AYDINLATMADA LED TEKNOLOJİSİ

Transkript

1 2014 HAZİRAN SEKTÖREL AYDINLATMADA LED TEKNOLOJİSİ Nurel KILIÇ Aydınlatmada sürekli ışık kaynakları değişmektedir ve bugün aydınlatma sektöründe yeni trend LED aydınlatma ve teknolojileridir. LED, şu anda herkesin bildiği, ancak tam olarak bilinmeyen bir aydınlatma kaynağıdır. LED yeni bir teknik değildir ve yaklaşık 4-5 yıllık bir geçmişi vardır. Ancak bugüne kadar pahalı olan LED ürünlerinin artık bütün teknolojik ürünler gibi fiyatı düşmektedir. Yaklaşık bir yıl sonra kullanılan eski avizelere bile ampul bulunamayacak ve LED e geçiş hızlanacaktır. Kyoto Protokolü sonrası enerjiyi verimli olarak ışığa dönüştürmeyen lambalar yasaklanmış olup, bir kısmı da 2016 yılına kadar kademeli olarak yasaklanacaktır. Çünkü, 40 watt ve üzeri lambalar artık üretilemeyecek ve ithal edilemeyecektir. Bunu birçok tüketici bilmemekle birlikte, 2012 Eylül'de bu yasaklar gelmiştir. Fakat şu anda stoklar ülke içinde satılmaktadır. LED alanında önemli gelişmelere sahne olan Türk aydınlatma sanayii, aynı zamanda bölgenin en güçlü tedarikçisi olma yolunda ilerlemektedir. Türkiye nin önemli bir coğrafi konuma sahip olmasıyla sektör, dünyada yaklaşık 100 ülkeye 250 milyon dolar civarında aydınlatma ürünü ihracatını gerçekleştirmektedir LED teknolojileri sektörünün 2020 yılında 64 milyar dolarlık bir büyüklüğe ulaşması beklenmektedir. Dünyadaki pazar büyüklüğü 2010 yılında 69 milyar Euro olan aydınlatma sektörünün 2020 yılında 108 milyar Euro luk bir hacme ulaşacağı belirtilmektedir. Aydınlatma sektörü, 2013 yılında üretim kapasitesini tam olarak kullanamamış, bunun nedeni olarak da Çin deki daha ucuz maliyetli iş gücünden ve ağırlığın üretime değil ithalata verilmesine işaret edilmektedir. 6

2 İthalatta ise, geçtiğimiz 10 yıl içinde piyasanın yaklaşık % 50 civarındaki hacmi Çin den yapılan ithalata ait olmakla birlikte son bir iki yıl içinde Çin de de artık maliyetlerin yükselmesiyle yavaş yavaş bu oran azalmaya başlamıştır. İhracat konusunda ise; 2008 yılında Avrupa da yaşanan krizden sonra belirgin olarak düşen ihracat oranlarımız 2011 den itibaren tekrar yükselişe geçmiş, sektör 2013 yılında son beş yılda olduğu gibi yine ortalama % 20 civarında büyüme kaydetmiştir. Geçen yıl 1,5 milyar dolar civarında bir büyüklüğe ulaşan Türkiye aydınlatma sektörü, bu yıl toparlanma yaşayarak en az % 10 luk büyüme hedeflemektedir. Enerjinin verimli kullanılması amacıyla yürütülen çalışmalar ve yönetmelikler aydınlatma sektöründe değişimi de beraberinde getirmiştir. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından enerji verimliliğinde yeni teşvik ve uygulamalar kapsamında genel aydınlatmada ve kamu binalarında enerji verimliliği programı uygulamaya konmuştur. 7 Konutlarda, kamuda, sokak aydınlatmalarında tasarruf yöntemlerini uygulamak mümkündür. Kamu binalarında enerji verimliliği kapsamında, 150 ye yakın kamu binasının enerji verimliliği etütleri yapılmıştır. Etüt sürecinin hızlandırılması için alternatif bir yöntem olarak özel sektör eliyle etütlerin yapılması da planlanmaktadır. Enerji Performans Sözleşmesi uygulamalarının önünü açmak için yapılan yasal düzenlemeler, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ve Kalkınma Bakanlığı tarafından tamamlanmış ve Bakanlar Kuruluna sunulmuştur. Genel aydınlatmada da enerji verimliliğini sağlamak üzere LED teknolojisinin sağladığı avantajlardan yararlanmak amacıyla mevcut aydınlatma sistemlerinin bu teknoloji ile yenilenmesi kararı alınmıştır. LED aydınlatma; ev aydınlatmasında, otomobillerde gösterge panellerinde ve fren lambalarında, trafik sinyalizasyon lambalarında, elektronik aletlerdeki uyarı veya bilgi ışıklarında, cep telefonu vb. zemin aydınlatmasında, kumandalarda (görünür ışık yaymazlar), dekoratif aydınlatmalarda, reklam tabelalarında, kayan yazı vb. alanlarda, bazı elektronik saatlerde ve sokak aydınlatmalarında kullanılmaktadır. Genel aydınlatma kısmında yapılacak dönüşümün sadece ampullerin LED teknolojisi ile değişimi şeklinde değil tüm sistemin (direk aralıkları, direk uzunlukları ve benzeri) estetik, güvenlik ve verimlilik açısından revizyonu şeklinde gerçekleştirilmesi programlanmaktadır.

