Ankara, 2 Aralık 2016

Transkript

1 Birleşmiş Milletler İşkence ve Diğer Zalimane, Gayriinsani ve Küçültücü Muamele ve Ceza Özel Raportörü, Sn. Nils Melzer in 27 Kasım - 2 Aralık 2016 tarihleri arasında Türkiye ye gerçekleştirdiği resmi ziyaret sonucunda derlediği ilk gözlem ve tavsiyeleri Ankara, 2 Aralık 2016 I. Giriş Hükümetin daveti üzerine, işkence ve diğer zalimane, gayri insani veya küçültücü muamele veya cezaya ilişkin mevcut durumu ve halihazırdaki sorunları değerlendirmek amacıyla 27 Kasım-2 Aralık 2016 tarihleri arasında Türkiye ye bir ziyaret gerçekleştirdim. Öncelikle, Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ne, ülkeyi ziyaret etmesi amacıyla halefime yapılmış davetin yinelenmiş olmasından dolayı, şükranlarımı sunarım. Ziyaretimiz boyunca, şahsım ve ekibimle kurdukları mükemmel işbirliğinden dolayı Türk yetkililerine ve son derece anlamlı resmi toplantıların düzenlenmesinde gösterdikleri çabadan ötürü de Dışişleri Bakanlığı temsilcilerine ayrıca çok teşekkür ederim. Aynı zamanda, Birleşmiş Milletler Mukim Koordinatörü ne ve Birleşmiş Milletler Türkiye Ofisi ne, ziyaret öncesinde ve süresince ekibime verdikleri destek için çok teşekkür ederim. 15 Temmuz 2016 tarihinden itibaren, Türkiye modern tarihinin en önemli süreçlerinden birini yaşamaktadır. Bu belirsizlik döneminde, Türkiye halkının her kesimiyle kalben dayanışma içerisinde olduğumu ifade etmek isterim. Ülkenin içinde bulunduğu bu zorlu koşullara rağmen, Ankara, Diyarbakır, Şanlıurfa ve İstanbul da Türk yetkililerle gerçekleştirdiğimiz toplantılar açık diyalog temelinde, samimi ve yapıcıydı. Ziyaretim esnasında, Ankara da Dışişleri Bakanlığı, Adalet Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığı ndan üst düzey yetkililerle görüş alışverişi yapma fırsatım oldu. Bununla birlikte, Anayasa Mahkemesi ve Yargıtay hakimleriyle, Ankara ve Diyarbakır Cumhuriyet Savcılarıyla ve İstanbul daki Adli Tıp Kurumu yetkilileriyle çok değerli görüşmeler gerçekleştirdim. Aynı zamanda, bu alana kendini adamış aktivistler, avukatlar, doktorlar ve sivil toplum kuruluşlarının üyeleriyle bir araya gelme fırsatım oldu. Ayrıca, Ankara daki diplomatik temsilcilerle de görüşmeler gerçekleştirdim. Ziyaretimiz süresince, ekibim ve ben, kişilerin özgürlüklerinden yoksun bırakıldıkları her yere hiçbir kısıt olmaksızın erişebildik ve yetki alanım gereği bana verilmiş görev tanımı dahilinde, tutuklu ve hükümlülerle özel olarak görüşebildik. Bu husustan ötürü bir kez daha Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ne en derin şükranlarımı sunuyorum. Geçtiğimiz hafta, Ankara Sincan da bulunan F Tipi Yüksek Güvenlikli Ceza İnfaz Kurumu (CİK) ve Kadın Kapalı Ceza İnfaz Kurumu; erkek, kadın ve çocuk tutuklu ve hükümlülerin bulunduğu koğuşlar da dahil olmak üzere Diyarbakır da bulunan D Tipi Yüksek Güvenlikli Kapalı CİK ve E Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumunu; Şanlıurfa Terörle Mücadele Dairesi Nezarethanesi; Esenler de bulunan iki polis karakolu ve İstanbul Silivri Cezaevi ndeki 9 no lu Kapalı Ceza İnfaz Kurumunu ziyaret ettik. Bu kurumlarda, başarısız darbe girişimi nedeniyle tutuklanan kişiler ile, 1

