KM-491 BİTİRME ÖDEVİ
|
|
- Nergis Fişek
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 GAZİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KM-491 BİTİRME ÖDEVİ PROF.DR. ÖZKAN MURAT DOĞAN BİTÜMLÜ ŞEYLLERİN RETORTLANMASI Berkay Aday 2013 ANKARA
2 ÖZET Günümüzün en önemli enerji kaynağı olan ham petrolün rezervlerinin sınırlı olması nedeniyle artan enerji ihtiyacına da paralel olarak her geçen gün alternatif enerji kaynakları bulunması zorunlu hale gelmiştir. Bu amaçla değişik alanlardaki araştırmalar devam etmektedir. Kömür ve linyit gibi bilinen fosil yakıtların dışında ülkemizde rezerv açısından en büyük kaynak bitümlü şeyl olarak görülmektedir. Bu raporda, daha önceki yıllarda yapılan araştırmalar sonucu dünyada ve ülkemizde de varlığı bilinen güvenli bir enerji kaynağı olan bitümlü şeyllerin araştırılıp endüstri ve ülke ekonomisi açısından kullanılabilirliği tartışılmıştır. Alternatif enerji kaynaklarının değerlendirilmesi açısından önem taşıyan, bazı ülkelerde endüstriyel çapta uygulanmakta olan ve pilot düzeyde denenen bitümlü şeyllerin retortlanması yönteminin esası incelenmiştir. Bu araştırma sonucu enerji ihtiyacı bakımından büyük oranda dışarıya bağlı olan ülkemiz için bitümlü şeyllerin değerlendirilmesi ve yeni bitümlü şeyl sahalarının tespitinin hem endüstriyel hem de ülke ekonomisi açıdan büyük önem arz ettiği gözlemlenmiştir. Ayrıca bitümlü şeyllerin retortlanması için uygun yöntem olan Fischer-Assay analizinin uygulanışı ve bu uygulamanın standardı olan TS729 standardı raporda yer almaktadır. 2
3 İçindekiler 1. Giriş Bitümlü Şeyllerin Tanımlanması ve Sınıflandırılması Bitümlü Şeyl Rezervi Dünyadaki Bitümlü Şeyl Rezervi Ülkemizdeki Bitümlü Şeyl Rezervi Bitümlü Şeyllerin Değerlendirme Yöntemleri Zenginleştirme Retortlama (Piroliz) Yer Üstünde Retortlama Yeraltında (In-situ) Retortlama Yakma Tek başına yakma Kömürle birlikte yakma Ekstraksiyon Bitümlü Şeyllerin Diğer Değerlendirme Yöntemleri Kaya Gazı Olarak Değerlendirilmesi Gerçekleştirilmesi Planlanan Deney Kaynakça
4 Şekiller Listesi Şekil 1. Direkt Isıtmalı Retort Şekil 2. Indirekt ısıtmalı Retort (Gaz-katı ısı transferli) Şekil 3. İndirekt Isıtmalı Retort (Katı-katı ısı transferli) Şekil 4. OxoRetortunun Basit Gösterimi Şekil 5. Fischer-Assay Deney Düzeneği Tablolar Listesi Tablo 1. Ülkelerin bitümlü şeyl rezervleri petrol karşılığı değerleri Tablo 2. Çeşitli ülkelerin bitümlü şeyl rezerv payı ve üretim oranları Tablo 3. Ülkemizdeki Bitümlü Şeyl Rezervleri Tablo 4. Ülkemizdeki Bitümlü Şeyl Rezervlerinin Ortalama Isıl Değerleri Ekler Listesi EK.1. TS 729 Standardı 4
5 1. Giriş 1.1 Bitümlü Şeyllerin Tanımlanması ve Sınıflandırılması Genellikle; kömür gibi ince taneli ve yapraklı yapıda olan ve kerojen adlı organik madde içeren, ısıtıldığı zaman sentetik petrol ve gaz üretebilen, alternatif enerji kaynağı bitümlü şeyllerin incelenmesi amacıyla bu raporda retortlama (piroliz) işlemine dair veriler hazırlanmıştır. Bitümlü şeyl; kerojen adı verilen organik madde içeren, ince taneli ve genellikle laminalı (yapraksı) bir yapıya sahip ve değişik jeolojik evreler sonucu oluşmuş sedimanter kayaç olarak tanımlanmaktadır. Kerojen içerikleri nedeniyle de bitümlü şeyller kömüre benzer bir tür enerji kaynağıdır. Literatürde en yaygın kullanımı petrollü şeyl (oilshale) olan, ısıtıldığında petrol ve gaz üretilebilen bu organik kayaçlar, bitümlü şeyl (bituminousschist) veya bitümlü şeyl (bituminousshale) olarak da adlandırılmaktadır. Bitki ve hayvan kalıntılarının kara, deniz ve göllerde birikimi, bu kalıntıların farklı jeolojik periyotlar ve kimyasal süreçler geçirmesi sonucu oluşan bu maddelerin çok az bir kısmı organik çözücüler içerisinde çözünebilmektedir. Sentetik şeyl petrolü ise bu kayaçlardan ancak termal ve kimyasal işlemler sonucu elde edilebilmektedir. Bitümlü şeyl oluşumunu sağlayacak başlangıç maddelerinin türü ve bu maddelerin geçirdiği evreler, meydana gelecek şeylin renk, şeyl petrolü verimi gibi özelliklerini doğrudan etkilemektedir. Organik yapıda büyük oranda liptinit maseralleri bulunmakta, bu durum ise bitümlü şeyl oluşumunu sağlayan karasal bitkiler, deniz ve göllerde yaşayan organizmaların lipit bakımından zengin olmalarından kaynaklanmaktadır. Kömürün yapısındaki vitrinit ve inertinit türü maseraller ise yapıda bitümlü şeyllerin türüne bağlı olarak farklı oranlarda bulunabilmektedir. Bitümlü şeyller çökelme ortamlarına göre üç grupta toplanabilir. Bunlar; büyük göl ortamları, sığ denizel ortamlar ve bataklık ortamları ile bağlantılı göl ve lagünlerdir. Bitümlü Şeyller Bulundukları Yere Göre Üç Grupta Toplanmaktadır.[1] 1- Karada bulunan bitümlü şeyl Linyit Kömürüyle Beraber Görülen: Kahverenginden siyaha dönüşen renkte 5
6 2- Göllerde bulunan bitümlü şeyl Torbanit: Siyahtan yeşilimsi siyaha değişen renkte Lamosit: Soluk kahverengiden koyu grimsi koyu grimsi kahverengiye değişen renkte 3- Denizlerde bulunan bitümlü şeyller Marinit: Griden koyu grimsi siyaha değişen renkte Tasmanit: Kahverengi veya koyu griden siyaha değişen renkte Kukersit: Kahverengi Bataklık ortamları ile bağlantılı göl ve lagünlerde çökelen bitümlü şeyllere örnek olarak ülkemizde Miyosen yaşlı Seyitömer (Kütahya) sahası ile birlikte Himmetoğlu (Bolu) sahası gösterilebilir. Himmetoğlu formasyonu gibi yüksek miktarda organik madde içeren çökel istifler, organik madde üretiminin yüksek olduğu alanların ürünüdür. Bu formasyonda, düşey istif boyunca kömür ve bitümlü şeyllerin kısa aralıklarla ardalanması, çökelme dönemindeki koşulların değişimlerinin bir göstergesidir. Havzada kömürün üzerinde yer alan ve kalınlığı m arasında değişen, yüksek toplam organik karbon (%20-60 TOC) içeriğine sahip bitümlü şeyller literatürde yerini almıştır.[2] Bitümlü kayaçlar Seyitömer (Kütahya) sahasında ise marn fasiyesinde olduklarından bitümlü marn olarak adlandırılmıştır. Neojen yaşlı gölsel birim içinde yer alan ve yüksek ısıl değere sahip Seyitömer bitümlü marnları, genellikle gri, yeşilimsi gri ve açık kahverengi olup kil taşları ve yer yer de killi kireçtaşları ile ardalanmalı olarak bulunurlar. Ortalama 40 m kalınlık sunan bitümlü marnlar, ana linyit damarının hemen üzerinde bulunmaktadır ve linyit işletilirken dekapaj malzemesi olarak alınmaktadır. Bitümlü şeyllerin bileşenleri inorganik ve organik olmak üzere iki gruba ayrılır. İnorganik bileşenler (mineraller) çökelme koşulları hakkında önemli bilgiler sunar ve genellikle kuvars, kil, karbonat, sülfit, sülfat, zeolit ve evaporit minerallerinden oluşmaktadır. Bu bileşenler aynı zamanda iklim, canlı türü, çözeltinin kimyasal karakteri ve alterasyon hakkında ipuçları verir. Organik bileşenler (maseraller) ise çökelme ortamı yanında bitümlü şeylin kalitesine yönelik önemli bilgiler verir [3]. 6
7 Petrografik özelliklerine göre organik kayaçları oluşturan üç tip kerojen tanımlanmıştır. I.Tipkerojenler, genellikle yüksek oranda alkanlar ve yag asitleri içerirler. Bu tip kerojenlerin H/C oranı yüksek olup algal kerojenler olarak da adlandırılırlar. Bu kerojenler, lignin ve selüloz içermeyen fitoplanktonlardan oluşurlar ve petrol-gaz oluşturma potansiyelleri yüksektir. II. Tipkerojenler, yağ ve mumsu maddeden oluşan lipit bileşenlerinden meydana gelir. Özellikle polen parçalarının dışını örten mumlu kısımlar, sporlar ve yaprakların oluşturduğu bu tip kerojenlerin H/C oranı düşük olup, gaz-petrol oluşturma potansiyeli I.Tip kerojene göre daha düşüktür. III.Tip kerojen odunsu bitkilerin yüksek oranda içerdiği oksijen bakımından zengin lignin ve selülozun bozunmasıyla oluşur. O/C oranı yüksek olup kömürlerin çoğu bu tip kerojenlerden oluşmuştur. H/C oranı ise düşüktür ve petrol oluşturma potansiyeli orta düşük düzeyde olup çok derinlerde gaz oluşturabilir.[4] 7
