında 2,5 cm kalınlığında, 2 metre yüksekliğinde ''T'' şeklinde galvanizli boru kullanılmıştır. Askı kazıkları fidelerin dikilmesine 1 hafta kala deneme alanına yerleştirilmiştir. Gölge tülleri 30 Haziran 2013 tarihinde kullanılmaya başlanmıştır. Kontrol parsellerinde gölge materyali kullanılmamıştır. Gölge tülleri 5 m genişliğinde ve 25 m uzunluğunda Doğu-Batı doğrultusunda çekilmiştir (Şekil 3.1). Bitki sıraları Kuzey- Güney doğrultusunda oluşturulmuştur. Denemede yeşil gölge tülü olarak % 15, % 35 ve % 55 gölgeleme oranlarına sahip tüller kullanılmıştır. Ancak yeşil % 15 lik gölge tülü temin edilemediği için beyaz % 15' lik gölge tülü yeşil renge boyanarak kullanılmıştır. Denemede beyaz % gölgeleme tülleri kullanılmıştır. Şekil 3.1. Deneme alanından genel bir görünüm Denemede bitkiler tek gövdeli, sistemde askıya alınmıştır. Bitkilerin budanmasını ve askıya alınması Sevgican (2002) e göre yapılmıştır (Şekil 3.4). Çalışmada yabancı ot kontrolü için 2 defa çapalama yapılmış, fideler dikim öncesi toprak kökenli patojenlere karşı ilaçlanmıştır. Denemenin yürütüldüğü periyot boyunca
31 19 mildyö, külleme, fusarium solgunluğu, bakteriyel leke gibi hastalıklar ile yeşil kurt, beyaz sinek, trips, tuta ve benzeri zararlılara karşı mücadele edilmiştir. Araştırmada Temmuz, Ağustos aylarında uygulamalara bağlı olarak ışık intensiteleri ölçülmüş ve lux olarak kaydedilmiştir. Uygulamalara göre ışık intensiteleri Grafik 3.5 te verilmiştir. Buna göre ışık intensitesi en yüksek kontrol uygulamasında gerçekleşmiş olup lux arasında ölçülmüştür. Gölge materyalleri uygulamaları arasında ise en yüksek %15 beyaz gölge uygulamasında olup ile arasında gerçekleşmiştir. %35 yeşil gölge uygulamasında ise ışık intensitesi arasında gerçekleşmiştir. Temmuz ayında ışık intensitesi genellikle en yüksek değerlere ulaşmıştır. Ağustos ayına baktığımızda ise havaların kapalı ve yağmurlu gitmesi nedeniyle Temmuz ayına göre baya bir düşüş gerçekleşmiştir. %15 yeşil gölge uygulamasında arasında gerçekleşmiştir. %35 beyaz gölge uygulamasına baktığımızda ise Temmuz ve Ağustos aylarında havanın kapalı gitmesi sebebiyle bir düşüş yaşanmıştır. % 55 beyaz gölge ( ) uygulaması ve %55 yeşil gölge ( ) uygulaması ışık intensitelerine bakıldığında birbirine yakın seviyelerde gerçekleşmiş olup 4. Aydan sonra genellikle artış göstermiştir. Grafik 3.5. Deneme alanında uygulamalara bağlı oluşan ışık intensiteleri
32 20 Deneme tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme desenine göre 3 tekerrürlü kurulmuştur. Her parselde 24 bitki yetiştirilmiş ve 10 bitkide gözlem yapılmıştır. Denemede 2 gölge tülü rengi, 3 gölge oranı ve 3 tekerrürlü dikkate alındığında 21 parsel kullanılmıştır. Domateslerin hasadına Temmuz ayının sonunda başlanmış ve hasattan Ekim ayı sonuna kadar devam etmiştir. Toplamda 14 hasat yapılmıştır. Hasat edilen meyveler uluslar arası domates standartlarına (UN/ECE STANDARD FFV-36) göre ıskarta ve pazarlanabilir meyve şeklinde gruplandırılmıştır (Anonim, 2009). Iskarta meyveler aynı zamanda güneş yanıklığı, çatlak ve irilik bakımından standart dışı olacak şekilde gruplandırılmış, böylece çatlama ve güneş yanıklığı ayrıca takip edilmiştir Gözlemler Domateste Pazarlanabilir Meyve Sayısı (adet/bitki): Hasat döneminde açıkta yapılan yetiştiricilikte her parselde hasat edilen domateslerin pazarlanabilir meyve sayıları belirlenmiştir. Meyveler pazarlanabilir ve ıskarta meyve olarak gruplandırılmıştır Domateste Pazarlanabilir Toplam Verim (ton/ha):denemede her parselden hasat edilen domateslerin ağırlıkları kaydedilmiş, hektara ton olarak hesaplanmış ve pazarlanabilir toplam verim kaydedilmiştir Domateste Ortalama Meyve Ağırlığı (g): Parsellerden hasat edilen domateslerin ağırlıkları, toplam meyve sayısına bölünerek hesaplanmıştır (Şekil 3.3) Domateste Iskarta Verim (ton/ha) ve Iskarta Meyve Sayısı (adet/bitki): Denemede her parsel için yapılan hasatlarda pazarlanabilir özelliğe sahip olmayan meyveler uluslararası domates standartlarından UN/ECE STANDART FFV-36' a göre belirlenmiş ve bu meyveler ıskarta meyve sayısı ve ıskarta verim olarak hesaplanmıştır. (Anonim, 2009) Hastalık, Zararlı ve Yabancı Ot Gelişmesi: Denemede dikimden itibaren domateste hastalık ve zararlı etmenleri ile özellikle yabancı ot gelişimleri görsel olarak
33 21 takip edilmiş ve bu konuda uygulamalar arasında farklılıklar görsel olarak değerlendirilmiştir (Şekil 3.2) Şekil 3.2. Deneme alanında yabancı ot kontrolü ve genel bir görünüm
34 22 Şekil 3.3. Pazarlanabilir meyve ağırlıkları ve hasat Şekil 3.4. Deneme alanından genel görünüm
35 C Vitamini (mg/100g): C vitamini miktarı spektrofotometrik yöntemle Pearson ve Churchill (1970) e göre belirlenmiştir. Çalışmada Shimadzu UV mini 1240 marka spektrofotometre kullanılmıştır (Şekil 3.5). Bu yöntemin uygulanması için 4 çözelti hazırlanmıştır. % 6 lık Metafosforik Asit Çözeltisi: 60 g Metafosforik asit tartılmış ve ve saf su içerisinde eritilerek 1000 ml ye tamamlanmıştır. Stok Askorbik Asit Çözeltisi (1000 ppm): 100 mg askorbik asit bir balon joje içerisine alınmış ve üzeri saf su ile 100 ml ye tamamlanmıştır. Standart Askorbik Asit Çözeltisi: Hazırlanan stok askorbik asit çözeltisinden %6 lık metafosforik asit çözeltisi kullanılarak 100, 200, 300, 400, 500, 600, 800 ve 1000 ppm lik askorbik asit çözeltileri hazırlanmıştır. Kontrol için (kör) metafosforik asit çözeltisi kullanılmıştır. Standart Boya Çözeltisi (50 ppm): 50 mg 2,6 diklorofenolindofenol tartılarak saf su içerisinde eritilmiş ve üzeri saf su ile 1000 ml ye tamamlanmıştır. Böylece 50 ppm boya çözeltisi hazırlanmıştır. Standart Kurvenin Hesaplanması: Standart askorbik asit çözeltilerinden 0,5 ml alınmış, üzerine 0,5 ml %6 lık metafosforik asit ve 4 ml standart boya çözeltisi ilave edilmiştir. Bu örnekler 15 sn içinde 520 nm dalga boyunda okunmuştur. Örneklerde askorbik asit tayini: Bitki örnekleri çinko havanlarda ezilmiş, elde edilen özsu filtre edilmiştir. Filtre edilen örneklerden 0,5 ml alınmış ve üzerine 0,5 ml %6 lık metafosforik asit çözeltisi ve 4 ml boya çözeltisi ilave edilerek 520 nm dalga boyunda okunmuştur. Örnek okumalarından elde edilen değerler standart kurveden elde edilen formülde yerine konularak ppm cinsinden hesaplanmış ve daha sonra mg/100 gram olarak hesaplanmıştır. Standart kurve ve oluşan formül Grafik 3.6 da verilmiştir.