2 Güneydoğu daki mevcut durum ile ilişkili olarak organize suç ya da benzer suçlardan tutuklanmış ya da hüküm giymiş birçok erkek, kadın ve çocukla özel görüşmeler gerçekleştirdik. II. Ön tespitler Ziyaretimin süresi ve ziyaret ettiğim cezaevi ve tutuklu/hükümlü sayısı kısıtlı olduğundan, bugün burada sunacağım gözlemlerim bir nevi ön tespit niteliğinde olup, detaylı ve kapsamlı değildir. Misyon boyunca edindiğim bilgiler ışığında, daha kapsamlı ve güncel bilgilerle hazırlayacağım rapor, Mart 2018 de Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi e sunulacaktır. 1. Yasa ve usule dair çerçeve Prensipte,Türkiye deki kurumlar ve mevzuat, işkence ve kötü muamelenin önlenmesine ilişkin yeterli bir koruma getirmektedir. Hükümetin taahhütleri sayesinde, 1990 lardan bu yana işkenceyle mücadelede çok önemli ilerlemeler kaydedilmiştir. T.C Anayasası 17.Maddesi; Türk Ceza Kanunu nun 94. ve 96. Maddeleri ve Ceza Muhakemesi Kanunu nun 147. ve 148. Maddeleri, işkence ve diğer kötü muamelelerin önlenmesine ve soruşturulmasına ve işkence altında elde edilen kanıtların kabul edilmemesine ilişkin hukuki standartları sağlamaktadır. Anayasa Mahkemesi de dahil olmak üzere, bireylerin insan hakları ihlalleri, işkence ve kötü muamele iddialarına istinaden doğrudan başvuru yapabilmelerini sağlayan hukuki güvenceler mevcuttur. Yargı, yasama ve yürütme organlarının temsilcileriyle yaptığımız toplantılarda, tüm yetkililer, Türkiye nin işkenceye karşı sıfır tolerans politikasına bağlı olduğunu vurgulamışlardır. Her kademeden gelen tüm yetkililer, görüşmelerde işkence ve kötü muamelenin yasaklanmasının mutlak ve askıya alınamaz olduğunu vurgularken, hiç kimse uluslararası hukukla bağdaşmayan bir istisna ya da yorum dile getirmemiştir. 2. Politika ve gerçekler arasındaki farklar Tutuklu ve hükümlülerle, avukatlarla ve sivil toplum kuruluşları temsilcileriyle gerçekleştirdiğim görüşmelerde, mevcut yasal ve usuli güvenceler ile onların uygulanması ve iddia edilen ihlallerin soruşturulması arasında ciddi farklılıklar olduğu iddiaları defaatle dile getirilmiştir. Ön değerlendirmelerim ışığında, bu farklılığın birçok eşzamanlı etkenin neticesinde ortaya çıktığını söylemek mümkün olabilir: - 15 Temmuz 2016 tarihinde gerçekleşen başarısız darbe girişimine yönelik Hükümetin hayata geçirdiği kapsamlı güvenlik önlemleri neticesinde, toplumun birçok kesiminde genel bir korku ve güvensizlik hissiyatı oluşmuştur. Bu durum, yalnızca mahkum yakınlarını değil, sivil toplumu, avukatları ve doktorları da, hükümet ve hükümet yetkililerine karşı, haklı ya da haksız olarak, muhalefet ya da eleştiri olarak algılanabilecek her türlü girişimi başlatmak ya da buna katılmaktan alıkoymaktadır. - Yakın zamanda kabul edilmiş yasal düzenlemeler ve kanun hükmünde kararnameler, işkence ve diğer kötü muamelelere yol açan bir ortam yaratmıştır. Bu düzenlemelerin arasında aşağıdakiler bulunmaktadır: 2

3 (a) gözaltı süresinin, yargı denetimi olmaksızın 30 güne kadar uzatılması; (b) gözaltına alındıktan sonra avukatsız geçirilen sürenin beş güne kadar uzatılması, (c) terör suçu süphesiyle tutuklu bulunan kişilerle avukatları arasında gizlilik esasına dayalı görüşmenin olmaması, (d) Güneydoğu da terörle mücadele operasyonlarında yer alan güvenlik güçlerine cezai kovuşturmalar karşısında dokunulmazlık getirilmesi. - Binlerce hakim, savcı ve diğer devlet memurlarının yakın zamanda görevden alınmalarının neticesinde sayısı artan bireysel başvurular, zamanında işleme alınamamaktadır. - Görevden almalar ve idari atama süreçlerindeki diğer gecikmeler nedeniyle, OPCAT (Birleşmiş Milletler İşkence ve Diğer Zalimane, Gayriinsanî veya