3 LED dönüşüm projesinin; belirlenen stratejiler doğrultusunda 4 yıl içerisinde tamamlanması planlanmaktadır yılında sahip olduğumuz enerji yoğunluğunun 2023 itibariyle % 20 ye düşürülmesi hedeflenmiştir. Sokak aydınlatmasında verimlilik artırıcı bir uygulama olan LED teknolojisi ile aydınlatma dönüşüm projesinde ilk adımlar atılmış, pilot projeler gerçekleştirilmiş, mevzuat hazırlıkları yapılmıştır. Türkiye, OECD ülkeleri içerisinde geçen 10 yıllık dönemde enerji talep artışının en hızlı gerçekleştiği ülke olmuştur. Artan talep artışını karşılamak, dışa bağımlılığı azaltmak ve enerji arz güvenliğini sağlamak için gerekli yasal düzenlemelerde 2007 yılında yasalaşan Enerji Verimliliği Kanunu önemlidir sayılı Enerji Verimliliği Kanunu nun amacı; enerjinin etkin kullanılması, israfının önlenmesi, enerji maliyetlerinin ekonominin üzerindeki yükünün hafifletilmesi ve çevrenin korunması için enerji kaynaklarının ve enerji kullanımında verimliliğin arttırılmasıdır. Ülkemizde toplam 6 milyon adet armatür vardır. Sadece armatürlerin değişimi için yaklaşık 3 milyar liralık yatırım yapılacaktır. Bu yıl sokak aydınlatmaları için devlet katkısı olarak 1,2 milyar lira aktarılması planlanmakta, tasarruf çalışmalarından sonra bu paranın yarı yarıya düşeceği, yani 600 milyon liralık tasarruf hedeflenmektedir. Yapılacak yatırımın kendisini 3,5-4 yılda amorti edeceği düşünülmektedir. Sokak aydınlatmasında verimlilik artırıcı bir uygulama olan LED teknolojisi ile aydınlatma dönüşüm projesinde pilot projeler gerçekleştirilmekte, mevzuat hazırlıkları sürdürülmektedir. Enerji verimliliği kültürünü oluşturmak için şimdiye kadar Enerji Hanım, Enerji Çocuk ve Sanayide Enerji Verimliliği uygulamalarından sonra Ulaştırmada Enerji Verimliliği kampanyası başlatılmıştır. Enerjide sınırlı olan doğal kaynakları rasyonel bir şekilde kullanmaya, yeni teknolojilerle enerji üretimini çeşitlendirmeye, alternatif enerji kaynaklarını değerlendirmeye yönelik politika ve stratejiler de özel sektör ve evlerde tüketilen elektrik enerjisinde A sınıfı elektrik tüketen cihazlara geçiş konusunda önemli mesafeler alınmıştır. Uzun ömrü ve sağladığı enerji verimliliği ile LED teknolojisi, tüm dünyada olduğu gibi Türkiye de de sektöre damgasını vurmuş durumdadır. 8