36 24 Grafik 3.6. Standart askorbik asit çözeltilerinden elde edilen standart kurve Suda Çözünebilir Kuru Madde (SÇKM) (%): Laboratuara alınan bitki örneklerinin suyu çıkarıldıktan sonra dijital refraktometrenin prizması üzerine 1-2 damla gelecek şekilde damlatılmış ve suda çözünebilir kuru madde % olarak ifade edilmiştir (Şekil 3.6). Şekil 3.5. Spektrofotometrede C vitamini analizi
37 25 Şekil 3.6. SÇKM ve titrasyon asitliği analizleri Titre Edilebilir Asitlik (%): Cemeroğlu (1992) na göre suyu çıkarılan bitki örneklerinden 10 ml alınmış ve 0,1 N NaOH çözeltisi ile ph sı 8,1 oluncaya kadar titre edilmiştir. Titrasyon sonuçları aşağıdaki formüle göre sitrik asit cinsinden % olarak hesaplanmıştır. Titrasyon Asitliği (%) = (V.F.E.100)/M V: Harcanan 0,1-N NaOH miktarı (ml) F: Titrasyonda kullanılan bazın normalitesi (Çözeltinin normalitesi 0.1 ise F= 1 dir) E: 1 ml 0,1-N NaO in eşdeğeri asit miktarı (g) M: Titre edilen örneğin gerçek miktarı (ml veya g) ph: Her parsel için ayrı ayrı alınan bitki örnekleri bir blenderda suyu çıkarılacak şekilde öğütülmüş ve elde edilen bitki öz suyunda ph metre yardımı ile ölçüm yapılmıştır Kuru Ağırlık (%): Her parselde 4. ve 6. salkımlardan alınan meyvelerde yaş ağırlıkları belirlendikten sonra bu meyveler 80 0 C sıcaklığa sahip inkübatörde ağırlıkları sabitleninceye kadar kurutulmuş ve tekrar tartılmıştır. Kuru ağırlık miktarı, yaş ağırlık miktarına oranlanarak kuru madde miktarı belirlenmiştir.
38 26 4. BULGULAR VE TARIŞMA 4.1. Ortalama Meyve Sayısı Denemede uygulamalara göre pazarlanabilir ortalama meyve sayısı 21,06 adet/ bitki ile 31,76 adet/bitki arasında değişmiştir. Beyaz gölgeleme uygulamasında gölgeleme arttıkça pazarlanabilir ortalama meyve sayısı artmıştır. En yüksek pazarlanabilir meyve sayısı beyaz % 55 gölgeleme uygulamasından elde edilmiştir. Yeşil gölgelemede ise gölgeleme oranı arttıkça pazarlanabilir meyve sayısı azalış göstermiştir. Kontrole göre mukayese edildiğinde beyaz renkli gölgeleme materyallerinin tamamında pazarlanabilir ortalama meyve sayısı daha yüksek gerçekleşmiş, yeşil gölgeleme uygulamasında ise %15 ve % 35 gölge uygulaması daha yüksek sonuç vermiştir. Gölge uygulamaları arasındaki fark 0,05 düzeyinde istatiksel olarak önemli bulunmuştur. Gölge uygulamalarına bağlı olarak ortalama meyve sayısı değerleri Tablo 4.1 de verilmiştir. Çalışmada beyaz gölge tülü kullanımı hem yeşil gölge tülüne göre, hem de kontrole göre meyve sayısında artış sağlamıştır. Beyaz % gölge oranları en yüksek meyve sayısını vermiştir. Domateste gölge tüllerinin kullanılmasının meyve sayısını arttırdığı değişik araştırıcılar tarafından da ifade edilmektedir. El-Gizawy ve ark., 1993 ile Naraghi ve Lotfi, 2010, gölgelemenin domateste meyve sayısını arttırdığını ve maksimum meyve sayısının %35 gölgelemede elde edildiğini belirtmektedirler. Benzer şekilde Adam ve ark., 2002, gölgelemenin domateste meyve sayısını arttırdığını ortaya koymuşlardır. Gölgelemenin domateste meyve sayısı üzerine etkisi ile ilgili çalışmada elde edilen sonuçlar literatürle benzerlik göstermektedir. Ayrıca sıcak dönemde gerek örtü altında ve gerekse açık alanda gölgelemenin domateste meyve sayısı üzerine olumsuz etkisi ile ilgili herhangi bir literatüre de rastlanmamıştır. Tokat ta özellikle Ağustos ayında yüksek hava sıcaklıkları bu dönemde oluşan çiçeklerde döllenmeyi olumsuz yönde etkilemekte ve meyve tutumunda sorunlar yaşanmaktadır. Gölge tülü kullanımı bu dönemde sözü edilen olumsuzluğu ortadan kaldırıcı bir etki göstermiştir. Meyve sayısının gölgeleme yapılan parsellerde daha yüksek olması kanaatimizce bu durumdan kaynaklanmaktadır.