Küçültücü Muamele veya Cezaya Karşı Sözleşme nin Seçmeli Protokolü) bünyesinde öngörülen Ulusal Önleme Mekanizması işlevini, Türk ulusal mevzuatı gereğince uygulayacak olan Ulusal İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu, Türkiye deki bütün tutuklama merkezlerinde düzenli, tarafsız ve bağımsız teftiş gerçekleştirme hususundaki kararlı ve önleyici rolünü mevcut durumda üstlenememektedir. Aşağıda açıklanan şekillerde vuku bulan işkence ve diğer kötü muamele uygulamalarının, tutuklamanın farklı safhalarında gerçekleştiğine dair çok sayıda iddia tarafımıza aktarılmıştır. Ziyaretim süresince bana eşlik eden adli tıp uzmanı, tutuklu ve hükümlüler üzerinde bir dizi tıbbi muayene gerçekleştirmiş, bize aktarılan ifadelerle tutarlı fiziksel yaralanmaların olduğu doğrulanmıştır. 3. Darbe sonrası tutuklamalar 15 Tammuz 2016 tarihinde gerçekleşen darbe girişiminin hemen akabinde ilan edilen olağanüstü hal sonrasında, Gülen hareketi (Hükümet tarafından, Fethullahçı Terör Örgütü, FETÖ olarak adlandırılan) ile ilişkili olduğu şüphesiyle toplu tutuklamalar gerçekleştirilmiştir. Tutuklu ve hükümlülerin ve avukatlarının ifadelerine göre, başarısız darbe girişimini takip eden günler ve haftalar içerisinde, işkence ve diğer kötü muamele uygulamaları yaygın bir şekilde gerçekleştirilmiştir. Bunlar bilhassa, polis ve jandarmanın ya da askeri güçlerin yakalama anında ve sonrasında ve polis veya jandarma bünyesindeki nezarethanelerde ya da gayriresmi tutuklama merkezlerinde gerçekleşmiştir. Muhataplarımın çoğu, kolluk kuvvetlerinin, hükümet veya hükümetin otoritesine muhalif algılanabilecek kişilere rahatça tacizde bulunduğunu, gözdağı verdiğini ve hakaret ettiğini ve bu durumun da cezasız kaldığını dile getirmiştir. Ancak, keyfi uygulamaların gerçekleştiği bu ilk aşamadan sonra, kötü muamelenin son bulduğu görülmektedir. Ara sıra söylenen sözlü tehditler dışında, darbe girişimine binaen tutuklanmış kadın ve erkeklere yönelik hali hazırda devam eden işkence ve kötü muamele uygulamalarının varlığına dair hiçbir iddia ekibimize aktarılmamış ve ekibimiz bu doğrultuda hiçbir kanıt toplamamıştır. İşkence ya da kötü muameleye maruz kaldığını geçmişte ifade edenlerin çoğunluğu, kendilerine veya ailelerine karşı bir misilleme olur korkusuyla ve ayrıca, kovuşturmanın ve yargının bağımsızlığına ve yetkililerin, şikayetlerini gereğince soruşturup yargıya taşıma konusunda gösterecekleri irade ve yeterliliğe duydukları derin güvensizlik nedeniyle yetkili 3

4 mercilere şikayette bulunmadıklarını ifade etmiştir. Türk yetkililer, talebim üzerine, işkence ve kötü muamele iddialarına dair istatistik sunmayı kabul etmiştir. Henüz bu verileri alma ve inceleme fırsatım olmasa da, aldığım ön bilgilerden çıkarımlarıma göre, şu ana kadar yetkililer tarafından gerçekleştirilen soruşturmaların sayısının azlığı, ihlal iddialarının sıklığıyla büyük ölçüde orantısızlık arz etmektedir. Görüşmelerimde, 15 Temmuz 2016 tarihinde yaşanan olayların Türkiye deki yetkililer, resmi merciler ve vatandaşlar üzerinde yarattığı, derin ve uzun süre etkisini yitirmeyecek bir travmanın varlığına tanık oldum. Yetkililer, Hükümeti, Türkiye deki kurumların dayanıklılığını ve güvenliğini korumada gösterdiği kararlılığa sevk eden şok anlarını anlattılar. Bu durum, çok geniş çapta olağanüstü hal mevzuatlarının çıkarılmasını getirmiştir. Bu noktada gözaltı süresini, yargı denetimi