BUĞDAY PİYASALARI ve TMO

Transkript

1 BUĞDAY PİYASALARI ve TMO

2 DÜNYA BUĞDAY DENGE TABLOSU Dünya buğday üretimi üç yıl üst üste rekor seviyelerde gerçekleşti, stoklar yükseliyor (Milyon Ton) / / / / / /16 Üretim Tüketim İhracat Stoklar 2

3 YURT DIŞI BUĞDAY PİYASALARI $/Ton (FOB) 3 yıldır düşen ihracat fiyatları 2006/07 seviyelerine yaklaştı Rus Ekmeklik Buğdayı Fransız Ekmeklik Buğdayı HRW2 Buğdayı SRW2 Buğdayı 3

4 2016/17 DÜNYA BUĞDAY ÜRETİMİ 2016/17 döneminde dünyada üretim ne kadar olacak? Ekim Alanı (m ha) Dünyada buğday fiyatlarındaki düşüşe rağmen ekim alanlarının sadece %1 daralması beklenmektedir. Üretimin geçen yılın rekor seviyesine göre yaklaşık % 1-3 düşmesi beklenmektedir. Ekilişlerin durumuna baktığımızda ana ihracatçılar arasında Ukrayna dışında ciddi bir problem yaşayan bölge görmüyoruz. Hububat ihracatında serbestlik politikaları izlemeye başlayan Arjantin de ekim alanlarının belirgin bir biçimde artması beklenmektedir / / / /17 4

5 ÜLKELERE GÖRE KIŞLIK EKİLİŞ DURUMU VE ÜRETİM TAHMİNİ AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ ABD de buğday fiyatlarının düşmesiyle birlikte buğday ekim alanı 1970 lerden beri en düşük seviyededir HRW bölgelerindeki kuraklığın ve soğukların ürün üzerindeki etkisinden endişe edilmektedir. Verim artışının ekim alanındaki düşüşü kısmen telafi etmesi beklenmektedir. (56 m tondan 54 m tona) AVRUPA BİRLİĞİ Avrupa da kış genelinde mevsim normallerinin üzerinde ılık seyreden hava koşulları ve yeterli düzeyde yağışlar bitkinin iyi gelişim göstermesini sağlamıştır. Bitki genel olarak iyi durumdadır ve düşük düzeyde kış zararı bildirilmiştir. Ekim alanı geçen yılın çok az altında kalması tahmin edilirken, verimin ise geçen yılın yüksek seviyesinin altında kalması öngörülmektedir. (158 m tondan 155 m tona) RUSYA Rusya da kışlık buğday ekilişleri ekiliş dönemindeki kuraklık nedeniyle geçen yılın yaklaşık % 5 altında kalmıştır. Ancak açığın baharlık ekilişlerle kısmen telafi edilmesiyle ekim alanının geçen yıla yakın seviyede gerçekleşmesi beklenmektedir. Rusya da yeterli kar yağışı olmuştur, ancak normalden erken gelen baharın don riskine dair endişelerin devam etmesine neden olmaktadır. (62 m tondan 57 m tona) UKRAYNA Ukrayna da ekiliş dönemindeki kuraklık ekim alanlarının düşmesine neden olurken kış döneminde devam eden olumsuz hava koşullarının da hububat rekoltesini etkilemesi beklenmekte, kışlık buğday rekoltesinin geçen yıla göre yaklaşık % 30 düşüş göstermesi öngörülmektedir. (26 m tondan 18 milyon tona) 5

6 DÜNYA İHRACAT PİYASASI AB nin ihracattaki payı son iki yıldır en yüksek düzeydedir. ABD nin dünya ihracatındaki payı belirgin bir düşüş göstermiş olup ihracatı 1971/72 den bu yana en düşük seviyede beklenmektedir. Rusya da ihracat vergisi uygulamasına ve Türkiye nin ithalatındaki azalmaya rağmen Rubledeki değer kaybı nedeniyle ihracat rekor kırmaya devam etmektedir. Hububat ihracatında serbestlik politikaları izlemeye başlayan ve para birimi değer kaybeden Arjantin in ihracat piyasasında rekabet gücü artmaktadır Ülkelerin İhracat Payları (%) Son yıllarda üretimi ortalama seviyelere düşen Avustralya nın ihracat payı da düşmüştür. 2011/ / / / /16 6