39 27 Tablo 4.1 Ortalama Meyve Sayıları ( Adet/Bitki ) Gölge Rengi Gölgeleme Oranı (%) Meyve Sayısı (Adet/bitki) 15 29,39 ab BEYAZ 35 31,51 a 55 31,76 a 15 29,99 a YEŞİL 35 26,33 ab 55 21,06 b Kontrol 0 28,14 ab İstatistiksel önem düzeyi * *: Uygulamalar arasındaki farklılıkların 0,05 düzeyinde önemli olduğunu ifade eder Meyve Ağırlığı Denemede uygulamalara göre ortalama meyve ağırlığı 158,37 gr/meyve ile 131,22 gr/meyve arasında değişmiştir. Yeşil gölgeleme uygulamasında ortalama meyve ağırlığı en yüksek %15 gölgelemeden elde edilirken, beyaz gölge uygulamasında ortalama meyve ağırlığı en yüksek %35 gölgeleme uygulamasından elde edilmiştir. Kontrole göre mukayese edildiğinde beyaz renkli gölgeleme materyallerinin tamamında ortalama meyve ağırlığı daha yüksek gerçekleşmiş, yeşil gölgeleme uygulamasında ise %15 ve % 35 gölge uygulaması daha yüksek sonuç vermiştir. Gölge uygulamaları arasındaki fark 0,05 düzeyinde istatiksel olarak önemli bulunmuştur. Gölge uygulamalarına bağlı olarak ortalama meyve ağırlığı değerleri Tablo.4.2 de verilmiştir. Denemede gölge uygulaması meyve ağırlığı üzerine olumlu etki yapmakla beraber gölge şiddeti arttıkça meyve ağırlığının azaldığı görülmektedir. Domates yetiştiriciliğinde gölgelemenin meyve ağırlığını arttırdığı ancak artan gölge şiddetine bağlı olarak meyve ağırlığının azaldığı değişik araştırıcılar tarafından da ifade edilmektedir (El- Gizawy ve ark., 2003). Araştırıcıların buldukları bu sonuçlar denemde elde edilen bulgularla bir paralellik göstermektedir. Bununla beraber Wada ve ark.,
Çiftçi Şartlarında Potasyumlu Gübrelemenin Verim ve Kaliteye Olan Etkisi
Çiftçi Şartlarında Potasyumlu Gübrelemenin Verim ve Kaliteye Olan Etkisi Âlim Çağlayan 1 Ertan Demoğlu 1 Besinlerin rolü Yeterli bir gübreleme programı sadece bütün besinlerin temel görevleri açık bir
DetaylıZBB306 KODLU SÜS BİTKİLERİ YETİŞTİRİCİLİĞİ DERSİ NOTLARI. Doç.Dr. Soner KAZAZ
ZBB306 KODLU SÜS BİTKİLERİ YETİŞTİRİCİLİĞİ DERSİ NOTLARI Doç.Dr. Soner KAZAZ Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü 06110-Ankara skazaz@ankara.edu.tr GERBERA YETİŞTİRİCİLİĞİ-1 Anavatanı
DetaylıSERA TASARIMI ve İKLİMLENDİRME. Cengiz TÜRKAY Ziraat Yüksek Mühendisi. Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu Erdemli-Mersin 12 Ekim 2012
SERA TASARIMI ve İKLİMLENDİRME Cengiz TÜRKAY Ziraat Yüksek Mühendisi Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu Erdemli-Mersin 12 Ekim 2012 Sera nedir? Bitki büyüme ve gelişmesi için gerekli iklim etmenlerinin
DetaylıAÇIK TARLADA DOMATES YETİŞTİRİCİLİĞİ
AÇIK TARLADA DOMATES YETİŞTİRİCİLİĞİ GİRİŞ: Domates ülkemizde en çok üretilen ve tüketilen sebzedir. Dünyada taze olarak, yemeklerde diğer sebzelerle pişirilerek, dayanıklı domates suyu, konsantre domates
DetaylıŞEKER PANCARI BİTKİSİNDE GÜBRELEME
ŞEKER PANCARI BİTKİSİNDE GÜBRELEME Ülkemizin Ege - Akdeniz ve Batı Karadeniz sahil kesimleri ile Güneydoğu Anadolu Bölgesi hariç tüm diğer tarım alanlarında yetiştiriciliği yapılan şeker pancarında verim
DetaylıYURTİÇİ DENEME RAPORU
YURTİÇİ DENEME RAPORU PERLA VİTA A+ UYGULAMASININ MARUL VERİM VE KALİTE ÖZELLİKLERİ ÜZERİNE ETKİSİ GİRİŞ Marul ve marul grubu sebzeler ülkemizde olduğu gibi dünyada geniş alanlarda üretilmekte ve tüketilmektedir.
DetaylıBAZI KÜLTÜR BİTKİLERİNDE KLASİK GÜBRELERE İLAVETEN ÖZEL GÜBRELERİN KULLANILMASI
BAZI KÜLTÜR BİTKİLERİNDE KLASİK GÜBRELERE İLAVETEN ÖZEL GÜBRELERİN KULLANILMASI Değerli çiftçilerimiz; hiç şüphesiz en doğru gübreleme tavsiyeleri usulüne uygun olarak alınmış toprak ve yaprak örneklerinin
DetaylıCeviz Fidanı-Ağacı İklim ve Toprak İstekleri
Yavuz-1 CEVİZ (KR-2) Ceviz yetişen tüm bölgelerde yetişir. Özellikle geç donların görüldüğü yerlerde yetiştirilmesi tavsiye edilir. Verimsiz bir çeşittir. Nisbi Periyodisite görülür. Meyvesi oval şekilli
DetaylıÇİLEK YETİŞTİRİCİLİĞİNDE GÜBRELEME
ÇİLEK YETİŞTİRİCİLİĞİNDE GÜBRELEME Ülkemizin birçok bölgesinde yetiştiriciliği yapılan çilek bitkisi üzümsü meyveler grubunda olup meyvesi en kısa sürede olgunlaşmaktadır. İnsan beslenmesi ve sağlığı bakımından
DetaylıFARKLI GÜBRE KOMPOZİSYONLARININ ÇAYIN VERİM VE KALİTESİNE ETKİSİ. Dr. GÜLEN ÖZYAZICI Dr. OSMAN ÖZDEMİR Dr. MEHMET ARİF ÖZYAZICI PINAR ÖZER
FARKLI GÜBRE KOMPOZİSYONLARININ ÇAYIN VERİM VE KALİTESİNE ETKİSİ Dr. GÜLEN ÖZYAZICI Dr. OSMAN ÖZDEMİR Dr. MEHMET ARİF ÖZYAZICI PINAR ÖZER Dünya üzerinde çay bitkisi, Kuzey yarımkürede yaklaşık 42 0 enlem
DetaylıSOĞAN YETİŞTİRİCİLİĞİ GİRİŞ:
SOĞAN YETİŞTİRİCİLİĞİ GİRİŞ: Soğan insan beslenmesinde özel yeri olan bir sebzedir. Taze veya kuru olarak tüketildiği gibi son yıllarda kurutma sanayisinde işlenerek bazı yiyeceklerin hazırlanmasında da
DetaylıAHUDUDUNUN TOPRAK İSTEKLERİ VE GÜBRELENMESİ
AHUDUDUNUN TOPRAK İSTEKLERİ VE GÜBRELENMESİ Yrd. Doç. Dr. Mehmet ZENGİN AHUDUDU Ahududu, üzümsü meyveler grubundandır. Ahududu, yurdumuzda son birkaç yıldır ticari amaçla yetiştirilmektedir. Taze tüketildikleri
DetaylıDOMATESİN GÜBRELENMESİ
Değerli çiftçilerimiz; hiç şüphesiz en doğru gübreleme tavsiyeleri usulüne uygun olarak alınmış toprak ve yaprak örneklerinin tam teşekküllü laboratuarlarda gerçekleştirilen analiz sonuçlarına göre yapılabilmektedir.
DetaylıYAPRAĞI YENEN SEBZELERDE GÜBRELEME
YAPRAĞI YENEN SEBZELERDE GÜBRELEME (MARUL- ISPANAK- LAHANA) İnsan beslenmesinde büyük önemi olan sebzelerin yetiştirme teknikleri, ıslahı ve bitki koruma konularında ülkemizde bilimsel çalışmalar yapılmış
DetaylıMagnezyum Sülfat. Magnezyum Sülfat nedir?
Magnezyum Sülfat Magnezyum Sülfat nedir? Magnezyum sülfat gübresi (MgSO4 7H 2 O) bitkilerdeki magnezyum eksikliğiniz gidermeye uygun, suda tamamen eriyebilen saf ve kristal bir gübredir. Bünyesinde % 15
DetaylıI. KISIM: Temel Bilgiler ve Muhafaza
İçindekiler I. KISIM: Temel Bilgiler ve Muhafaza 1. Sebzeciliğin Önemi... 3 1.1. İnsan Beslenmesindeki Önemi...4 1.1.1. Sebzelerin Besin Değeri... 5 1.1.1.a. Su... 5 1.1.1.b. Protein... 6 1.1.1.c. Karbonhidratlar...