olmaksızın maksimum 30 güne kadar ve avukatsız geçirilen süreyi de beş güne kadar uzatan 667 ve 668 sayılı KHK lar benim yetki alanımı ilgilendirmektedir. Ayrıca, terör suçu süphesiyle tutuklu bulunan kişilerle avukatları arasında gizlilik esasına dayalı görüşmelerin olması sürekli yapılan izlemelerle engellenmektedir. Türkiye nin vatandaşlarını ve kurumlarını korumak zorunda olduğu ve acil durumlarda, olağanüstü tedbirler almaya hakkı olduğunu kesinlikle kabul etmekteyim; ancak dünya genelindeki deneyimler bizlere, işkence ve diğer kötü muamele uygulamaları da dahil olmak üzere, istismar riskinin, tutuklamanın gerçekleştiği ilk saatlerde ve günlerde en yüksek olduğunu göstermektedir. Dolayısıyla, uygulamada, avukata hızlı erişimin sağlanması ve etkili bir Ulusal Önleme Mekanizması tarafından yargısal denetimin ve sistematik bir izlemenin yapılması, işkence ve diğer kötü muamele uygulamalarına yol açan ortamların doğmasını engellemek için zaruri araçlardır. Yukarıda da bahsi geçtiği üzere, 15 Temmuz da yaşanan başarısız darbe girişimi sonrasında gerçekleşen işten çıkarmalar, tutuklamalar ve Hükümetin aldığı kapsamlı diğer güvenlik tedbirleri neticesinde, toplumun hatrı sayılır bir kısmında genel olarak bir korku ve güvensizlik hissiyatı vuku bulmuştur. Bu durum, yalnızca mahkum yakınlarının değil, sivil toplumun, avukatların ve doktorların, hükümet ve hükümet yetkililerine karşı, haklı ya da haksız olarak, muhalefet ya da eleştiri olarak algılanabilecek her türlü girişimi başlatma ya da bu girişimlere katılma şevkini kırmıştır. Bunun neticesinde, darbe girişimi kapsamındaki tutuklamalara ilişkin işkence ve kötü muamele iddiaları etkili bir şekilde araştırılamamıştır. 4. Güneydoğudaki koşullar Temmuz 2015 ten beri, Türk silahlı kuvvetleri ve PKK arasındaki şiddetli çatışmalar, yeniden başlamıştır. Bu nedenle, Güneydoğu nun belirli il ve ilçelerinde gece gündüz kesintisiz devam eden sokağa çıkma yasakları getirilmiştir. TBMM den geçen 6722 sayılı Kanun a göre, terörle mücadele birlikleri, Güneydoğu da yürüttükleri operasyonlar süresince yaptıkları eylemler bağlamında yasal dokunulmazlığa sahip olacaktır. Bu durum, emniyet güçlerinin işkence ve kötü muamele gerçekleştirdiğine ilişkin iddiaların soruşturulmasını daha zorlaştıracağı gibi imkansız da kılabilir. Olağanüstü hal kapsamında çıkarılan yasal düzenlemelerin ve bunların Güneydoğu da uygulanmasının ardından, bu durum daha da karmaşık bir hal almıştır. 4

5 Bana ve ekibime, PKK üyesi ya da sempatizanı olduğu şüphesiyle tutuklanmış kadın ve erkeklere işkence ve diğer kötü muamele uygulamalarının yapıldığına dair birçok endişe verici ifade aktarılmıştır. Kötü muamele uygulamalarının çoğunun, polis ve jandarma tarafından tutuklama fiili ve sorgulama esnasında, çoğunlukla da zorla itiraflarını almak ya da diğer failleri ele vermelerini sağlamak amacıyla gerçekleştirildiği iddia edilmiştir. Tutuklu bulunanların çoğu, işkence esnasında suç tasniine dayanarak tutuklandıklarını aktarmıştır. Halihazırda devam eden işkence ve kötü muamele uygulamalarının varlığına dair hiçbir iddia ekibimize aktarılmamış ve ekibimiz bu doğrultuda hiçbir kanıt toplamamış olsa da, az sayıda tutuklu ve hükümlü, şu an kaldıkları tutukevlerinde, zaman zaman zalimane ve küçültücü muameleye maruz kaldıklarını iddia etmiştir. Bu muamelelerin, bilhassa, erkek infaz koruma memurları ya da askerler tarafından, kadın