8 2. Bitümlü Şeyl Rezervi 2.1 Dünyadaki Bitümlü Şeyl Rezervi 27. Uluslararası Jeoloji Kongresi'nin verilerine göre 1984 yılında dünya bitümlü şeyl rezervi yaklaşık 11.5 trilyon ton civarındadır. Yine dünyadaki bitümlü şeyl rezervleri kimi kaynaklarca 411 milyar ton civarındayken bazı kaynaklarda da milyar ton arasında değiştiği belirtilmektedir. Öte yandan, dünyadaki toplam bitümlü şeyl rezervinin %62-72'si (213 milyar ton) ise tek başına ABD'ne aittir (Örneğin, ABD'nin doğusundaki Devonian-Missisiphian'de bulunan bitümlü şeyller, km'lik bir alana yayılmıştır). Brezilya ve Rusya'da yer alan rezervleri kattığımızda ise bu oran %86'ya ulaşmaktadır. Tablo 1. Ülkelerin bitümlü şeyl rezervleri petrol karşılığı değerleri[2] ÜLKE Petrollü Şeyl Sahası Rezervi (milyar ton) Şeyl Petrolü Üretimi Alt Sınırı (Galon/ton) 1 Galon=3.75litre Üretebilir Şeyl Petrolü Miktarı (milyar varil) ABD Utah, Colarado, Wyoming Avusturalya Doğu Queensland Estonya Rakvere Brezilya Kanada Nova Scotia İsrail Necef Gölü Ürdün GB Amman Ukrayna Fas Tarfaya Türkiye Ülke Geneli
9 Tablo 2.Çeşitli ülkelerin bitümlü şeyl rezerv payı ve üretim oranları (2005)[2] Ülke Üretim Payı % Rezerv Payı % Estonya Brezilya Çin Avustralya 8 1 ABD 0 78 Rusya 0 7 Ürdün 0 1 Fransa Ülkemizdeki Bitümlü Şeyl Rezervi Tablo 3.Ülkemizdeki Bitümlü Şeyl Rezervleri Saha Adı Görünür Rezerv Muhtemel Rezerv İşletilebilir Rezerv Toplam Rezerv Ankara-Beypazarı 327, , ,684 Balıkesir-Burhaniye - 15,600-15,600 Bolu-Himmetoğlu 65, ,968 Bolu-Mengen - 50,000-50,000 Bolu-Hatıldağ 78, , ,959 Kocaeli-Bahçecik - 42,000-42,000 Kütahya-Seyitömer 83,320 38,850 63, ,170 Niğde-Ulukışla - 130, ,000 Eskişehir- Sarıcakaya - 300, ,000 Çorum-Dodurga - 138, ,000 Amasya-Çeltek - 90,000-90,000 Toplam 555,344 1,086, ,262 1,641,381 9
10 Tablo 4.Ülkemizdeki Bitümlü Şeyl Rezervlerinin Ortalama Isıl Değerleri[6] Saha Mineral Bileşenleri Üst ısıl Değeri, kcal/kg Bitüm İçeriği, % Himmetoğlu Kalsit, Aragonit, Kuvars, Pirit, Jips ve Kil Mineralleri Seyitömer Kuvars, Dolomit, Muskovit-İllit ve Sementit Hatıldağ Beypazarı Dolomit ve Kuvars MTA, Orta Anadolu Endüstriyel Hammadde Arama Projesi çerçevesinde havzada 2006 yılından beri önemli çalışmalar yürütmektedir. Proje programı çerçevesinde yürütülen uzaktan Algılama, jeolojik ve jeofizik etüt çalışmalarından elde edilen verilerin değerlendirilmesi sonucunda havzada araştırma amaçlı toplam 15 adet sondaj gerçekleştirmiştir. Bunların on tanesinde petrol emareleri ve kalın petrollü şeyl seviyeleri kesilmiştir. Ereğli-Bor havzasında gerçekleştirilen sondajlardan elde edilen veriler doğrultusunda petrollü şeyllerin petrol ürettiği gözlenmiştir. Petrollü şeyl numunelerinde yapılan petrografik incelemelerde eser miktarda pirit ve %10 oranında petrol kökenli organik madde içerdiği belirlenmiştir. Yapılan bu değerlendirmeler sonucunda 16 milyar tonluk bir rezerv varlığı tahmin edilmektedir.[6] 10
11 3. Bitümlü Şeyllerin Değerlendirme Yöntemleri Yasal Zorunluluklar 4/8/2002 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliğinin 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (55) numaralı bendi MADDE 3 Aynı Yönetmeliğin 7 nci maddesinin beşinci fıkrasının (a) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve aynı maddeye aşağıdaki fıkra eklenmiştir. a) Linyit, taşkömürü, asfaltit, bitümlüşist, dalga, biyokütle, biyokütleden elde edilen gaz (çöp gazı dâhil) ve jeotermal kaynaklar açısından; enerji kaynağına ilişkin yakıt temin anlaşması veya enerji kaynağının kullanım hakkı ya da diğer ayni haklarının tesis edilmiş olduğunun veya bu hakların tesis edileceğinin yetki sahibi gerçek veya tüzel kişilerce taahhüt edilmiş olduğunun Şartı gerekmektedir. 3.1 Zenginleştirme Zenginleştirme önemli, zira bitümlü şeylin sadece %10-15'lik kısmı enerjiye dönüştürülebilir niteliktedir. Bu yüzden bitümlü şeylin zenginleştirilmesi önem kazanmaktadır. Bu amaçla yapılan çalışmaların önemli bir kısmı laboratuvar-pilot ölçeğinde çeşitli testler veya patent çalışmaları ile sınırlı kalmış, bugüne kadar herhangi bir endüstriyel uygulama belirtilmemiştir. Ayırma ve zenginleştirme yöntemi olarak şu prosesler öne çıkmaktadır: Ağır ortam ayırma (yüzdürme-batırma) Flotasyon Aglomerasyon Bitümlü şeyl içerisindeki organik içerikli partiküllerin mineralli kısımlardan ayrılması için çeşitli fiziksel ve kimyasal ayırma yöntemleri (gravite ayırma, flotasyon ve yağ aglomerasyonu gibi) önerilmiştir. Örneğin, gravite yöntemi olarak ağır ortam ayırma (yüzdürme-batırma) uygulanabilmektedir. 11
12 3.2 Retortlama (Piroliz) Fosil yakıtlar içerisinde kömürden sonra ekonomiye kazandırılması bakımından bitümlü şistler üzerine araştırmalar, yoğun olarak devam etmektedir. Araştırmacılar, bitümlü şistlerin yapısındaki hidrokarbonları sıvı ürün halinde alabilmek için, değişik pirolizleme sistemleri geliştirerek en verimli şekilde elde edebilme yollarını araştırmaktadırlar. Farklı mühendislik dallarını kapsayan çalışmaların temelini jeolojik ve petrografik araştırmalar oluşturmuştur. Birtümlü şeylin yapısındaki hidrokarbonların önemli kısmının ancak piroliz yoluyla yapıdan ayrılması sağlanmıştır.[7] Piroliz işlemi, bitümlü şeyllerin inert ortamda ısıl parçalanmaya uğratılarak sıvı ve gaz ürünlere dönüştürülme işlemi olarak tanımlanabilir. Değişik literatürlerde bu işleme retortlama, işlemin gerçekleştirildiği reaktöre de retort denmektedir. Retortlama işlemi yeraltı ve yerüstünde olmak üzere iki şekilde uygulanabilmektedir Yer Üstünde Retortlama Bitümlü şeyllerin retortlanması tıpkı kömür gazlaştırma ünitelerinde olduğu gibi direkt veya indirekt ısıtma yöntemleri ile gerçekleştirilebilmektedir. Direkt ısıtma yönteminde gerekli ısı herhangi bir yakıtın yakılması sonucu elde edilmektedir. İndirekt ısıtma yönteminde ise yakıtın yakılması ile elde edilen ısı, öncelikle ayrı bir kamarada bulunan ve daha sonra içinde bitümlü şeylin bulunduğu retorta nakledilecek olan ısıtma malzemesinin (örneğin seramik toplar gibi) belirli bir sıcaklığa yükseltilmesinde kullanılmaktadır[5]. Son zamanlarda akışkan yataklı retortlama işlemi ile ilgili yaygın araştırmalar da yapılmaktadır. Bu bölümde sadece yeraltı ve yer üstünde direkt ve indirekt ısıtma sistemleri ile gazdan katıya, katıdan katıya ısı aktarımlı retortlama işlemlerinin ayrıntıları Şekil 1'de verilmiştir. Direkt gazkatı ısıtma işleminde (Şekil 1) retort içine bitümlü şeyl ve yakıt beraberce beslenir ve sonuçta ürün olarak şeyl petrolü ile düşük kalorili gaz elde edilir. 12
13 Şekil 1.Direkt Isıtmalı Retort İşlem sonunda retortta katı bakiye kalmaktadır. Gaz-katı indirekt ısı aktarımı durumunda fırından çıkan sıcak gazlar retorta beslenmektedir(şekil 2). Şekil 2.Indirekt ısıtmalı Retort (Gaz-katı ısı transferli) Bu gazlar daha sonra orta kalorili gazlardan ayrıldıktan sonra tekrar yakma fırınına geri döndürülmekte ve ısıtılarak yeniden retorta verilmektedir. Katı-katı indirekt ısı aktarımı işleminde ise, fırında yakılan yakıt ile önce ısı transfer malzemesi olarak kullanılacak katı maddeler istenen yüksek sıcaklığa kadar ısıtılmaktadır (Şekil 3). 13