Detaylıkalkerli-kumlu, besin maddelerince zengin, PH sı 6-8
Ayvalık(Edremit Zeytini) Yağı altın sarısı renginde, meyve kokusu içeren, aromatik, kimyasal ve duyusal özellikleri bakımından birinci sırada yer alır. Son yıllarda meyve eti renginin pembeye döndüğü dönemde
DetaylıSıcaklık. 40 dereceden daha yüksek sıcaklarda yanma görülür. Yıllık sıcaklık ortalaması 14 dereceden aşağı olmamalıdır.
Ekolojik istekleri Çayda verim ve kalite ile ekolojik koşullar arasında ilişki vardır. Dünya üzerinde kuzey yarımkürede 42.enlem, güney yarım kürede ise 30. enlem çay bitkisinin son yetişme sınırlarıdır.
DetaylıBİBER YETİŞTİRİCİLİĞİNDE GÜBRELEME
BİBER YETİŞTİRİCİLİĞİNDE GÜBRELEME Ülkemizin birçok yerinde acı-tatlı taze biber, dolmalık, kurutmalık ve sanayi tipi (salçalık) biber yetiştiriciliği yapılmaktadır. Çeşitlere göre değişmekle birlikte
DetaylıGAP Bölgesinde Yetiştirilen Bitkilerin Sulama Proğramları
GAP Bölgesinde Yetiştirilen Bitkilerin Sulama Proğramları GİRİŞ Sulamanın amacı kültür bitkilerinin ihtiyacı olan suyun, normal yağışlarla karşılanmadığı hallerde insan eliyle toprağa verilmesidir. Tarımsal
DetaylıAÇIK TARLADA PATLICAN YETİŞTİRİCİLİĞİ
AÇIK TARLADA PATLICAN YETİŞTİRİCİLİĞİ GİRİŞ: Patlıcan her türlü yemeği kolayca pişirilen, garnitür ve salata olarak değerlendirilen bir sebzedir. Bunun dışında reçeli ve turşusu da yapılabilir. 100 gr
DetaylıİÇİNDEKİLER VII. SULAMA GİRİŞ SULAMANIN GENEL PRENSİPLERİ Sulamanın Amacı ve Önemi... 32
İÇİNDEKİLER TOPRAK VE GÜBRELEME GİRİŞ... 1 1. BAHÇE TOPRAĞI NASIL OLMALIDIR... 2 1.1. Toprak Reaksiyonu... 2 1.2. Toprak Tuzluluğu... 3 1.3. Kireç... 4 1.4. Organik Madde... 4 1.5. Bünye... 5 1.6. Bitki
DetaylıKAPLAN86 CEVİZİ. Kaplan 86 Cevizi
Kaplan 86 Cevizi Dik, yayvan bir taç gelişmesi gösterir. 5 yaşındaki bir ağacın ortalama verimi 4-5 kg'dır. Meyve salkımı 2-3'lü olur. Meyveler elips şeklinde olup, kabuktan kolay ayrılır. Taze ceviz olarak
DetaylıORGANİK SIVI GÜBRE GRUBU
ORGANİK SIVI GÜBRE GRUBU TERRA FARM ORGANİK SIVI GÜBRE GRUBU ÜRÜNLERİN ORAN VE İÇERİK BİLGİLERİ BİR SONRAKİ SAYFADA VERİLMİŞTİR. Verilen değerler ürünlerimizde bulunan minimum değerlerdir Ürün İçerik Toplam
DetaylıS.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi 18 (33): (2004) 17-22
S.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi 18 (33): (2004) 17-22 KONYA YÖRESİNDE FARKLI EKİM ZAMANLARINDA YETİŞTİRİLEN BAZI HAVUÇLARDA KALİTE Tahsin SARI 1 Mustafa PAKSOY 2 1 Alata Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü,
DetaylıBROKKOLİ (Brassica oleracea var. italica)
BROKKOLİ (Brassica oleracea var. italica) SİSTEMATİKTEKİ YERİ Takım: Brassicales Familya: Brassicaceae Cins: Brassica Tür: B. oleracea var. italica SAĞLIK VE BESLENME YÖNÜNDEN Brokkoli, A ve C vitamini,
DetaylıİNCİRİN TOPRAK İSTEKLERİ VE GÜBRELENMESİ. Yrd. Doç. Dr. Mehmet ZENGİN
İNCİRİN TOPRAK İSTEKLERİ VE GÜBRELENMESİ Yrd. Doç. Dr. Mehmet ZENGİN İncirin iklim İstekleri İncir bir yarı tropik iklim meyvesidir. Dünyanın ılıman iklime sahip bir çok yerinde yetişebilmektedir. İncir
DetaylıTarım Konferansı 25 Nisan 2011 Hassa_HATAY
Bağ Sulaması Tarım Konferansı 25 Nisan 2011 Hassa_HATAY Prof. Dr. Sermet ÖNDER Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü (Biyosistem Mühendisliği Bölümü) sermetonder01@gmail.com
DetaylıDOMATESİN GÜBRELENMESİ
Değerli çiftçilerimiz; hiç şüphesiz en doğru gübreleme tavsiyeleri usulüne uygun olarak alınmış toprak ve yaprak örneklerinin tam teşekküllü laboratuarlarda gerçekleştirilen analiz sonuçlarına göre yapılabilmektedir.
