SE-YAP Sinema Eseri Yapımcıları Meslek Birliği 30 Nisan 2014 tarihli Çarşamba Toplantısı

Transkript

1 SE-YAP Sinema Eseri Yapımcıları Meslek Birliği 30 Nisan 2014 tarihli Çarşamba Toplantısı Konu: Sinema Genel Müdürlüğü Proje Destek Başvuruları Yenilenen başvuru formları İstenen belgelerdeki yeni düzenlemeler Destek bedelinin ödenme sürecindeki değişiklikler Konuşmacılar: Yamaç Okur (Yapımcı, Se-Yap Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı) Serkan Çakarer (Yapımcı, Se-Yap Yönetim Kurulu Üyesi, Genel Koordinatör) Serkan Çakarer: Hoş geldiniz. Öncelikle bir giriş yapmak ve genel hatları çizmek istiyorum. Sonra Yamaç Okur formlar üzerinden geçecek. Öncelikle, Sinema Genel Müdürlüğü ile ne yapmaya çalıştık, bu süreç nasıl başladı biraz bahsedelim. Kültür Bakanlığıyla yürüttüğümüz çalışmalarda bildiğiniz gibi en önemli konu değişikliği gündemde olan yasalar. Yasa değişmeden formlardaki bazı noktaları değiştirmek mümkün olamıyor. Örneğin, yönetmen ve yapımcının sözleşmelere beraber imza atmaları, filmin tahmini maliyeti kavramı. Bütçe kelimesini kullanamıyoruz. Yönetmelikte maliyet kelimesi kullanıldığından ve yasa değişmeden bu kelime değişemediğinden bütçe kavramına yer verilemiyor. Dolayısıyla yapmaya çalıştığımız her şeyi mevcut yasa üzerinden en iyi hale getirmeye çalıştık. Bu çalışma için Sinema Genel Müdürlüğü çalışanlarına ve Genel Müdürüne teşekkür etmek isteriz. Temelde destek türlerinde bir değişiklik yok. Bir adet değişiklik var. Birazdan detaylı anlatacağız. Bir de ilk yönetmen başvurularının detayında bir değişiklik var. Destek türlerinden araştırma geliştirme olarak adlandırılan destek, ki uygulanması pek mümkün olamıyordu bu desteğin, artık daha aktif kullanılabilecek hale geldi. Nasıl olduğuna bakalım. Daha önceleri senaryo yazım desteği olarak senaristlerin başvuru yaptıkları bir destek vardı. Bu desteğe ek olarak şirketlerin başvurabileceği araştırma geliştirme desteği eklendi. Bu destek yapım şirketinin, geliştirmek istediği film projesiyle başvuru yapabileceği bir destek türü olarak eklendi. Senaryo desteği halen devam ediyor. İlk yönetmenler ile ilgili destek yapılan bazı değişikliklerle devam ediyor. Uzun metraj film desteği devam ediyor, belgesel, animasyon, kısa film desteği vardı ve devam ediyor, yapım sonrası desteklerine de birazdan detaylı bahsedeceğimiz gibi çeşitlendirme geldi. Yapım sonrası destek denince post

2 prodüksiyon, dağıtım desteği anlıyoruz. Bu saydığımız altı destek türünün ayrı formu var, istenen belgeler farklı. Hepsinin para ödemeleriyle ilgili ayrı kriterler var. Yamaç Okur: Belgesel, animasyon, kısa film için de ayrı form ve belge söz konusu. Serkan Çakarer: Yapılanları anlatalım öncelikle. İlk olarak istenen belgeleri gruplandırdık. Bu gruplama bir düzen oluşturulmasını sağladı. Örneğin eski düzende, birinci sırada dilekçe varken sinopsis alt sıralardaydı. Bu karışıklığı toparlamış ve gruplandırmış olduk. Şirketle ilgili istenen belgeler neler? Projeye dair istenen belgeler neler? şeklinde bir gruplama yapılmış oldu. Hangi belgenin ne zaman verileceği düzenlendi. Sözleşmeler, noter onayları en baştan talep ediliyordu. Aslında film yapım sürecinde hangi evrak ne zaman hazır olur, örneğin başvuru aşamasında müzisyen sözleşmesinin olamayacağı, bu sözleşmelerin aslında ikinci üçüncü taksitleri alırken sunulabileceği gibi bilgilendirmeler yapıldı. Oyuncu sözleşmelerinin de ikinci taksit sırasında sunulabileceği gibi uygulamaları göz önüne alarak düzenleme yapıldı. Noter işlemlerinin mümkün olduğunca azaltılması sağlandı. Bu konu yapımcıyı gerçekten zorluyordu. Noter işlemlerini olabildiğince kaldırdık. İmza beyannamesini yeterli hale getirdik. Oyuncu, yönetmen veya senaristin notere gitmesi özellikle şundan isteniyordu. Acaba doğru kişi imza attı mı endişesi. Bu insanlarla zaten yapımcı sözleşme imzalıyor. İmza teyidi için notere gitmek yerine şahıslardan imza beyannamesi istemenin daha doğru olacağını öneri olarak sunduk. Sözleşmede yer alan imzanın kişinin imza beyannamesiyle teyit edilmesini sağlamak söz konusu oldu. Bakanlık Sıkça Sorulan Sorular dokümanı hazırlıyor internet sitesinde yayınlanmak üzere. Detaylı olarak form ve istenen belgeler ile ilgili bilgi yer alacak bu dokümanda. Bu terminoloji de oldukça işe yarayacaktır. Destek türlerine ait formların tamamı yeniden düzenlenmiş oldu böylelikle. Tabi ki mevcut yasaya bağlı kalarak. Formlar tek tek revize edildi. İlave istenen taahhütnameler vardı. Onların kaldırılması sağlandı. Şu ana kadar genel olarak değişikliklerden bahsettim. Şimdi yapılan yeniliklerden bahsedelim. Şirketlerin başvurabileceği araştırma geliştirme desteği Az önce bahsettiğim gibi bu destek yeni bir destek. Geçmişte aktif olarak kullanılamamasının nedeni şuydu, senaryo desteği verildiğinde sonunda senaryo isteniyor, film yapım desteği verildiğinde sonunda film teslim ediliyor. Araştırma