14 Şekil 3.İndirekt Isıtmalı Retort (Katı-katı ısı transferli) Bu katı maddeler daha sonra retorta beslenmekte ve bu sayede gerekli piroliz sıcaklığına ulaşılmaktadır. Her iki tür indirekt ısıtma işleminde orta kalorili gaz ürün elde edilmektedir. retortlama işlemleri ele alınmıştır Yeraltında (In-situ) Retortlama Yer altında retortlama işlemi özellikle yer üstü retortlama işlemi sonrası oluşan ve çevre sorunu yaratan katı bakiye problemini ortadan kaldırmaktadır. İn-situ retortlama olarak bilinen bu işlemin temel adımları; öncelikle bitümlü şeyllerin yer altında parçalanması, gerekli ısıyı sağlamak için ateşleme, daha önce açılmış olan kanallardan hava gönderilmesi ve oluşan gaz ve sıvı ürünlerin yeryüzüne pompalanmasıdır. Bu yöntemin başlıca dezavantajı işletme maliyetinin yüksek olmasıdır. Çünkü yer altında bulunan bitümlü şeyl yatağı gözenekli yapıda olmayıp geçirgenliği de oldukça düşüktür. Bu nedenle önce geçirgen olmayan bitümlü şeyl yatağını parçalayarak gözenekli hale getirilmesi gerekmektedir. İşletme maliyetinin önemli kısmını bu işlem oluşturmaktadır. Diğer bir dezavantaj ise gaz akımının kontrolünün güçlüğü ve bunun sonucu olarak bütün ürün veriminin azalmasıdır. Bu olumsuzlukları ortadan kaldırmak amacıyla Oxo Sistemi geliştirilmiştir. Bu sistemde her bir yeraltı retortu 60mx60mx95m boyutlarındadır. Bu boyutlardaki şeyl bloğunun yaklaşık% 25 lik kısmı patlatma işlemleri sonucu gözenekli hale getirilir. Retort istenilen oranda gözenekli yapıya geldikten sonra oluşacak ürünleri dışarıya almak ve kızgın hava/su buharı karışımını içeriye pompalamak amacıyla gerekli boru bağlantıları yapılır. 14
15 Şekil 4.OxoRetortunun Basit Gösterimi [3] Ateşleme işleminden sonra yatağın üst kısmı yanmaya başlar. Bu esnada oluşan ısınınetkisi ile yatağın üst kısımlarında piroliz işlemi başlar ve zaman içinde yatağın alt kısımlarına kayar. 15
16 Oluşan ürünler daha önceden bağlantıları yapılmış bulunan borular yardımıyla yer üstüne taşınır.[5] 3.3 Yakma Bitümlü şeyllerin yakılması tek başına olabileceği gibi kömürle birlikte de gerçekleştirilebilmektedir. Aşağıda her iki yönteme ilişkin öne çıkan teknolojiler verilmektedir Tek başına yakma Bitümlü şeyllerin konvansiyonel sistemlerde yakılması pulverize sistemde yüksek sıcaklık sebebiyle oluşan korozyon, kirletici emisyonlar ile cüruf problemleri gibi bir takım problemler oluşturmaktadır. Bir diğer yakma yöntemi olan kabarcıklı (bubbling) akışkan yataklı sistemde ise kazan kapasitesinin sınırlı olması, ayrıca uçucu küldeki yüksek karbon içeriği -dolayısıyla düşük yanma verimi- nedeniyle, Sirkülasyonlu Akışkan Yatak (SAY) yakma sistemleri öne çıkmaktadır. Bitümlü şeyllerin bu sistemde yakılmasının avantajları genel olarak aşağıdaki şekilde sıralanabilir: Yüksek yanma verimi (düşük sıcaklıkta o C- yakmadan dolayı) Düşük NOx ve SO 2 emisyonları, Düşük kaliteli kömürlerin yakılmasına imkan tanıması, Uygun yatırım ve işletme maliyetleri (ilave desülfürizasyon ve denox tesisi gerekmemektedir) Kömürle birlikte yakma Yüksek kükürtlü kömürlerin yakılması özellikle kükürt giderme işlemlerini de zorunlu kılmaktadır. Bu amaçla genellikle yakma sistemine kireç enjeksiyonu gerçekleştirilmektedir. Ancak, bu yöntem boylerde ısı kaybına neden olmakta ve ayrıca işletme maliyetlerini arttırmaktadır. Bitümlü şeyl ise yüksek CaCO 3 içeriği ile iyi bir kükürt giderici olarak 16
17 değerlendirilebilmektedir. Bitümlü şeylin yanabilir nitelikteki en önemli bileşeni özellikle düşük sıcaklıklarda kolayca tutuşmayı sağlayan ve yanma işleminin ilk aşamasında kuvvetli yanan uçucu bileşenleridir. Bu yüzden özellikle düşük sıcaklık yakma proseslerinde çok daha etkili olmaktadır [2]. Yanma deneylerinde, kömür(linyit) ve bitümlü şistlerin birlikte yakılması sonucu toplam kükürdün külde kalan gerçek % S tutulmasının, tane iriliğine ve karışım yüzdesine göre değişimi gözlenmiştir. Değerlerin hesaplanmasında, her bir yanma deneyi için linyit ve bitümlü şist ile bunların küllerinin ayrı ayrı yapılan kükürt ve kül analizleri kullanılmıştır. Sadece linyit kullanıldığında külde tutulan % S kükürt miktarı % arasında olmasına karşılık, sadece bitümlü şeyl kullanıldığında bu miktar % arasındadır. Bitümlü şist yüzdesi sıfırdan 50 ye kadar arttırıldığında, % S tutulma verimi de düzenli bir şekilde artmaktadır. Bitümlü şist miktarı % 100 olduğunda ise maksimum kükürt tutma verimine ulaşılmıştır. 75 g bitümlü şist, 25 g linyit ile karşılaştırıldığında, kükürt tutulma yüzdesinin azalması tamamen yanma sisteminin özelliğine bağlanabilir. Homojen olarak karıştırılmış bitümlü şist ve linyitin yanma işleminin sabit yatakta yapıldığı ve daha az miktarda olmasından dolayı linyitin yatak içerisinde dağınık olarak bulunduğu dikkate alınırsa, bu linyitten yanma sonucunda çıkan SO 2 gazının ancak eksenel yönde karşılaşıp, bitümlü şeyl külü tarafından tutulması beklenir.[8] 3.4 Ekstraksiyon Piroliz işlemlerine alternatif olabilecek başka bir yöntem de ekstraksiyondur. Bitümlü şeyllerde organik yapının değişik çözücü ortamında bozundurulması esasına dayanan bu yöntemde, çalışma şartlarına bağlı olarak değişik özellikte ve verimde şeyl petrolü üretilebilmektedir. Farklı çözücülerle yapılan ekstraksiyonda verim çok düşük olmaktadır. Yapıdaki organik kısmın çözünebilirliğini arttırmak için şeyldeki inorganik kısmın uzaklaştırılması gerekmektedir. Bu işlem inorganik asitler ile mümkün olabilmektedir. Ancak bu durumda organik yapı zarar gördüğünden verim düşmektedir. Bu nedenle asit ile işleme sokmak yerine ekstraksiyon işlemini retort içinde yüksek sıcaklık ve basınçlarda gerçekleştirme çalışmaları yapılmış ve oldukça yüksek verimlere ulaşılmıştır. Bu konuda yapılan çalışmalar henüz araştırma ve pilot çalışma düzeyinde olup endüstriyel büyüklükte üretimlerde henüz denenmemiştir. 17
18 4. Bitümlü Şeyllerin Diğer Değerlendirme Yöntemleri 1. Isıl işlem (retortlama veya piroliz) sonucu sentetik petrol veya gaz üretilebilir; 2. Termik santrallerde katı yakıt olarak kullanılabilir; 3. Bitümlü şeyl külleri çimento sanayiinde, gübre sanayiinde ve refrakter malzeme yapımında kullanılabilir; 4. İçerdikleri altın, uranyum, vanadyum, nikel vs. gibi nadir elementler yan ürün olarak elde edilebilir. 4.1 Kaya Gazı Olarak Değerlendirilmesi 1. Teknik olarak hidrolik kırılma olarak bilinen "Fracking" işlemi gaz taşıyan kaya katmanlarının içinde kırılmalar üretip yeryüzüne çıkarmak için su basıncını kullanıyor. 2. Bu noktada su öncelikle toprakla ve süreci hızlandırmak için kullanılan katkı maddeleriyle karıştırılıyor. Bunlar, akiferle (yeraltı suyunu tutan ve ileten kayaç ortamı) temas etmemesi için bir yere betonla sabitlenmiş çelik boruların içinden kilometrelerce aşağıya doğru gaz içeren katmanın içine enjekte ediliyor. 3. Amerika'da tartışmalar bu kırılma sürecinde kullanılan katkı maddelerinin kapsıyor. İngiltere'de Caudrilla isimli şirket herhangi bir sağlık problemine yol açmayan katkı maddelerinin ne olduğunu ortaya çıkardı. Weeton bölgesinde su-kum karışımının yüzde 99,75'i oldukça seyreltilmiş hidrolik asit, biyosid ve poliakrilamid (birçok kozmetikte kullanılan kimyasal) ile birlikte kullanıldı. 4. Yaklaşık 90 gün sonra, kırılma süreci duruyor ve gaz küçük yüzey toplayıcılarının ve dağıtım ünitelerinin içine akmaya başlıyor. Böylece bu süreç bu şekilde onlarca yıl devam ediyor.[9] 18
19 5. Gerçekleştirilmesi Planlanan Deney Bitime projesi kapsamında deney yapılmamış genel olarak gerçekleştirilecek işlemler incelenmiştir. Bu işlemler Fischer-Assay metodu gerçekleştirilecektir. Fischer analizi dünyada retortlama konusunda kullanılan ve Türk Standardı da (TSE 729) olan bir retortlama deneyidir. Bitümlü şeylin retortlanması çalışmalarında karşılaştırma olması açısından yapılmasına gerek duyulan bir analizdir. Bu cihaz sıcaklığı kontrollü bir şekilde arttıran kontrol ünitesi, regülatör, fırın, retort, toplamam kabı ve soğutucudan ibarettir. 50 g lık numuneler retort kısmına konulur. Retort fırının içine yerleştirildikten sonra ürün toplama kabı ve soğutucu bağlantıları yapılır. Standartta belirtildiği şekilde sıcaklık programı kontrol ünitesine girilir. Daha sonra bu sıcaklık programına göre cihaz çalıştırılarak fırın ısıtılır. Kendi kendine retortlanan bitümlü şeyllerden elde edilen sıvı ürün çıkışta dereceli kapta toplanır ve içerisindeki su ayrıldıktan sonra tartılarak yüzde değerleri hesaplanır.[1] Şekil 5. Fischer-Assay Deney Düzeneği 19