DetaylıÖZET. Yüksek Lisans Tezi. Đmge Đ. TOKBAY. Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı
iii ÖZET Yüksek Lisans Tezi AYDIN EKOLOJĐK KOŞULLARINDA FARKLI EKĐM ZAMANI VE SIRA ARALIĞININ ÇEMEN (Trigonella foenum-graecum L.) ĐN VERĐM VE KALĐTE ÖZELLĐKLERĐNE ETKĐSĐ Đmge Đ. TOKBAY Adnan Menderes
Detaylı: Menşe Adı : Kale Kaymakamlığı Köylere Hizmet Götürme Birliği Başkanlığı Başvuru Sahibinin Adresi : Hükümet Konağı Kale/DENİZLİ Ürünün Adı
Koruma Tarihi : 18.12.2008 Başvuru No : C2008/049 Coğrafi İşaretin Türü Başvuru Sahibi : Menşe Adı : Kale Kaymakamlığı Köylere Hizmet Götürme Birliği Başkanlığı Başvuru Sahibinin Adresi : Hükümet Konağı
DetaylıPatatesin Dünyadaki Açlığın ve Yoksulluğun Azaltılmasındaki Yeri ve Önemi
Patatesin Dünyadaki Açlığın ve Yoksulluğun Azaltılmasındaki Yeri ve Önemi Prof. Dr. Necmi İŞLER M.K.Ü. Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü Antakya/HATAY Güney Amerika kökenli bir bitki olan patates
DetaylıTaksonomi. Familya: Compositea Tür : Cichorium endive Çeşit : Cichorium intybus (witloof)
Taksonomi Familya: Compositea Tür : Cichorium endive Çeşit : Cichorium intybus (witloof) Anavatanı Hindistan Türkmenistan Baykal Gölü Çevresi Sibirya D.Akdeniz Türkiye Ülkemizde Şikori Akdeniz Böglesinde
DetaylıGemlik Zeytini. Gemlik
Gemlik Meyve ve çekirdekleri orta irilikte olup % 29.9 oranında yağ içerir. Siyah sofralık olarak değerlendirilir. Meyveleri yağ bakımından zengin olduğundan sofralık kalite dışındaki taneler yağlık kolarak
DetaylıKAHRAMANMARAŞ SEMPOZYUMU 1239 KAHRAMANMARAŞ'TA SEBZE TARIMININ MEVCUT DURUMU, PROJEKSİYONLAR VE ÖNERİLER
KAHRAMANMARAŞ SEMPOZYUMU 1239 KAHRAMANMARAŞ'TA SEBZE TARIMININ MEVCUT DURUMU, PROJEKSİYONLAR VE ÖNERİLER İsmail Güvenç* I. Kahramanmaraş'ta Sebze Tarımı 1Giriş Ülkemiz nüfusu, son sayıma göre 67 milyon
DetaylıKUŞBABA TARIM-VERMISOL ORGANİK SOLUCAN GÜBRESİ DENEMESİ
KUŞBABA TARIM-VERMISOL ORGANİK SOLUCAN GÜBRESİ DENEMESİ Vermisol Naturel Tarım San. ve Tic. Ltd. Şti. ve Kuşbaba Tarım arasında yapılan görüşmeler sonucunda Kuşbaba Tarımın Antalya Hacıaliler mevkiinde
Detaylı4. Hafta Bahçe bitkilerinin ekolojik istekleri: İklim ve toprak faktörleri, yer ve yöney
4. Hafta Bahçe bitkilerinin ekolojik istekleri: İklim ve toprak faktörleri, yer ve yöney BAHÇE BİTKİLERİNİN EKOLOJİK İSTEKLERİ Bitkide büyüme ve gelişme, bitkisel üretimde çeşitlilik Bitkinin genetik yapısı
Detaylıaxia tohum Axia Tohum
axia tohum HAKKIMIZDA Axia Tohum A.Ş. olarak misyonumuz yüksek performanslı çeşitler geliştirerek üreticilerimiz için değer yaratmaktır. Bu nedenle, moleküler marker yöntemi ve diğer ıslah teknolojilerini
DetaylıYARASA VE ÇİFTLİK GÜBRESİNİN BAZI TOPRAK ÖZELLİKLERİ ve BUĞDAY BİTKİSİNİN VERİM PARAMETRELERİ ÜZERİNE ETKİSİ
ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DOKTORA TEZİ YARASA VE ÇİFTLİK GÜBRESİNİN BAZI TOPRAK ÖZELLİKLERİ ve BUĞDAY BİTKİSİNİN VERİM PARAMETRELERİ ÜZERİNE ETKİSİ TARIMSAL YAPILAR VE SULAMA ANABİLİM
DetaylıŞeker Kamışı Sugarcane (Saccharum officinarum L.)
Şeker Kamışı Sugarcane (Saccharum officinarum L.) 1 Önemi, Kökeni ve Tarihçesi 1850 li yılara kadar dünya şeker üretiminin tamamı şeker kamışından elde edilmekteydi. Günümüzde ise (2010 yılı istatistiklerine
DetaylıBudama, seyreltme, gübreleme gibi bahçe işleri daha kolay ve ekonomik olarak yapılabilir.
Son yıllarda ekonomik şartlar ve Pazar isteklerinin değişmesi nedeniyle modern meyveciliğin yapılması gerekmektedir. Bu ise anacak bodur elma bahçesi tesisi veya yarı bodur elma bahçesi tesisi ile olmaktadır.modern
Detaylı7 ve 8. hafta SEBZE YETİŞTİRİCİLİĞİNDE EKOLOJİK FAKTÖRLER. ã Kök gelişimini engelleme. Optimum sıcaklık ( Optimum sıcaklık ( C)
7 ve 8. hafta SEBZE YETİŞTİRİCİLİĞİNDE EKOLOJİK FAKTÖRLER Verimliliği etkileyen ekolojik faktörler: 1. Abiyotik (İklim ve toprak) 2. Biyotik (Yararlı ve zararlı hastalık ve zararlılar, bitki ve hayvan
DetaylıTARIMSAL DEĞERLERİ ÖLÇME DENEMELERİ TEKNİK TALİMATI
T.C. TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI KORUMA VE KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkezi Müdürlüğü TARIMSAL DEĞERLERİ ÖLÇME DENEMELERİ TEKNİK TALİMATI YEMLİK PANCAR (HAYVAN PANCARI)
DetaylıTürkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı,
Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2017 0 YAŞ MEYVE VE SEBZE DÜNYA ÜRETİMİ Dünya Yaş Sebze Üretimi Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) nün en güncel verileri olan 2013 yılı verilerine göre;
DetaylıAçıkta ve Isıtmasız Örtüaltı Koşullarında Muir ve Tudla Yediveren Çilek Çeşitlerinin Erken ve Geç Turfanda Dönemindeki Verimleri
GOÜ. Ziraat Fakültesi Dergisi, 2005, 22 (2), 7-11 Açıkta ve Isıtmasız Örtüaltı Koşullarında Muir ve Tudla Yediveren Çilek Çeşitlerinin Erken ve Geç Turfanda Dönemindeki Verimleri Çetin Çekiç 1 Yemliha
DetaylıZBB306 KODLU SÜS BİTKİLERİ YETİŞTİRİCİLİĞİ DERSİ NOTLARI. Doç.Dr. Soner KAZAZ
ZBB306 KODLU SÜS BİTKİLERİ YETİŞTİRİCİLİĞİ DERSİ NOTLARI Doç.Dr. Soner KAZAZ Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü 06110-Ankara skazaz@ankara.edu.tr KASIMPATI (KRZANTEM) YETİŞTİRİCİLİĞİ-1
DetaylıANTEPFISTIĞI YETİŞTİRİCİLİĞİ. GAP TEYAP Kerem AKDOĞAN
ANTEPFISTIĞI YETİŞTİRİCİLİĞİ GAP TEYAP Kerem AKDOĞAN Toprak İsteği Derin Kumlu- tınlı Kısmen kireç içeren Süzek topraklar İdeal toprak Kuru koşullarda Tabanda su tutabilen killi topraklar daha verimli
DetaylıAnahtar kelimeler: Hicaznar, potasyum, sogukta muhafaza, kalite
VII. Bahçe Ürünlerinde Muhafaza ve Pazarlama Sempozyumu, 4-7 Ekim 216 ISSN: 2148-36 Yıl /Year: 217 Cilt(Sayı)/Vol.(Issue): 1(Özel) Sayfa/Page: 78-85 Araştırma Makalesi Research Article 1Alata Bahçe Kulturleri
DetaylıDOMATES YETİŞTİRİCİLİĞİ
DOMATES YETİŞTİRİCİLİĞİ (Lycopersicon Esculentum) Zir. Müh. Sabahattin TÜZÜN GAP-TEYAP Batman-Siirt BYU 1. TANIMI VE ÖNEMİ 1.1.Anavatanı: Domatesin anavatanı Orta ve Güney Amerika (Peru da And Dağları)
DetaylıProf. Dr. Sait GEZGİN, Uzman Nesim DURSUN. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Böl., Konya. *sgezgin@selcuk.edu.
