Balayı bitti, yeni bir dönem başladı

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Balayı bitti, yeni bir dönem başladı"

Serhat Okur
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Balayı bitti, yeni bir dönem başladı Mayıs ayında başlayan türbülansın nedenleri ve muhtemel sonuçları 1 Haziran 2006 Emin Öztürk

2 döneminin kısa özeti Büyüme performansı çok iyi (ortalama %7.8) Maliye politikası başarılı; borç yapısında son derece olumlu gelişmeler oldu Enflasyon tek hanelere düştü Nominal faiz %13.5, reel faiz ise %5 civarına kadar düştü Görünürdeki en büyük olumsuzluk: Cari işlemler açığı büyüdü ve 2005 yılında milli gelirin %6.4 üne ulaştı

Enflasyon tek hanelere düştü Nominal faiz %13.

3 Enflasyon cephesi Enflasyonun inmesinde kur etkili oldu Son dönemdeki yatay seyir dikkat çekici % Yıllık TÜFE Enflasyonu ve Reel Döviz Kuru Endeksi TÜFE Enflasyonu Reel Döviz Kuru Endeksi (12 aylık hareketli ortalamaların yıllık % değişimi) /02 04/02 07/02 10/02 01/03 04/03 07/03 10/03 01/04 04/04 07/04 10/04 01/05 04/05 07/05 10/05 01/06 04/06

00 Reel Döviz Kuru Endeksi (12 aylık hareketli ortalamaların yıllık % değişimi) -40.

4 Mali Performans ve Borç Yapısı 2005 yılında bütçe açığı/gsyih oranı %2 ye düştü Bu düşüşün bir nedeni faiz dışı fazla performansıydı İkinci neden ise sermaye girişleri ve olumlu beklentiler sayesinde faiz yükünün hızla düşmesiydi Mali performans ve borç yapısı GSYİH'nın yüzdesi olarak Bütçe dengesi Bütçe faiz dışı dengesi Bütçe faiz harcamaları Brüt iç borç stoku Brüt dış borç stoku Toplam brüt borç stoku Net borç stoku

2004 2005 Bütçe dengesi -16.3-14.4-11.2-7.0-2.0 Bütçe faiz dışı dengesi 6.7 4.2 5.1 6.1 7.4 Bütçe faiz harcamaları 23.0 18.7 16.3 13.1 9.

5 Ekonominin dış dengesi Cari açık endişe verici bir düzeye ulaştı Büyüyen cari açığa rağmen Türk lirasının değerlenmesinin nedeni sermaye girişleri Ödemeler Dengesi Özeti Milyar USD Son 12 ay Mart 2006 Cari işlemler dengesi Sermaye hareketleri dengesi Net hata ve noksan Döviz rezervindeki değişim

2005 Mart 2006 Cari işlemler dengesi 3.4-1.5-8.0-15.6-23.1-25.5 Sermaye hareketleri dengesi -14.6 1.2 7.

6 Büyüme, cari açık ve reel kur ilişkisi % Değişim Cari açık ile büyüme ve reel kur ilişkisi GNP Büyüme [sol eksen] Cari Açık/GNP [sol eksen] Reel Kur [sağ eksen] Reel Kur (1995=100)

00 Cari açık ile büyüme ve reel kur ilişkisi GNP Büyüme [sol eksen] Cari Açık/GNP

7 Son 4 yılın başarısı nasıl mümkün oldu? Dış etkenler sanıldığından çok daha önemli Global disinflation (petrol ve emtia fiyat artışlarına rağmen) (Çin + Hindistan etkisi ve teknolojik gelişmelerin katkısı) Global likidite bolluğu ve risk iştahındaki artış Sermaye girişlerinin faizleri düşürmesi ve böylece Yatırım ve tüketimin finansmanının kolaylaşması Kamu sektörü iç borç dinamiğinin düzelmesi Sermaye girişlerinin TL yi güçlendirmesi ve böylece Enflasyonun düşmesi Üreticilerin rekabet ve verimlilik artışına zorlanması Kamu sektörü dış borç dinamiğinin düzelmesi

teknolojik gelişmelerin katkısı) Global likidite bolluğu ve risk iştahındaki artış Sermaye girişlerinin faizleri düşürmesi ve böylece Yatırım

8 Dış etkenlerin önemine bir örnek (Brezilya ve Türkiye borsa performansları) İMKB 100 BOVESPA 7/2/2001 1/2/2002 7/2/2002 1/2/2003 7/2/2003 1/2/2004 7/2/2004 1/2/2005 7/2/2005 1/2/2006 1/2/2001