tutukluluların nakil esnasında tartaklanması ya da onlara yönelik cinsel taciz uygulanması, tıbbi muayeneleri esnasında mahremiyet hakkının tanınmaması ya da hem ziyaretçilere hem tutuklu ve hükümlülere, açık görüş sırasında kaba bir şekilde çıplak arama yapılması şeklinde gerçekleştiği ifade edilmiştir. İşkence ya da kötü muameleye maruz kaldığını ifade edenlerin çoğunluğu yine, kendilerine veya ailelerine karşı bir misilleme olur korkusuyla ve ayrıca kovuşturmanın ve yargının bağımsızlığına ve yetkililerin, şikayetlerini gereğince soruşturup yargıya taşıma konusunda gösterecekleri irade ve kabiliyetlerine duydukları derin güvensizlik nedeniyle yetkili mercilere şikayette bulunmadıklarını ifade etmiştir. Resmi şikayette bulunanlar, konunun savcılık tarafından takip edilmediğini iddia etmiştir. 5. Tutukluluk Koşulları Ziyaret gerçekleştirilen tutukluluk merkezlerindeki koşullar, genel olarak, tatmin edici, en azından, kabul edilebilir nitelikteydi. Bahse konu tesisler özel amaçlı tutukevleri olup, genel anlamda yeterli donanıma sahipti. Ancak; gerek Şanlıurfa gerekse İstanbul da ziyaret ettiğimiz nezarethanelerin, olağanüstü hal kapsamındaki KHK larla gözaltı süresinin 30 güne çıkartılması neticesinde, mevcut şartlarının ve tasarımlarının 48 saati aşan gözaltı süreleri için uygun olmadığı gözlemlenmiştir. Demir parmaklıklarla çevrelenen hücreler en temel mahremiyet ihtiyacını dahi karşılamaktan uzak olup, bazı yerlerde, hücre içleri son derece dardı. Gözaltında olan şahıslar; aydınlatmanın sürekli açık ve parlak olması nedeniyle zaman mevhumlarını kaybettiklerini dile getirirken, hücrelerden birinde de ısıtıcıların yakın bir tarihte takılmasına kadar geçen zamanda dondurucu soğukta yaşadıklarını ifade etmiştir. Emniyetteki nezarethanelerde gözaltında tutulan şahısların, tüm süreç boyunca günışığı ve açık havaya erişimleri yoktur. Ziyaret edilen cezaevlerindeki bir diğer endişe verici konu da, 9 no lu Silivri Kapalı Ceza İnfaz Kurumu dışındakilerde görülen aşırı doluluk oranlarıdır. Ceza infaz kurumlarının mevcut doluluk oranı, gerçek kapasitelerinin yüzde 125 i ila 200 ün üzerindedir. Bazı kurumlarda aşırı kalabalığın nedeni, başarısız darbe girişiminden sonra gerçekleştirilen toplu tutuklamalardır. Diğer kurumlarda ise, aşırı kalabalığın yıllardır sürmekte olduğu iddia edilmiştir. Bahse konu aşırı kalabalık ortam, tıbbi bakım hizmetlerine zamanında erişimi ciddi biçimde kısıtlamakta; diğer rekreasyon(sosyal) faaliyetleri, çalışma fırsatlarını, eğitim faaliyetlerini ve aile görüşlerinin sıklığını olumsuz etkilemektedir. Yüksek güvenlikli kurumlarda bulunan tutukluların/hükümlülerin çalışmalarına hiçbir şekilde izin verilmemektedir. Tüm tutuklu ve hükümlüler uzaktan eğitim fırsatından yararlanabilmektedir; ancak Güneydoğu Anadolu da ziyaret ettiğim ceza infaz kurumundaki tutuklu yargılanan çocuk ve gençlerin eğitimlerine devam edememeleri ve rekreasyon faaliyetlerine yetersiz erişimleri bilhassa kaygı vericidir. 5