Toprağa Farklı Şekil ve Miktarlarda Uygulanan TKİ-Hümas ın Toprak Reaksiyonu ve luluğuna Etkisi, Bu Etkisinin Diğer Bazı Humik asit Kaynakları ile Karşılaştırılması Prof. Dr. Sait GEZGİN, Uzman Nesim DURSUN
DetaylıBAHÇE ÜRÜNLERİNDE HASAT & DERİM PROF.DR.NURDAN TUNA GÜNEŞ
BAHÇE ÜRÜNLERİNDE HASAT & DERİM PROF.DR.NURDAN TUNA GÜNEŞ HASAT & DERİM Olgunlaşmış olan meyvenin ana bitkiden ayrılması, Nasıl yapılmalı???? Ürünün hassaslığı Hasadın hızı Hasat yönteminin maliyeti Hasat
DetaylıNo: 217 Menşe Adı BİRECİK BELEDİYE BAŞKANLIĞI
No: 217 Menşe Adı Tescil Ettiren BİRECİK BELEDİYE BAŞKANLIĞI Bu coğrafi işaret, 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanununun Geçici 1 inci Maddesi uyarınca Mülga 555 sayılı Coğrafi İşaretlerin Korunması Hakkında
DetaylıTopraksız Tarımda Kullanılan Ortam Domates Verimi ve Kalitesini Etkiliyor mu?
Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi 7(1): 23-29, 2014 ISSN: 1308-3945, E-ISSN: 1308-027X, www.nobel.gen.tr Topraksız Tarımda Kullanılan Ortam Domates Verimi ve Kalitesini Etkiliyor mu? Ebru TOPRAK 1* Ayşe
DetaylıTARIMSAL DEĞERLERİ ÖLÇME DENEMELERİ TEKNİK TALİMATI
T.. TRIM VE KÖYİŞLERİ KNLIĞI KORUM VE KONTROL GENEL MÜÜRLÜĞÜ TOHUMLUK TESİL VE SERTİFİKSYON MERKEZİ MÜÜRLÜĞÜ TRIMSL EĞERLERİ ÖLÇME ENEMELERİ TEKNİK TLİMTI HŞHŞ (Papaver somniferum L.) 2005 İÇİNEKİLER Sayfa
DetaylıTMMOB ZİRAAT MÜHENDİSLERİ ODASI YAŞ MEYVE VE SEBZE SEKTÖR RAPORU
YAŞ MEYVE VE SEBZE SEKTÖR RAPORU DÜNYADA YAŞ MEYVE VE SEBZE ÜRETİMİ FAO nun verilerine göre; 2012 yılında dünyada 57,2 milyon hektar alanda, 1,1 milyar ton yaş sebze üretimi yapılmıştır. Domates yaklaşık
DetaylıZEYTİN-ZEYTİNYAĞI ÜRETİM MALİYETLERİ ÜZERİNE UZMAN ÇALIŞMA GRUBU SONUÇLARI
ZEYTİN-ZEYTİNYAĞI ÜRETİM MALİYETLERİ ÜZERİNE UZMAN ÇALIŞMA GRUBU SONUÇLARI Zir. Yük. Müh. Mine YALÇIN Tarım Ekonomisi Bölümü Zeytincilik Araştırma İstasyonu Bornova 26 Kasım 2014 Tablo 1. Dünya Tane Zeytin
DetaylıTÜRKİYE NİN İKLİMİ. Türkiye nin İklimini Etkileyen Faktörler :
TÜRKİYE NİN İKLİMİ İklim nedir? Geniş bir bölgede uzun yıllar boyunca görülen atmosfer olaylarının ortalaması olarak ifade edilir. Bir yerde meydana gelen meteorolojik olayların toplamının ortalamasıdır.
DetaylıFlue Cured Tütün Çeşidinde Farklı Potasyum Formlarının Kaliteye Etkisi
Flue Cured Tütün Çeşidinde Farklı Potasyum Formlarının Kaliteye Etkisi Mahmut Tepecik 1 M.Eşref İrget 2 ÖZET Düzce ili merkeze bağlı Otluoğlu köyünde çiftçi koşullarında yürütülen bu denemede K un farklı
DetaylıKullanım Yerleri. İnsan beslenmesinde kullanılır. Şekerin hammadesidir. Küspesi hayvan yemi olarak kullanılır. İspirto elde edilir
ŞEKER PANCARI Kullanım Yerleri İnsan beslenmesinde kullanılır. Şekerin hammadesidir. Küspesi hayvan yemi olarak kullanılır. İspirto elde edilir Orijini Şeker pancarının yabanisi olarak Beta maritima gösterilmektedir.
DetaylıThe Effects of Tomato Seedlings Growing with Side Shoots on Growth, Development and Yield in Tomato
YYÜ TAR BİL DERG (YYU J AGR SCI) 2017, 27(2): 168-174 Geliş Tarihi (Received): 11.11.2016 Kabul Tarihi (Accepted): 10.06.2017 Araştırma Makalesi/Research Article (Original Paper) Domates Yetiştiriciliğinde
DetaylıDÜNYADA VE TÜRKİYE DE YAŞ SEBZE MEYVE ÜRETİMİ
ANKARA 23/01/2017 DÜNYADA VE TÜRKİYE DE YAŞ SEBZE VE MEYVE ÜRETİMİ Tarım insanlık için her çağda önemli olmuştur. Tarımında önemli bir bölümünü yaş meyve ve sebzeler oluşturmaktadır. Yaş meyve ve sebze
DetaylıDünya Mısır Pazarı ve Türkiye
Dünya Mısır Pazarı ve Türkiye Günümüzde çok amaçlı bir kullanım alanına sahip olan Mısır, Amerika Kıtası keşfedilene kadar dünya tarafından bilinmemekteydi. Amerika Kıtasının 15. yüzyıl sonlarında keşfedilmesiyle
DetaylıNPK GÜBRE SERİSİ. Formüller. Formüller. Formüller
NPK GÜBRE SERİSİ Techfert serisi bitkinin çeşitli dönemlerdeki ihtiyaçları göz önüne alınarak 7 farklı formülasyonda üretilmiştir. Her formülasyon dengeli besin içeriğine sahiptir. EC ve ph değerleri sayesinde
DetaylıTÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ
BİTKİSEL ÜRETİM BİLGİ NOTU 2013 YILI Türkiye İstatistik Kurumu 27/12/2013 tarihinde 2013 yılı Bitkisel Üretim İstatistikleri haber bültenini yayımladı. 2013 yılında bitkisel üretim bir önceki yıla göre
DetaylıULUSAL HUBUBAT KONSEYİ 2018 ÜLKESEL HUBUBAT REKOLTE DEĞERLENDİRME RAPORU
ULUSAL HUBUBAT KONSEYİ 2018 ÜLKESEL HUBUBAT REKOLTE DEĞERLENDİRME RAPORU (21.05.2018) Türkiye Geneli Bitki Gelişimi Türkiye de 2017-2018 Ekim sezonunda buğday ekim alanlarının geçen yılki rakamdan daha
DetaylıELMANIN GÜBRELENMESİ
Değerli çiftçilerimiz; hiç şüphesiz en doğru gübreleme tavsiyeleri usulüne uygun olarak alınmış toprak ve yaprak örneklerinin tam teşekküllü laboratuarlarda yapılan analiz sonuçlarına göre yapılabilmektedir.