20 Gerçekleştirilecek olan deney Fischer-Assay yöntemine bağlı kalınarak şu yöntemler sırası ile gerçekleştirilmelidir. 1- Cihazdaki soğutucu ve fırınların ısınmasını sağlayan kısım çalıştırılır. Bilgisayar açılır. Göstergelerin çalışır vaziyette olduğu göz ile kontrol edilir. 2- Kullanıma uygun hale getirilen bitümlü şeyl numunesinden yaklaşık 50 g tartılır. İmbik içerisine bu numune konulur. Cihazda tüm fırınların bir arada çalıştırılması maksimum ısının elde edilebilmesi için şimdilik bilinmeyen bir sorun yaratmaktadır. Bu nedenle en fazla iki adet fırının bir arada kullanılması operatör tarafından önerilmektedir. 3- İmbiğin kapağına su ile çamur haline getirilen grafit pastasından hafifçe sürülür, kapak kapatılır ve döndürülerek yuvasına tam olarak yerleştirilir. Bu sayede sızdırmazlığı sağlanır. 4- Cam hazne tıpayla birlikte tartılır ve imbiğin çıkış borusuna bağlanır. 5- İmbik fırına, cam hazne su banyosuna gelecek şekilde yerleştirilir. Bu sırada soğutma suyunun cam hazneye temasının maksimum ısı transferini sağlayacak şekilde yerleştirilmesine özen gösterilir. 6- Fırınların ön tarafındaki soğutma kısmı için deney sonuna kadar sürekli devam eden su akışı sağlanır. Taşma olmamasına özen gösterilir. 7- Bilgisayardan kayıt amaçlı Opik04 programı açılır. 8- Programın kullanılabilir hale getirilmesi için sağ üst köşedeki yeşil renkli olan kutucuk tıklanarak manuel hale getirilir. Daha sonra kaydet tuşuna basılarak grafiğe yapılan çalışmaya uygun bir isim verilir. Program verileri kaydettikçe grafik çizilmeye başlar. 9- Fırınların ısıtma programları TS729 standardına göre ayarlanmıştır. Bu standart EK-1 de verilmiştir. İmbik hangi fırındaysa o numaralı fırının göstergesinden çalıştırılır ve deney başlatılmış olur. 10- Fırında 80 dakikalık bir ısıtma söz konusudur. Bu ısıtma süresinde maksimum 550 o C sıcaklığa çıkılması beklenmektedir. 11- Deney sonunda fırınlar otomatik olarak durur ve kendini soğutmaya başlar. 12- Grafik çiziminin sonlanması için tekrar kaydet tuşuna basılır. 13- Deney sonunda imbik ve cam hazne fırından çıkarılır. 14- Cam hazne ve tıpa, içerisinde elde edilen sıvı ile birlikte tartılır. 15- İmbik içerisinde yanma sonrasında kalan kül numune tartılır ve hesaplamalar yapılır. 20
21 6. Kaynakça [1] Doğan, Ö.M.,.Beypazarı, Seyitömer ve Himmetoğlu Bitümlü Şistlerinin Retortlanması.Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. (1996) [2] Toraman, Ö.Y. ve Uçar, M. Alternatif Fosil Enerji Kaynağı: Bitümlü Şeyl. Tübav, Cilt 2, 1, (2009) [3] G. Ünalan, Türkiye Enerji Kaynaklarının Genel Değerlendirmesi, Jeoloji Mühendisliği Dergisi, 27 (1), (2003). [4] Ballice, L., Yüksel, M., Sağlam, M. ve Hanoğlu, C., Mevcut Enerji ve Kimyasal Hammadde Kaynakları Arasında Bitümlü Şistlerin Yeri ve Önemi. Ekoloji ve Çevre Dergisi, 14, (1995) [5] İ. Şengüler, Asfaltit ve Bitümlü Şeylin Türkiye'deki Potansiyeli ve Enerji Değeri, TMMOB Türkiye VI. Enerji Sempozyumu-Küresel Enerji Politikaları, Ankara, (2007). [6] Murat, A. Ülkemizde Yeni Belirlenen Petrollü Şeyl Potansiyel Rezervi ve Yerinde Şeyl Petrolü Üretiminin Araştırılması. MTA Doğal Kaynaklar ve Ekonomi Bülteni, 9, 1-7. (2010) [7] Doğan, Ö.M. ve B.Z. Uysal, Bitümlü Şistleri Piroliz İşlemi ile Değerlendirme Çalışmaları, Kimya Müh. Odası Dergisi, No:151, 22-26, [8] Duransoy, B., Doğan, Ö.M. ve B.Z. Uysal, Bitümlü Şist ve Linyitlerin Birlikte Yakılmasının SO 2 Emisyonuna Etkisi, Yanma ve Hava Kirliliği Kontrolü II. Ulusal Sempozyumu, 1993 [9] [10] 21
22 EKLER 22
23 EK.1. TS 729 Standardı 23
24 24
25 25
26 26
27 27
28 28
29 29
30 30
31 31
32 32
Petrollü Şeylden (Bitümlü Şeyl) Sentetik Ham Petrol (SCO) Üretimi
Petrollü Şeylden (Bitümlü Şeyl) Sentetik Ham Petrol (SCO) Üretimi İlker ŞENGÜLER, Enerji Hammadde Etüt ve Arama Dairesi Başkanlığı Bitümlü şeyl, kerojen adı verilen mumsu organik madde içeren ince taneli
DetaylıKÖMÜR JEOLOJİSİ. Kömürün Kullanım Alanları ve Teknolojisi
KÖMÜR JEOLOJİSİ Kömür, siyah, koyu gri veya kahverengi-siyah renkli, parlak veya mat bir katı fosil yakıt ve aynı zamanda sedimanter bir kayadır (Şekil 1). Şekil1. Tabakalı bir kömür mostrasının genel
Detaylı1.10.2015. Kömür ve Doğalgaz. Öğr. Gör. Onur BATTAL
Kömür ve Doğalgaz Öğr. Gör. Onur BATTAL 1 2 Kömür yanabilen sedimanter organik bir kayadır. Kömür başlıca karbon, hidrojen ve oksijen gibi elementlerin bileşiminden oluşmuş, diğer kaya tabakalarının arasında
DetaylıASFALTİT VE BİTÜMLÜ ŞEYLİN TÜRKİYE DEKİ POTANSİYELİ VE ENERJİ DEĞERİ
TMMOB TÜRKİYE VI. ENERJİ SEMPOZYUMU - KÜRESEL ENERJİ POLİTİKALARI VE TÜRKİYE GERÇEĞİ ASFALTİT VE BİTÜMLÜ ŞEYLİN TÜRKİYE DEKİ POTANSİYELİ VE ENERJİ DEĞERİ Dr. İlker Şengüler - MTA Genel Müdürlüğü Enerji
DetaylıKÖMÜR MADENCİLİĞİNİN ÇEVRESEL ETKİLERİ VE ATIKLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ. Hazırlayan: Serkan YUMUŞAK
KÖMÜR MADENCİLİĞİNİN ÇEVRESEL ETKİLERİ VE ATIKLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ Hazırlayan: Serkan YUMUŞAK Kömür Madenciliğinin Çevresel Etkileri Kömür, organik maddelerin milyonlarca yıl boyunca basınç ve ısıya
DetaylıENERJİ KAYNAKLARI ve TÜRKİYE DİYARBAKIR TİCARET VE SANAYİ ODASI
ENERJİ KAYNAKLARI ve TÜRKİYE DİYARBAKIR TİCARET VE SANAYİ ODASI ENERJİ KAYNAKLARI ve TÜRKİYE Türkiye önümüzdeki yıllarda artan oranda enerji ihtiyacı daha da hissedecektir. Çünkü,ekonomik kriz dönemleri
DetaylıBatman Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Güz
Batman Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Jeoloji Mühendisliği 2016-2017 Güz Kömür Nedir? Dünyadaki Yeri Kömür Oluşumları Kömürün Depolanması Kömürün fiziksel ve kimyasal özellikleri Kömürleşme
DetaylıBilinen en eski yöntemdir. Bu alanda verim yükseltme çalışmaları sürdürülmektedir.
1) Biyokütle Dönüşüm Teknolojileri Doğrudan yakma (Direct combustion) Piroliz (Pyrolysis) Gazlaştırma (Gasification) Karbonizasyon (Carbonization) Havasız çürütme, Metanasyon (Anaerobic digestion) Fermantasyon
DetaylıMTA Genel Müdürlüğü nün Ortaya Çıkardığı Yeni Bir Kara Elmas Yöresi KONYA KARAPINAR Kömür Sahası
MTA Genel Müdürlüğü nün Ortaya Çıkardığı Yeni Bir Kara Elmas Yöresi KONYA KARAPINAR Kömür Sahası Şekil 1. Konya Karapınar Kömür Sahası nın coğrafik ve yer bulduru haritası. KONYA KARAPINAR Lokasyon: İç
DetaylıERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ DENEY FÖYÜ DENEY ADI AKIŞKAN YATAKLI ISI TRANSFER DENEYİ DERSİN ÖĞRETİM ÜYESİ DENEY SORUMLUSU DENEY GRUBU: DENEY TARİHİ
DetaylıT.C. ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANLIĞI Petrol İşleri Genel Müdürlüğü ŞEYL GAZLARI. Ömer KOCA Genel Müdür Yardımcısı
T.C. ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANLIĞI Petrol İşleri Genel Müdürlüğü ŞEYL GAZLARI PETROL ARAMA - ÜRETİM SEKTÖRÜ I. İSTİŞARE TOPLANTISI 10 Mart 2012 Ömer KOCA Genel Müdür Yardımcısı 1 Sunum Planı NEDEN
Detaylı4. Ünite 2. Konu Enerji Kaynakları. A nın Yanıtları
ENERJİ KAYNAKLARI 1 4. Ünite 2. Konu Enerji Kaynakları A nın Yanıtları 1. Günümüzde kullanılan nin maliyetinin düşük, çevreye zarar vermeyen... yenilenebilir ve güvenli olmasına önem verilmektedir. 12.