3 geliştirme desteğinin ise somut bir sonucu yok gibi görülüyordu. Geçen yıl ben bu desteğe başvurdum ve başvuru aşamasında iki sayfalık bir yazı yazıp dosyaya eklemiştim. Bu yazıyla destek ile neler yapacağımı ve sonuçta neler sunabileceğimi anlatmıştım. Yapım sonrası destekleri Gösterim, Tanıtım, Dağıtım olarak çeşitlendi. Yapım sonrası desteği, mevcut yasa dolayısıyla biraz karışık görünüyor. Tam olarak nasıl işleyeceği konusunda belirsizlikler var. Bakanlık, post prodüksiyon işini kabul ediyor örneğin. Gösterim dedikleri şey filmin sinemada gösterimi değil. Filmin gösterilebilir hale gelmesi için yapılan işlemleri içeriyor. Bu sebeple gösterim desteğini laboratuvar desteği olarak düşünün. Dağıtım ve tanıtım desteğinin ise şu an nasıl uygulanabileceği belli değil. Yamaç Okur: Şu ana kadar verilen bir örnek de bulunmuyor. Serkan Çakarer: Bu kategoride VPF Sanal Kopya Bedeli için destek verilmesi söz konusu olabilir. Öneri olarak sunduk. Bu desteklerin kime verileceği hangi şartlarda verileceği, hangi faaliyetler için verileceği yeni yasa çıktıktan sonra düzenlenecek yönetmeliklere bağlı. Meslek Birliği olarak uzun zamandır şöyle bir talebimiz vardı, ilk yönetmenler, şirket veya şahıs olarak yaptıkları başvurularında ilk yönetmenler kategorisinde değerlendirilmesinin daha uygun olacağını söyledik. Fakat bu ayrım yapılamadı. Başvuru sahiplerinin diledikleri kategoride başvuru yapabilecekleri söylendi. Şöyle bir çözüm üretildi, ilk yönetmen olarak şahsen başvuru yapıyorsanız yapımcıyla başvuru yapamıyorsunuz. Aslında olması gereken de buydu. Fakat destek aldıktan sonra bir yapımcı şirketle anlaşma yapabiliyorsunuz. Diyorsunuz ki, ben bu desteği aldım ve bir yapımcı şirketle devam edeceğim. Ya da başvuru yaparken, ben şahsen başvurdum ama benim filmimin yapımcısı şu şirkettir şeklinde bir beyanatta bulunuyorsunuz. Burada yapımcı sonradan da eklense, başta formda beyan da edilse verilen destek yönetmenin hesabına yatıyor. Dolayısıyla gerçekte bu kategorideki filmlere yapımcının katılması mümkün olmayacak. Yapımcının ilk filmini çekecek yönetmenlerle çalışmasını sağlamak açısından biz bunun değişmesini istemiştik.