DetaylıÖNEMLİ ZARARLILARI. Spodoptera spp. (Yaprak kurtları) yumurta
ÖNEMLİ ZARARLILARI Spodoptera spp. (Yaprak kurtları) Ergin 20 mm yumurta Larva 35-40 mm ÖNEMLİ ZARARLILARI ÇİÇEK TRİPSİ (Frankliniella tritici) Küçük sigara şeklinde 1,3 mm uzunluğunda, genelde sarı renkli
DetaylıBROKOLĠ YETĠġTĠRĠCĠLĠĞĠ Gübreleme Organik madde oranı toprak analizi sonucunda 0-2 arasında ise ekim öncesinde dekara 1,5 lt gelecek şekilde Hum Elit
BROKOLĠ YETĠġTĠRĠCĠLĠĞĠ Gübreleme Organik madde oranı toprak analizi sonucunda 0-2 arasında ise ekim öncesinde dekara 1,5 lt gelecek şekilde Hum Elit -18, 2-4 arasında ise 40 lt su ile Hum Elit 15 uygulaması
DetaylıTARIMSAL DEĞERLERİ ÖLÇME DENEMELERİ TEKNİK TALİMATI
T.. TRIM VE KÖYİŞLERİ KNLIĞI KORUM VE KONTROL GENEL MÜÜRLÜĞÜ TOHUMLUK TESİL VE SERTİFİKSYON MERKEZİ MÜÜRLÜĞÜ TRIMSL EĞERLERİ ÖLÇME ENEMELERİ TEKNİK TLİMTI KOLZ (rassica napus oleifera L.) 2001 TRIMSL EĞERLERİ
DetaylıDOĞRU VE DENGELİ GÜBRE KULLANIMI BİTKİLERE HASTALIK VE ZARARLILARA KARŞI DAYANIKLILIK KAZANDIRIR
DOĞRU VE DENGELİ GÜBRE KULLANIMI BİTKİLERE HASTALIK VE ZARARLILARA KARŞI DAYANIKLILIK KAZANDIRIR Prof. Dr. Habil Çolakoğlu 1 Prof. Dr. Mehmet Yıldız 2 Bitkilerin yeterli ve dengeli beslenmesi ile ürün
DetaylıISSN: Yıl /Year: 2017 Cilt(Sayı)/Vol.(Issue): 1(Özel) Sayfa/Page: Araştırma Makalesi Research Article
VII. Bahçe Ürünlerinde Muhafaza ve Pazarlama Sempozyumu, 04-07 Ekim 2016 1 Incir ISSN: 2148-0036 Yıl /Year: 2017 Cilt(Sayı)/Vol.(Issue): 1(Özel) Sayfa/Page: 15-23 Araştırma Makalesi Research Article Araştırma
DetaylıVerim Çağındaki Klasik Üzüm Bağlarında Gübreleme. 5 kg iyi yanmış ahır gübresi (veya 2 kg leonardit veya 0.5 kg hümik asit)
Değerli çiftçilerimiz; hiç şüphesiz en doğru gübreleme tavsiyeleri usulüne uygun olarak alınmış toprak ve yaprak örneklerinin tam teşekküllü laboratuarlarda yapılan analiz sonuçlarına göre yapılabilmektedir.
DetaylıAcurun anavatanı hakkında kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak Anadolu, İran, Afganistan ve Güney Batı Asya anavatanı olarak kabul edilmektedir.
ACUR YETĠġTĠRĠCĠLĠĞĠ 1.Black Strong Ürünlerinin Acur YetiĢtiriciliğinde Kullanımı Acur organik maddece zengin topraklarda çok iyi yetişir. Organik madde oranı toprak analizi sonucunda 0-2 arasında ise
DetaylıDomates Yaprak Galeri Güvesi Tuta absoluta
Tuta absoluta Bu nesne Türkiye Tarımsal Öğrenme Nesneleri Deposu kullan-destekle kategorisinden bir öğrenme nesnesidir. Kullan-Destekle nesneleri bilimsel çalışmalarda kaynak gösterilerek kullanmak istisna
DetaylıPamukta Muhafaza Islahı
Güven BORZAN DOĞU AKDENİZ GEÇİT KUŞAĞI TARIMSAL ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜ Bitkisel üretim; toprak, su,iklim gibi doğal kaynaklar ile kimyasal ve organik gübreler, pestisit, tarım makineleri, tohum
DetaylıTAŞITLAR İÇİN EKONOMİK VE ÇEVRECİ YAKIT ELDE EDELİM
TAŞITLAR İÇİN EKONOMİK VE ÇEVRECİ YAKIT ELDE EDELİM HAZIRLAYAN ÖĞRENCİLER 7-E İnci TÜTÜNCÜ Simay GÜLGÜN DANIŞMAN ÖĞRETMEN Nilüfer DEMİR İZMİR 2014 İÇİNDEKİLER 1. Projenin amacı...2 2.Karpuzun Özellikleri
DetaylıULUDAĞ İHRACATÇI BİRLİKLERİ GENEL SEKRETERLİĞİ AR&GE ŞUBESİ
DOMATES RAPORU ULUDAĞ İHRACATÇI BİRLİKLERİ GENEL SEKRETERLİĞİ AR&GE ŞUBESİ TEMMUZ, 2017 1 İçindekiler 1. DÜNYA ÜRETİMİ VE TİCARETİ... 3 1.1 DÜNYA ÜRETİMİ... 3 1.2 DÜNYA İTHALATI... 4 1.3 DÜNYA İHRACATI...
DetaylıÖDEMİŞ İLÇESİNDE PATATES ÜRETİMİ, KOŞULLAR ve SORUNLAR
ÖDEMİŞ İLÇESİNDE PATATES ÜRETİMİ, KOŞULLAR ve SORUNLAR GİRİŞ Solanaceae familyasına ait olduğu bilinen patatesin Güney Amerika`nın And Dağları nda doğal olarak yetiştiği; 16. yüzyılın ikinci yarısında
DetaylıUygun koşullar altında gelişen bir bitkinin ilk çiçek taslaklarının görüldüğü zamana kadar geçen dönemi gençlik (juvenile) olarak isimlendirilir.
GENERATİF BÜYÜME VE GELİŞME Uygun koşullar altında gelişen bir bitkinin ilk çiçek taslaklarının görüldüğü zamana kadar geçen dönemi gençlik (juvenile) olarak isimlendirilir. Çiçek tohum ve meyve gelişiminden
DetaylıSERA TASARIMI (Seraların Planlanması)
Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü SERA TASARIMI (Seraların Planlanması) Yrd. Doç. Dr. N. Yasemin TEZCAN SERA PLANLAMASINDA ETKİLİ İKLİM FAKTÖRLERİ Bitkilerden ekonomik
DetaylıTarımsal Meteoroloji. Prof. Dr. F. Kemal SÖNMEZ 23 EKİM 2013
Tarımsal Meteoroloji Prof. Dr. F. Kemal SÖNMEZ 2 EKİM 201 Prof. Dr. Mustafa Özgürel ve Öğr. Gör. Gülay Pamuk Mengü tarafından yazılan Tarımsal Meteoroloji kitabından faydalanılmıştır. Hava ve İklim ile
DetaylıBUĞDAY PİYASALARI ve TMO
BUĞDAY PİYASALARI ve TMO 01.04.2016 1 DÜNYA BUĞDAY DENGE TABLOSU Dünya buğday üretimi üç yıl üst üste rekor seviyelerde gerçekleşti, stoklar yükseliyor (Milyon Ton) 800 700 600 500 400 300 200 100 0 699
DetaylıProf.Dr.İlkay DELLAL
TUSAF 2013 Buğday, Un, İklim Değişikliği ve Yeni Trendler Kongresi İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ ve ENERJİ KISKACINDA TARIM ve GIDA SEKTÖRÜ Prof.Dr.İlkay DELLAL 9 Mart 2013, Antalya GÜNDEM 9 Mart 2013 1. GÜNEŞ (%40)
DetaylıERİĞİN GÜBRELENMESİ. Verim Çağındaki Klasik Erik Bahçesinde Gübreleme. 20 kg iyi yanmış ahır gübresi (veya 4 kg leonardit veya 1 kg hümik asit),
Değerli çiftçilerimiz; hiç şüphesiz en doğru gübreleme tavsiyeleri usulüne uygun olarak alınmış toprak ve yaprak örneklerinin tam teşekküllü laboratuarlarda yapılan analiz sonuçlarına göre yapılabilmektedir.