7 TÜRKİYE DE BUĞDAY ÜRETİMİ 7

8 TÜRKİYE HUBUBAT ÜRETİMİ Türkiye de üretilen hububatın % 58 ini buğday oluşturmaktadır Arpa, 21% Mısır, 17% Çeltik, 2% İç Anadolu Bölgesi % 36 ile en büyük paya sahiptir Buğday, 58% Diğerleri, 2% Akdeniz, 11% Doğu Anadolu, 6% Güneydoğu Anadolu, 19% Karadeniz, 9% İç Anadolu, 36% Marmara, 12% Ege, 7%

9 TÜRKİYE BUĞDAY ÜRETİMİ-TÜKETİMİ Milyon Ton ,8 22,1 22, ,6 20,1 19,4 19,2 19,0 19,0 19, / / / / /16 ÜRETİM TÜKETİM 9

10 TÜRKİYE GENELİ YAĞIŞLAR Türkiye geneli kümülatif yağışlar normalin ve geçen yılın altında kalmıştır Kasım, Aralık ve Şubat ayı yağışları hem geçen yıl hem de uzun yıllar ortalamasının altında gerçekleşmiştir. Ekim, Ocak ve Mart ayında gerçekleşen yağışlar ise geçen yıl ve normalin üzerindedir. Nisan ve Mayıs ayı yağışları özellikle kış aylarında yeterli yağış alamayan buğdayın gelişimi için daha da önemli hale gelmiştir EKİM KASIM ARALIK OCAK ŞUBAT MART 2014/ /16 NORMALİ 10

11 MART AYI YAĞIŞ MİKTARI 2016 yılı 1-25 Mart ayı yağışlarında normaline göre %2, geçen yıla göre göre ise %1 artış gözlenmiştir. (mm) MARMARA EGE AKDENİZ İÇ ANADOLU KARADENİZ D.ANADOLU G. DOĞU NORMALİ 11

12 BÖLGESEL KÜMÜLATİF YAĞIŞLAR (mm) MARMARA EGE AKDENİZ İÇ ANADOLU KARADENİZ D.ANADOLU G. DOĞU 2015 yılı Ekim-2016 yılı Mart döneminde; 2014/ /16 NORMALİ Bölgeler genelinde normaline göre Karadeniz %17 ve Doğu Anadolu bölgesi %9 daha fazla yağış almıştır. Diğer bölgelerde ise normaline göre %3-35, daha az yağış gerçekleşmiştir. 12

13 BÖLGELERE GÖRE KIŞLIK EKİLİŞ DURUMU GÜNEY DOĞU ANADOLU Hububat ekilişleri Ekim ayında başlayıp Ocak ayında sonlanmıştır. Yağışlar geçen yılın ve uzun yıllar ortalamasının altında seyretmiştir. Bitki gelişimi normal seviyede olup kardeşlenme dönemindedir. Hububat ekili alanlarda herhangi bir hastalık ve zararlı etkisine rastlanılmamıştır. Nisan ve Mayıs aylarındaki yağış ve sıcaklık bitki gelişiminde belirleyici olacaktır. İÇ ANADOLU Ekim ayından sonra yapılan ekilişlerde kasım ve aralık aylarında yeterli yağış alınamaması nedeniyle bitki çıkışı istenilen seviyede olmamıştır. Ocak ayındaki kar yağışları bitki gelişimini olumlu yönde etkilerken şubat ayında alınan düşük miktardaki yağışlar bazı yörelerde bitki gelişimini yavaşlatmış, ancak Mart ayı yağışları bitkiye faydalı olmuştur. Bu yörelerde bundan sonra alınacak yağışlar bitki gelişimi için daha da önem arz etmektedir. 13

14 BÖLGELERE GÖRE KIŞLIK EKİLİŞ DURUMU AKDENİZ Buğday ekilişlerinde mısır ve pamuğa geçişle birlikte geçen yıla oranla % 10 civarında azalma olduğu tahmin edilmektedir. Şubat ayı yağışları geçen yılın ve uzun yıllar ortalamasının altında gerçekleşmiştir. Önümüzdeki günlerde de yağış olmaması durumunda sulama imkanı olan üreticiler tarafından sulama yapılacağı düşünülmektedir. Geçen yıla göre yağışlarda azalış olsa da Ocak ayından sonraki yağışlar bitki gelişimini olumlu yönde etkilemiştir. DOĞU ANADOLU Bölge genelinde kümülatif yağışlarda artış gözlenmiştir. Erzincan, Iğdır ve Gümüşhane illerinin yüksek kesimlerinde kar örtüsü bulunup, alçak kesimlerinde kar örtüsü bulunmamaktadır. Bölgede bitki yönünden don, sel, hastalık ve zararlı gibi herhangi bir olumsuz durum söz konusu değildir. 14