4 Ancak maalesef mevcut yasa buna imkân veremiyor. Yasa değişikliğinden sonra gerçekleşebileceğini umuyoruz. İsterseniz formlar ile devam edelim ve Yapım Desteğinden başlayalım. Yamaç Okur: Serkan ın söylediklerine ek olarak biz neden bunları yaptık konusuna da değinelim. Bakanlıkla bu çalışmayı beraber yürüttük. Amacımız bakanlık görevlilerini film yapım süreciyle ilgili bilgilendirmek ve başvuru evraklarını düzenlemekti. Sinema Genel Müdürlüğü çalışanları bu konuya eğildiler. Yaklaşık üç aylık bir süredir İstanbul Ankara seyahatleriyle konuyu düzenlemek ve sonuçlandırmak mümkün oldu. Toplantımız gayri resmî bir toplantı çünkü formlar henüz bakanlık internet sitesinde açıklanmadı. Formdaki en temel farklılık, yeni formun film ve yapımcı mantığıyla hazırlanmış olmasıdır. Örneğin, daha önce formlarda proje kelimesi kullanılıyordu, bunu değiştirdik. Filmin tahmini maliyeti kavramını değiştirmek istedik, bütçe yazmaya çalıştık ama biliyorsunuz şu an geçerli yasadan dolayı bütçe yazılamıyor. Filmin özeti yerine sinopsis yazılması gerektiğini söyledik. Formlarda hala mutabakat sağlayamadığımız noktalar var ama yasa değişikliği sonrası aşılabilecek konular. Bu formlar destekleme kurulu üyeleri tarafından okunuyor. Bu üyeler meslek birlikleri tarafından seçilerek görevlendiriliyor. Üyelerin formu okurken, bir filmin özelliklerini anlayabilmelerine dönük bir değişiklik söz konusu oldu. Geçmiş formlarda başrol oyuncuları yoktu örneğin. Destekleme kurulu üyesi başvuruyu incelerken başrol oyuncularıyla ilgili bilgi sahibi olmalıdır diye düşündük. Filmin dili yoktu örneğin. Filmin, hangi dilde çekileceği önemli bir konu. Planlanan gösterim tarihi eklendi, ortak yapım olup olmadığı detayı eklendi. Yönetmenin ilk uzun metraj filmi olup olmadığına dair bir bilgi yoktu. Az önce açıkladığımız gibi ilk film projeleri hem ilk filmini çekecek yönetmen desteği adımından hem de buradan yapım desteği adımından başvuru yapabilecekler. Temel fark bir tanesinde yönetmen başvuru yapıyor diğerinde yapım şirketi başvurabiliyor. Formun en son kısmından yönetmeni çıkarmaya çalıştık ancak olamıyor çünkü mevcut yasada yönetmen ve yapımcı birlikte başvurur diyor. Başvuru belgelerine bakalım. Burada en önemli değişiklik sıralamada oldu. Bu sıra neden önemli, başvuran projeler bu sıralamaya göre elektronik ortama yükleniyor ve bu sıralamaya göre destekleme kurulu üyelerine sunuluyor. Bu sıralama yurt dışındaki başvurularda kullanılan sıralama neyse ona dönüşmüş oldu.

5 Temel değişikliklerden bir tanesi yapımcı görüşünün eklenmesi oldu. Yapımcı görüşü çok önemlidir. Yapımcının, bu film projesinde neden yer aldığını beyan etmesi çok önemli. Filmin hedef kitlesi kimdir, hangi fonlara başvuru yapacaktır. Hedefi nedir gibi soruların cevabı yapımcıdadır. Yapımcının görüşü finans belgesini tamamlayıcı bir belge olarak düşünülebilir artık. Sıkça Sorulan Sorular hazırlandığında bu konuda daha fazla açıklama yer alacağını umuyoruz. Pek çok belgede noter onayı isteniyordu. Bu tip onaylı belgelerin destek çıktıktan sonra istenmesi sağlandı. Finans planını destekleyici belgeler, varsa talep edilecek hale dönüştü. Eski formlara bakıldığında 33 olduğunu ve azaldığını göreceksiniz. Bu önemli bir revizyon tabi. İstenen şirket belgeleri tek bir başlıkta toplandı. Hiç birinin orijinal olarak verilmesine gerek kalmadı, fotokopi verilmesi yeterli. Bir projenin değerlendirilmesi sırasında asıl gerekenler başvuru formu, sinopsis, yönetmen görüşü, varsa yapımcı görüşü, senaryo, özet ve ayrıntılı bütçe, finans planı ve proje takvimi. Geri kalanı daha ziyade bakanlığın olmazsa olmaz istediği evraklar. Ama aslında talep edilen bu evraklar filme destek verildikten sonra devreye girecek şeyler. İkinci aşamada, destek almaya hak kazanıldığında sözleşme imzalama aşamasında imzalanacak evraklar var. Bu aşamada, verilen sözleşmelerin geçerliliğini teyit edebilmek amacıyla imza beyannameleri isteniyor. Serkan Çakarer: Desteğin, ödeme dilimleriyle ilgili değişiklikler yapmak istedik. Zaman içinde uygulamaya göre hareket edeceklerini söylediler. İlk taksit yine %30 olacak ama ikinci taksitte %50 ye çıkacak gibi görünüyor. Yamaç Okur: Film yapmış olanlar bilir, filmin başında Sinema Genel Müdürlüğünce desteklenmiştir gibi bir yazı eklenmesi gerekiyordu. Logo yeterli olmuyordu. Bu yazı kaldırıldı. Her ne kadar şekilsel bir değişiklik olarak görülse de iki ayrı versiyon hazırlamanız sebebiyle bu önemli bir konuydu aslında. İlk filmini çekecek olan yönetmenler kategorisine de bakalım isterseniz. Başvuru formuna kısaca bakalım. Yönetmen imzalıyor. Tanımı da şöyle netleştirebiliriz, yönetmenin yapacağı ilk uzun metrajlı film. Daha önce uzun metraj film çektiyse ve bu kategoriye başvuru yaptıysa, bu doğru bir başvuru olmayacaktır. Burada yapımcı