4 Kapasite, kalite ve ürün çeşitliliği açısından hızla gelişen aydınlatma sektörü, yeni ve gelişmiş bir teknoloji olan LED e yönelerek büyüme sürecini hızlandırmıştır. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, % 40 lık tasarrufla kendini finanse edecek bir modelle sokak lambalarının LED e dönüştürülmesi programı ile aydınlatma alanında 2015 yılında piyasanın en az % 50'sinin LED e geçmesi ve bu oranın 2020'de % 75'e ulaşması öngörülmektedir. Yaklaşık 100 ülkeye 250 milyon dolar civarında ihracat gerçekleştiren aydınlatma sektörünün çok kısa bir sürede çevre ülkelerin tedarik merkezi haline geleceği de ifade edilmektedir. Enerjinin verimli kullanılması bir zorunluluktur. Bu nedenle yasal ve toplumsal alt yapının oluşturulması önemlidir. Sokak ve cadde aydınlatmasına yaklaşık her yıl 1.2 ile 1.5 milyar TL civarında fatura ödemektedir. Ülkemizde LED dönüşümü konusunda hem endüstriyel tüketicilerde, hem de son kullanıcılarda bir bilinç oluşmaya başlamıştır. LED dönüşümü konusunda Türkiye de şu anda çalışma yapılan alanlardan en önemlisi de yol aydınlatma uygulamalarıdır. Türkiye de mevcut 7 milyon konvansiyonel yol aydınlatma armatürünün kısa ve orta vadede LED e dönüşümü gerçekleştirilecektir. Uluslararası Enerji Ajansı tarafından, 12,7 milyar TEP (Ton Eşdeğer Petrol) olan dünya birincil enerji talebinin mevcut enerji politikaları ile devam edilmesi durumunda 2035 yılında % 50 oranında artarak 18,7 milyar TEP e ulaşacağı belirtilmektedir. Ülkemizde de son 10 yılda birincil enerji tüketimi % 50 oranında artmıştır. Bu talebi karşılamak üzere enerji yatırımlarının da arttığı ülkemizde, enerjide verimli aydınlatmaya geçiş öncelikli konuma gelmektedir. Çünkü, kısıtlı enerji kaynakları, iklim değişikliği, nüfus artışı, enerji fiyatlarındaki artış ve ekonomik büyüme gibi trendler tüm dünyada ve Türkiye de nüfus artışını etkileyen önemli faktörlerdir. İnşaat sektörünün son yıllardaki gelişimiyle birlikte konut, otel, alışveriş merkezleri, hastane, okul vb. yapılarda iç mekan tasarımlarına verilen önemin artması da aydınlatma sektörüne duyulan talebi arttırmıştır. Mekanlar da estetiğe verilen önemin yanında enerji tasarrufunu sağlamaya yönelik çalışmalar da ihtiyacı artıran unsurların başındadır. 9

5 Yapı malzemeleri sektöründe de mevcut yapıların yenileme ihtiyaçları talebi etkileyen bir unsurdur. Bu nedenle yenileme pazarının talebi arttırıcı etkisinin önümüzdeki dönemlerde artarak devam etmesi sektöre olan ilgiyi arttıracaktır. Kentsel dönüşüm projeleri ile hareketlenen sektörün öncelikleri arasında da eski, verimsiz teknoloji yerini enerji verimliliğini arttırıcı LED teknolojisine bırakmaktadır. Türkiye de aydınlatma sektörü diğer pek çok sektör gibi gelecek vaat eden, hem üretim hem tüketim açısından önemli bir pazardır. Türkiye de çevre coğrafyalarda ve Avrupa Birliği nde yaşanan gelişmeler aydınlatma sektörünün hızla büyümesinde etkilidir. Bu nedenle üreticiler arasında mutlaka işbirliği ve güç birliğinin sağlanması ile Türkiye nin aydınlatma sektöründe bir üretim üssü ve dağıtım merkezi olması hedefinde Avrupa ülkelerinin her geçen gün aydınlatma imalatından çıkması, ithalatçı konuma gelmesi sürecinde büyük fırsatlar yaratabilir. Ancak, aydınlatma ve LED sektörünün en büyük sorunlarından birisi kayıt dışı ve kalitesiz üretim ve Uzakdoğu dan ithal edilen kalitesiz ürünlerin ucuz fiyatlarla pazara sürülmesi ve büyük kitleler tarafından cazip kabul edilmesi, sektörde uzun vadede yerli üretici ile tüketici arasında güven kaybına yol açmaktadır. Sektör temsilcileri tarafından kalitesiz ve kayıt dışı faaliyetleri engelleyecek yaptırımlar uygulaması, yapılacak yatırımlarla pazardaki ürün kalite seviyesinin yükselmesi, kalite standartlarına uygun üretim yapan firma sayısının artması ve böylelikle haksız rekabet ortamının ortadan kaldırılması istenmektedir. Yararlanılan Kaynaklar: Aydınlatma sektörünün yüzde 50'si LED'e geçecek!" , Enerji Postası. "Türkiye nin dünyanın çekim merkezi olabilmesi için aydınlatma sektörüne çok iş düşüyor", 24 Eylül Türkiye aydınlatma sektöründe üretim üssü oluyor, Ticaret Gazetesi. 10