9 Son 4 yılın başarısı nasıl mümkün oldu? Başarının arkasındaki iç etkenler Politik istikrar Geçmiş standartlara göre daha az popülizm Bütçe disiplini Yapısal reformlar Hem iç disipline katkı yapan ve hem de Türkiye yi uluslararası yatırımcılar nezdinde öne çıkaran iki önemli çıpa: IMF Avrupa Birliği

göre daha az popülizm Bütçe disiplini Yapısal reformlar Hem iç disipline

10 Son aylarda hem dış piyasaların havası hem de Türkiye nin görüntüsü bozuldu Önde gelen 3 merkez bankasının faiz arttırma ve likiditeyi azaltma politikası sürüyor Enflasyonun inişi durdu, son aylarda artış var; kurdaki artışın enflasyona yansıması bekleniyor Mali disiplinde gevşeme işaretleri var Cari işlemler açığı uzunca bir zamandır endişe kaynağıydı Danıştay cinayeti ve takip eden olaylar politik risk algılamasını arttırdı; ayrıca seçimlerin yaklaştığı artık dikkate alınıyor

yansıması bekleniyor Mali disiplinde gevşeme işaretleri var Cari işlemler açığı uzunca bir zamandır endişe kaynağıydı

11 Görünümdeki bozulmanın yansıması 5.50 ABD 10 yıllık tahviline göre getiri farkları (%) Macaristan 2011 (Sağ) Türkiye 2030 (Sol) Brezilya 2040 (Sol)

50 Macaristan 2011 (Sağ) 4.00 3.50 0.65 3.00 2.

12 Borsa performansı karşılaştırması (1) 44,000 42,000 40,000 38,000 36,000 Brezilya Borsası ve IMKB100 48,000 46,000 44,000 42,000 40,000 34,000 32,000 Brezilya Borsası (Sol) IMKB100 (Sağ) 38,000 36,

34,000 32,000 Brezilya Borsası (Sol) IMKB100 (Sağ) 38,000 36,000 02.

13 Borsa performansı karşılaştırması (2) 1,800 1,700 1,600 1,500 1,400 Rusya Borsası ve IMKB100 48,000 46,000 44,000 42,000 40,000 1,300 1,200 Rus Borsası (Sol) IMKB100 (Sağ) 38,000 36,

40,000 1,300 1,200 Rus Borsası (Sol) IMKB100 (Sağ) 38,000

14 Borsa performansı karşılaştırması (3) 22,000 21,000 20,000 19,000 Meksika Borsası ve IMKB100 48,000 46,000 44,000 42,000 18,000 17,000 16,000 Meksika Borsası (Sol) IMKB100 (Sağ) 40,000 38,000 36,

16,000 Meksika Borsası (Sol) IMKB100 (Sağ) 40,000 38,000 36,000 02.

15 Kur performansı karşılaştırması (1) Real/$ (Sol) YTL/$ (Sağ) Brezilya Real'i ve YTL

3 2.2 2.1 2.0 1.55 1.49 1.43 1.37 1.31 1.25 02.01.

16 Kur performansı karşılaştırması (2) Rus Ruble'si ve YTL Ruble/$ (Sol) YTL/$ (Sağ)

0 27.5 27.0 26.5 1.55 1.49 1.43 1.37 1.31 1.25 02.01.

17 Kur performansı karşılaştırması (3) Forint/$ (Sol) YTL/$ (Sağ) Macar Forint'i ve YTL

200 1.55 1.49 1.43 1.37 1.31 1.25 02.01.2006 31.01.2006 21.

18 Spread performansı karşılaştırması (1) 250 Rusya ve Türkiye EMBI+ Eurobond Spread Karşılaştırması Rusya (Sol) Türkiye (Sağ)

225 200 175 150 125 225 200 175 150 125 100 75 Rusya

19 Spread performansı karşılaştırması (2) 250 Polonya ve Türkiye EMBI+ Eurobond Spread Karşılaştırması Polonya (Sol) Türkiye (Sağ)

Karşılaştırması 250 200 200 150 100 Polonya

20 Geleceğe bakış: Hayat zorlaşıyor Dış ortamın son 2-3 yıldaki kadar iyi olmayacağı net olarak görülüyor ABD de ve Avrupa da faiz artışları sürüyor Japonya da kervana katılacak Petrol ve diğer hammadde fiyatları artıyor Dünya genelinde enflasyon baskısı oluşabilir Yurt içi görünüm parlaklığını yitirmeye başladı Makro veriler soru işaretleri yaratıyor Seçimler yaklaşıyor AB ile ilişkilerde zorlu dönemeçler var

fiyatları artıyor Dünya genelinde enflasyon baskısı oluşabilir Yurt içi görünüm parlaklığını yitirmeye

21 Geleceğe bakış:makro dengeler silbaştan Toz duman yatışmadan rakamsal tahminler yapmak son derece zor Ancak, kur, faizler ve enflasyonun sene başında öngörülen seviyelerin çok üzerinde gerçekleşmesi söz konusu Diğer taraftan, iç talepte ve büyümede yavaşlama olması kaçınılmaz Cari işlemler açığının düşen büyüme hızı ve yükselen kura bağlı olarak kendiliğinden küçülmesi beklenmeli

Benzer belgeler

AB Krizi ve TCMB Para Politikası

AB Krizi ve TCMB Para Politikası Erdem Başçı Başkan 28 Haziran 2012 Stratejik Düşünce Enstitüsü, Ankara Sunum Planı I. Küresel Ekonomik Gelişmeler II. Yeni Politika Çerçevesi III. Dengelenme IV. Büyüme