DetaylıSU ÜRÜNLERİNDE MEKANİZASYON-2
SU ÜRÜNLERİNDE MEKANİZASYON-2 Yrd.Doç.Dr. Mehmet Ali Dayıoğlu Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları & Teknolojileri Mühendisliği Bölümü Kaynak: YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI VE TEKNOLOJİLERİ
DetaylıÇANKIRI İLİ MADEN VE ENERJİ KAYNAKLARI
ÇANKIRI İLİ MADEN VE ENERJİ KAYNAKLARI Çankırı ili, Orta Anadolu'nun kuzeyinde, Kızılırmak ile Batı Karadeniz ana havzaları arasında yer almaktadır. Çankırı-Çorum havzası İç Anadolu nun Tersiyer deki en
DetaylıTEHLİKELİ ATIK ÖN İŞLEM TESİSLERİ
TEHLİKELİ ATIK ÖN İŞLEM TESİSLERİ i. Elleçleme (Handling) Tesisi Elleçleme tesisi, uygun tehlikeli ve tehlikesiz endüstriyel atıkların, parçalanması ve termal bertaraf tesislerinin istediği fiziksel şartları
DetaylıYOZGAT İLİ MADEN VE ENERJİ KAYNAKLARI
YOZGAT İLİ MADEN VE ENERJİ KAYNAKLARI Yozgat ili Kızılırmak Nehrinin İç Anadolu Bölgesinde çizmiş olduğu yay içerisinde yer alan Bozok yaylası üzerindedir. Coğrafi bakımdan Başkent'e yakın olması ve Doğu
DetaylıÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI
ÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI 10. Endüstriyel Çamur Arıtımı Yrd. Doç. Dr. Kadir GEDİK Giriş Sıvı atıkların arıtılmasındaki en önemli nokta askıda veya çözünmüş katıların giderimidir. Sıvıdan
DetaylıTÜRKİYE KÖMÜR ARAMALARI
Enerji, ülkelerin iktisadi ve sosyal kalkınması için önemli girdilerin başında gelir. Enerji planlamaları ve yatırımları bir ülkenin geleceği, sanayileşmesi ve ilerlemesi için büyük öneme sahiptir, Büyüme
DetaylıÖMRÜNÜ TAMAMLAMIŞ LASTİKLERİN GERİ KAZANIMINDA PİROLİZ YÖNTEMİ
ÖMRÜNÜ TAMAMLAMIŞ LASTİKLERİN GERİ KAZANIMINDA PİROLİZ YÖNTEMİ Onursal Yakaboylu Aslı İşler Filiz Karaosmanoğlu 1 Onursal Yakaboylu - Atık Sempozyumu / Antalya 19/04/2011 İÇERİK Lastik Atık lastik Atık
DetaylıYanma Kaynaklı Kirleticiler
Dokuz Eylül Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Buca/İZMİR Yanma Kaynaklı Kirleticiler Prof.Dr. Abdurrahman BAYRAM Telefon: 0232 3017113-3017080 Faks: 0232 4530922 E-Mail: abayram@deu.edu.tr
DetaylıGrafik 14 - Yıllara Göre Madencilik ve Taş Ocakçılığı Faaliyetlerinin Gayri Safi Yurtiçi Hâsıla İçerisindeki Payı ( )
MADEN Madencilik sektörünün ülke üretimindeki payı giderek artmaktadır. TÜİK Ulusal Hesaplar İstatistiklerine göre 1998 fiyatlarıyla iktisadi faaliyet kollarına göre incelendiğinde; Grafik 14 te de görüldüğü
Detaylı1) Biyokütleye Uygulanan Fiziksel Prosesler
1) Biyokütleye Uygulanan Fiziksel Prosesler 1. Su giderme 2. Kurutma 3. Boyut küçültme 4. Yoğunlaştırma 5. Ayırma Su giderme işleminde nem, sıvı fazda gideriliyor. Kurutma işleminde nem, buhar fazda gideriliyor.
DetaylıHİDROJEN ÜRETİMİ BUĞRA DOĞUKAN CANPOLAT
1 HİDROJEN ÜRETİMİ BUĞRA DOĞUKAN CANPOLAT 16360018 2 HİDROJEN ÜRETİMİ HİDROJEN KAYNAĞI HİDROKARBONLARIN BUHARLA İYİLEŞTİRİMESİ KISMİ OKSİDASYON DOĞAL GAZ İÇİN TERMAL KRAKİNG KÖMÜR GAZLAŞTIRMA BİYOKÜTLE
DetaylıATIK MADENİ YAĞ YENİDEN RAFİNE EDİLMESİ KRİTER KONTROL LİSTESİ
ATIK MADENİ YAĞ YENİDEN RAFİNE EDİLMESİ KRİTER KONTROL LİSTESİ (Kontrol Listesinin Kriter metni ile birlikte değerlendirilmesi gerekir.) 1)Atık Kabul ve Atık depolarının hacimleri toplamı en az 250 m3
DetaylıPartikül halinde kömürden uzaklaştırılma. Çözelti halinde kömürden uzaklaştırılma
Partikül halinde kömürden uzaklaştırılma Çözelti halinde kömürden uzaklaştırılma * Kısa analiz (proximate analysis): KÖMÜRE UYGULANAN KİMYASAL ANALİZLER nem, kül, uçucu madde ve sabit karbon oranlanm belirlemede
DetaylıİNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ. 00322 CEVHER HAZIRLAMA LABORATUVARI ll YÜZDÜRME-BATIRMA DENEYİ
İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 00322 CEVHER HAZIRLAMA LABORATUVARI ll YÜZDÜRME-BATIRMA DENEYİ ARAŞTIRMA-TARTIŞMA SORULARI i) Zenginleştirme kriteri (Taggart Kriteri) nedir? Ne amaçla kullanılır?
DetaylıGaz arıtımı sonucu oluşan ve tehlikeli maddeler içeren çamurlar ve filtre kekleri dışındaki gaz arıtımı sonucu oluşan çamurlar
Düzenli Depolama - 1. Sınıf (Tehlikeli Atık Düzenli Depolama) 01 03 04* Sülfürlü cevherlerin işlenmesinden kaynaklanan asit üretici maden atıkları 01 03 05* Tehlikeli madde içeren diğer maden atıkları
DetaylıENERJİ DEPOLAMA. Özgür Deniz KOÇ
ENERJİ DEPOLAMA Özgür Deniz KOÇ 16360057 1 İÇİNDEKİLER Katılarda depolama Duvarlarda Enerji Depolama Mevsimsel depolama 2 KATILARDA ENERJİ DEPOLAMA Katı ortamlarda enerji depolama sistemlerinde genellikle
DetaylıKömür, karbon, hidrojen, oksijen ve azottan oluşan, kükürt ve mineral maddeler içeren, fiziksel ve kimyasal olarak farklı yapıya sahip bir maddedir.
KÖMÜR NEDİR? Kömür, bitki kökenli bir maddedir. Bu nedenle ana elemanı karbondur. Bitkilerin, zamanla ve sıcaklık-basınç altında, değişim geçirmesi sonunda oluşmuştur. Kömür, karbon, hidrojen, oksijen
Detaylıqwertyuiopgüasdfghjklsizxcvbnmöçq wertyuiopgüasdfghjklsizxcvbnmöçqw ertyuiopgüasdfghjklsizxcvbnmöçqwer tyuiopgüasdfghjklsizxcvbnmöçqwerty
qwertyuiopgüasdfghjklsizxcvbnmöçq wertyuiopgüasdfghjklsizxcvbnmöçqw 1 ertyuiopgüasdfghjklsizxcvbnmöçqwer tyuiopgüasdfghjklsizxcvbnmöçqwerty Petrolden Başka Enerjı Kaynakları Var mıdır? uiopgüasdfghjklsizxcvbnmöçqwertyui
DetaylıANKARA ÜNİVERSİTESİ GAMA MESLEK YÜKSEKOKULU ELEKTRİK VE ENERJİ BÖLÜMÜ ALTERNATİF ENERJİ KAYNAKLARI TEKNOLOJİSİ ELEKTRİK ENERJİ SANTRALLERİ 2.
ANKARA ÜNİVERSİTESİ GAMA MESLEK YÜKSEKOKULU ELEKTRİK VE ENERJİ BÖLÜMÜ ALTERNATİF ENERJİ KAYNAKLARI TEKNOLOJİSİ ELEKTRİK ENERJİ SANTRALLERİ 2. HAFTA 1 İçindekiler Gaz Türbinli Santraller Kuruluş Amacı Gaz
DetaylıENERJİ YÖNETİMİ VE POLİTİKALARI
ENERJİ YÖNETİMİ VE POLİTİKALARI KAZANLARDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ ÖĞRENCİNİN ADI:KUBİLAY SOY ADI:KOÇ NUMARASI:15360038 KAZANLAR Yakıtın kimyasal enerjisini yanma yoluyla ısı enerjisine dönüştüren ve bu ısı
DetaylıİSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ KAMU YÖNETİMİ LİSANS PROGRAMI TÜRKİYE'DE ÇEVRE SORUNLARI DOÇ. DR.
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ KAMU YÖNETİMİ LİSANS PROGRAMI TÜRKİYE'DE ÇEVRE SORUNLARI DOÇ. DR. SEVİM BUDAK Katı Atıklar Dünya nüfusu gün geçtikçe ve hızlı bir şekilde artmaktadır.