6 olmadığından eser sahipleriyle ilgili bir taahhütname alınması söz konusu. Bu, meslek birliğimizin yaptığı bir katkıdır. Serkan Çakarer: Bu taahhütname, destek çıkarsa mali hak devir sözleşmesi yapacağına dair bir taahhütname. Mali hak devir sözleşmesinin taahhütnamesi diyebiliriz. Bu kategoride ortada bir şirket olmadığından bu yöntemle yol alınması daha doğru. Yamaç Okur: Referans mektupları ilk filmini çekecek yönetmenler için şart. Ayrıca bu kategoride DVD seçeneği kalkıyor. Yönetmenin daha önce çektiği kısa film, teaser varsa Youtube gibi kanallar üzerinden sunulması sağlanıyor. Bu kategoride şirket belgesi yok. Sadece imza beyannamesi var. Yapımcı görüşü yok. Burada genel müdürlükle mutabık kaldığımız nokta şöyle, ilk filmde bizim baktığımız şey yeni yetenek aramak olacak. İlk film destek başvurusu yapımcı ile yapılabilir ama o zaman bu kategoride olmayacak. Burada baktığımız kriter yetenek var mı? Eğer yetenek varsa yapımcı bulunur ve film çekilir. Diğer taraf yapımcı ile gidilen bir başvuru olduğundan miktar olarak daha fazla destek alınabilen bir kategori haline gelecek. Orada bir yapımcı olduğundan filmin gerçekleşme olasılığı artacak. Dolayısıyla kategorik bir ayrım söz konusu olacak. Yönetmen destek alırsa kendi şirketini kurması halinde istenecek belgeler var bir yapım şirketiyle anlaşması halinde istenecek belgeler var. İlk alternatif daha önce uygulanıyordu. Kanun gereği şahıs şirketi kurulması gerekiyor. Şirket kurulduktan sonra yönetmen yapımcı olarak kendisiyle bir sözleşme yapıyor, senaristle sözleşme yapıyor. Bunlar mali hak devir sözleşmeleri. Eğer yönetmen bir yapım şirketiyle anlaşırsa bu anlaşma isteniyor. Soru: Bu madde kefili devre dışı bırakıyor mu? Serkan Çakarer: Hayır. Yamaç Okur: Yasa çıkmadığı sürece bu uygulamalar değişemiyor. Serkan Çakarer: Yapımcı ile destek alınırsa yapımcının aynı zamanda projenin kefili olması bekleniyor. Tabi bunun bir avantajı var. Yapım şirketinin giderleri filmin gideri sayılıyor.

7 Yamaç Okur: Aslında yapmaya çalıştığımız şu, yapımcıların hayatlarına daha rahat devam edebilmeleri için bir formül üretmeye çalıştık. Bir yapım şirketi bir kere başvuru yapıp destek aldığı zaman üç ile beş yıl arası bir daha başvuru yapamıyor. Çünkü hesap kapatarak desteği geri ödemesiz desteğe çevirmesi gerekiyor. Örneğin bu yıl destek alırsanız yeni yönetmelikle iki yıl sonraya vermeniz gerekiyor. Hesap kapama, vizyona girdiği yılın sonrasında olduğu için üç ile beş yıl arası diyebiliyoruz. Dolayısıyla yapım şirketi destek aldıktan sonra belli bir süre destek alamıyor. Bu yüzden bu kadar çok yapım şirketi var. Burada bir ara formül üretmeye çalıştık. Yapım şirketlerinin ilk filmini çekecek yönetmen projelerini üstlenmelerini bu amaçla sağladık. Bakanlık bu formülü benimsedi. Fakat tam olarak oluşamadı. İlk filmini çekecek yönetmen destek aldı. Bir yapımcıyla anlaştı. Eskiden böyle bir duruma bakanlık olumsuz bakarken şimdi en azından kağıt üzerinde bir yapımcı bulunabiliyor. Buradaki en büyük avantaj yapım şirketinin giderlerinin de kabul edilecek olması. En büyük sıkıntı bu kategoride üretilen projelerin hesap kapama sürecinde yaşanıyor. Biliyorsunuz geçen yıl davalık süreçler oldu. Sonra çözüldü. Serkan Çakarer: Eskiden ortak yapımlarla ilgili olarak başvuru aşamasında sözleşme isteniyordu. Ortaklık oranları, ortak yapımcı olup olmayacağı daha ileride ortaya çıkıyor, oluşuyor. Bu kategoride aslında bir plan ortaya çıkmış oldu. Film çekim sürecinde neyin ne zaman gerçekleştiği belirlendi. Ortak yapımcı ile ilgili evraklar üçüncü taksit ödemesine kondu bu sebeple. Soru: Destek çıkmış olan projelere etkili olacak mı? Örneğin ikinci taksit üçüncü taksit ödemelerinde faydalanabilecek miyiz? Yamaç Okur: Bu değişiklikler başvuru süreciyle ilgili değişiklikler. Sizler sözleşme imzaladınız bu sebeple imzaladığınız sözleşmeye göre hareket etmeniz gerekecektir. Serkan Çakarer: Aralık ayında yapılan yönetmelik değişikliğinde şöyle diyor aslında, olumlu değişimler, yenilikler geriye dönük uygulanabiliyor. Soru: Hesap kapatarak desteği geri ödemesize dönüştürme işlemi bittikten sonra, yapım şirketi zarar ettiği için üç yıl başvuramaz konusu değişti mi?