DetaylıKURU ÜZÜM ÜRETİM. Dünya Üretimi
KURU ÜZÜM ÜRETİM Dünya Üretimi Dünyada, önde gelen üretici ülkeler tarafından üretilen üzümlerin belirli bir kısmı her yıl kurutularak 1,2 milyon tona yakın miktarda kurutulmuş üzüm elde edilmektedir.
DetaylıTÜRKİYE NİN TARIM ÜRÜNLERİ PAZARINDAKİ YERİ VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
TÜRKİYE NİN TARIM ÜRÜNLERİ PAZARINDAKİ YERİ VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ Şebnem BORAN Günnur BİNİCİ ALTINTAŞ Tarım sektörü; insanlar için gerekli gıdaları karşılayan, sanayiye hammadde kaynağı oluşturan, nüfusun
DetaylıGENEL BAKIŞ Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu'
ORGANİK GÜBRE GENEL BAKIŞ Günümüzde yaklaşık 7 milyar insanın yaşadığı dünyada 1 milyardan fazla insan açlıkla mücadele etmektedir. Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu'nun belirlemelerine göre dünya nüfusunun
DetaylıYERFISTIĞI (Arachis hypogaea L.) YETİŞTİRİCİLİĞİNDE FARKLI ÇEŞİTLER VE SIRA ÜZERİ MESAFELERE GÖRE TEK VE ÇİFT SIRALI EKİM YÖNTEMLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI
Türkiye 10. Tarla Bitkileri Kongresi, Konya-2013, Kitap2, sayfa 350-357 YERFISTIĞI (Arachis hypogaea L.) YETİŞTİRİCİLİĞİNDE FARKLI ÇEŞİTLER VE SIRA ÜZERİ MESAFELERE GÖRE TEK VE ÇİFT SIRALI EKİM YÖNTEMLERİNİN
DetaylıBAĞLARDA KÜLTÜREL İŞLEMLER. Doç. Dr. Murat AKKURT
BAĞLARDA KÜLTÜREL İŞLEMLER Doç. Dr. Murat AKKURT BAĞLARDA TOPRAK İŞLEME Amaçlar : Yabancı ot kontrolü Havalandırma ve sıcaklığın düzenlenmesi - mikroorganizma faaliyeti Kaymak tabakasının kırılması Besin
DetaylıKAHRAMANMARAŞ SEMPOZYUMU 1247
KAHRAMANMARAŞ SEMPOZYUMU 1247 KAHRAMANMARAŞ İLİNİN GENEL MEYVECİLİK DURUMU Mehmet SÜTYEMEZ*- M. Ali GÜNDEŞLİ" Meyvecilik kültürü oldukça eski tarihlere uzanan Anadolu'muz birçok meyve türünün anavatanı
DetaylıTOPRAK TOPRAK TEKSTÜRÜ (BÜNYESİ)
TOPRAK Toprak esas itibarı ile uzun yılların ürünü olan, kayaların ve organik maddelerin türlü çaptaki ayrışma ürünlerinden meydana gelen, içinde geniş bir canlılar âlemini barındırarak bitkilere durak
DetaylıF1 Hibrit Sebze Çeşit Geliştirme ve Kamu Özel Sektör İşbirliği Projesi Etki Değerleme Alt Projesi Sonuç Raporu
F1 Hibrit Sebze Çeşit Geliştirme ve Kamu Özel Sektör İşbirliği Projesi Etki Değerleme Alt Projesi Sonuç Raporu Dr. M. Emin ERGÜN (Koordinatör) Prof. Dr. Süleyman ERKAL Uz. Mustafa ÖZTÜRK Dr. Filiz PEZİKOĞLU
DetaylıULUDAĞ İHRACATÇI BİRLİKLERİ GENEL SEKRETERLİĞİ AR&GE ŞUBESİ
ÇİLEK RAPORU ULUDAĞ İHRACATÇI BİRLİKLERİ GENEL SEKRETERLİĞİ AR&GE ŞUBESİ TEMMUZ, 2017 1 İçindekiler 1. DÜNYA ÜRETİMİ VE TİCARETİ... 3 1.1 DÜNYA ÜRETİMİ... 3 1.2 DÜNYA İTHALATI... 4 1.3 DÜNYA İHRACATI...
DetaylıBİTKİ BESLEME ÜRÜNLERİ KATALOĞU
www.kilercioglutarim.com BİTKİ BESLEME ÜRÜNLERİ KATALOĞU İçindekiler 4 6 8 KLR FOSFOR- ÇINKO KLR NITROGEN KLR ZINC 10 12 14 KLR POTASYUM KLR AMINO KLR BOR-ÇINKO 16 18 20 KLR CYTO KLR HUMIK 20-20-20-TE
Detaylızeytinist
1 T.C. BALIKESİR ÜNİVERSİTESİ EDREMİT MESLEK YÜKSEKOKULU Zeytincilik ve Zeytin İşleme Teknolojisi Programı Öğr. Gör. Mücahit KIVRAK 0 505 772 44 46 kivrak@gmail.com www.mucahitkivrak.com.tr 2 3 4 Aylara
DetaylıSırık Domates Çeşitlerinin Açıkta Tarla Koşullarında Farklı Lokasyonlarda Verim ve Kalite Özelliklerinin Araştırılması
Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi/ Journal of The Institute of Natural & Applied Sciences 21 (1):13-23, 2016 Araştırma Makalesi/ResearchArticle Sırık Domates lerinin Açıkta Tarla
DetaylıOrijin: Asya ve Avrupa (Mısır, Yunan ve Roma medeniyetleri döneminden beri biliniyor. Yabani form: Lactuca serriola x L.
SALATA- MARUL Asteraceae (=Compositae) Familyası Lactuca sativa (Salata- marul) Chichorium endivia (Yaprak çikori) Chichorium intybus (Başlı Çikori) Cynara scolymus (Enginar) Helianthus tuberosus (Yer
Detaylı- Zn 120. Çinkolu Gübre Çözeltisi. Lignosulfanate UYGULAMA ŞEKLİ VE DOZLARI
- Zn 120 Çinkolu Gübre Çözeltisi Suda Çözünür Çinko (Zn) : % 10 1 Lt/5 Lt Lignosulfanate Erken dönem uygulamaları ile meyve büyüklüğünde ve verimde artış sağlar. Nişasta sentezi, artar, azot metabolizması
DetaylıKUTUPLARDAKİ OZON İNCELMESİ
KUTUPLARDAKİ OZON İNCELMESİ Bilim adamlarınca, geçtiğimiz yıllarda insan faaliyetlerindeki artışa paralel olarak, küresel ölçekte çevre değişiminde ve problemlerde artış olduğu ifade edilmiştir. En belirgin
DetaylıULUSAL HUBUBAT KONSEYİ HAZİRAN ÜLKESEL BUĞDAY GELİŞİM RAPORU
ULUSAL HUBUBAT KONSEYİ HAZİRAN- 2017 ÜLKESEL BUĞDAY GELİŞİM RAPORU (12.06.2017) Türkiye Geneli Bitki Gelişimi Türkiye de 2016-2017 Ekim sezonunda buğday ekim alanlarının geçen yılki rakamı koruyacağı hatta
Detaylı