DetaylıKömür Rankları. Alt bitümlü kömür: Siyah linyit, mat siyah ve genlde % nem içerir. Enerji içeriği 8,300 BTU/lb.
Kömür Rankları Linyit: Düşük kaliteli kahverengi-siyah bir kömürdür (i.e., low heat content per unit) ve yüksek nem ve uçucu madde içeriğine sahiptir. Enerji içeriği 4000 BTU/lb den azdır. Alt bitümlü
DetaylıKÜRESELLEŞEN DÜNYA GERÇEKLERİ TÜRKİYE NİN ENERJİ GÖRÜNÜMÜ VE TEMİZ TEKNOLOJİLER
KÜRESELLEŞEN DÜNYA GERÇEKLERİ TÜRKİYE NİN ENERJİ GÖRÜNÜMÜ VE TEMİZ TEKNOLOJİLER Prof.Dr. Hasancan OKUTAN İTÜ Kimya Mühendisliği Bölümü okutan@itu.edu.tr 24 Ekim 2014 29. Mühendislik Dekanları Konseyi Toplantısı
DetaylıKanalizasyon Atıklarının Geri Dönüşümü Projesi (Antalya Tesisi)
Kanalizasyon Atıklarının Geri Dönüşümü Projesi (Antalya Tesisi) Hakkımızda Şirketimiz DEMİREKEN ENERJİ AŞ. 2012 yılından bu yana yenilenebilir enerji alanında yatırım yapmayı hedef olarak benimsemiştir.
DetaylıALTERNATİF ENERJİ KAYNAKLARI
ALTERNATİF ENERJİ KAYNAKLARI KONULAR 1-Güneş Enerjisi i 2-Rüzgar Enerjisi 4-Jeotermal Enerji 3-Hidrolik Enerji 4-Biyokütle Enerjisi 5-Biyogaz Enerjisi 6-Biyodizel Enerjisi 7-Deniz Kökenli Enerji 8-Hidrojen
DetaylıALTERNATİF FOSİL ENERJİ KAYNAĞI: BİTÜMLÜ ŞEYL ALTERNATIVE FOSSIL BASED ENERGY RESOURCE: OIL SHALE
Yıl: 2009, Cilt:2, Sayı:1, Sayfa:37-46 TÜBAV BİLİM DERGİSİ ALTERNATİF FOSİL ENERJİ KAYNAĞI: BİTÜMLÜ ŞEYL Öner Yusuf Toraman 1, Metin Uçurum 2 1,2 Niğde Üniversitesi, Maden Mühendisliği Bölümü, 51200 Niğde
DetaylıYAKITLAR JEOLOJİSİ DERS PROGRAMI
YAKITLAR JEOLOJİSİ DERS PROGRAMI Türkiye Enerji İstatistikleri ve Yorumlanması 1. KÖMÜR JEOLOJİSİ 1.1. Kömürü önemli kılan etmenler nelerdır? Tarihsel arkaplan, günümüz için taşıdığı önem 1.2. Kömürün
DetaylıHava Kirliliği Kontrolu Prof.Dr.Abdurrahman BAYRAM
Dokuz Eylül Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Buca/İZMİR Hava Kirliliği Kontrolu Prof.Dr.Abdurrahman BAYRAM HAVA KİRLİLİĞİ KONTROL MEKANİZMASI Ulusal, Bölgesel Yerel Çalışma
DetaylıKATI ATIKLARDAN ENERJİ ÜRETİMİ
KATI ATIKLARDAN ENERJİ ÜRETİMİ Artan nüfus, kentlesme ve sanayilesmeye paralel olarak olusan katı atık miktarı da hızla artmakta ve kentler için giderek daha büyük bir sorun haline gelmektedir. Gelismis
DetaylıTÜRK ÇİMENTO SEKTÖRÜNÜN ALTERNATİF YAKIT VE ALTERNATİF HAMMADDE KULLANIMI YAKLAŞIMI
TÜRK ÇİMENTO SEKTÖRÜNÜN ALTERNATİF YAKIT VE ALTERNATİF HAMMADDE KULLANIMI YAKLAŞIMI Kasım 2014 Çimento Üretimi Çimento yarı mamulü olan klinker; kireçtaşı, marn ve kil gibi hammaddelerin öğütülüp homojenize
DetaylıMADEN SEKTÖRÜ/ AKSARAY
MADEN SEKTÖRÜ/ AKSARAY Ramazan ÖZDEMİR T.C.AHİLER KALKINMA AJANSI AKSARAY YATIRIM DESTEK OFİSİ İçindekiler 1. MADENCİLİK... 3 1.1. Aksaray ın Maden Potansiyeli... 3 1.2. Aksaray daki Maden Kaynaklarının
DetaylıNUR KĐREÇ SAN. TĐC. VE PAZ. LTD. ŞTĐ. Çeşitli Atıkların Kireç Fırınlarında Yakıt Olarak Değerlendirilmesi
NUR KĐREÇ SAN. TĐC. VE PAZ. LTD. ŞTĐ Çeşitli Atıkların Kireç Fırınlarında Yakıt Olarak Değerlendirilmesi ADANA (2014) KĐREÇ Kireç taşlarının 900 o C-1200 o C de kalsinasyonu ile kireç (CaO) elde edilir.
DetaylıBOLU İLİ MADEN VE ENERJİ KAYNAKLARI
BOLU İLİ MADEN VE ENERJİ KAYNAKLARI Karadeniz Bölgesinin Batı Karadeniz bölümünde yer alan Bolu ili, ülkemizin en önemli tektonik yapılarından biri olan Kuzey Anadolu Fay Zonu (KAFZ) üzerinde bulunmaktadır.
DetaylıAlaşımların Ergitilmesinde Kullanılan Gereçler Eritme ocakları Potalar ve maşalar Tel ve plaka şideleri
ERİTME Tanımı ve Önemi Cisimlerin herhangi bir ısı yardımıyla katı hâlini kaybedip akışkan hâle gelmesi işlemine eritme denir. Kuyumculukta en çok yapılan işlemlerden birisi de eritme işlemidir. Altına
DetaylıÇok yaygın olmamakla birlikte CaCO 3 ın inorganik olarak sudan direkt çökelimi mümkün iken, çoğunlukla biyolojik ve biyokimyasal süreçler yaygındır.
A) Tanım Karbonatlı sedimanter kayaçlar %50 nin üzerinde karbonat minerali içeren kayaçlardır. Ana mineral olarak kalsit (CaCO 3 ) içerenlere kireçtaşı, Dolomit (CaMg(CO 3 ) 2 ) içerenlere ise dolomit
DetaylıYENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI VE ÇEVRE MEVZUATI
YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI VE ÇEVRE MEVZUATI Dr. Gülnur GENÇLER ABEŞ Çevre Yönetimi ve Denetimi Şube Müdürü Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü 06/02/2016 YENİLENEBİLİR ENERJİ NEDİR? Sürekli devam eden
DetaylıNEVŞEHİR İLİ MADEN VE ENERJİ KAYNAKLARI
NEVŞEHİR İLİ MADEN VE ENERJİ KAYNAKLARI İç Anadolu Bölgesi nde yer alan Nevşehir ili bulunduğu jeolojik yapısı gereği ülkemiz ve Dünyanın önemli turistik yerlerinden biridir. Bölgenin jeolojik yapısı Erciyes,
DetaylıKAZANLARDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ
KAZANLARDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ BİRSEN BAKIR ELEKTRİK MÜH. ENERJİ YÖNETİCİSİ EVD ENERJİ YÖNETİMİ -1- Kazanlar Yakıtın kimyasal enerjisini yanma yoluyla ısı enerjisine dönüştüren ve bu ısı enerjisini taşıyıcı
Detaylı2. MİKRO İNCELEME ( PETROGRAFİK-POLARİZAN MİKROSKOP İNCELEMESİ)
SVS Doğaltaş Madencilik Sanayi ve Ticaret A.Ş. uhdesinde bulunan Sivas İli, İmranlı İlçesi sınırları dahilindeki 20055289 (ER: 3070586), 20055290 (ER: 3070585), 20065229 (ER: 3107952) ruhsat numaralı II.B
DetaylıYENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI
YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI ENERJİ Artan nüfus ile birlikte insanların rahat ve konforlu şartlarda yaşama arzuları enerji talebini sürekli olarak artırmaktadır. Artan enerji talebini, rezervleri sınırlı
DetaylıÖLÇME, DEĞERLENDİRME VE SINAV HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
AY EKİM 06-07 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI. SINIF VE MEZUN GRUP KİMYA HAFTA DERS SAATİ. Kimya nedir?. Kimya ne işe yarar?. Kimyanın sembolik dili Element-sembol Bileşik-formül. Güvenliğimiz ve Kimya KONU ADI
DetaylıGönen Enerji Biyogaz, Sentetik Petrol, Organik Gübre ve Hümik Asit Tesisleri: Ar-Ge Odaklı Örnek Bir Simbiyoz Çalışması Hasan Alper Önoğlu
Gönen Enerji Biyogaz, Sentetik Petrol, Organik Gübre ve Hümik Asit Tesisleri: Ar-Ge Odaklı Örnek Bir Simbiyoz Çalışması Hasan Alper Önoğlu Altaca Çevre Teknolojileri ve Enerji Üretim A.Ş. Yönetim Kurulu
DetaylıYERALTI KÖMÜR GAZLAŞTIRMA YÖNTEMİYLE TEMİZ ENERJİ VE YAKIT ÜRETİMİ ÖN ÇALIŞMA RAPORU
YERALTI KÖMÜR GAZLAŞTIRMA YÖNTEMİYLE TEMİZ ENERJİ VE YAKIT ÜRETİMİ ÖN ÇALIŞMA RAPORU Hazırlayan : Mehmet CENAN Enerji Yük.Müh. / MBA PRİME TEKNOLOJİ LTD.ŞTİ. ANKARA-2014 www.primeteknoloji.com 1. GİRİŞ
DetaylıBİTLİS İLİ MADEN VE ENERJİ KAYNAKLARI
BİTLİS İLİ MADEN VE ENERJİ KAYNAKLARI Bitlis ili, Doğu Anadolu Bölgesinde yer almakta olup, engebeli bir topoğrafyaya sahiptir. Ahlat Ovasıyla, bir düzlük gibi Bitlis in kuzeydoğusundan Van Gölüne doğru
DetaylıÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI
ÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI 9.Çözünmüş İnorganik ve Organik Katıların Giderimi Yrd. Doç. Dr. Kadir GEDİK İnorganiklerin Giderimi Çözünmüş maddelerin çapları
DetaylıKARBONATLI KAYAÇLAR İÇERİSİNDEKİ Pb-Zn YATAKLARI
KARBONATLI KAYAÇLAR İÇERİSİNDEKİ Pb-Zn YATAKLARI Katman (tabaka) uyumlu Pb-Zn yatakları Cevher, çok kalın karbonatlı istifler içerisinde bulunur. Katman, mercek, damar, karstik boşluk dolgusu şekillidir.