8 Yamaç Okur: Bu, yasa ile bağlantılı. Ancak yasa değiştiğinde değişiklik söz konusu olabilir. Yeni yasa taslağında şöyle bir madde var, filmini gerçekleştirmek tekrar başvuru yapabilmek için yeterli oluyor. Bizim asıl yapmak istediğimiz şuydu. Avrupa ve diğer ülkelerde olduğu gibi yapımcının yıl içinde dilediği kadar projeyle başvuru yapması, yani daha proje bazlı bir değerlendirme olması. Avrupa da meslektaşlarımız aynı yıl içinde birkaç projeyle başvuru yapabiliyorlar. O zaman yapımcılar güçlü olabilir. Soru: Başvuru belgesine ortak yapım olacak mı maddesi eklenmiş. Diyelim evet dedik ama sonra olmadı veya hayır dedik ortak yapımcı bulduk. Yamaç Okur: Varsa zaten belge sunmanız gerekiyor. Ya, anlaşma belgesini ya da sözleşme sunmalısınız. Ortak yapım olacağına dair bir beyan değil. Bu durumda o sorunun çoğu ilk aşamada hayır olacaktır. Burada şöyle bir şey yapılabilir, yapımcı görüşü verirken ortak yapım modeli anlatılabilir, yazılabilir. Serkan Çakarer: Aslında ortak yapımların ayrı bir kategoride değerlendirilmesi lazım. Neticede filmin ortak yapım olması bir avantajdır. Soru: İlk yönetmen için böyle bir madde yok, yeni yönetmelikte ilk yönetmenlerin de önlerini açan bir madde vardı. Yamaç Okur: İlk yönetmen kategorisinde yapımcı yok. Bu sebeple ortak yapım olma ihtimali de yok tabi. Soru: Ortak yapımın yüzdesi ile ilgili bir kriter var mı? Yamaç Okur: Yok hayır. Zaten son yapılan yönetmelik değişikliği ile bu durum değişti. Ortak yapımlarda, büyük ortağın Türkiye olması gerekli. Soru: Proje araştırma geliştirme kategorisine tekrar dönecek miyiz?

9 Yamaç Okur: Evet bu kategori epey heyecan veren bir bölüm. Yurt dışındaki meslektaşlarımızın uyguladığı bir şey. Ülkemizde bu destek kategorisinin karşılığı ne olacak, destekleme kurulu toplantılarında göreceğiz. Serkan Çakarer: Bu desteğin nasıl işletileceği de önemli. Bu destek daha önce de vardı ama işlemiyordu. Ben başvuru yapmıştım ancak alamadım. Projeyi geliştirmeyi yapım şirketleri üzerinden yapmayı düşünmek bu noktada çok önemli ve destek de çalışır. Yamaç Okur: Bu desteğe yapımcı olarak bakmak lazım, ne yapmak istiyoruz sorusuna yanıtlar aramak lazım. Yurt dışından çok farklı değil. Bir çeşit development desteğidir. Bu kategoride ekstra senarist, yönetmen görüşü gibi bilgiler olabilirdi. İstenenler şöyle, proje destek sözleşmesinde belirlenen niteliklerin tamamlanmış hali, kısa araştırma geliştirme raporu. Serkan Çakarer: Görüldüğü gibi burada sözleşmede ne isteneceği çok önemli. Yamaç Okur: Daha önce bu kategoriye senaristler başvuru yapıyorlardı. Sizlerin de bildiği gibi TL gibi bir destek veriliyordu. Devamında senaryoların hayata geçip geçmediği de takip edilmiyordu. Buraya yapımcılar başvursun, senaristini bulsun, senaristine para ödesin, projesini geliştirsin, geliştirilen projeler de daha sonra yapım desteğine başvursun. Amacımız bu akışı oturtmak. Önümüzdeki başvuru dönemlerinde göreceğiz nasıl işleyeceğini, kimlerin başvuracağını. Elbette bu şekliyle destek tutarları da artacak. Yapım şirketi bu destekle marketlere katılabilecek, senarist parasını ödeyebilecek. Soru: Vergi borcunun olup olmaması sorgusu yurt dışında nasıl işliyor? Serkan Çakarer: Ülkemizdeki mali yapı, kamu finansmanıyla ilgili bir durum bu. Mahsup ederek ödeme yapamıyorlar. Zeynep Özbatur Atakan: SGK borçlarına da halen bakılıyor. Destek almak için borcunuzu kapatmanız gerekiyor.