15 BÖLGELERE GÖRE KIŞLIK EKİLİŞ DURUMU KARADENİZ Bölge genelinde kümülatif yağışlarda artış gözlenmiştir. Ekim-Aralık döneminde ekilişler tamamlanmıştır. Bitki gelişimi normal seyrinde devam etmekte olup herhangi bir olumsuzluk bulunmamaktadır. EGE Kümülatif yağışlarda Akdeniz ve G.doğu Anadolu bölgelerinden sonra en fazla düşüş görülen bölgedir. Bölgede özellikle iç kesimlerde yağış miktarındaki düşüş ile kış aylarının soğuk geçmesi bitki gelişimini bir miktar olumsuz etkilemiştir. Mart ayı yağışlarındaki artış bitkiyi olumlu etkilemiştir. MARMARA Bitkide kardeşlenme tamamlanmış olup erkenci çeşitlerde ve sahil kesiminde bitki sapa kalkmıştır. Kümülatif yağışlar ortalamanın altında kalsa da yağan karın erimesi ile su ihtiyacı karşılanmış olup mevsim normallerinin üzerindeki hava sıcaklıkları bitkinin gelişimini hızlandırmıştır. Hububat ekili alanlarda herhangi bir hastalık ve zararlı etkisine rastlanılmamıştır. 15

16 TÜRKİYE GENELİNDE BİTKİ GELİŞİMİ Hububat ekili alanlarda bitki; kardeşlenme döneminde olup bitki boyu yüksek rakımlı ve kıraç alanlarda 5-10 cm, erken ekilen alanlarda ise cm'ye ulaşmıştır. Ayrıca sahil kesiminde erken ekim yapılan bazı alanlarda bitki sapa kalkma evresindedir. Şubat ayı içerisinde sıcaklıkların mevsim normallerinin üzerinde seyretmiş olmasıyla birlikte Güneydoğu Anadolu, Ege ve Akdeniz bölgelerinde üst gübreleme tamamlanmış olup diğer bölgelerde devam etmektedir. Gübrelemeyle birlikte Mart ayında alınan yağışlar bitki gelişimini hızlandırmıştır. Yabancı ot mücadelesine Ege, Marmara ve Akdeniz bölgelerinde Şubat ayında başlanmış olup diğer bölgelerde ise Mart ayında tamamlanmıştır. Bitkinin yeşil aksamının gelişmesi ile birlikte su tüketim ihtiyacı da artacağından Nisan ve Mayıs aylarındaki yağış ve sıcaklık durumu bitki gelişiminde belirleyici olacaktır. Ülke genelinde Mart ayı itibariyle bitki gelişiminde herhangi bir olumsuzluk söz konusu olmayıp bitki gelişimi normal seyrinde devam etmektedir. 16

17 YURT İÇİ SERBEST PİYASA FİYATLARI TL/Ton Ekmeklik Buğday (AKS) Makarnalık Buğday 17

18 BUĞDAY DIŞ TİCARETİ İTHALAT YILLAR İHRACAT Miktar Ton Değer Bin $ İTHALAT İHRACAT (Mamul maddenin buğday karşılığı dahil) FARK MİKTAR DEĞER MİKTAR DEĞER MİKTAR DEĞER TOPLAM Kaynak: TÜİK 18

19 TMO BUĞDAY SATIŞLARI TMO, 2015/16 döneminde bugüne kadar yaklaşık 1,7 milyon ton ekmeklik, 464 bin ton makarnalık olmak üzere toplam 2 milyon tonun üzerinde buğday satışı yapmıştır. Devam Eden Satışlar; Halen makarnalık buğday stoklarımız TL/Ton fiyatlarla sadece kullanıcılarına (makarna, irmik, şehriye ve bulgur fabrikalarına), ekmeklik buğday stoklarımız ise TL/Ton fiyatlarla kişi ve kuruluş ayrımı yapılmaksızın serbest olarak peşin bedel mukabili satılmaktadır. 19

20 TMO STOK DURUMU Miktar Bin Ton ÜRÜNLER MİKTAR BUĞDAY MAKARNALIK 350 EKMEKLİK ARPA 550 MISIR TOPLAM

21 İLGİNİZE TEŞEKKÜR EDERİM Çağatay MARAŞ TMO Piyasa Takip ve Değerlendirme Şube Müdürü 21