DetaylıDÜNYA KÖMÜR YATAKLARI GONDWANA KITASI BİTUMLU KÖMÜR YATAKLARI KUZEY AMERİKA VE AVRUPA TAŞKÖMÜR YATAKLARI
DÜNYA KÖMÜR YATAKLARI GONDWANA KITASI BİTUMLU KÖMÜR YATAKLARI KUZEY AMERİKA VE AVRUPA TAŞKÖMÜR YATAKLARI GONDWANA KITASI BİTUMLU KÖMÜR YATAKLARI Gondwanaland kömürlerinin çökelimi sırasındaki iklimsel
DetaylıBiyoenerjide Güncel ve Öncelikli Teknoloji Alanları ve TTGV Destekleri
Biyoenerjide Güncel ve Öncelikli Teknoloji Alanları ve TTGV Destekleri Ferda Ulutaş Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı TIREC 2010 Türkiye Uluslararası Yenilenebilir Enerji Kongresi Türkiye Biyoenerji Piyasası
DetaylıKÖMÜR GAZLAŞTIRMA KAVRAMSAL TASARIMI
KÖMÜR GAZLAŞTIRMA KAVRAMSAL TASARIMI Vedat MIHLADIZ Özet Bu sunumda TKĐ de yapılan kömür gazlaştırma pilot tesisi kurma çalışmaları özet olarak anlatılacak ve bundan sonra kurulacak tesislere ışık tutacak
DetaylıAR& GE BÜLTEN. Türkiye de Maden Sektörü
Türkiye de Maden Sektörü Hande UZUNOĞLU Temel sanayi girdilerine ham madde sağlayan bir sektör olan Madencilik, ülkemiz temel sektörleri arasında önemli bir yer teşkil ediyor. Nitekim ülkemiz hem çeşitlilik
DetaylıGeri Dönüşüme Katıl,Dünyaya Sahip Çık İLERİ PİROLİZ
BİYO KÜTLE ENERJİ Geri Dönüşüme Katıl,Dünyaya Sahip Çık İLERİ PİROLİZ «Son balık tutulduğunda, Son kuş vurulduğunda, Son ağaç kesildiğinde, Son nehir kuruduğunda, Paranın yenilecek bir şey olmadığını anlayacaksınız!»
DetaylıAyxmaz/biyoloji. Azot döngüsü. Azot kaynakları 1. Atmosfer 2. Su 3. Kara 4. Canlılar. Azot döngüsü
Azot döngüsü Azot kaynakları 1. Atmosfer 2. Su 3. Kara 4. Canlılar Azot döngüsü 1. Azot bitkiler tarafından organik moleküllerin (A.asit,organik baz vb.)yapısına katılır. 2. Bitkiler azotu sadece NO3-
DetaylıKATI ATIKLARDAN ENERJİ ELDE EDİLMESİ
KATI ATIKLARDAN ENERJİ ELDE EDİLMESİ Atıktan enerji elde edilmesi, atıkların fazla oksijen varlığında yüksek sıcaklıkta yakılması prosesidir. Yanma ürünleri, ısı enerjisi, inert gaz ve kül şeklinde sayılabilir.
DetaylıEndüstriyel Kaynaklı Hava Kirliliği
Dokuz Eylül Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Buca/İZMİR Endüstriyel Kaynaklı Hava Kirliliği Prof.Dr. Abdurrahman BAYRAM Telefon: 0232 3017494 Faks: 0232 3017498 E-Mail: abayram@deu.edu.tr
DetaylıKojenerasyon Teknolojileri Yavuz Aydın, Yağmur Bozkurt İTÜ
Kojenerasyon Teknolojileri Yavuz Aydın, Yağmur Bozkurt 13.04.2017 - İTÜ 11.04.2017 2 Kombine Çevrim Santraller Temel amaç elektrik üretimidir En son teknolojilerle ulaşılan çevrim verimi %62 civarındadır.
DetaylıRÜZGAR ENERJĐSĐ. Erdinç TEZCAN FNSS
RÜZGAR ENERJĐSĐ Erdinç TEZCAN FNSS Günümüzün ve geleceğimizin ekmek kadar su kadar önemli bir gereği; enerji. Son yıllarda artan dünya nüfusu, modern hayatın getirdiği yenilikler, teknolojinin gelişimi
DetaylıKÖMÜRÜN ENERJİDEKİ YERİ
KÖMÜRÜN ENERJİDEKİ YERİ Prof. Dr. Güven ÖNAL Yurt Madenciliğini Geliştirme Vakfı 1 Sunumun Ana Konuları Dünya da Kömür ve Enerji Türkiye nin Kömür Rezervleri ve Üretimi Türkiye nin Enerji Durumu Yerli
DetaylıİÇERİK. Amaç Yanma Dizel motorlardan kaynaklanan emisyonlar Dizel motor kaynaklı emisyonların insan ve çevre sağlığına etkileri Sonuç
SAKARYA 2011 İÇERİK Amaç Yanma Dizel motorlardan kaynaklanan emisyonlar Dizel motor kaynaklı emisyonların insan ve çevre sağlığına etkileri Sonuç Yanma prosesinin incelenmesi ve temel yanma ürünleri Sıkıştırmalı
DetaylıÇALIŞMA YAPRAĞI KONU ANLATIMI
ÇALIŞMA YAPRAĞI KONU ANLATIMI HATUN ÖZTÜRK 20338647 Küresel Isınma Küresel ısınma, dünya atmosferi ve okyanuslarının ortalama sıcaklıklarında belirlenen artış için kullanılan bir terimdir. Fosil yakıtların
DetaylıSODA KATI ATIĞININ ÇİMENTODA KULLANILABİLİRLİĞİ
SODA KATI ATIĞININ ÇİMENTODA KULLANILABİLİRLİĞİ Nadiye Gür Soda Sanayi A.Ş. Geliştirme Uzmanı 11 Nisan 2013 Adana Sanayi Odası Seyhan/Adana GİRİŞ- SOLVAY PROSESİ HAMMADDELER ÜRÜNLER AMONYAK HAFİF SODA
DetaylıAFYONKARAHİSAR İLİ MADEN VE ENERJİ KAYNAKLARI
AFYONKARAHİSAR İLİ MADEN VE ENERJİ KAYNAKLARI Afyon ili sahip olduğu jeolojik yapı gereği çeşitli maden yatakları oluşumu için uygun bir ortam sunmaktadır. Bu nedenle hem maden rezervleri, hem de maden
DetaylıİZMİR İLİ ENERJİ TESİSLERİNİN ÇEVRESEL ETKİLERİ (Aliağa Bölgesi) TMMOB Çevre Mühendisleri Odası İzmir Şubesi
İZMİR İLİ ENERJİ TESİSLERİNİN ÇEVRESEL ETKİLERİ (Aliağa Bölgesi) TMMOB Çevre Mühendisleri Odası İzmir Şubesi Giriş Sanayi devriminin gerçekleşmesi ile birlikte; üretimde enerji talebi artmış, sermaye sınıfı
DetaylıAR& GE BÜLTEN. Ülkemiz önemli maden yataklarına sahip olup belirli madenlerde kendine yetebilen ender ülkelerden birisidir.