10 Soru: Araştırma geliştirme desteğine başvuru için yapımcının dosya kapatmasını yapmış olması mı gerekiyor? Yamaç Okur: Geçen yılın sonunda değişen yönetmeliğe göre yapımcı farklı kategorilere başvuru yapabiliyor. Yapımcı, bir yapım desteğine, bir belgesele, bir araştırma geliştirme desteğine başvurabiliyor. Soru: Senaryo geliştirme desteği almış proje, araştırma geliştirme desteğine başvuru yapabilir mi? Yamaç Okur: Mantıken hayır. Senaryo yazılmış çünkü. Araştırma geliştirme desteğinin en önemli safhası senaryo. Sonrasında ortak yapım destekleri için marketlere gitmek, lokasyon çalışması yapmak v.b. Senaryo tamamlandıysa projenin en önemli bölümü zaten tamamlanmış oluyor. Araştırma Geliştirme desteği senaryo yazımını da kapsayan bir destek. Her dönem yaklaşık civarında senaryo kuruldan destek alıyor. Senaryo desteği biraz geri planda da kalıyor aslında, çok detaylı incelenemiyor senaryolar. Çünkü her kategori için ayrı kurul yok. İster istemez yapım desteklerine odaklanılıyor. Yapmaya çalıştığımız hem araştırma geliştirmeyi hem de yapımcının başvuru yapabilmesini özendirmek. Çünkü senarist böyle bir başvuru yaparsa o projenin filme dönüşme olasılığı epey zayıf. Yapımcı başvurduğunda ise hem senaristin parasını ödemeyi taahhüt ediyor hem de projenin film olma şansını artırıyor. Sadece senaryoyu geliştirmiyor yapımcı, film için ortak yapımcı arıyor, yurt dışındaki ortak yapım marketlerine başvuruyor. Bizim yapmaya çalıştığımız şey proje geliştirmeyi özendirmek. Yurt dışındaki bütün fonların işleyişi böyle. Orada da senaryo desteği var ancak on tane proje geliştirme desteği veriliyorsa bir tane senaryo geliştirme desteği veriliyor. Soru: Burada destek miktarı ne olacak sizce? Yamaç Okur: Bildiğiniz gibi senaryo desteklerine verilen miktar TL civarında. Ancak bu kategoride TL civarı olması gerekiyor. Bu destek işlerse, örneğin yılda 30 adet araştırma geliştirme başvurusu olsa ve bu adedin yarısı yapım başvurusuna dönse, yapım destek başvuruları çok daha kaliteli hale dönüştürülmüş olacak.

11 Serkan Çakarer: Bu desteğin işlemesi, ülkemizdeki ortak yapım desteklerinin de Kültür Bakanlığınca takibini sağlar. Dolayısıyla fon sahiplerinin projeleri tanıma imkânı artmış olur. Yamaç Okur: Bu kategoriye de yeterince başvuru gelmesi lazım. Yapımcıların öncelikle ilgi göstermeleri lazım. Devamında destekleme kurulunun da bu kategoride başvuruları iyi incelemesi ve fon ayrılması lazım. Fon ayrılmazsa destek işlemez tabi. Soru: Araştırma geliştirmenin devletteki karşılığı Ar-Ge. Burada biraz daha açıklayıcı bir tanımlama yapılabilir. Senaryosu yazılmış ama alan araştıracak veya storyboard çizdirecek. Bunlar geliştirme ve yapım desteğinden önce oluşturulması gereken işler aynı zamanda. Yapım desteğine başvururken bunları koyarsanız daha güçlü olursunuz. O zaman burada araştırma geliştirme ya da araştırma ve / veya geliştirme gibi bir adlandırma yapılabilir. Serkan Çakarer: Bütçe bu konuda açıklayıcı olur. Senaryosu bitmiş bir projenin bütçesiyle, senaryosu tamamlanmamış bir projenin bütçesi farklı olacaktır. Yamaç Okur: Haklısınız ama yasa gereği tanımlama bu şekilde yapılabiliyor. Kuruldaysa detaylı görüşülebilir. Yurt dışında development desteğine başvurmuş ve destek almış bir yapımcı olarak söyleyebilirim ki, senaryosu bitmiş bir projeye development desteği verilmez. Senaryonun ilk taslağıyla başvuru yapabilirsiniz. Ama senaryoyu bitirdiğinizde gideceğiniz yer yapım desteğidir. Senaryoyu bitirmek demek, ön yapım aşamasına geçmek demek oluyor. Soru: Bu kategoride süreler nasıl? Yamaç Okur: Ne yazık ki aynı yılın sonunda teslim edilmesi gerekiyor. Kasım döneminde bu desteğin alınması mantıklı değil. Dolayısıyla bu kategorinin kısa metraj ve senaryoların değerlendirildiği toplantıda değerlendirilmesi lazım. O toplantı şu anda yılda bir defa gerçekleşiyor. Bu yıl geçen yıl yapılamayan toplantı Mayıs tarihlerinde yapılacak. Proje geliştirme desteği gelecek yıl daha verimli kullanılacak bu sebeple. Gelecek yıl yapımcıların Ocak ayında bu desteğe başvuru yapmalarını öneririm.