6 Bu noktada, emniyet birimlerinin nezarethanelerindeki tutukluluk koşullarının ciddi kaygılar uyandırdığını bir kez daha hatırlatmak isterim. Mevcut nezarethaneler, 48 saati aşan tutukluluk süreleri için gerekli fiziki yapıya ve yeterliliğe sahip değildir. Ziyaret edilen tüm kurumlarda erkek, kadın ve çocuk/genç koğuşları ayrı olmakla birlikte, tutuklu yargılanan şahısların ve hükümlülerin sıklıkla aynı hücre ve kısımda tutuldukları saptanmıştır. Bazı hallerde ise ergen çağdaki kızların yetişkin kadınların koğuşlarında kaldıkları görülmüştür. Ceza infaz kurumlarındaki sağlık ve hijyen koşulları, genellikle tatmin edici düzeydedir; ancak aşırı kalabalıklaşmanın etkileri bu hususlarda da görülmüştür. Sağlık hizmetlerine, diş sağlığı ve psikiyatrik desteğe erişim, prensipte güvence altında olmakla birlikte bu alanlarda kimi iyileştirmelere ihtiyaç vardır. Bilhassa ziyaret ettiğimiz ceza infaz kurumlarındaki pratisyen hekim sayısının ve çalışma sürelerinin, bakmakla yükümlü oldukları kişi sayısına oranla yetersiz kaldığı görülmüştür. Bu eksiklik, özellikle diş sağlığı ve psikolojik destek alanlarında daha belirgindir. İlaç temini ve sunumu yeterlidir, ancak ceza infaz kurumlarında sık rastlanabilecek bulaşıcı hastalıklara, madde kullanımına ve HIV/AIDS gibi durumlara karşı spesifik programların olmaması dikkatimizi çekmiştir. Ölümcül hastalıklar da dahil uzun süreli kronik hastalığı olan tutuklu ve hükümlülere özel ihtimam gösterilmeli; hastalıklarının ilerleyen aşamalarında salıverilme olasılıkları da düşünülmelidir. Fiziksel ve psikolojik travma izleri taşıyan tutuklu/hükümlülerin adli tıp muayeneleri ve fotoğraflanmaları, rutin bir prosedür gibi gözükmemekte ve bazen travmanın görünür izleri kaybolana kadar ertelenebilmektedir. Tıbbi raporlarda fiziksel travma olduğunu teyit etmeyi reddeden hekimlere ilişkin bir çok iddia tarafımızla paylaşılmıştır. Tutuklu/hükümlü ve ailelerinin bağımsız hekimlere erişim taleplerinin geri çevrildiği iddia edilmiştir. Tutuklu ve hükümlülerle yaptığım görüşmelerde, gerek kendileri gerekse ziyaretçileri üzerinde çıplak üst aramaları gerçekleştirildiği sürekli olarak belirtilmiştir. Bu tarz aramaları gerekli kılan durumlar olabilmekle birlikte, başarısız darbe girişimi akabinde bu uygulamanın daha da yoğunlaştığı ve herhangi bir uyarıda bulunmaksızın her an yapılabildiği görülmektedir. Bu da bahse konu tedbirin uygunluğunu daha da sorgulanabilir hale getirmekte, kaba bir şekilde uygulanması hali ise küçültücü muameleye dönüşme ihtimali taşımaktadır. III. Sonuç Türkiye deki güvenlik ortamının son derece değişken olduğunun ve vatandaşlarını şiddet eylemleri ve darbe girişimlerine karşı korumak maksadıyla hükümetin güvenlik tedbirleri almaya hakkı ve yükümlülüğü olduğunun tamamen bilincinde olduğumu yinelemek isterim. Ancak, nasıl terörün ve askeri darbelerin hiç bir koşulda bir gerekçesi olamazsa, işkence ve diğer zalimane, insanlık dışı veya küçültücü muamele veya cezanın ya da ilgili ihlal iddialarının cezasız bırakılmasının da hiç bir gerekçesi olamaz. İşkence ve diğer kötü muamelelere karşı bu tarz ihlalleri araştırmak, soruşturmak ve cezalandırmak için güçlü bir ulusal iradenin varlığı en büyük caydırıcı olacaktır. Türk makamları, son on yılda kanıtladıkları üzere, işkenceyi önleme yetkinliğine sahiptir ve bu husustaki kararlılıklarının devam edeceğini kesin surette beyan etmişlerdir. Tüm bu hususlar ışığında, Türk hükümetinin işkenceye karşı sıfır tolerans politikasını kamuoyu nezdinde pekiştirmesi ve hükümetin, tüm kademelerdeki devlet 6

7 memurlarından beklentisinin, bütün işkence iddialarının bildirilmesi, araştırılması ve faillerinin adalete teslim edilmesi olduğunu, ve hatta bu konuda devlet memurlarının yükümlü olduğunu, tartışmaya mahal vermeyecek şekilde ifade etmesi çağrısında bulunuyorum. 7