Türkiye nin Doğal Kaynağı Kömür Hande UZUNOĞLU Ülkemiz önemli maden yataklarına sahip olup belirli madenlerde kendine yetebilen ender ülkelerden birisidir. Özellikle madenciliğin gelişiminde hız kazanılmasıyla
DetaylıT.C. PODGORİCA BÜYÜKELÇİLİĞİ TİCARET MÜŞAVİRLİĞİ 2005-2011 YILLARI ARASINDAKİ ENERJİ DENGESİ İSTATİSTİKLERİ
T.C. PODGORİCA BÜYÜKELÇİLİĞİ TİCARET MÜŞAVİRLİĞİ 2005-2011 YILLARI ARASINDAKİ ENERJİ DENGESİ İSTATİSTİKLERİ PODGORİCA-AĞUSTOS 2012 İÇİNDEKİLER SAYFA NO BÖLÜM 1 1 1 GİRİŞ 2 2 Metodolojik açıklamalar 3 2.1
DetaylıPotansiyel. Alan Verileri İle. Hammadde Arama. Endüstriyel. Makale www.madencilik-turkiye.com
Makale www.madencilik-turkiye.com Seyfullah Tufan Jeofizik Yüksek Mühendisi Maden Etüt ve Arama AŞ seyfullah@madenarama.com.tr Adil Özdemir Jeoloji Yüksek Mühendisi Maden Etüt ve Arama AŞ adil@madenarama.com.tr
DetaylıI.6. METEOROLOJİ VE HAVA KİRLİLİĞİ
I.6. METEOROLOJİ VE HAVA KİRLİLİĞİ Meteorolojik şartlar, hava kirliliğinin sadece can sıkıcı bir durum veya insan sağlığı için ciddi bir tehdit olduğunu belirler. Fotokimyasal dumanın negatif etkileri
DetaylıMAKİNE VE TEÇHİZAT İŞLERİNDE İSG
MAKİNE VE TEÇHİZAT İŞLERİNDE İSG 3.HAFTA Hazırlayan: Öğr. Gör. Tuğberk ÖNAL MALATYA 2017 YAKITLAR -YANMA Enerji birçok ülke için günümüzün en önemli sorunlarının başında gelmektedir. Özellikle ülkemiz
DetaylıEK YAKIT OLARAK ÇİMENTO FABRİKALARINDA KULLANILABİLECEK ATIKLAR
EK YAKIT OLARAK ÇİMENTO FABRİKALARINDA KULLANILABİLECEK ATIKLAR 1) Kullanılmış lastikler 2) I ve II nci kategori atık yağlar 3) Boya çamurları 4) Solventler 5) Plastik atıklar 6) Çevre ve Orman Bakanlığı
DetaylıBiyogaz Temel Eğitimi
Biyogaz Temel Eğitimi Sunanlar: Dursun AYDÖNER Proje Müdürü Rasim ÜNER Is Gelistime ve Pazarlama Müdürü Biyogaz Temel Eğitimi 1.Biyogaz Nedir? 2.Biyogaz Nasıl Oluşur? 3.Biyogaz Tesisi - Biyogaz Tesis Çeşitleri
DetaylıKÜRESELLEŞEN DÜNYA GERÇEKLERİ TÜRKİYE NİN ENERJİ GÖRÜNÜMÜ VE TEMİZ TEKNOLOJİLER
KÜRESELLEŞEN DÜNYA GERÇEKLERİ TÜRKİYE NİN ENERJİ GÖRÜNÜMÜ VE TEMİZ TEKNOLOJİLER Prof.Dr. Hasancan OKUTAN İTÜ Kimya Mühendisliği Bölümü okutan@itu.edu.tr 18 Haziran 2014 İTÜDER SOMA dan Sonra: Türkiye de
DetaylıTIBBİ ATIKLARIN YAKILARAK BERTARAFI
TIBBİ ATIKLARIN YAKILARAK BERTARAFI Ahmet Çağrı GÖR Tıbbi Atık Bertaraf Şefi e-posta: agor@istac.istanbul İstanbul Aralık, 2016 İSTANBUL DA TIBBİ ATIKLARIN BERTARAFI Dikkat! Tıbbi Atık TIBBİ ATIKLARIN
DetaylıİÇİNDEKİLER SUNUŞ... XIII 1. GENEL ENERJİ...1
İÇİNDEKİLER SUNUŞ... XIII 1. GENEL ENERJİ...1 1.1. Dünya da Enerji...1 1.1.1. Dünya Birincil Enerji Arzındaki Gelişmeler ve Senaryolar...1 1.2. Türkiye de Enerji...4 1.2.1. Türkiye Toplam Birincil Enerji
DetaylıTemel Kayaçları ESKİŞEHİR-ALPU KÖMÜR HAVZASININ JEOLOJİSİ VE STRATİGRAFİSİ GİRİŞ ÇALIŞMA ALANININ JEOLOJİSİ VE STRATİGRAFİSİ
ESKİŞEHİR-ALPU KÖMÜR HAVZASININ JEOLOJİSİ VE STRATİGRAFİSİ İlker ŞENGÜLER* GİRİŞ Çalışma alanı Eskişehir grabeni içinde Eskişehir ilinin doğusunda, Sevinç ve Çavlum mahallesi ile Ağapınar köyünün kuzeyinde
DetaylıDENİZLİ İLİ MADEN VE ENERJİ KAYNAKLARI
DENİZLİ İLİ MADEN VE ENERJİ KAYNAKLARI Denizli ili gerek sanayi (tekstil, iplik, dokuma, tuğla-kiremit ve mermer vb.) ve ekonomi gerek turizm açısından Batı Anadolu Bölgesinin önemli illerinden biridir
DetaylıArGe / ÜrGe? Ürün. Kriter: Yerlileştirme Oranı olabilir. Teknoloji Geliştirme (Ar-Ge) Tasarım. Malzeme. İmalat. Know-How
Sunum Planı Teknoloji ve Ürün Nedir? Teknoloji ve Ürün Geliştirme Süreçleri Enerji Sistemlerinde Teknoloji Geliştirme Dünya da Termik Santral Teknolojilerindeki Durum Türkiye deki Mevcut Durum ve Gelişimi
DetaylıEkonomik Metalurji. Yrd. Doç. Dr. Rıdvan YAMANOĞLU 2012
Yrd. Doç. Dr. Rıdvan YAMANOĞLU 2012 Ekonomi Demir Çelik Ham çelik üretimi Ekonomi Demir Çelik http://www.rba.gov.au Ekonomi Demir Çelik Türkiye de Çelik Ekonomi Demir Çelik Türkiye de Çelik Ülkemizde ham
DetaylıESKİŞEHİR KENT MERKEZİ YANMA KAYNAKLI EMİSYON ENVANTERİ ÇALIŞMASI
ESKİŞEHİR KENT MERKEZİ YANMA KAYNAKLI EMİSYON ENVANTERİ ÇALIŞMASI Sunan: Arş. Gör. Hicran Altuğ Anadolu Üniversitesi MMF Çevre Mühendisliği Bölümü MATRA Eskişehir ve İskenderun da Temiz Hava için Elele
DetaylıHava Kirliliği Kontrolu Prof.Dr.Abdurrahman BAYRAM
Dokuz Eylül Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Buca/İZMİR Hava Kirliliği Kontrolu Prof.Dr.Abdurrahman BAYRAM Hava Kirliliği Kontrolu Kontrol mekanizması Hava kirliliği kontrol
DetaylıTAMGA ENDÜSTRİYEL KONTROL SİSTEMLERİ LTD.ŞTİ., ENERJİ YÖNETİMİNDE SINIRSIZ ÇÖZÜMLER SUNAR. HOŞGELDİNİZ
TAMGA ENDÜSTRİYEL KONTROL SİSTEMLERİ LTD.ŞTİ., ENERJİ YÖNETİMİNDE SINIRSIZ ÇÖZÜMLER SUNAR. HOŞGELDİNİZ TAMGA TRİO YANMA VERİMİ Yakma ekipmanları tarafından yakıtın içerdiği enerjinin, ısı enerjisine dönüştürülme
DetaylıEkosistem ve Özellikleri
Ekosistem ve Özellikleri Öğr. Gör. Özgür ZEYDAN http://cevre.beun.edu.tr/zeydan/ Ekosistem Belirli bir bölgede yaşayan ve birbirleriyle sürekli etkileşim halindeki canlılar (biyotik faktörler) ve cansız
DetaylıT.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI Çevresel Etki Değerlendirmesi, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü TESİSE KABUL EDİLECEK ATIKLAR VE KODLARI
TESİSE KABUL EDİLECEK ATIKLAR VE KODLARI 01 03 09 01 03 07 dışındaki alüminyum oksit üretiminden çıkan kırmızı çamur 01 04 10 01 04 07 dışındaki tozumsu ve pudramsı atıklar 01 05 04 Temizsu sondaj ı ve
Detaylıtmmob makina mühendisleri odası uygulamalı eğitim merkezi Buhar Kazanı Verim Hesapları Eğitimi
tmmob makina mühendisleri odası uygulamalı eğitim merkezi Buhar Kazanı Verim Hesapları Eğitimi Alpaslan GÜVEN Makina Yük.Mühendisi Enerji Yöneticisi EEP Eğitmeni Ekim - 2012 BUHAR KAZANLARI Kazan: İçerisinde
DetaylıKOCAELİ İLİ MADEN VE ENERJİ KAYNAKLARI
KOCAELİ İLİ MADEN VE ENERJİ KAYNAKLARI Ülkemizin önemli kuruluşlarının bulunduğu Kocaeli ilinin yüzölçümü oldukça küçüktür. Bu nedenle nüfus yoğunluğunun en fazla olduğu illerin başında gelir. Sanayi kuruluşlarının
Detaylı7. Sınıf Fen ve Teknoloji Dersi 4. Ünite: Madde ve Yapısı Konu: Elementler ve Sembolleri
ÖĞRETĐM TEKNOLOJĐLERĐ VE MATERYAL GELĐŞĐMĐ 7. Sınıf Fen ve Teknoloji Dersi 4. Ünite: Madde ve Yapısı Konu: Elementler ve Sembolleri Çalışma Yaprağı Konu Anlatımı-Değerlendirme çalışma Yaprağı- Çözümlü
DetaylıASBESTSİZ CONTALAR TEMEL ÖZELLİKLER TEKNİK ÖZELLİKLER. Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.
Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. ASBESTSİZ CONTALAR TEMEL ÖZELLİKLER Asbestsiz contalar; NBR bağlayıcılı aramid, sentetik, mineral fiberden oluşmaktadır. Asbest kullanımının artık tamamen ortadan kalktığı bugünlerde,
DetaylıPREFABRİKE AHŞAP YAPILAR ve UYGULAMA OLANAKLARI
PREFABRİKE AHŞAP YAPILAR ve UYGULAMA OLANAKLARI Ahşap malzeme, sahip olduğu özellikler nedeni ile yapı malzemesi olarak önemli bir yere sahiptir. Günümüz teknolojik olanakları çerçevesinde yapay ahşap
DetaylıEnerjinin varlığını cisimler üzerine olan etkileri ile algılayabiliriz. Isınan suyun sıcaklığının artması, Gerilen bir yayın şekil değiştirmesi gibi,
ENERJİ SANTRALLERİ Enerji Enerji soyut bir kavramdır. Doğrudan ölçülemeyen bir değer olup fiziksel bir sistemin durumunu değiştirmek için yapılması gereken iş yoluyla bulunabilir. Enerjinin varlığını cisimler
DetaylıFOSİL YAKITLARIN YANMASI
Kömür, sıvı yakıtlar ve doğal gazın yakılması sırasında açığa çıkan bazı gazların zehirleyici etkileri ve çevre için zararları vardır. Kükürtdioksit (SO 2 ) ve (NO x ) ler bu zararlı gazların miktar ve
Detaylı