12 Soru: Geçmişte kısa film, belgesel ve senaryo geliştirme destekleri uzun metraj film desteği kadar başvuru alıyordu. Ancak zaman içinde sayı bir adede indi. Aslında araştırma geliştirmenin önemine istinaden uzun metraj film destekleriyle değerlendirilmeli diye düşünüyorum. Böylelikle yılda iki üç defa başvuru yapılabilme şansı olur. Yamaç Okur: Çok doğru haklısınız ama bu kategoriden destek alırsanız yılsonuna kadar teslim etmeniz gerekiyor. Kasım ayında destek aldınız diyelim Aralık ayına teslim edemezsiniz. Müracaat yıl içinde birden fazla yapılsa da toplantı tarihleri asıl önemli olan konu. Araştırma geliştirme üç dört ay içinde bitebilecek bir şey değil. Dolayısıyla zamanlamayı çok iyi ayarlamak gerekiyor. Bu süreç Avrupa da iki ile üç yıl arasında değişir. Bu durumda iki dönem başvuru açıldığını düşünün, Ocak ve Haziran dönemi, toplantı tarihi de Ağustos olarak belirlensin. İşte bu takvim yapımcının işine yaramaz. Serkan Çakarer: Yeni yönetmelikte uzun metraj toplantı sayısı da en az bir olarak değiştirildi. Bu yıl açıklanacak başvuru takvimi çok önemli. Açıkçası bu yıl da iki toplantı olmayabilir. Yamaç Okur: Geçmiş yıllarda destekleme kurulu, toplantı tarihlerine karar veriyordu. Şu an toplantı takvimine tamamen bakanlık karar veriyor. Aralık ayında yapılan yönetmelik değişikliğiyle, bütün bu formların değişikliği yetkisi Sinema Genel Müdürlüğüne verildi. Biz de bu değişikliğe istinaden bu çalışmayı yaptık. Uygulaması kısa zaman içinde internet sitesinde yayınlanacak. Yapım sonrası destek kategorisine de bakalım. Yapım sonrası desteği alındığında da bir yılın sonunda teslim etme zorunluluğu var. Yeni yönetmelik gereği farklı kategorilere başvuru hakkı tanınıyor. Henüz örneği yok ama önümüzdeki dönemlerde göreceğiz. Yapımcı filminin, tanıtım, ilan, kopya basma maliyetlerini karşılamak üzere başvuru yapabilir. Uzun metraj filmler için geçerli bir destektir. Soru: Tanıtım, reklam gibi giderler için bir şablon hazırlanması mümkün olabilir mi? Çünkü bir yaratma süreci yok. Belli yerlere ilan verilecek, filmin DCP kopyası hazırlatılacak gibi.

13 Yamaç Okur: Maalesef hayır, yasa böyle bir imkân vermiyor. Bu destek seçici bir destek mi otomatik bir destek mi sorusunu gündeme getirmek gerekiyor. Anladığım kadarıyla siz otomatik bir destek olmasından bahsediyorsunuz. Ancak şu an böyle bir kaynak yok. Serkan Çakarer: Ben, ilan gibi tanıtım pazarlama faaliyetleri için destek verilebileceğini düşünmüyorum. Tanıtım desteğinin bu kategoride kabul edileceğini düşünmüyorum. Sanal kopya bedeli - VPF desteği bu alanda daha çok işleyecek gibi görünüyor. Yamaç Okur: Yapım sonrası desteğinde istenen belgeler biraz belirsiz. Serkan Çakarer: Destek tutarının iki katı harcama belgesi burada da isteniyor. Bu desteğin hibe olacağı düşünülerek isteniyor. Bu kategori bir süredir uygulanamıyordu. Yamaç Okur: Bu desteğe başvuru yapanlar oldu. Ancak bu kategoride bir destek verilmedi. Çünkü üç yıl önce yapılan Sayıştay denetiminde Sinema Genel Müdürlüğüne bu desteğin verilmesinin kanunsuz olduğu söylenmiş. Bu destek alındığında, yapım şirketleri bakanlığa KDV ile fatura kesiyorlardı ve karşılığını alıyorlardı. İki katı harcama belgesi, filmin bütçesinin %50 sine karşılık verildiğine dair eklenmiş. Dolayısıyla şöyle özetleyelim. Filminizi bitirdiniz, post prodüksiyon için TL lik harcama yapacaksınız. Bu bedelin yarısı için bu desteğe başvuru yapabilirsiniz. Serkan Çakarer: Bu kategoride de takvimle ilgili bir sıkıntı var. Yeni kanun ve devamında yeni yönetmelikler bu kategori için önemli. Yamaç Okur: Kanun değişiklik taslağının değerlendirilmesi üzerinden iki yıl geçti. Dolayısıyla yeni taslağın da müzakere edilmesi gerekiyor. Tanıtım için bu kategorinin işlemesi zor. Öte yandan iki yıldır bu kategoride destek verilememesi gerçekten kötü. Sinema Genel Müdürlüğüyle pek çok konuda fikir birliği içindeyiz. Fakat bürokrasi işleyişinden kaynaklı gecikmeler yaşanıyor.

14 Ortak gerçekleştirdiğimiz çalışmalardan biri de Festivaller İstanbul da projesi. Haziran ayından itibaren öncelikle Venedik Film Festivali ve yan bölümleri ardından Cannes ve Berlin film festivalleri gelerek festivallere katılması muhtemel filmleri ön izleme olanağı bulacaklar. Bu proje Sinema Genel Müdürlüğü tarafından desteklendi. Venedik film festivalinin üç ayrı bölümünden farklı kişiler gelecek. Ana yarışma ve Orizzonti bölümünden bir kişi, Critics Week bölümünden bir kişi, Venice Days bölümünden bir kişi geliyor. Berlin film festivalinden Generation, Forum, Panorama ve yarışma bölümünden birer kişi gelecek. Cannes film festivalinden gelecek kişiler ile önümüzdeki Cannes film festivalinde görüşmelerimiz olacak. Sorularınızı alalım. Soru: Festival projesinin organizasyonu çok önemli, teşekkür ederiz. Uzun metraj filmlerin öncelikli olmasını da anlayabiliyorum ama sınırlı sayıda kısa film için de bir şeyler yapılabilir belki ne dersiniz? Yamaç Okur: Meslek birliği olarak çalışıyoruz ve aracıyız, tarafsız durmak zorundayız. Bu projeyi diğer yapımcı meslek birlikleri üzerinden sektörle paylaştık. Yapımcı olarak kişisel bağlantılarımızla projeyi hayata geçirdik. Aslında bizler aracıyız. Herhangi bir eleme yapmayacağız. Ancak projelere bazı tavsiyelerde bulunmamız mümkün olabilir. Serkan Çakarer: Amacımız, yapımcılar ile festival temsilcilerinin bir araya gelmelerini sağlamak. Soru: Sorum festivallere ilişkin, dünyada pek çok festival var. Bakanlık her festivale destek veriyor mu? Yamaç Okur: Aslında Avrupa daki tanıtım ajanslarının hangi festivalleri listelerine aldıklarına baktık. Festivallerle ilgili listeler hiçbir zaman standart değildir. Değişiklikler olacaktır. Kabul aldığınız festivallerden yazı alabilirsiniz. Dünyada 4000 civarında festival var. Her birinin desteklenebilmesi tabi ki mümkün değil. Serkan Çakarer: Aslında bakanlığın listesinde olan festivallere de katılım desteği verilemiyor bazen. Çünkü bakanlığın bu konudaki kaynağını bilemiyoruz. Bu yıl Berlin film festivaline davet edilen film ekiplerine destek verilemedi örneğin.

15 Yamaç Okur: Festivallerin önemi de aslında film sahipleri katıldıkça belirleniyor. Soru: Biz ilk yönetmen desteğine yapım şirketiyle başvurduk. Bu değişikliklerden sonra biz hangisinin kurallarına tabi olacağız. Yamaç Okur: Yapım şirketi üzerinden gidecek. Zaten destek bedeli de yapım şirketi hesabına yatıyor. Yapım kategorisinde başvuran pek çok ilk film var ve daha fazla miktarda destek alıyorlar. Her destekleme toplantısının başlangıcında bir oran belirleyerek ilerliyoruz. Şu kadar proje var, şu kadarı şu bedelle desteklenmeli gibi. Soru: Projede ortak yapımcı olmasının avantajı nedir, dezavantajı nedir? Aslında bu tarz ortaklıklar avantajlı olmalı öyle değil mi? Serkan Çakarer: Ortak yapım olması değerlendirmede çok işe yaramaz. Ama hesap kapatırken ortak yapımcıdan elde edeceğiniz belgeler size avantaj sağlıyor. Mali müşavirinizin elini kolaylaştıran bir şey bu. Yamaç Okur: Bir filmin ortak yapım olması önemlidir. Pozitif katkı sağlar. Destekleme kurulu meslek birliklerinin üyelerinden oluşuyor. Bu sebeple meslek birliklerine sahip çıkmak çok önemli. Eser sahiplerinin meslek birliği sayısı epey fazla biliyorsunuz. Ancak destekleme kurulu üyelerinin uzman kişilerden oluşması lazım. Böylece sektörel kararlar alınabilir. Sistemin şeffaflaşması lazım. Sektör politikası oluşturmak çok önemli. Geçtiğimiz destekleme kurulunda bir proje sahibi Fransız ortak yapımcısını getirmişti. Beraber sunum yaptılar. Bu olumlu bir katkı sağladı. Kurul üyelerinin çoğunun ortak yapım geçmişi ne yazık ki yok. Bu sebeple ortak yapımcıların da sunumlara katılımını sağlamak önemli. Ortak yapımlardaki en büyük yanılgı yurt dışından para alındığının düşünülmesidir. Oysa filmin bütçesini artıran bir unsurdur. Serkan Çakarer: Katılımınız için teşekkür ediyoruz.